RYCZYWÓŁ

1426 kop. 1541 Nowi Ostrow (Wp. 9 nr 1103); 1429 or. Ostrow alias Ricziwol (PZ 11, 20v), 1430 Ricziuol (WR 1 nr 1437), 1431 Ricziwol (ACC 15, 2v), 1451 Ryczywol (PG 4, 34v), 1483 Rycziwuol (AR nr 1401), miasto, 13 km na NW od Rogoźna.

1. 1480 n. pow. pozn. (PG 9, 194v); 1428 n. par. własna → p. 5; 1510 dek. Oborniki (LBP 92).

2. 1426 m. N.O. powstało na terenie wsi Krężoły → p. 3B.

1465 role w R. sięgają do lasu; cmentarz w R. (ACC 44, 87-88).

1470 rozgraniczenie R. i wsi Krężoły z wsiami Skrzetusz i Skrzetusz Mały (PG 57, 136v).

1540 jedno z pól w → Nininie nazywane jest polem pod R. (PG 17 k. 327v, 328).

1565 ludzie [mieszczanie?] z R. [poddani] pana Kiszewskiego płacą corocznie w Tłukawach [w stwie rogoz.] ok. 7 zł i 15 gr za pr. wyrębu lasu tamże (LWK 1, 250); 1566 rozgraniczenie m. R. i wsi Krężoły należących do Piotra Czarnkowskiego i Adama Kiszewskiego ze wsią Gorzewo Kaspra Gorzewskiego; kopce narożne Gorzewa, R. i Krężoł znajdują się przy drodze z Gorzewa do Skrzetusza, stąd gran. między Gorzewem a R. biegnie wzdłuż drogi z Gorzewa do R., a następnie między polami i przez porębę Olszynę aż do strugi Głównej [→ Oskobłok, obecnie Flinta], która dzieli Gorzewo od Ninina; przy palach wbitych w dno strugi zbiegają się granice m. R., Gorzewa i Ninina (PG 112, 715v-717); 1570 rozgraniczenie m. R. i wsi Krężoły Piotra Czarnkowskiego z wsią Skrzetusz: gran. biegnie od kopców narożnych m. R., wsi Skrzetusz i Skrzetusz Mały (kopce te znajdują się w pobliżu błota, ciągnącego się od m. R. i lasku zw. Borek) do lasu zw. Ostrów, który przylega do wzgórza zw. Jaźwia [Góra], następnie przez błoto do miejsca zw. Przyrowie, a dalej do drogi ze Skrzetusza do R.; [po przecięciu tej drogi] gran. idzie do wielkiej drogi ze Skrzetusza do Gorzewa i Poznania, a dalej przez błota aż do gran. z Krężołami (PWc. 3, 189-190); 1570 Piotr Czarnkowski kaszt. pozn. daje Bartłomiejowi i Marcinowi Skrzetuskim ze Skrzetusza pr. używania pastwisk i wycinania drzew na terenie nal. do m. R., między kopcami narożnymi m. R., wsi Skrzetusz [i Skrzetusz Mały] aż do wzgórza Jaźwia [Góra] oraz w błocie czyli w Olszynie aż do strugi zw. Jezierna (PWc. 3, 196-197); 1588 gran. R. z wsią Krężoły → p. 4.

3. Własn. szlach. 3A. 1426 Niemierza Kiszewski [z → Kiszewa, Bliżyc i in. wsi] posiada R. → p. 3B.

1429-30 Jan z R. [nie wiadomo, czy identyczny z Janem synem Niemierzy → niżej] toczy spór z Kat. Gorzewską, która nie chciała osądzić [swego poddanego] karczmarza Pawła [z Gorzewa?] (WR 1 nr 1347; PZ 11, 20v).

1445-51 Jan z R. [syn Niemierzy Kiszewskiego, brat Wincentego z Kiszewa i Abrahama z Objezierza] (PZ 15 k. 1v, 44): 1450 tenże oraz jego bracia Mikołaj scholastyk łęcz., Winc. Imbir, Abraham, Jan i Sędziwój, dziedzice niedz. w Objezierzu, zapisują Annie ż. Jana z R. [jednego spośród tychże braci] 200 kóp [gr] posagu na 1/2 m. R. i na 1/2 Krężoł (PG 4, 19); 1451 tenże kupuje od Przecława Lubowskiego cz. Skrzetusza (PG 4, 34v).

