HYŻNE

(1436 Chiszne, 1437 Chizne, 1441 Chisne, 1446 Chisznye, 1448 Chyzne [w kopii z r. 1574], 1453 Chischne, 1500 Chyzno) 13 km na NW od Dynowa.

1. 1436, 1503, in distr. san. (XIII 87, XVI 2883); 1496 in terra et distr. san. (Arch. Sang. I 109); 1508, 1515, 1530 z. san. (ŹD XVIII s. 118, 123, 149; AS I 21 k. 519).

2. 1448 sąsiedztwo z wsią Dylągówką (ZDM III 785); 1458 graniczy z wsiami Błędowa i Borek (XI 3429, 3431, 3432) → p. 3; 1491 rozgraniczenie przez podkomorzego wsi Błażowa i H. (XIX 3091); 1500 droga z H. do Bachórza (XIX 656); 1535 granica między H. a → Hartą (TS 26 s. 111-113); 1554 kopiec narożny między wsiami Dylągówka i H. a dobrami tyczyńskimi [wieś Błędowa], kopiec narożny obok potoku Brathatyn, gdzie zbiegają się granice wsi Błażowej, H. i Borków Starego i Nowego (XIX 3091); 1570 droga z H. i Dylągówki do miasta Jawornika [Polskiego].

3. Własn. szlach., włość (districtus) dynowska → Dynów. 1436 Jan Goligyan [ze Strzałkowa, woj. kaliskie] jako zastępca ż. swej Małgorzaty [c. Piotra Lunaka Kmity] występuje przed sądem z. przem. przeciw Mikołajowi [Kmicie] kaszt. przem., który zajął gwałtem i dokonał intromisji w dobra ojczyste Małgorzaty, przypadłe jej prawem bliższości po jej br. rodzonym zm. Janie Kmicie i dzieciach tegoż z Bachórza, w tym miasto → Dynów z wsiami przynależnymi Błażowa, Harta, Szklary, Chiszne i in. (XIII 87); 1437 Jan [z Pilczy i] z Łańcuta pozywa Mikołaja [Kmitę] z Bachórca o to, że bratanek Mikołaja [Jan Tępy] Kmita założył wieś H. w lasach Jana pozostających pod opieką królewską, a Mikołaj posiada tę wieś po bratanku i nie chce z niej ustąpić (XI 954); 1441 na podstawie podziału dóbr między Małgorzatą ż. [Przedpełka] Mościca z Wielkiego Koźmina, a jej stryjem Mikołajem [Kmitą] kaszt. przem. Mikołaj odstępuje Małgorzacie Bachórz, miasto → Dynów, Błażowa, Piątkowe, H., Szklary i in. wsie (XI 1372); 1448 właśc. Małgorzata z Dynowa (ZDM III 785); 1453 Małgorzata z Dynowa wdowa po Mościcu zastawia Piotrowi Smolickiemu kaszt. san. za 200 grz. wsie swoje H. i Dąbrówkę we włości (districtus) dynowskiej (XI 3122); 1458 taż gwarantuje ur. Mikołajowi Schirschen z Pantalowic [z. przem.] terminowy zwrot długu 250 grz. intromisją w wieś H. z wszelkimi uprawnieniami, czynszami, wgonami leśnymi i daninami w owsie alias osspy (XI 3402); Jan Pilecki pozywa Małgorzatę z Dynowa m.in. o granice między jej wsią H. a jego wsiami Błędowa i Borek (XI 3429, 3431, 3432); 1461 Małgorzata z Dynowa daruje swemu wnukowi [Janowi] synowi Stanisława ze Strzałkowa, dwie wsie H. i Dylągówkę położone we włości (districtus) dynowskiej z wszystkimi potokami (aquis) wpadającymi do potoku Mosczenicza (XI 3610); 1475 Małgorzata wdowa po Stanisławie Denowskim i jej starszy syn Jan gwarantują szl. Stanisławowi Burzyńskiemu terminowy zwrot pożyczonych 80 grz. intromisją w wieś H. z 8 grz. czynszu kmiecego, z folwarkiem tamże i zasiewami należącymi do folwarku (XVI 1044); 1476 Stanisław Burzyński kwituje Małgorzatę Denowską i jej synów Piotra i Jana z 80 grz., za które trzymał w zastawie 8 kmieci z 8 grz. czynszu i folwark w H. (XVI 1146); 1479 Jan z Dynowa gwarantuje szl. Marciszowi Sopichowskiemu z Będzimyśla terminowy zwrot 88 grz. intromisją w wieś swą H. z 9 grz. czynszu kmiecego, począwszy od kmiecia Byczela [!], i w folwark z rolami (XVI 1361); 1482 Jan z Dynowa zastawia Janowi Sopichowskiemu, synowi Marcisza z Będzimyśla, za 209 1/2 grz. wieś swą H., wyjąwszy tych kmieci, których trzyma Marcin Sopichowski ojciec Jana za 88 grz. wraz z posłuszeństwem sołtysów (XVI 1568); 1485 Jan Denowski zapisuje ż. swej Jadwidze z Kalinowej oprawę na mieście → Dynowie z przedmieściem i wsiach H. i in. (MRPS I 1755, II s. 98); 1487 tenże zastawia szl. Mikołajowi Malowskiemu za 100 grz. czynsz 10 grz. od kmieci we wsi swej H. (XVI 1826) → Mieszkańcy; 1490 Maciej Piekło z H. płaci Błażejowi Gromkowi za pół łanu w Brzezówce (Brzezówka s. 105).

