ISKRZYNIA

(1352 Obrwynow, 1395 Iskrzina Wola, 1408 Iscrzina Vola, 1413 de Eysgro, 1417 de Isgro, 1430 Yscrzinya, 1435 Iskzryna [!], 1438 Iscrzina, 1459 Gyskrzina, 1471 Dobrvyna alias Yskrzyna) 6 km na E od Krosna.

1. 1395 in terra san. (KDM IV 1033); 1497, 1498 z. san. (MRPS II 696, 1211); 1508, 1515 z. san. (ŹD XVIII s. 122, 146); 1526, 1530 z. san. (AS 121 k. 411, 346).

2. 1352 lokacja wsi w dąbrowie zw. Obrwinow i Brachcyn począwszy od rz. Wisłok (KDP 1117); 1440 bójka na wolnej drodze do I. (SPPP XI 1668).

3. Własn. król., stwo san. 1352 król Kazimierz pozwala Jakubowi zw. Iskra lokować wieś zw. Obrwynow (KDP I 117); 1395 król Władysław pozwala swemu heroldowi im. Sczesco odkupić wieś I.W., zastawioną za 80 grz. u Jana Wałkay (KDM IV 1033); 1408 na podstawie zawartej ugody Michał młynarz [z Krościenka Wyżnego] ma dać 4 grz. Janowi młynarzowi z I. za młyn (SPPP XI 1049); 1413 Jan młynarz de Eysgro kwituje Michała młynarza z 4 grz. (SPPP XI 1054, 1055); 1417 Piotr Royschker z I. obwinia Jakuba Głąba (Glamb) o kradzież (SPPP XI 1067); 1422 Cloze krawcowa udowadnia pismem z sądu ławn. z ł., że ma 2 grz. na połowie łanu, na którym siedzi Maciej Fryczcze [w Krościenku Wyżnym?] (SPPP XI 1156); 1431 Cloze Wendepfaffe karczmarz (? Kreczmar) z I. (SPPP XI 1433); 1438 Longus Jan z I. winien jest Agnieszce sołtysowej z Krościenka [Wyżnego] 4 grz. 42 gr (SPPP XI 1582); 1444 Maciej z I. kwituje Marcina Gemzę [z Krościenka W.] z należności za rolę (SPPP XI 1819); na podstawie pisma z sądu ławn. w Krośnie sąd ławn. w Krościenku Wyżnym rozpatruje sprawę o mężobójstwo popełnione przez Brathosa z I. Za zapłatę główszczyzny przez tegoż ręczą Wawrzyniec albo Waverzen z Krościenka, tegoż syn Piotr z I. i Jan Weysgarber z I. (SPPP XI 1828-1833); 1447 Pesch Fochs [z Krościenka W.] oświadcza, że ma u siebie 2 krowy, 2 byczki i 2 maciory oraz chłopca Mikołaja Pascholta z I. (SPPP XI 1974); 1448 kmiecie z I. zobowiązani do naprawy 13 łokci parkanów wokół zamku san., co wskazuje na 13 łanów we wsi (XI 2681); 1451 Dorota c. Czeczotki (f. Czeczothcze) wyrzeka się praw do roli, którą teraz posiada Maciej zw. Makosz w I., przed sądem ławn. w Trześniowie (Trz. 119); 1453 Michał s. Wysza Karba, kmieć z Krościenka [Wyżnego] i stary Wysz Karb z Haczowa ręczą za stawienie na wezwanie starosty [san.] lub królowej [Zofii] Pawła z I., syna Wysza Karba (XI 3176); 1457 Swech z I. wraz z siostrą Agnieszką z Zarszyna kwitują swego siostrzeńca Bartosza z zapłaty za rolę, przed sądem ławn. w Krościenku W. (SPPP XI 2276); 1467 prac. Andrisz Kyelar z Krościenka Wyżnego zeznaje, że na roli posiadanej przez niego prac. Mikołaj Urban z I. ma 12 grz. (SPPP XI 2404); 1469 Piotr Pudełko i Gurek Clymeczowycz