SANOK

(1150 Sianok, 1339 Sanak, 1345 Sanok, 1417 Sanog, 1424 Sanog, Czanok, Czanog, Czanag, 1486 Schanok, 1493 civitas Sanoczensis) gród, miasto.

1. 1150, 1202, 1231 S. gród należy do Rusi (Latopis po ipatskomu spisku. Petersburg s. 282, 480, 509); 1340 król polski Kazimierz zajmuje S. (Połnoje sobranije russkich letopisej, t. II. Petersburg 1843 s. 349); 1345 S. należy do Polski, król Kazimierz wyznacza kupcom sądeckim drogę na Ruś przez Biecz, Żmigród i S. (KDM I 218); 1352, 1366, 1368 król Kazimierz przebywając w S. wydaje dokumenty → p. 6: Pobyty monarchów; 1359 kasztelania san. → Sanok, Kasztelania; 1361 n. powiat san. → Sanok, Ziemia, powiat; 1372-78 pow. san. i miasto S. należą do Rusi [która należy do Węgier] (ZDM I 142, 149, IV 1035, 1036, 1045; AGZ VII 9; Borzemski s. 125); 1384 Elżbieta, królowa Węgier i Polski, wydaje dokumenty dot. S. → p. 5: Klasztor franciszkanów; taż wydaje dok. dot. wsi Równe i in. należących do grodu san. → Sanok, Ziemia, powiat; 1387 n. król Władysław wydaje dokumenty dot. wsi w pow. san. → Sanok, Ziemia, powiat; 1384 parafia (pleban) w S. (Borzemski s. 125, 126); 1518 diec. przem. → p. 5: Kościół parafialny; 1508, 1515 z. san. (ŹD XVIII s. 120, 175).

2. Położenie i granice: 1339 miasto S. nad rz. San obejmuje obszar po pół mili powyżej i poniżej miasta oraz po 1 mili po obu brzegach Sanu (Kodeks dyplomatyczny Polski III 88); 1339 i XV w. wójtowi san. i miastu podlegają wsie: Trepcza młyn 1339, 1436, i wieś 1439, osada Wienki koło Dąbrówki [Ruskiej] 1380, Zabłotce 1456, Dąbrówka [Ruska] 1459, Międzybrodzie 1464, oraz Przedmieście Sanockie i Posada Sanocka [dziś P. Olchowska] → p. 4: Wójtostwo, → hasła wymienionych wsi.

Mury, bramy, rynek, ulice: 1339 Jerzy II książę Rusi nadaje Bartkowi z Sandomierza, osadźcy i wójtowi, rynek z otoczeniem (Kodeks dyplomatyczny Polski III 88); a. 1370 obwarowanie miasta i zamku w S. przez króla Kazimierza (MPH II s. 626); 1377 Władysław książę opolski nadaje oo. franciszkanom kościół NP Marii położony poza miastem S. oraz dwór poza wałami (Borzemski s 125); 1384 królowa Elżbieta przeniosła do samego miasta klasztor oo. franciszkanów, ufundowany przez księcia opolskiego Władysława poza murami miasta S. (Borzemski s. 125-126); 1446 domy mieszczan przy rynku (XI 2311); 1455 obwołanie na rynku san. (XI 3252); 1518 król Zygmunt daruje miastu S. czopowe za 1 rok na obwarowanie (MRPS IV 2, 11661); 1519 tenże król daruje mieszczanom z S. czopowe za kwartał na obwarowanie (MRPS IV 2, 12262); 1524 tenże król daruje mieszczanom z S. czopowe za 2 kwartały na naprawę miasta (MRPS IV 2, 13866); 1530 tenże król daruje mieszczanom san. 2 połowy podatku miejskiego z 3 III i 10 VIII na naprawę miasta (MRPS IV 2, 15716); bramy miejskie (Borzemski s. 87); 1538 dom położony w rynku koło kościoła par. (MRPS IV 3, 19178); 1550 Piotr Zborowski, star. san., daruje plac pusty „według wałów miasta S. z jednej, i ogroda Lechów strony z drugiej, od fosy grodzkiej zaczynając aż do ulice i bramy niższej miejskiej na wybudowanie kościoła [cerkwi] Św. Mikołaja obywatelom miasta Sanok religii greckiej” (Kucharski, Sanok s. 56).

Przedmieścia: 1377, 1384 kościół NP Marii i klasztor franciszkanów poza obrębem miasta lub poza murami miasta S. → p. 3: Przedmieścia; zob. też Przedmieście Sanockie i Posada Sanocka.