1450-66 (zm. a. 15 X 1476) Mikołaj z Objezierza [i z → Kiszewa, syn Niemierzy] scholastyk łęcz. [i kan. pozn.], dz. R.: 1450 tenże → wyżej; 1459, 1462 tenże → niżej; 1462 tenże kupuje części w R. i we wsi Krężoły od swego brata Winc. Imbira z Objezierza (PG 6, 128); 1464-65 tenże dz. R. → p. 5; 1466 tenże pleb. w Objezierzu i Winc. Imbir z Objezierza bracia, dziedzice w R.1Po Mikołaju scholastyku dziedziczyli zapewne jego bratankowie (ss. Abrahama), a po Wincentym jego dzieci i wnuki (PZ 18, 162v).

1459-62 Anna ż. Hektora z Koszut [wd. po wspomn. wyżej Janie z R.]: 1459 taż w sporach ze [swymi szwagrami] Mikołajem scholastykiem łęcz., Sędziwojem z Objezierza i swą córką Dorotą (PZ 17, 223v); 1462 taż sprzedaje Mikołajowi z Objezierza [i z → Kiszewa] scholastykowi łęcz. swą oprawę, zapisaną na 1/2 R. i 1/2 wsi Krężoły, za 200 kóp [gr] (PG 6, 128); 1462 taż Anna kupuje od Stachny i opatrznego Piotra z Ćmachowa cz. Skrzetusza za 20 grz. (PG 6, 213).

1464 kap. kat. pozn. uwalnia dziedziców R. od zapłacenia 7 grz. czynszu za rok ubiegły z powodu zniszczenia zboża przez grad (AC 1 nr 571).

1466-1561 Objezierscy w R.: 1466 Winc. Imbir z Objezierza, współdziedzic R., → wyżej (PZ 18 k. 162v, 203v).

1487-94 Stanisław [I] Imbir z Objezierza [syn Wincentego; jego transakcje → Objezierze]: 1487 tenże zobowiązuje się zapłacić swej [drugiej] ż. Agnieszce [z Niepartu, poprzednio ż. Benedykta Górskiego z Miłosławia] 50 grz. w ratach przez 8 lat; sumę tę zabezpiecza na swych wsiach Objezierze, Kowalewo i na 1/2 m. R. (PG 10, 81); 1487 tenże, jako dz. Objezierza, R. i wsi Krężoły, toczy spór z Jakubem Gorzewskim o 30 grz. długu (PZ 21, 102v); 1494 tenże zapisuje wikariuszom kat. pozn. czynsz roczny 10 grz. 3 wiard. i 4 gr od sumy 134 grz. na wsiach Objezierze, Kowalewo, Krężoły oraz na 1/2 m. R. (PG 7, 44; CP 14, 623); 1494 tenże zapisuje czynsz roczny 8 grz. Janowi Peszlowi kan. koleg. NMP k. katedry pozn. z zastrz. pr. odkupu za 100 grz. (PG 7, 43); [bez daty] (wzm. z 1513) tenże wydzierżawia swemu pasierbowi Feliksowi Objezierskiemu [znanemu przede wszystkim jako Nieparcki lub Górski, synowi Agnieszki Nieparckiej i Benedykta Górskiego z Miłosławia] dobra Objezierze, Kowalewo, 1/2 m. R. i [1/2 wsi] Krężoły (PG 68, 276).

1501-59 Andrzej, 1501-02 Jan, 1501-63 Stanisław [II] i 1501-02 Wawrzyniec, dziedzice z Objezierza [ss. Stan. I Imbira]: 1501-02 ciż toczą spór z Agnieszką2Agnieszka, skądinąd niezn., była prawdop. siostrą wspomn. w zapisce braci Objezierskich, a c. Stan. Imbira Objezierskiego i jego drugiej ż. Agnieszki z Niepartu, → Objezierze (w tym haśle zapiska o Agnieszce jeszcze nie została uwzględniona) ż. Mik. Kanińskiego [z Kanina w par. Głuszyna?] o równe działy w Objezierzu, Kowalewie, w 1/2 m. R. i we wsi Krężoły, albo o wypłacenie 100 kóp gr posagu (PZ 22 k. 19, 62v);