z I. przynoszą do sądu ławn. w Krościenku Wyżnym pismo z sądu ławn. z I. o dobrym sprawowaniu (SPPP XI 2434); 1473 Jan Thymenhavyer z I. zastępca prawny Katarzyny, niegdyś sołtysowej w Krościenku Wyżnym (XVI 3273, 3274); 1490 szl. Mikołaj Marcinkowski zastawia szl. Zofii wdowie po Janowskim, za 11 1/2 grz. długu 2 kmieci Szvyacha i Staszka w I., których robociznę Zofia pozostawia Marcinkowskiemu (XVI 3456); 1497 król Jan Olbracht obiecuje Mikołajowi Zborowskiemu zapłacić w terminie dług 2500 zł węg. lub zapisać go na wsiach: Besko, Haczów, I. i in. (MRPS II 696); 1498 tenże król zapisuje temuż pożyczone 2500 zł na wsiach: Besko, Haczów, I. i in. (MRPS II 1211); tenże król przenosi Mikołajowi Zborowskiemu sumę 2500 zł węg., zapisaną na wsiach Besko, I., Haczów i in., na miasto Ropczyce i wsie Góra Łopuchowa i in., unieważniając wcześniejszy zapis (MRPS II 1243); 1504 król Aleksander obiecuje Janowi z Tarnowa wwdzie ruskiemu oddać pożyczone 2300 zł lub zapisać je i zapisuje na zamku san., miastach min. Krosno i wsiach m.in. Haczów, I., Krościenko (MRPS III 1287; MK 20 k. 233); 1508 karczma z browarem płaci 1 wiard. (ŹD XVIII s. 122); 1515 11 1/4 ł., młyn walnik 1 wiard., karczma z browarem 1 wiard. (ŹD XVIII s. 146); 1526 11 ł., młyn (AS I 21 k. 411); 1528 Jakub Pudełko z I. ma otrzymać 7 grz., po 1 grz. rocznie, z roli [w Krościenku Wyżnym] (SPPP XI 2660, 2661); tenże kwituje odbiór 7 grz. od Jana Barczara za inną rolę (SPPP XI 2660, 2661); Maciej Pudelkowicz z I. sprzedaje rolę [w Krościenku Wyżnym] Michałowi Kyeblarowi (SPPP XI 2663, 2664); 1530 11 ł., 1 komornik, młyn, karczma (AS I 21 k. 346); 1536 11 ł., młyn (AS I 21 k. 559).

Mieszkańcy: 1408, 1413 Iohannes młynarz (SPPP XI 1049, 1054, 1055); 1417 Petrus Royschker (SPPP XI 1067); 1422 Close krawcowa (SPPP XI 1156); 1431 Cloze Wendepfaffe karczmarz (SPPP XI 1433); 1435 filius Wewerskonis (SPPP XI 1496); 1438 Longus Ian (SPPP XI 1582); 1444 Mathias (SPPP XI 1819); Petrus z I. s. Wawrzyńca (Laurencius alias Waverzen, Wawrsko) z Krościenka, Iohannes Weysgarber, Brathos (SPPP XI 1828, 1829, 1833); 1447 Nicolaus Pascholt (SPPP XI 1974); 1451 Mathias zw. Makosz (Trz. 119); 1453 Paulus z I. f. Wysz Karb z Haczowa (XI 3176); 1457 Swech (SPPP XI 2276); 1467 prac. Nicolaus Urban (SPPP XI 2404); 1469 Petrus Pudelko, Gurek Clymenczcowycz (SPPP XI 2434); 1471 Szwyach (SPPP XI 2479); 1473 przez. Iohannes Thymenhavyer (XVI 3273, 3274); 1477 N. i Anna Makoschowycz (Trz. 304); 1489 Iohannes Wayduch kmieć i karczmarz, jego matka Anna i brat Maciej (XVI 3422); 1490 Szvyach, Staschek kmiecie (XVI 3456); 1506 Stanislaus kmieć (XVI 3617); 1528 Iakub Pudelko, Mathias (Maczyey) Pudelkovycz (SPPP XI 2660, 2661, 2663, 2664).