Obiekty topograficzne, wodociągi: 1339 miasto S. położone nad rz. San, wójt otrzymuje rz. San na długość pół mili w górę od miasta z wyspą mniejszą (cum insula minori) koło miasta i z wszystkimi dopływami, młyn w Trepczy i możność urządzenia młynów, sadzawek i jazów (Kodeks dyplomatyczny Polski III 88); 1366 ogrody od dawna wokół miasta istniejące, 3 łany na skotnicę → p. 4: Lokacja, przywileje, prawa; 1419 pr. korzystania z lasów przez mieszczan i przedmieszczan san. (ZDM VII 1888); 1421 król Władysław zawiadamia Janusza z Kobylan, star. san., i tegoż urzędników, że na prośbę Piotra wójta san. przedłożoną imieniem mieszkańców miasta S. i przedmieścia, pozwala im korzystać z lasów król. szczególnie w → Kostarowcach i po obu brzegach rz. San na ich potrzeby, czego zabraniali im poprzedni starostowie (CS 15 s. 371); 1446 królowa Zofia przysądza miastu S. ogród na górze Stroznia → p. 3: Ciężary i przywileje; 1479 młyn położony pod miastem (XVI 3295); 1480 młyn pod górą miejską, młyn, który może być wybudowany na rz. San (XVI 3298); 1493 młyn sanocki położony od dawna pod górą, młyn, który będzie wybudowany na rz. San lub koło jakiejkolwiek sadzawki (XVI 3504); 1509 młyn pod miastem S. (XVI 3648); 1510 król Zygmunt pozwala mieszczanom san. na budowę wodociągów w S., sprowadzenie wody z potoków przez grunty król. z możnością doprowadzenia wody dla użytku zamku (Borzemski s. 32-34; MRPS IV 2, 9549); 1516 młyn miejski pod miastem S. (XVI 3680); 1549 król Zygmunt August potwierdza orzeczenie komisji powołanej z powodu krzywd wyrządzonych mieszczanom i przedmieszczanom san. przez poprzedniego starostę Mikołaja Wolskiego. Orzeczenie to określa prawa mieszczan i przedmieszczan do używania pastwisk na górze zw. Biała Góra i na błoniu za Sanem, które dawniej były wolne, prawa do korzystania z lasów po obu brzegach Sanu, z wygonu oraz pr. rybołówstwa na rz. San sakiem i włokiem na własny użytek (Borzemski s. 39-41) → p. 3: Ciężary i przywileje.

Drogi i cło: 1150 król węgierski Gejza II wyprawiając się przeciw księciu przem. przechodzi góry i zajmuje gród S. → p. 6: Pobyty monarchów; 1345 król Kazimierz wyznacza mieszczanom sądeckim drogę na Ruś przez Biecz, Żmigród i S. i zwalnia ich od ceł (KDM I 218); 1352 król węgierski Ludwik podąża z Budy przez S. do Bełza (Chronicon Dubnicense); 1366 król Kazimierz uwalnia kupców i wszystkich mieszkańców miasta S. od połowy myta król. w Krakowie, Żmigrodzie, Wojniczu i Rabie na przeciąg 10 lat (III 15; Borzemski s. 21-22); 1368 tenże król uwalnia zjeżdżających na jarmark do S. kupców od ceł (III 18; Borzemski s. 23); 1417 król Władysław udaje się ze Lwowa przez Felsztyn i Sobień do S. (Długosz, Opera omnia V s. 187); 1424 droga prowadząca z Przemyśla do S. pod wałem zamku przem. (VIII 48); dom w ulicy [w Przemyślu] prowadzącej w kierunku S. (Czanog) (Ks. ł. przem. I 671); 1426 droga prowadząca z S. do Beska koło łąki Tuchorz w → Sanoczku (ZDM VII 1999); 1446 ogród koło mostu pod zamkiem przem., którym idzie się do S. (Ks. ł. przem. II 50); 1464 wskutek starań miasta Krakowa król poleca zarąbać drogę z Krosna przez S. do Humennego (KDKr I 176); 1470 król Kazimierz odnawiając dawne spalone nadania postanawia, że kupcy i woźnice jadący z towarami z Rusi i Podola na Węgry i odwrotnie, winni jechać przez S. według zwyczaju i tam opłacać cło, oraz uwalnia od cła tych, którzy przyjeżdżają ze zbożem do S. na targi tygodniowe (Borzemski s. 26-27); 1488 most na rz. Wisłok koło Strzyżowa w kierunku S. (MRPS I 1956); 1498 zakonnicy z Sambora uciekają przed Turkami drogą przez Sobień i S. (MPH V s. 273); 1501 droga wielka sanocka w → Zarszynie (XVI 2722); 1514 miasto S. otrzymuje wolność od podatków z wyjątkiem nowych ceł od wołów, wosku, skór, czirwyecz i innych rzeczy (MRPS IV 1, 2321) → p. 3: Ciężary i przywileje.

3. Własn. król. 1339 książę Rusi Jerzy wydaje przywilej lokacyjny dla miasta S. (Kodeks dyplomatyczny Polski III 88); 1366, 1368 król Kazimierz nadaje miastu S. przywileje (III 15, 18) → Ciężary i przywileje; 1419, 1421 król Władysław nadaje mieszczanom i przedmieszczanom san. przywileje dot. korzystania z lasów (ZDM VII 1888; CS 15 s. 371) → Ciężary i przywileje; 1446 królowa Zofia przysądza miastu S. ogród na górze Stróżnia (IV 84; Borzemski s. 24-25) → Ciężary i przywileje; 1450 królowa Zofia daje w dzierżawę Mikołajowi Pieniążkowi m.in. miasto S. na 3 lata (ZDM III 848) → Sanok, Gród, zamek, starostwo; 1470 król Kazimierz odnawia dawne przywileje i dodaje nowe postanowienia dot. spraw handlowych (III 123; MRPS III S. 196; Borzemski s. 26-27) → Ciężary i przywileje; 1479 tenże król potwierdza przywilej króla Kazimierza z r. 1366 (III 124; Borzemski s. 28-29); 1493 król Jan Olbracht potwierdza miastu S. wszystkie nadania i przywileje wydane przez poprzednich królów (Borzemski s. 30-32); tenże król pozwala Mikołajowi Kamienieckiemu wykupić m.in. miasto S. (MRPS II 242) → Sanok, Gród, zamek, starostwo; 1494 tenże król pozwala Mikołajowi z Kamieńca wykupić m.in. miasto S. (MRPS II 307) → Sanok, Gród, zamek, starostwo; 1504 król Aleksander obiecuje Janowi z Tarnowa zapisać winną temuż sumę m.in. na mieście S. (MRPS III 1287) → Sanok, Gród, zamek, starostwo; 1510 król Zygmunt pozwala mieszczanom san. na budowę wodociągów (Borzemski s. 32-34) → Ciężary i przywileje; 1514, 1515, 1518, 1519, 1524, 1530 → Ciężary i przywileje; 1521 król Zygmunt daje Stanisławowi Otta z Pilczy w dzierżawę m.in. miasto S. (MRPS IV 1, 3918) → Sanok, Gród, zamek, starostwo; 1423 Mikołaj z Pilczy, skwitowany z rachunków dzierżawy S. i in. za zm. Stanisława Otta z Pilczy (MRPS IV 2, 13559); 1549 król Zygmunt August potwierdza miastu S. wszystkie przywileje nadane przez poprzednich królów (Borzemski s. 36-38) → Ciężary i przywileje; tenże król potwierdza postanowienia komisji dot. krzywd wyrządzonych miastu przez b. starostę Mikołaja Wolskiego, i dodaje nowe (Borzemski s. 39-41) → Ciężary i przywileje.