1501-59 tenże Andrzej Objezierski stolnik pozn. [występował w Objezierzu od 1501 bez żadnego tytułu, jako stolnik znany w l. 1526-59 (UDR I/2, 141)]: 1501-02 tenże → wyżej; 1516-24, 1528 tenże → niżej; 1547 tenże w działach z bratem Stanisławem kan. kat. pozn. otrzymuje 1/2 Objezierza od strony Obornik oraz 1/2 m. R. i 1/2 wsi Krężoły, a oddaje bratu 1/2 Objezierza od strony wsi Nieczajna (z 1/2 kmieci, zagrodników i karczmarzy) i całe Kowalewo (PG 18, 385); 1556 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu 1/2 m. R., 1/2 wsi Krężoły i cz. wsi Skrzetusz Andrzejowi Mylińskiemu za 2000 zł (PG 19, 170v); 1556 za tegoż wspomn. Mylińskiemu ręczy jego brat Stanisław kan. pozn. (PG 100, 807); 1559 tenże daje synowi Andrzejowi 1/2 m. R. i 1/2 wsi Krężoły, a syn ma wykupić te dobra z rąk Andrzeja Mylińskiego (PG 19, 778);

1513-67 tenże Stanisław pleb. w → Nieparcie i w → Objezierzu, po 1533 kan. pozn.: 1513 tenże zobowiązuje się nie szkodzić swemu przyrodniemu bratu Feliksowi Objezierskiemu w dzierżawionych przez niego dobrach Objezierze i m. in. 1/2 R., → wyżej (PG 68, 276); 1516, 1517, 1522, 1524 tenże oraz brat jego Andrzej [czterokrotnie] sprzedają z zastrz. pr odkupu 1/2 m. R. i 1/2 wsi Krężoły Jakubowi Rosnowskiemu3Jakub Rosnowski żonaty był z Elżbietą Nieparcką c. Agnieszki i Benedykta Górskiego, siostrą wspomn. wyżej Feliksa stolnikowi pozn.; sumy sprzedaży były w kolejnych latach różne: 200 grz., dodatkowo 40 grz., 340 grz. i 390 grz., → Rosnowo (PG 15 k. 80v, 441v; PG 69, 404; PG 16, 24v; PG 72, 94; PZ 24, 42v); 1528 ciż bracia sprzedają z zastrz. pr. odkupu 1/2 m. R. i 1/2 wsi Krężoły Mik. Gorzewskiemu4Jeszcze w 1538 dobra te były w posiadaniu Gorzewskich: Hieronim Gorzewski [zapewne syn Mikołaja] sprzedaje je jako posiadłości nabyte z zastrz. pr. odkupu swemu bratu Kasprowi Gorzewskiemu (PG 17, 169) za 390 zł (PG 16, 244); 1533-67 tenże kan. pozn. posiada prebendę kanonicką fundi „Wyskoć” (LutKap 80); 1540 tenże na 1/2 m. R. i na 1/2 wsi Krężoły zapisuje 5 grz. czynszu rocznego mansjonarzom koleg. Ś. Stanisława w Szamotułach z zastrz. pr. odkupu za 64 grz. (PG 17, 407); 1547 tenże przeprowadza działy z bratem Andrzejem → wyżej; 1556 tenże → wyżej.

1559-60 Andrzej Objezierski [syn Andrzeja stolnika pozn.]: 1559 tenże → wyżej; 1560 tenże sprzedaje 1/2 m. R., 1/2 wsi Krężoły oraz cz. Skrzetusza Piotrowi Czarnkowskiemu kaszt. pozn. za 7000 zł (PG 19, 854).

1480-1567 Kiszewscy w R.:

1480 działy braci Mikołaja, Jana i Niemierzy [ss. Abrahama z → Kiszewa, bratanków i zapewne spadkobierców wspomn. wyżej Mikołaja scholastyka]: Mikołaj otrzymuje Kiszewo, Kiszewko, 1/2 m. R., 1/2 wsi Krężoły i [cz.] Skrzetusza5Bracia Jan i Niemierza nie otrzymali prawdop. udziału we wsiach położonych w pow. pozn. [→ Kiszewo, przyp. 4], natomiast pozostałe połowy R. i wsi Krężoły znajdowały się w ręku Winc. Imbira, a później jego dzieci i wnuków (PG 9, 194v).