4. 1352 25 I król Kazimierz pozwala Jakubowi zw. Iskra lokować wieś na prawie niem. magd. w dąbrowie zw. Obrwinow i Brachcyn począwszy od rz. Wisłok, nadaje jej nazwę Obrwynow. Wieś ma obejmować 60 łanów, wolnizna 6 lat na rolach już uprawianych, 20 lat na wykarczowanych w przyszłości. Jakub otrzymuje sołectwo, które będą dziedziczyć jego dzieci i spadkobiercy oraz synowie jego żony i Dawidka: Paweł, Mikołaj, Dominik, Konrad (Curado) i Mieczysław (Misscislao). Sołectwo obejmie 4 łany po wymierzeniu najpierw 1 łanu na skotnicę, karczmę, rzemieślników, młyn o dowolnej ilości kół na rz. Wisłok, sadzawkę, łąki i pastwiska, prawo rybołówstwa, polowania i urządzania barci. Sołtys winien wysłać na wojnę człowieka w pancerzu, z kopią, na koniu, a kmiecie winni płacić po 2 skojce (wojennego). Po upływie wolnizny kmiecie winni płacić z łanu [czynsz] 10 skojców i dziesięcinę. Znosi się prawa polskie, sądownictwo wg prawa niem. (KDP I 117); 1422 Close krawcowa przedkłada w sądzie ławn. wsi Krościenko Wyżne pismo od sołtysa i sądu gajonego z I. (SPPP XI 1156); 1425, 1427 Jan, niegdyś sołtys w I. posiada należne mu pieniądze na sołectwie w I. (XI 136, 203, 217, 219); 1425 Fryderyk sołtys z I. Woli jako ławnik sądu wyższego prawa niem. na zamku san. (XI LVa); 1430 szl. Mikołaj Oglendowski, któremu Marcisz z Rogów jest winien 75 grz., jest w posiadaniu sołectwa w I. od Marcisza (XI 428); 1443 szl. Kelian s. zm. Jana Pelwelskiego sprzedaje Piotrowi Smolickiemu kaszt. san. połowę wsi Pielni Górnej, za co otrzymuje od tegoż sołectwo w I. oraz 16 grz. i konia (XI 1691); 1446 Kilian sołtys z I. jako ławnik sądu wyższego prawa niem. w Sanoku (XI DCCXXVa); 1457 Sieciech sołtys z I. jako ławnik sądu wyższego prawa niem. w Sanoku (XI MCXLV); 1459 szl. Marcisz i Jakub, ss. zm. Mikołaja Oglendowskiego, doszedłszy do pełnoletności zeznają, że Piotr Mleczko z Jedlicza, ich opiekun podczas małoletności, sprzedał Piotrowi Smolickiemu kaszt. san. wieś → Wróblik Szlachecki za 200 grz. i sołectwo w I. za 100 grz., teraz kwitują Smolickiego i Mleczkę ręcząc również i za swą siostrę Dorotę (XI 3470, 3499); Piotr ze Smolic kaszt. san. zeznaje, że Sieciech sołtys z I. zapłacił mu całą należność za sołectwo w I. (XI 3500); 1463 szl. Mikołaj, Stanisław, Jan i Maciej, bratankowie Piotra ze Smolic kaszt. san. kwitują Sieciecha sołtysa z I. ze 120 grz. za sołectwo w I., które odstępują mu wieczyście (XVI 3196, 3197); 1467 Mikołaj podwójci i 7 ławników sądu gajonego wsi I. wydają dla sądu wyższego prawa niem. w Sanoku zaświadczenie, że Sieciech sołtys w I. przed śmiercią, podczas choroby, w obecności swej siostry zapisał swemu zięciowi [Mikołajowi] Janowskiemu w testamencie 50 grz. na sołectwie z warunkiem, że Janowski po zaspokojeniu pretensji krewnych ma sam posiadać sołectwo, nie naruszając trzeciej części żony Sieciecha. Sieciech zeznał również o kupieniu sołectwa za 120 grz. oraz zapisał 10 grz. na sołectwie bractwu kapłańskiemu. Obecni byli przy tym ks. Mikołaj z Krościenka [Wyżnego], Jan z Haczowa plebani i Jerzy sołtys z Krościenka (XVI 3222); 1469 szl. Elżbieta wdowa po szl. Sieciechu sołtysie z I., otrzymuje 20 grz. od swego szwagra Janowskiego, który ma jej jeszcze