Ciężary i przywileje: 1339 → p. 4: Wójtostwo; 1366 król Kazimierz nadaje mieszczanom miasta S. prawo niem. magd., znosząc prawa polskie, nadaje mu ogrody od dawna wokół miasta leżące i 3 łany na skotnicę, wagę wg zwyczaju Krakowa i innych miast, oraz uwalnia kupców san. na lat 10 od połowy myta król. w Krakowie, Żmigrodzie, Wojniczu i Rabie (III 15; Borzemski s. 21-22); 1368 tenże król ustanawia w mieście S. jarmark, uwalnia zjeżdżających kupców od ceł i zabrania obcym sprzedawania sukna na łokcie (III 18; Borzemski s. 23) → Handel; 1419 król Władysław zakazuje ziemianom i wójtowi san. przeszkadzać mieszczanom i przedmieszczanom san. w ścinaniu drzew w lasach na budowę i inne potrzeby (ZDM VII 1888); 1421 tenże król na prośbę Piotra wójta san. poleca Januszowi z Kobylan, star. san., i tegoż urzędnikom, aby pozwalali mieszczanom i przedmieszczanom san. ścinać drzewa w lasach król. szczególnie w → Kostarowcach i po obu stronach rz. San na ich potrzeby i budowę, tak jak to było za poprzednich starostów (CS 15 s. 371); 1446 królowa Zofia z powodu sporu trwającego już od dłuższego czasu między radą i pospólstwem miasta S. a mieszczaninem Tomaszem Skonczewiczem o ogród na górze Stróżnia, powołała komisję, przed którą starsi mieszczanie Piotr Długosz, Hospfoff i inni zeznali, że ogród jest miejski i był dany ojcu Skonczewicza w użytkowanie. Królowa zatwierdza orzeczenie komisji i przysądza ten ogród miastu (Borzemski s. 24-25; AGZ IV 84); 1470 król Kazimierz na prośbę mieszczan san., którym dawne przywileje spłonęły, odnawia je i postanawia, że kupcy i woźnice wiozący towary z Rusi i Podola na Węgry i odwrotnie, winni jechać przez S., jak było w zwyczaju, i tam opłacać cło. Król uwalnia równocześnie od cła tych, którzy przyjeżdżają ze zbożem na targi tygodniowe (III 123; MRPS III S. 196; Borzemski s. 26-27); 1479 tenże król potwierdza przywilej króla Kazimierza z r. 1366 [zob. wyżej] (III 124; Borzemski s. 28-29); 1485 stacje w miejscowościach S., Krosno i in. (MRPS I 1814); 1493 król Jan Olbracht ze względu na wierność okazaną w czasie bezkrólewia, potwierdza miastu S. wszystkie nadania i przywileje wydane przez poprzednich królów (IV s. 203; Borzemski s. 30-32); 1506 król Aleksander poleca miastom S. i in., aby miały gotowe wozy dawane zwykle podczas wojny, i wysłały je w wypadku potrzeby na wyprawę wojenną (MRPS III 2869); 1510 król Zygmunt pozwala mieszczanom san. na budowę wodociągów, doprowadzenie wody z odpowiednich potoków przez grunty król., użycie dochodu z wodociągów na poprawę miasta z możnością doprowadzenia wody dla użytku zamku. Pozwala także na zaciągnięcie pożyczki na ten cel do wysokości 100 grz. (Borzemski s. 32-34); 1511 mieszczanie san. na wstawiennictwo Mikołaja z Kamieńca, star. san., uwolnieni od 20 grz. podatku król. (MRPS IV 2, 10016); 1514 król Zygmunt daje miastu S., zniszczonemu przez ogień, wolność od podatków z wyjątkiem nowych ceł od wołów, wosku, skór, czirwyecz i innych rzeczy, i od czopowego na 4 lata (MRPS IV 1, 2321); 1515 tenże król uwalnia mieszczan z S., którzy w r. 1514 ponieśli szkodę od ognia, od podatków na 12 lat i od czopowego na 4 lata, o czym zostaje powiadomiony poborca przem. Dobiesław Dobek z Chmielnika (MRPS IV 1, 2538); tenże król z powodu pożaru, który w r. 1514 zupełnie zniszczył miasto S., ustanawia oprócz 2 jarmarków dorocznych na Zielone Święta i w dzień Narodzenia NP Marii [8 IX] także trzeci jarmark w dzień św.św. Fabiana i Sebastiana [20 I] (MRPS IV 1, 2539; Borzemski s. 34-36); 1518 tenże król daruje miastu S. czopowe za 1 rok na obwarowanie (MRPS IV 2, 11661); 1519 tenże król daruje mieszczanom z S. czopowe za kwartał na obwarowanie (MRPS IV 2, 12262); 1524 tenże król daruje mieszczanom z S. czopowe z 2 kwartałów na naprawę (reparatione) miasta (MRPS IV 2, 13866); 1530 tenże król daruje mieszczanom san. na naprawę (pro reparatione) miasta dwie połowy podatku miejskiego z 3 III i 10 VIII (MRPS IV 2, 15716); 1549 król Zygmunt August potwierdza miastu S. wszystkie przywileje nadane przez poprzednich królów, stare prawa zwyczajowe do teraz używane i te przywileje, które ogień zniszczył (Borzemski s. 36-38); tenże król potwierdza orzeczenie komisji wyznaczonej przez niego z powodu skarg mieszczan san. na krzywdy wyrządzone im i przedmieszczanom przez poprzedniego starostę san. Mikołaja Wolskiego [1523-1548]. Orzeczenie to stwierdza, że mieszczanie mieli wolne pastwiska na górze zw. Biała Góra i na błoniu za rz. San. W sprawie lasów, których zasób dawniej, przy mniejszej liczbie mieszczan wystarczał, lecz teraz, gdy ludzi więcej, a lasów mniej, komisarze postanowili, aby każdy mieszczanin i przedmieszczanin przywoził 1 wóz drzewa tygodniowo na opał z lasów po obu brzegach Sanu oraz z zarośli koły (palos alias koli) na grodzenie ogrodów. Czynsz 7 grz. dla starosty od palenia gorzałki znieśli za obopólną zgodą. Mieszczanie członkowie cechów winni tylko 1 dzień w roku pracować przy owsie. Dalsze postanowienia dotyczyły korzystania z wygonu, miar zboża i słodów w młynach, zakazu produkcji piwa po wsiach w promieniu 1 mili od miasta, połowu ryb na rz. San sakiem i włokiem na własny użytek, lecz nie na sprzedaż, wolności korzystania z lasów przez szewców potrzebujących kory i przez kowali na węgiel, za co szewcy winni dawać rocznie 4 grz. i 6 antałów (tunnas) piwa. Król potwierdza powyższe postanowienia i zrzeka się opłat od gorzałki, za pastwiska na Białej Górze i 4 grz., przeznaczając opłatę od gorzałki na poprawę miasta (Borzemski s. 39-41).