1480-89 Mik. [Kiszewski syn Abrahama] dz. R.: 1480 tenże → wyżej; 1483 tenże zapisuje kapitule kat. pozn. czynsz roczny 4 grz. od sumy 25 grz. na 1/2 R. i na 1/2 wsi Krężoły (PG 9, 179); 1486, 1491 tenże zapisuje ż. Małg. [Prusimskiej] po 200 grz. posagu i wiana na częściach m. R. oraz wsi Krężoły, Kiszewo i Kiszewko (PG 10, 52v; dok. dot. tego zapisu wystawiono w 1491: KBR nr 153; BenLub. 232, 118v, dawniej C 38, 118v); 1486 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Mik. Kurskiemu za 100 grz. 1/2 Kiszewa, 1/2 Kiszewka oraz 1/4 R. i 1/4 wsi Krężoły, tzn. te części swych dóbr, które są wolne od oprawy jego żony (PG 10, 61v); 1489 tenże z ż. Małgorzatą dziedzice w R. oraz Kiszewie, Kiszewku i w Krężołach (PG 10, 106).

1497 król Jan Olbracht daje Sędziwojowi z Czarnkowa wdzie kal. dobra Małgorzaty i Anny cc. Mikołaja Niemierzy [!, były to jednak zapewne bratanice Mikołaja, a cc. Niemierzy] Kiszewskiego [w regeście nazwisko zniekształcone: Ruszewski] w m. R., w obu wsiach Kiszewo [tzn. Kiszewo i Kiszewko], w Krężołach, a także w Gorzeniu w pow. bydgoskim6→ Kiszewo, przyp. 5 (MS 2 nr 820).

1500-21 Tomasz Kiszewski7Inne transakcje tegoż Tomasza → Kiszewo [syn Mikołaja i Małgorzaty]: 1500 (wzm. z 1502) tenże posiada części w m. R. i w Krężołach; kapituła kat. pozn. uwalnia te dobra od należnego czynszu [→ wyżej: 1464, 1483] (CP 5 nr 8); 1521 tenże nabywa z zastrz. pr. odkupu za 400 zł węg. wieś Łodzia od braci Jana Bryla i Piotra Ocieskich i jednocześnie zapisuje ż. Barbarze c. Piotra Ocieskiego po 400 zł węg. posagu i wiana oraz 100 zł węg. wyprawy na połowach swych części w m. R. i w Krężołach (PG 15 k. 375, 375v).

1508 oficjał zmniejsza (moderuje) zaległy czynsz za rok ubiegły dla wikariuszy kat. pozn. z Objezierza, Kowalewa, R. i wsi Krężoły (ACC 85, 7v).

1556-67 Adam Kiszewski [syn Tomasza]8Adam Kiszewski był ojcem Stan. Kiszewskiego, opata w → Lubiniu w l. 1577-1604: 1556 tenże w towarzystwie matki Barbary Ocieskiej, wd. po Tomaszu Kiszewskim, pani oprawnej na Ocieszynie i Wargowie9O okolicznościach nabycia tych praw przez Barbarę → Ocieszyn, na połowie swych części, należnych mu w działach z bratem Janem, w Kiszewie, Kiszewku, Górce [k. Stęszewa], Ocieszynie, Wargowie, Gołębowie [k. Obornik], Bądlinie, w m. R. i we wsi Krężoły zapisuje po 2750 zł posagu i wiana ż. Kat. Opalińskiej c. Jana z Opalenicy (PG 19, 320); 1566 tenże zapisuje wspomn. żonie po 3000 zł na połowie swych dóbr w Kiszewie, Kiszewku, m. R. i w Krężołach (PG 20, 486); 1567 tenże z ż. Kat. Opalińską darowuje swoje części w m. R. i we wsi Krężoły Piotrowi z Czarnkowa kaszt. pozn., a równocześnie kwituje odbiór 10000 talarów zapłaconych tytułem dzierżawy (racione arende) przez Mik. Sławieńskiego (PG 20, 604).

1560-88 Piotr Czarnkowski kaszt. pozn.: 1560-67 tenże kupuje cz. m. R. i wsi Krężoły: 1560 od Andrzeja Objezierskiego, a 1567 od Adama Kiszewskiego → wyżej; 1588 tenże → p. 4.

1604 Andrzej Czarnkowski kaszt. kal. [syn Wojc. Czarnkowskiego kaszt. rogoz. i Barbary z Górków] sprzedaje Mac. Złotnickiemu wsie Skrzetusz, Skrzetusz Mały, m. R. i wieś Krężoły za 11000 zł (PG 28, 64v).

3B. Mieszczanie w R.: 1426 król Władysław Jag. z powodu zasług Niemierzy Kiszewskiego [z → Kiszewa, Bliżyc i in. wsi] zezwala mieszkańcom m. N.O. i wsi Krężoły wypasać bydło w lasach, borach, dąbrowach i pastwiskach wsi król. Tłukawy, tak jednak, aby kmiecie z Tłukaw nie ponosili szkody; m. N.O. powstało na [gruntach] wsi → Krężoły (Wp. 9 nr 1103; MS 4 supl. 606, reg.).