1496 Mikołaj i Piotr Rzeszowscy bracia rodzeni niedzielni z Dynowa sprzedają sposobem zamiany Janowi Amorowi z Tarnowa kaszt. krak. miasto → Dynów z wsiami H., Harta, Szklary, Dylągówka i in. (XVI 2286; Arch. Sang. I 109); 1497 Jadwiga ż. zm. Jana Denowskiego gwarantuje Stanisławowi Burzyńskiemu terminowy zwrot 110 grz. intromisją w część wsi H., gdzie zm. mąż zapisał jej oprawę i wiano, z czynszem 8 grz. 38 gr [!] od następujących kmieci: Grzegorzecz 22 gr, Czyrnya 22 gr, Loryn 24 gr, Mygdal 10 gr, Czolek 16 skojców, Czarnoczycz 24 gr, Szlaby 16 skojców, Kinossek 15 gr, Pyekko 6 gr, Voytek 24 gr, Byczek 39 gr, Zaląga 8 gr, Andreas 14 gr, Krothky 30 gr, rola pusta, gdzie winien siedzieć Falek 23 gr, Szvyrczecz 23 gr, Thylek 23 gr, Szvyder 30 gr, Lakvycz 30 gr (XVI 2388); 1502 Jadwiga, wdowa po Janie Denowskim dz. z Kalinowej i H., zapisuje szl. Janowi Bienikowskiemu za 50 zł i 12 grz: 8 kmieci swej oprawy i wiana w H. (XVI 2836) → Mieszkańcy; 1503 taż daje Stanisławowi Burzyńskiemu dzierżawcy w H. za pożyczone 30 zł węg. intromisję w 4 kmieci w H., należących do jej oprawy i wiana, oraz w ćwierć roli pustej położonej między [rolami należącymi] do Burzyńskiego a kmieciem Falkiem. Burzyński winien otrzymywać 2 grz. czynszu a nadwyżkę oddawać Denowskiej (XVI 2883) → Mieszkańcy; taż zapisuje Janowi Bienikowskiemu za 50 zł i 12 grz. 8 kmieci swej oprawy i wiana w H. (XVI 2887) → Mieszkańcy; 1508 Szczęsny Burzyński płaci z dóbr swych H. 3 grz. 8 gr; Jan Bieńkowski płaci z dóbr swych Dylągówka i H. 2 1/2 grz. 23 gr (ŹD XVIII s. 118); karczma z browarem płaci 1 wiard. (ŹD XVIII s. 123); 1515 19 ł., młyn 6 gr, 2 karczmy, po 1 wiard. (ŹD XVIII s. 149); 1523 Jan Amor z Tarnowa kaszt. wojnicki sprzedaje Piotrowi i Hieronimowi br. rodzonym, jedną, i Mikołajowi br. stryjecznemu Wapowskim drugą połowę dóbr: miasto → Dynów z wsiami Harta, H. i in. za 11400 zł (MRPS IV 13448); podymne 42 gr (AS I 21 k. 103); 1526 18 ł., młyn, 2 karczmy (AS I 21 k. 420); 1530 18 ł., młyn, karczma (AS I 21 k. 519); 1536 18 ł., młyn, karczma (AS I 21 k. 565).

Mieszkańcy: 1479 Byczel [!] kmieć (XVI 1361); 1487 Nicolaus Biczek, Stanislaus Dibala, Petrus Wartheczko, Nicolaus Slaby, Albertus f. Biczek, Bartholomeus, Iohannes Biczek, Mathias Zalanga, Falek, Johannes Szwyrczek, Stanislaus Thilek, Johannes Szwider, Ogyba, Stanislaus Sczyrba, Petrus Lagna, Mathias Podgorny, Czyrznya, Petrus Grzegorzecz kmiecie (XVI 1826); 1490 Mathias Pyeklo z H. (Brzezówka s. 105); 1497 → zob. wyżej; 1502 Iohannes Suwda, Nykyel, Clemens Pachnykowycz, Mathias Suwda, Nicolaus Myczek, Nicolaus Czyrnycz, Mathias Gąnsek, Philipus kmiecie (XVI 2836); 1503 Bagaczh, Sobek Shybis, Lukash et Iacobus Podgorni, Falko kmiecie (XVI 2883); Iohannes Smvda, Nykyel, Clemens Pachnykowycz, Mathias Szmvda, Nicolaus Myczek, Nicolaus Czyrnyecz, Mathias Gąnsek Philipus kmiecie (XVI 2887).

4. 1446 Micahel (Michael) sołtys z H. (Brzezówka s. 5); 1482 kmethones... cum obediencia et solucione scultetorum (XVI 1568) → p. 3.

8. Grodzisko (G. Leńczyk, Na śladach miejsc umocnionych. Mapa s. 108).