Majątek miejski: 1366 ogrody wokół miasta, 3 łany na skotnicę, waga → Ciężary i przywileje; 1446 ogród na górze Stróżnia → Ciężary i przywileje; 1510 pr. założenia wodociągów z przeznaczeniem dochodu na poprawę miasta → Ciężary i przywileje; 1518, 1519, 1524, 1530 czopowe i podatki dane miastu na obwarowanie i naprawę miasta → Ciężary i przywileje; 1549 opłaty od produkcji gorzałki przeznaczone na poprawę miasta → Ciężary i przywileje.

Rzemiosło: 1339 książę Rusi Jerzy nadaje wójtowi Bartkowi kramy sukienników i kramarzy, jatki rzeźników, szewców i rybaków i dworzyszcze krawców, łaźnie wewnątrz i poza miastem → p. 4: Wójtostwo; 1402 Mikołaj szewc (III 77); 1423-24 Michał młynarz z S. ma udział w młynie w Krościenku Wyżnym (SPPP XI 1136, 1182); 1424 Buczeg szewc (XI 97, 98, 103); 1425-32 Nicolaus, Niclos kuśnierz (XI 116, 282, 288, 473, 521, 526, 531, 533); 1431 Wojciech krawiec (XI 473); 1436 Rubin i Stanisław szewcy (XI 822); 1437 starosta w obecności Pffoffa kuśnierza i innych radnych wydaje rozporządzenie w sprawie cen piwa, przestrzegania cen przez rybaków, rzeźników i szewców oraz cen skór baranich sprzedawanych przez rzeźników szewcom (XI 1003); 1443 Maciej nożownik, Iakel Brid i Marcin Winter szewcy (XI 1713); 1446 czynsze od rzeźników, piekarzy, szewców i od łaziebnika z łaźni → p. 4: Wójtostwo; Pyesch krawiec (XI 2172); 1447 Piesch krawiec, Maciek krawiec, Niclos kuśnierz, slossar, Wojtek kowal (XI 2376, 2390); 1448 starosta w obecności radnych, m.in. Macieja krawca, wydaje zarządzenie dot. cen piwa, mięsa, skór sprzedawanych przez rzeźników szewcom, wyrobów szewskich i kowalskich oraz kar za nieprzestrzeganie tego zarządzenia (XI 2637); 1449 Wawrzyniec kuśnierz (XI CMXXXIIa); 1457 Wawrzyniec kuśnierz (XI MCXLII); 1460-62 Wacław krawiec (XI 3589, 3639, 3726, 3742, 3743, 3745-3747); 1464 Petrus kuśnierz (XVI 161); 1464, 1468, 1477, 1478 czynsze od rzeźników i z łaźni → p. 4: Wójtostwo; 1468 rzeźnicy Lenko Peterlin i in. (XVI 550, 551); 1469 czynsz od piekarzy → p. 4: Wójtostwo; 1472 czynsz od szewców → p. 4: Wójtostwo; 1474 czynsz od piekarzy → p. 4: Wójtostwo; 1474-89 Jakub młynarz san. pod górą (XVI 1008, 1120, 1418, 3428); 1479 Hannusz Dzynnar szewc (SPPP XI 2598); 1480 młyny, czynsz i łój od rzeźników, łaźnia → p. 4: Wójtostwo; Maciej garncarz (XVI 3297); calethnyk (XVI 1420); Marcin szewc, Stanisław młynarz (XVI 1422); 1480-81 Piotr kuśnierz (XVI 3300, MCCCLXII, MCCCLXVII); 1487 Maciej garncarz (XVI 3412); Ryczowsz (Ryczal) szewc (Trz. 365); 1493-94 młyn z posłuszeństwem młynarza, jatki rzeźnicze z czynszem od rzeźników, łaźnia, piekarze, szewcy → p. 4: Wójtostwo; 1500 Jerzy kowal (XVI 2648); Stanisław, Piotr krawcy (XVI 2688, 2693); 1502-09 młyn, jatki rzeźnicze, szewcy → p. 4: Wójtostwo; 1504 rzemieślnicy z S. → p. 4: Wójtostwo; 1507-08 Maciej krawiec (XVI MCDLXIX, MCDLXXII, MCDLXXIII, MCDLXXVII); 1511-1798 księga cechu kuśnierskiego, w której wpisani m.in. mistrzowie przyjęci do cechu: 1511 Mikołaj Litwinek z Przemyśla i 1514 Iwan Suszko (Borzemski s. 80-83; księga dziś w zbiorach Muzeum Historycznego w Sanoku); 1524 Marcin rymarz (freni…), Wawrzyniec miecznik (XVI MDV); 1527 król Zygmunt zatwierdza dok. Mikołaja z Kamieńca, wwdy i star. krak. i wójta san., wydany w zamku san. w r. 1508 szewcom san. w sprawie sprzedawania i kupowania skór (MRPS IV 15094, 23132); 1530 Jan z Karnkowa, bp przem., udziela członkom cechu krawieckiego miasta S. 40 dni odpustu (Oss. dok. 2772, zob. Fastnacht, Katalog I 95); tenże udziela członkom cechu kuśnierskiego miasta S. 40 dni odpustu (Borzemski s. 84-85); król Zygmunt ustanawia na nowo cech kuśnierski w mieście S. na wzór cechu kuśnierskiego w Przemyślu, w dok. mowa o krawcach, jedno z postanowień zastrzega, że Rusin nie może zostać starszym cechu (Borzemski s. 86-91; MRPS IV 1, 5647).