1446-1509 mieszczanie i posiadacze ról w R.: 1446 Przecław Skrzetuski daje pewien grunt niezn. osobie [zapiska niedokończona; brak następnej karty w księdze], a w zamian otrzymuje 1 ł. wolny w R. i tenże łan wraz z placem i domem sprzedaje Wawrzyńcowi mieszcz. w R. za 20 grz. (PG 2 k. 138v, 165); 1462 Jan ze Skrzetusza sprzedaje Janowi Pietryce ze Skrzetusza za 10 grz. swój spadek w R. po babce Dorocie i po wuju Mikołaju wójcie w R. [→ p. 4] (PG 10, 137); 1463 Helena panna z R. toczy proces z Maciejem (którego raz określono jako dz. in Dambe [Dębe k. Czarnkowa?], a w in. miejscu jako dz. Ninina) [w obu tych miejscowościach osoba niezn.] (ACC 43 k. 83, 95v); 1465 posiadacze ról w R.: Jan Kobyła ma ogród, w którym kiedyś siedział Jando; Mac. Strasz, Mik. Gęba, Andrzej Spytek, wd. Mirosza, kowal Kusz (ACC 44, 87-88); 1466 Marcin z Sołacza mieszcz. z R. zapisuje wikariuszom kat. pozn. czynsz 1 zł węg. na swoim wolnym łanie i na domu stojącym przy ulicy idącej do kościoła (jest to dom narożny po prawej stronie) w R. oraz na 2 ogrodach pod miastem, z zastrz. pr. wykupu za 20 zł węg. (ACC 45, 108v); 1508 Jan z R. [mieszcz.] (DepTest. IV 66v); 1509 [tenże?] Jan mieszcz z R. → p. 5.

3C. Obciążenia podatkowe miasta i dóbr: 1458 m. R. ma dostarczyć 2 pachołków pieszych na wyprawę do Malborka (CMP nr 129; „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 28, 1980, s. 396); 1507 w rejestrze szosu zaznaczono, że m. R. płaci [tylko?] podatek od ról (ASK I 5, 2v); 1508 wiardunki wojenne z R. od 12 kwart roli (ASK I 3, 16); 1510 w R. 13 kwart roli, folw., wójtostwo (LBP 92); 1563 pobór od 4 ł. (ASK I 5, 231); 1577 pobór z m. R. (ASK I 5, 704); 1580 Piotr Czarnkowski kaszt. pozn. posiada R. i płaci 4 zł podwójnego szosu oraz od młyna o 2 kołach, od 2 kotłów gorzałki, od 16 rzemieślników i od 3 1/2 ł.; razem wspomn. podatki oraz czopowe od 53 warów (coctura), po 12 beczek (tuna) w jednym warze, wynoszą 68 zł 5 gr (ŹD 55).

4. 1465 Piotr wójt i starsi (seniores) z R. → p. 5; 1491 wzm. o zm. Mikołaju wójcie z R. (PG 10, 137); 1510 wójtostwo → p. 5.

1588 Piotr Czarnkowski dz. w R. daje swemu słudze, kuchmistrzowi Sebastianowi, wójtostwo w R., które obejmuje 4 kwarty roli, 3 place w mieście oraz smug roli ciągnący się aż do lasu wsi Krężoły; Sebastian ma pr. mieć browar, może hodować owce i bydło, będzie zwolniony od czynszu i robocizn, natomiast w czasie żniw ma obowiązek doglądać robót (osobiście lub za pośrednictwem swego sługi), a ponadto ma obowiązek jeździć w sprawach miasta na koszt mieszczan („nakład na drogę winni będą mieszczanie opatrować”); Sebastian ma sprawować urząd wójtowski, pobierając po 1 gr od każdego wzdanego domu [tzn. od każdej potwierdzonej przez niego zmiany własności] i 1/3 opłat sądowych; Czarnkowski zapisuje mu na tym wójtostwie 400 grz. i postanawia, że dopóki nie nastąpi całkowita zapłata tej sumy, Sebastian i jego potomkowie „nie będą powinni” z tego wójtostwa ustąpić (PG 151, 356).