dać 20 grz. pod gwarancją intromisji w jej część. Po otrzymaniu drugich 20 grz. Elżbieta winna odstąpić swą część sołectwa, z której otrzyma połowę plonów (XVI 3234); dwaj mieszkańcy I. przedkładają sądowi ławn. w Krościenku Wyżnym pismo z sądu gajonego w I. o dobrym sprawowaniu (SPPP XI 2434); 1470 szl. Elżbieta wdowa po Sieciechu sołtysie w I. ustanawia swego brata Marcina Pelwelskiego swoim zastępcą prawnym, a Marcin jej opiekunem Marcina Vaysseptha mieszcz. san. (XVI 3244, 3245); szl. Janowski sołtys z I. w sprawie ze szl. Pawłem Nabrzuchem (XVI 742); 1471 szl. Mikołaj Janowski winien jest 5 grz. szl. Andrzejowi z Jaszczwi i tegoż ż. Małgorzacie. Małgorzata odstępuje Janowskiemu swój dział in Dobruyna alias in Hyskrzyna (XVI 3251, 3252); Mikołaj Janowski zapisuje ż. swej Zofii 120 grz. na wszystkich swych dobrach ruchomych i nieruchomych w sołectwie I. in Dobrvyna alias Yskrzyna oraz stwierdza, że Zofia wniosła 60 grz. do tegoż sołectwa (XVI 3253); 1472 Elżbieta wdowa po Sieciechu sołtysie w I. pożycza 40 grz. Janowi podczaszemu i wójtowi san., pod zastaw 4 grz. czynszów od szewców w → Sanoku (XVI 3261); 1477 szl. Zofia sołtysowa z I. sprzedaje Marciszowi Oględowskiemu sołectwo w I. za 130 grz., zachowując sobie prawo czasowego zamieszkania we dworze z Marciszem. Winna ona otrzymać połowę zasiewów ozimych, a Marciszowi dać 1 pług. Otrzymuje 100 grz., a otrzyma 2 raty roczne po 15 grz. (XVI 3282, 3283, 3320); Mikołaj Biernaszowski ręczy za zapłacenie Zofii 10 grz., a Marcisz Oględowski zabezpiecza mu tę porękę intromisją w karczmę w I. (XVI 3284, 3285); Mikołaj Hartski i Mikołaj Radwan z Prusieka ręczą Marciszowi za uwolnienie przez Zofię kupionego sołectwa w I. aż do czasu spłaty (XVI 3286); 1481 szl. Zofia, wdowa po Janie z Pakoszówki sołtysie z I. (XVI 1476); 1481, 1482, 1484 Marcin Oględowski sołtys z I. jako ławnik sądu wyższego prawa niem. w Sanoku (XVI MCCCLXVII, MCCCLXIX, MCCCLXX, MCCCLXXIII, MCCCLXXXIV); 1482 tenże pozwany przez Zofię Janowską o 30 grz. Sąd postanawia, że w razie niezapłacenia ostatniej raty za sołectwo, przypadnie ono Zofii (XVI 3321-3324); 1486 Marcin Oględowski sprzedaje Mikołajowi Marcinkowskiemu za 120 grz. sołectwo w I., otrzymuje 90 grz., resztę otrzyma w ratach rocznych po 10 grz. Jeśli Marcinkowski nie zapłaci, da intromisję w karczmę i młyn (XVI 3392); szl. Lkana ż. Marcina Oględowskiego stwierdza otrzymanie należności z ojcowizny na sołectwie w I. (XVI 3393); 1487 Mikołaj Marcinkowski sołtys z I. składa w sądzie wyższym prawa niem. w Sanoku ratę roczną 10 grz. Marcinowi Oględowskiemu za sołectwo (XVI 3410); 1488 Marcin Oględowski kwituje Mikołaja [Marcinkowskiego] z 15 1/2 grz. i 2 gr za sołectwo w I. (XVI 3414); szl. Zofia z Zakobyla otrzymuje 12 grz. od Marcina Oględowskiego za sołectwo w I. (XVI 3415); sąd wyższy prawa niem. w Sanoku zaświadcza, że Mikołaj Marcinkowski kupił sołectwo w I. od Marcina Oględowskiego (XVI 3416); 1489 tenże sąd zaświadcza, że Marcinkowski sołtys z I. składa ostatnią ratę za sołectwo w I. dla Marcina Oględowskiego, który się nie jawi i nie zwalnia sołectwa (XVI 3421); Jan Wayduch kmieć i karczmarz w I. stwierdza, że [Mikołaj] Marcinkowski sołtys w I. zapłacił