Handel: 1339 książę Rusi Jerzy nadaje wójtowi san. kramy i sklepy sukienników i kramarzy (Kodeks dyplomatyczny Polski III 88); 1366 król Kazimierz ustanawia w mieście S. wagę na wzór Krakowa i innych miast oraz uwalnia kupców i wszystkich mieszkańców miasta od połowy myta król. w Krakowie, Żmigrodzie, Wojniczu i Rabie na przeciąg 10 lat (III 15; Borzemski s. 21-22); 1368 tenże król ustanawia w mieście S. ośmiodniowy jarmark od piątku przed Zielonymi Świętami do następnego piątku, uwalnia zjeżdżających kupców od ceł, zabrania obcym sprzedawać sukno na łokcie, a pozwala tylko na sprzedawanie w postawach (III 18; Borzemski s. 23); 1431 król Władysław zezwala miastu → Tyrawa [dziś Mrzygłód] na odbywanie jarmarków i targów tygodniowych wg zwyczaju miast S. i Krosna (ZDM VII 2081); 1437 starosta z sędzią z., podsędkiem z. i in. ogłaszają na ratuszu w obecności radnych, że achtel piwa ma być sprzedawany nie drożej jak po 12 gr, że ławnicy mają doglądać rybaków, rzeźników i szewców przy sprzedaży i że skóra barania duża ma być sprzedawana przez rzeźników szewcom po 3 gr, mała po niższej cenie (XI 1003) → p. 3: Rzemiosło; 1441 Piotr Smolicki uposażając kościół w Zarszynie, poleca miary zboża używane w mieście S. (ZDM VIII 2352); 1441, 1444, 1449, 1450 jarmark doroczny w S. w dzień Narodzenia NP Marii [8 IX] (XIII 2237, 3113, 3900, 4201); 1448 starosta za zgodą kasztelana i innych ziemian, w obecności wójta i rady san. ustanawia następujące ceny: achtel piwa po 12 [pierwotnie 16] gr, kwarta 4 [!] gr, jeśli rzeźnicy kupują krowę za 1 grz., sprzedają ćwierć po 8 gr, jeśli za 36 gr, ćwierć po 6 gr, jeśli rzeźnicy kupują krowę za 54 gr, sprzedają szewcom skórę za 10 gr, jeśli za 36 gr, skórę za 8 gr; szewcy sprzedają nagolenniki (ocreas) duże po 8 gr, nagolenniki powyżej kolan po 6 gr, budky po 3 gr, buthy duże do kolan po 4 gr, podschyczy po 2 gr, duże podschyczy dla kmiecia i pracownika po 3 gr, buciki dla kobiet po 2 gr; kowale babatum dla wałacha po 1 gr, dla dużego konia po 5 kwartników, dla małego konia po 4 kwartniki. Wójt z radą winni wybrać przysiężnych, którzy mają doglądać, czy rzeźnicy sprzedają mięso wg zarządzenia, a który rzeźnik nie zechce sprzedawać w ten sposób, temu wszystko mięso z jatki będzie zabrane na rzecz zamku. Mieszczanin lub rzemieślnik, który nie będzie sprzedawał wg zarządzenia, nie może wykonywać pracy przez rok i 6 tygodni oraz zapłaci karę 3 grz. na rzecz zamku (XI 2637); 1457 kupcy (XI 3347); 1467, 1469 jarmark doroczny w S. w dzień Narodzenia NP Marii [8 IX] (XVI 371, 614); 1467 jarmark doroczny w S. w dzień Narodzenia NP Marii (Trz. 225); 1470 król Kazimierz na prośbę mieszczan san., którym spłonęły przywileje dot. przejazdu kupców z Rusi i Podola na Węgry przez S. i odwrotnie, odnawia te przywileje i postanawia, aby kupcy i woźnice jadący z towarami z Rusi i Podola na Węgry i na odwrót, jechali przez S., jak był zwyczaj, a nie przez inne miasta unikając opłaty cła. Uwalnia równocześnie od opłaty cła tych, którzy przybywają do S. ze zbożem na targi tygodniowe (III 123; Borzemski s. 26-27); 1471 6 VI trzech słudzy starosty i 2 mieszczanie san. zaświadczają, że szl. Mikołaj Jacimirski kupił na dorocznym jarmarku w S. [zapewne w okresie Zielonych Świąt 31 V – 6 VI] 5 wołów za 6 zł i 6 gr (XVI 842); 1480 Hanus kramarz mieszcz. san. (XVI 1418); 1503 król Aleksander ustanawia targi w Rymanowie na wzór miast S. i Krosna (MRPS III 998); 1505 starosta na prośbę ziemian i miast z. san., którzy skarżą się na warzelników (exustores seu coctores) soli, że wbrew dawnym zarządzeniom sprzedają ją drogo, sprawdziwszy wcześniejsze ustawy postanawia, że miara soli (mensuram salis alias maszam) w mieście S. ma kosztować nie drożej jak 1 1/2 gr kiedy jest przywożona na wozach, a 10 kwartników [= 5 gr], kiedy jest przywożona na koniach, a to z powodu trudniejszego przejazdu przez wodę. Jeśli ziemianin kupuje sól w żupie, kosz (cophinus salis alias kosch) winien być sprzedawany po 9 gr. Miary do mierzenia soli w S. mają być brane tylko w ratuszu. Producent sprzedający drożej płaci 3 grz. kary (XVI 3086); 1512 król Zygmunt pozwala miastom m.in. S. i Krosnu oraz innym kupcom na wolny handel ze Śląskiem oprócz samego Wrocławia (MRPS IV 1, 1869); 1515 tenże król z powodu zniszczenia miasta S. w poprzednim roku przez pożar, ustanawia trzeci jarmark doroczny w dzień św.św. Fabiana i Sebastiana [20 I] oprócz 2 jarmarków nadanych przez poprzednich królów w czasie Zielonych Świąt i Narodzenia NP Marii [8 IX] (Borzemski s. 34-36; MRPS IV 1, 2539); 1518 tenże król na interwencję Ludwika króla Węgier pozwala mieszkańcom Bardiowa korzystać z towarami z wszystkich dróg do Krakowa, a nie tylko przez Biecz, Sącz, Krosno i S., pod warunkiem, aby nie omijali ceł i myt król. (MRPS IV 2, 11871); 1525 tenże król na wstawiennictwo Ludwika II króla Węgier pozwala mieszczanom z Bardiowa (Barthwa) udawać się z towarami do miast Krosno, S. i in. (MRPS IV 2, 14395).