5. 1428 Jakub pleb. w R. (Now. 2, 382, cytowanego aktu w ACC 11, 123, nie odnaleziono).

1429 Maciej pleb. w R. pozwany przez Piotra pleb. w Rogoźnie o to, że na swoim cmentarzu pochował zmarłych ze wsi Tłukawy [nal. do par. Rogoźno] (ACC 12 k. 106, 115v); 1430 tenże toczy spór z Piotrem pleb. w Rogoźnie, który dopominał się o meszne od wieśniaków z Tłukaw i dowodził, że on i jego poprzednicy zawsze otrzymywali te świadczenia (ACC 13, 31v); 1431 tenże toczy spór z Wojciechem pleb. z Chodzieży w sprawie wieśniaków z Wyszyn (ACC 15, 2v); 1445 [tenże?] duchowny z R. w sporze z Janem pleb. ze wsi Ludomie (ACC 28, 54v); 1461 tenże [były?] pleb. w R. pozwany przed sąd oficjała (ACC 41, 11).

1441 Mikołaj z Głęboczka archid. pozn., jako sędzia delegowany przez Stolicę Apost., wydaje wyrok w sprawie apelacyjnej: wsie Krężoły, Skrzetusz i Skrzetusz Mały, które należały wcześniej do par. Ludomie, nadal mają do niej należeć, a Bogusławowi rektorowi kaplicy (oratorium) w R. i dziedzicom z obu wsi Skrzetusz nakazuje wieczne milczenie (AC 2 nr 1115; ACC 23, 13v); 1446 inny wyrok w tej samej sprawie: sąd polubowny i sędzia delegowany przez Stol. Apost. przyznają dzies. snop. ze wsi Skrzetusz i Skrzetusz Mały pleb. Bogusławowi z R. wbrew żądaniom Jana pleb. ze wsi Ludomie (ACC 135, 386-391); 1462 cd. tej sprawy → niżej.

1441-61 Bogusław (w 1441 rektor kaplicy, potem pleb. w R.; ACC 30, 100), zw. też Boguszem: 1441, 1446 tenże → wyżej; 1446 tenże pozwany przez Tomasza wikariusza ze wsi Ludomie o zaległe 33 gr zapłaty za służbę w roku ubiegłym oraz o 2 grz. 3 wiard. za śpiewanie wigilii i psalmów (ACC 29, 32); 1446 tenże zeznaje, że jest winien Mikołajowi z Objezierza scholastykowi łęcz. 18 grz.; ten dług ma być spłacany w ratach z pieniędzy (2 grz.), które co drugi rok wpływają za dziesięciny z obu wsi Skrzetusz (ACC 29, 104v); 1447 tenże zeznaje, że Piotr, niegdyś dzierżawca dochodów plebańskich we wsi Ludomie, pobierał dzies. ze Skrzetusza do Ludomia (ACC 29, 235); 1447 tenże na zlecenie oficjała ma w określonym terminie oprawić (introligari) mszał (ACC 29, 147v); 1447-48 tenże pozwany przez Pawła niegdyś wikariusza w R., ma mu zwrócić dług 7 wiard. i 1 gr w określonym terminie (ACC 29, 122; ACC 30, 5v); 1456 tenże pozwany przez Sędziwoja [z Soboty] kan. katedry pozn. i pleb. w Rogoźnie o to, że zbierał od parafian z Jardanowic i z Ninina meszne, stołowe i ofiary [mszalne] (offertoria; ACC 37, 54v); 1461 tenże rezygnuje z par. R. na rzecz Bartłomieja prep. kościoła Ś. Ducha pod Rogoźnem; jego następca ma mu płacić roczną pensję 4 grz., po 1 grz. na każde Suche Dni (ACC 41, 45); 1463 tenże → niżej.