jemu, jego matce Annie i bratu Maciejowi 3 grz. za rolę położoną koło karczmy w sołectwie (XVI 3422); 1490 [Mikołaj] Marcinkowski sołtys z I. zobowiązuje się zapłacić 10 zł Zofii Janowskiej za sołectwo w I. (XVI 3448); tenże zastawia Zofii wdowie po Janowskim, za dług 11 1/2 grz. 2 kmieci (XVI 3456) → p. 3; Zofia wdowa po Janowskim rezygnuje na rzecz Marcinkowskiego z sołectwa w I. (XVI 3457); to samo Marcin Oględowski (XVI 3458); 1491 [Zofia] Janowska daje swemu zięciowi Zawadzkiemu (Zawaczsky) za córkę swą Katarzynę intromisję w 2 kmieci w I., zastawionych jej przez Mikołaja Marcinkowskiego za 11 1/2 grz. (XVI 3496); 1499 szl. Mikołaj Zawadzki [sołtys w Malinówce] z ż. Katarzyną kwitują Stanisława Marcinkowskiego z 11 1/2 grz. z posagu żony we wsi I. i umarzają zapis zastawu (XVI 3576, 3578); 1506 Stanisław Marcinkowski z I. zastawia szl. Mikołajowi Wróblowskiemu za pożyczone 20 grz. połowę karczmy i młyna oraz połowę [czynszu] kmiecia Stanisława (XVI 3617); Marcin Marcinkowski zapisuje ż. swej Helenie z Targowisk 55 grz. na swej części sołectwa w I. (XVI 3618); 1507 Stanisław i Marcin Marcinkowscy bracia niedzielni jako ławnicy sądu wyższego prawa niem. w Sanoku (XVI MCDLXX); ciż sprzedają Adamowi i Andrzejowi Mysłowskim (Myskowskim) za 200 grz. sołectwo w I. (XVI 3625); 1507-1513, 1520 Adam i Andrzej Myslowscy z I. jako ławnicy sądu wyższego prawa niem. w Sanoku (XVI wg indeksu); 1508 Andrzej i Adam Mysłowscy (Myszkowski?) płacą z sołectwa w I. po 1 grz. i 6 gr (ŹD XVIII s. 119); 1509 Barbara siostra Adama [Mysłowskiego] sołtysa z I. kwituje go z ojcowizny i macierzyzny (XVI 3654); 1510 Zofia Mysłowska, matka Adama i Andrzeja, wraz z synem Andrzejem sprzedają Adamowi Mysłowskiemu za 200 grz. sołectwo w I., kupione od Stanisława i Marcina Marcinkowskich (XVI 3658); 1517 Adam Mysłowski sołtys w I. zapisuje ż. swej Annie, c. Klemensa z Pakoszówki, 240 zł na połowie sołectwa w I. i wszystkich swych dóbr (XVI 3684); 1526 Adam Mysłowski sołtys z I., przewodniczący sądu wyższego prawa niem. w Sanoku (XVI MDIX-MDXII, MDXIV); 1530 król Zygmunt na prośbę Adama Mysłowskiego sołtysa wsi I. potwierdza przywilej króla Kazimierza z 1352 r. (MRPS IV 5760); tenże król jak wyżej oraz zobowiązuje się nie wyrazić zgody nikomu na wykup sołectwa w I. aż do śmierci Mysłowskiego i tegoż s. Jana, a jedynie rezerwuje sobie to prawo na użytek stołu król. (KDP I 117); 1548 król Zygmunt August wyraża zgodę na wykup sołectwa w I. przez Krzysztofa Bobolę z rąk Mysłowskich (MRPS V 83); 1550 król daje dożywocie Jakubowi i Stanisławowi Myszkowskim [! Mysłowskim] na sołectwie wsi I. (MRPS V 711); 1552 Marcin Mysłowski pozywa swych braci Stanisława i Jakuba Mysłowskich sołtysów z I. o przysługujące mu dochody z sołectwa. Wymienieni, zm. brat ich Jan, siostry Anna i zm. Elżbieta, wszyscy są dziećmi Adama Mysłowskiego (XVI 3739-3745); 1559 król Zygmunt August pozwala Janowi Skotnickiemu wykupić sołectwo w I. z rąk Stanisława, Marcina i Jakuba Mysłowskich (MRPS V 2379).

5. 1443 Piotr bp przem., erygując ołtarz Narodzenia NP Marii, 11000 Dziewic i św. Małgorzaty w kościele paraf. w Krośnie, nadaje mu dziesięciny 10 grz. z wsi Krościenko [Wyżne] i I. (ZDM VIII 2445).