Mieszczanie i ich majątek: 1352 Dytmar mieszcz. z S. osadźca i sołtys wsi Równe (VIII 1); 1437 stren. Mikołaj Kmicic z Dubiecka winien jest Marcinowi Kynelowi mieszcz. san. 25 grz. za sołectwo w Ruszelczycach (XI 883); Jan Skałuba przeciw szl. Janowi Dolińskiemu w sprawie sołectwa w Ruszelczycach (XI 883, 884); 1440 Marcin s. Jachnika kupuje młyn w Krościenku Wyżnym (SPPP XI 1707, 1724); 1444 Jurek Bobrek odstępuje swemu s. Pawłowi rolę w Tarnawie (XI 1986); 1445 Phil mieszcz. san. otrzymuje od Wawrzyńca Paczosy 2 grz. za rolę w Kostarowcach (XI 2059b); 1446 Phyl wg dekretu królowej [Zofii] winien zwrócić Wawrzyńcowi 6 grz. za sprzedaną rolę w Kostarowcach, przejąć tę rolę z powrotem i służyć z niej prawem ruskim lub osadzić ją człowiekiem, który może pełnić powinności wg tego prawa (XI 2295, 2296); 1446 Jachnik z S. sprzedaje młyn w Krościenku Wyżnym (SPPP XI 1913); Mikołaj Leparz obwiniony przez Marcina sołtysa z Nowosielec o spuszczenie sadzawek (XI 2257); tenże zobowiązuje się zapłacić szl. Pawłowi Roli, wwdzie san., 13 grz. lub dać mu swój dom w rynku san. położony koło domów podwójciego i Michała Lewkowicza (XI 2311); 1451 szl. Klemens Boczyc z Morochowa zastawia Tomaszowi Kunczowiczowi, mieszcz. san., za 20 grz. swą czwartą część we wsi Morochów (XI 2929); 1453 szl. Grzegorz albo Hryćko z Morochowa winien jest Tomaszowi Kunczowiczowi, rajcy san., 40 grz. (XI 3112); Paweł Długosz z S. otrzymuje sołectwo we wsi Stawczany [z. lw.] od swego brata Grzegorza, arcybpa lw. (II 76); 1457 szl. Hryćko z Morochowa zastawia Tomaszowi Kunczowiczowi za 10 grz. długu kmiecia w Porażu (XI 3345); 1458 Andrzej i Stanisław sołtysi z Nowosielec ręczą na 100 zł węg. za Mikołaja Pieniążka, star. san., Tomaszowi Kunczowiczowi, rajcy san., który ma wybrać tę kwotę z żupy Tyrawa Solna (XI 3457); 1459 Tomasz Kunczowicz pożycza ur. Janowi, podczaszemu i wójtowi san., 30 zł węg., a w razie nieotrzymania ich w terminie, ma otrzymać w zastaw 4 służków robotnych w Dąbrówce [Ruskiej] (XI 3503); 1460 szl. Anna ż. Jana Wirzby (Wirszba) kwituje swych wujów szl. Jurka Budziwoja i Karasia (Karasch) z macierzyzny, jaką miała we wsiach Wołczyszczowice, Duńkowice [z. przem.] i in. (XI 3563); Andrzej i Stanisław, sołtysi z Nowosielec, ręczą na 20 grz. za Mikołaja Pieniążka, star. san., Tomaszowi Kunczowiczowi, gwarantując porękę intromisją w 2 kmieci w Nowosielcach (XI 3584); 1460-62 Wacław krawiec zawiera ugodę z sołtysami Jakubem z Prusieka oraz Andrzejem i Stanisławem z Nowosielec, którzy mają mu dać 15 grz. tytułem posagu ich siostry Małgorzaty, ż. Wacława. Spór o należne pieniądze (XI 3589, 3639, 3726, 3742, 3743, 3745-3747); 1460, 1462 Jan wójt san. zastawia Tomaszowi Kunczowiczowi za dług 30 grz. 4 służków w Dąbrówce (XI 3592, 3738); 1461 Tomasz Kunczowicz pożycza ur. Janowi wójtowi san. 30 zł węg., a w razie nieotrzymania ich w terminie, ma otrzymać intromisję w połowę młyna pod miastem (XI 3653); tenże pożycza ur. Wilhelmowi, wojskiemu san., 100 zł węg., otrzymując w zastaw połowę wsi Radoszyce. Jeśli Wilhelm nie zapłaci w terminie, da intromisję w wieś Pielnię (XI 3622); 1461-63 Anna, wd. po Janie Wirzbie, pozywa Piotra ze Zboisk, chor. san., i tegoż kmieci z Bełchówki i Wisłoka w sprawie sołectwa w Bełchówce (XI 3630-3634, 3682, 3688, 3690-3692, XVI 198); 1464 Tomasz Kunczowicz pożycza ur. Wilhelmowi, wojskiemu san. 100 zł węg., otrzymując w zastaw połowę wsi Radoszyce. Jeśli Wilhelm nie zapłaci w terminie, da intromisję w wieś Pielnię (XVI 90); 1466 szl. Jan Wyrzba imieniem swoim i bratanków swych Szdarzylo, Bogusława, Stanisława i innych dzieci sierót po zabitym Janie Wyrzbie, obwinia ur. Piotra ze Zboisk, chor. san., o zabicie swego brata Jana, o napad na dom zabitego, zabranie sprzętów z tego domu i spalenie. W wyznaczonym terminie Wyrzba nie jawi się, wobec czego Piotr zostaje uniewinniony (XVI 355); Tomasz Cuncza (Kunczowicz) pozywa szl. Annę, wd. po Wilhelmie [z Grabownicy] wojskim san., oraz jej synów, o 100 zł długu Wilhelma (XVI 18); Pełka i Jan z Grabownicy, sami i w imieniu młodszych braci, gwarantują Tomaszowi Kunczy terminowy zwrot 100 zł intromisją w połowę wsi Radoszyce i Pielnia (XVI 329); 1467-69 Iwan, dz. trzeciej części wsi Dobra, sprzedaje Janowi Coczanowi mieszcz. san. swą część z 8 kmieciami (XVI 422, 423, 51, 618); 1468 Stanisław Szydłowski pozywa szl. Piotra s. Wilhelma z Grabownicy o 1 grz. i 4 gr długu ojca. Tenże winien sprzedać 5 pierścieni otrzymanych za 2 grz. od Jana br. Piotra (XVI 538, 541, 542); 1473 Stanisław i Szymon, pasierbowie Jana Bryda, otrzymują 20 grz. od szl. Mikołaja Radwana, sołtysa z Prusieka, tytułem ojcowizny z sołectwa (XVI 3271); 1474 prov. Rachmertinus pożycza ur. Janowi, podczaszemu i wójtowi san., 30 grz. pod zastaw czynszu 2 grz. od służków w Dąbrówce [Ruskiej] i 1 grz. od piekarzy san. (XVI 3276); Florian, Kasper, Mikołaj Tywon i Jan Coczan ręczą Jakubowi młynarzowi san. pod górą na 30 grz. i 6 gr za szl. Jana Mrochowskiego, który zabezpiecza im porękę intromisją we wsie Morochów i Mrochowska Wola [dziś Mokre] na kwotę 60 grz. i 12 gr (XVI 1008); 1475 ciż ręczą Jakubowi na 3 grz. i 6 gr [!] za szl. Jana Mrochowskiego, który zabezpiecza im porękę intromisją we wsie Morochów i Mrochowska Wola (XVI 1120); 1476 ciż ręczą sław. Stanisławowi Dobkowi na 42 zł węg. i 2 grz. za szl. Jana Mrochowskiego, który zabezpiecza im porękę intromisją we wsie Morochów i Mrochowska Wola na kwotę 84 zł i 4 gr (XVI 1164); 1485 Raichmartinus pożycza ur. Janowi, wójtowi i podczaszemu san., 10 grz. z gwarancją otrzymania zastawu 2 służków w Dąbrówce [Ruskiej] (XVI 3391); 1491 szl. Hieronim wójt san. pożycza od sław. Jana Wieszczka, mieszcz. san., 30 zł w złocie, zastawiając mu połowę miary słodu i całą miarę żyta i pszenicy [z młyna san.] (XVI 3466, 3483); Jan Wieszczek kwituje Stanisława Pieniążka, star. i wójta san., z 43 zł zapisanych na dobrach wójtostwa san. (XVI 3495); 1500 Jan Grodek i Muzylo winni są szl. Janowi Zieleniewskiemu 60 grz. (XVI 2683, 2686); Piotr krawiec otrzymuje w zastaw za 16 grz. od szl. Mikołaja Kalińskiego przysługujący temuż dochód 2 grz. tygodniowo z żupy tyrawskiej (XVI 2693); 1504 Stanisław Szytko pozywa szl. Mikołaja Jasieńskiego z Jasionowa o 7 zł poręki za szl. Mikołaja Syroczka z Pakoszówki (XVI 3017, 3019, 3036-3039); 1508 Michał Thiwnowicz ma pretensję do Hieronima, b. wójta san., o dług 15 grz. (XVI 3633); 1507 szl. Wilhelm sołtys z Nowosielec winien jest Stanisławowi Zagorze,, mieszcz. san., 8 zł zabezpieczonych na połowie młyna w Nowosielcach (XVI 3628).