1461-67 Bartłomiej ze Swadzimia, pleb. w R.: 1461 tenże → wyżej; 1461-62 tenże altarysta w Rogoźnie, 1461 prep. Ś. Ducha pod Rogoźnem → Rogoźno, p. 5A, 5C; 1461-62 tenże toczy spór z Andrzejem mielcarzem (braseator) w Rogoźnie (ACC 41 k. 32, 39v, 41, 52, 95v, 98; ACC 42, 4v); 1462 tenże ma w ciągu miesiąca załatwić formalności związane ze spisaniem instrumentu notarialnego zawierającego tekst ugody zawartej między nim a pleb. z → Ludom w sprawie [dzies.?] z obu wsi Skrzetusz; dzies. te mają przypadać na przemian obu wspomn. parafiom10Now. 2, 382, informuje o zawarciu w tym roku ugody, na mocy której par. R. przyznano Skrzetusz Mały i dzies. ze wsi Skrzetusz, płaconą co drugi rok; w cytowanej zapisce ani na innych kartach tej samej księgi, ugody takiej nie znaleziono (ACC 42, 51); 1463 tegoż z woli bpa ordynariusza oraz za wiedzą i zgodą kapituły kat. pozn. oficjał zwalnia z obowiązku płacenia rocznej pensji Boguszowi byłemu pleb. w R., ponieważ Bogusz odprawiał bez zgody ordynariusza nabożeństwa w miejscu nie poświęconym, w lesie w Boguniewie (ACC 43, 89); 1464-65 tenże w sporach z Mikołajem [z → Kiszewa] i z Objezierza, scholastykiem łęcz., [kan. pozn.] i dz. R.: 1464 tenże odstępuje wspomn. Mikołajowi dwór w R., który przodkowie Mikołaja dali plebanom w R. na mieszkanie (ACC 43, 146v); 1465 wyrok sądu polubownego w sporze między dziedzicem a pleb. w R.: strony mają umorzyć wszystkie spory i odtąd żyć w przyjaźni; dz. R. nie będzie przeszkadzał plebanowi w uprawie 3 ł. roli, a jeżeli te łany nie są pełne, to wójt wraz ze starszymi [cechowymi?] ma je na nowo pomierzyć i wytyczyć; Piotr wójt w R. wytycza plebanowi role koło cmentarza, za ogrodami mieszczan, aż do lasu (ACC 44 k. 45, 87-88); 1466 Bartłomiej pleb. w R. wydzierżawia dochody swej parafii kapłanowi Marcinowi z Komornik za 15 grz., w 3 ratach: 4, 5 i 6 grz. (ACC 45, 66v); 1466 tenże toczy proces ze wspomn. Marcinem dzierżawcą dochodów parafii: dzierżawca zeznaje, że pleb. usunął go z dzierżawy (ipsum misit a dicta arenda); pleban i sąd dopominają się, aby Marcin dzierżawę objął (ACC 66, 84); 1466 tenże pleb. zeznaje, że wydzierżawił na 3 l. kapłanowi Mik. Wątrobie (Wyantroba) dochody kościoła par. w R. za 15 grz. rocznie (ACC 45, 107); 1467 tenże zeznaje, że wydzierżawił kapłanowi Stanisławowi z Budziszewa dochody kościoła par. w R. za 15 grz. rocznie na 3 l. [poprzednia umowa dzierżawna została może przerwana lub nie była w ogóle zrealizowana] (ACC 46, 143).

1462 Jan niegdyś wikariusz w R. rości sobie pr. do 1 grz. przeznaczonej przez pleb. Bartłomieja dla byłego pleb. Bogusza, ponieważ, jak twierdzi, Bogusz jest mu winien 1 grz. (AC 42, 33).

1472 Stanisław pleban z R.11Może znany z 1467 Stanisław z Budziszewa (→ wyżej), dzierżawca dochodów plebańskich, śwd. (CP 3, 22v).

1479-1509 Jakub syn Piotra z Szamotuł, pleb. w R. (SŹ 3, 160; CP 3, 322v; AR 2 nr 1401; AC 1 nr 683; ACC 69, 70; Not. nr 156, gdzie więcej szczegółów o jego karierze duchownej); 1480 tenże pleb. w R., wikariusz kat. pozn. i notariusz kapituły kat. pozn. (CP 31, 40).

1480 Piotr z Kłecka altarysta w Ludomiu i wikariusz w R. oczyszcza się z zarzutu wyznawania herezji; wśród współprzysięgających występuje m. in. Grzegorz z Palędzia [k. Poznania?] wikariusz w R. (AC 2 nr 1400).

1509 Jan nauczyciel (minister scole) z R. w sporze z Janem mieszcz. z R. (ACC 86, 126).

1510 pleb. w R. otrzymuje po 6 gr i meszne z 13 kwart roli [nal. do mieszczan], dzies. z folw. oraz po 2 ćw. żyta i owsa z wójtostwa w R.; ponadto pleban otrzymuje: 1 grz. z sołectwa w Krężołach, wiardunki dzies. po 6 gr z 7 łanów w Wyszynach (z pozostałych 12 ł. płacą dzies. do par. Chodzież), po 1 gr [z łanu?] od mieszkańców wsi Tłukawy i Zawady [które?], dzies. ze Skrzetusza co drugi rok, na zmianę z plebanem z Ludomia, oraz co roku dzies. ze Skrzetusza Małego12W opisie par. Ludomy stwierdzono, że mieszkańcy Skrzetusza Małego również płacą dzies. na zmianę: w jednym roku plebanowi z Ludom, a w następnym plebanowi z R. (LBP 92) (LBP s. 83, 92).

1519 Mikołaj pleb. w R. zawiera ugodę z Marcinem z Ludomia pleb. w Budziszewie; obie strony umarzają dotychczasowe spory dot. rozliczenia dzierżawy dochodów par. R.; Marcin zobowiązuje się dać plebanowi Mikołajowi 3 ćw. żyta, 3 ćw. owsa i 1 ćw. grochu oraz 7 grz. (w tym 5 grz. mesznego, zebranego w R., a 2 grz. z własnych pieniędzy); jeżeli meszne wynosiło mniej niż 5 grz., różnicę również Marcin ma dopłacić z własnych pieniędzy (ACC 94, 21).

1548 Paweł pleb. i Michał wikariusz w R. (ACC 117, 306v).

1559 i 1561 [Andrzej Czarnkowski] bp pozn. przenosi Wyszyny i Prosnę z par. Chodzież do par. R. na tak długo, dopóki par. Chodzież, opanowana przez innowierców, nie wróci do pierwotnego stanu13Decyzje z 1559 i 1561 w odmiennych słowach wyrażają tę samą treść. Zmiana przynależności parafialnej nie znalazła odbicia w formularzach rejestrów poborowych z l. 1563, 1577 i 1580 [tzn. nie znajdzie się znowu w ręku katolików] (AE X 265v; AE XI 35v).

6. Studenci w Krakowie z [zapewne naszego] R.: 1438 Grzegorz syn Jana, 1534 Jan syn Sędziwoja (AS 1, 92; AS 2, 272).

1 Po Mikołaju scholastyku dziedziczyli zapewne jego bratankowie (ss. Abrahama), a po Wincentym jego dzieci i wnuki.

2 Agnieszka, skądinąd niezn., była prawdop. siostrą wspomn. w zapisce braci Objezierskich, a c. Stan. Imbira Objezierskiego i jego drugiej ż. Agnieszki z Niepartu, → Objezierze (w tym haśle zapiska o Agnieszce jeszcze nie została uwzględniona).

3 Jakub Rosnowski żonaty był z Elżbietą Nieparcką c. Agnieszki i Benedykta Górskiego, siostrą wspomn. wyżej Feliksa.

4 Jeszcze w 1538 dobra te były w posiadaniu Gorzewskich: Hieronim Gorzewski [zapewne syn Mikołaja] sprzedaje je jako posiadłości nabyte z zastrz. pr. odkupu swemu bratu Kasprowi Gorzewskiemu (PG 17, 169).

5 Bracia Jan i Niemierza nie otrzymali prawdop. udziału we wsiach położonych w pow. pozn. [→ Kiszewo, przyp. 4], natomiast pozostałe połowy R. i wsi Krężoły znajdowały się w ręku Winc. Imbira, a później jego dzieci i wnuków.

6 → Kiszewo, przyp. 5.

7 Inne transakcje tegoż Tomasza → Kiszewo.

8 Adam Kiszewski był ojcem Stan. Kiszewskiego, opata w → Lubiniu w l. 1577-1604.

9 O okolicznościach nabycia tych praw przez Barbarę → Ocieszyn.

10 Now. 2, 382, informuje o zawarciu w tym roku ugody, na mocy której par. R. przyznano Skrzetusz Mały i dzies. ze wsi Skrzetusz, płaconą co drugi rok; w cytowanej zapisce ani na innych kartach tej samej księgi, ugody takiej nie znaleziono.

11 Może znany z 1467 Stanisław z Budziszewa (→ wyżej), dzierżawca dochodów plebańskich.

12 W opisie par. Ludomy stwierdzono, że mieszkańcy Skrzetusza Małego również płacą dzies. na zmianę: w jednym roku plebanowi z Ludom, a w następnym plebanowi z R. (LBP 92).

13 Decyzje z 1559 i 1561 w odmiennych słowach wyrażają tę samą treść. Zmiana przynależności parafialnej nie znalazła odbicia w formularzach rejestrów poborowych z l. 1563, 1577 i 1580.