Przedmieścia1Przedmieściami Sanoka były wsie Przedmieście Sanockie i Posada Sanocka, posiadające odrębne hasła. Prócz nich były przedmieścia położone bezpośrednio przed obwarowaniami i bramami miejskimi np. tzw. później przedmieście górne. W tym punkcie znajdują się dane dot. tych ostatnich oraz wiadomości mówiące ogólnie o przedmieszczanach, mogących zresztą być również mieszkańcami Przedmieścia Sanockiego: 1377 kościół NP Marii i klasztor franciszkanów poza obrębem miasta S. (foris civitatem) → p. 5: Klasztor franciszkanów; 1384 klasztor franciszkanów ufundowany przez Władysława księcia opolskiego [1377] poza murami (extra muros) miasta S. (Borzemski s. 126); 1419 zakaz król. przeszkadzania mieszczanom i przedmieszczanom w ścinaniu drzew (ZDM VII 1888) → Ciężary i przywileje; 1421 polecenie król., aby pozwalano mieszczanom i przedmieszczanom na ścinanie drzew w lasach król., jak to było za poprzednich starostów (CS 15 s. 371) → Ciężary i przywileje; 1436, 1437 Iohannes Scaluba przedmieszczanin (XI 806, 854, 864, 883, 884) → Przedmieście Sanockie; 1448 przedmieszczanie san. winni naprawić 12 łokci parkanów wokół zamku san. (XI 2681) → Przedmieście Sanockie; 1455 prac. Martinus Krziwak przedmieszczanin san. (XI 3248); 1464 Pyesch Raysch i Jakel Rayszch przedmieszczanie (XVI 161) → Przedmieście Sanockie; 1493 przedmieszczanie zobowiązani do mielenia w młynie san. należącym do wójta (XVI 3504); 1549 uprawnienie przedmieszczan dot. pastwisk i korzystania z lasów → Ciężary i przywileje.

Mieszkańcy: 1352 Dytmar (VIII 1); 1380 Nestko Putgosky (Pustoski), Petrus Roth1man, Paulus Roschich (Roszicz), Nicolaus Kalbeck, Marcus rektor szkoły (ZDM I 157); 1383 Nicolaus f. Georgii (PdL I 594); 1402 Nicolaus szewc (III 77); 1420 Stanislaus (Ks. ł. przem.); 1420, 1423 Peter Polan (SPPP XI 1127, 1139); 1424 Jaczin (Ks. ł. przem.); prov. Iacz (XI 28); Iaschko (XI 78); Buczeg szewc (XI 97, 98, 103); Peschko podwójci (XI 96); 1425 Petrus Kynel (XI LVa, 173b); Niclos kuśnierz (XI 116); Laurencius (XI LVa); Thomas (XI 178); 1426 Niger Niclos (XI 191); 1427 Jacz (Ks. ł. przem.); 1428 Anna ż. Petri Kunel (XI 253); Nicolaus kuśnierz (XI 282, 288); 1429-36 Rubin szewc (XI 302, 306, 311, 822); 1429 Ywan Pacz (XI 308); Martinus Niger (XI 333); 1430-37 Stachnig (Stachnik) (XI 451, CLX, 818, 862); Cloz Cenker (Clos Czenkir) (XI 440, 445); 1431 Nicolaus kuśnierz, Albertus krawiec (XI 473); 1431-37 Grzech (XI 484, 642, 2390); 1432 Nicolaus (Niclos) kuśnierz (XI 521, 526, 531, 533); Stanislaus Lesky (XI CLX); 1435 Nicolaus Zeywith, Iohannes Berkmann, Iohannes Grow, Thomas Polan [prawdop. mieszczanie san.] w składzie sądu wyższego prawa niem. na zamku san. (VIII 62); 1435-57 prov. Mathias Pirzschala (Pyrschala, Pyrzchala, Pirchala) rajca (XI 700, 768, 780, 783, 791, 796, 802, 809, 2037, 2054, DCCCXI, CMXII, CMXXII, CMXLV, 3091, MXXVIII, 3189, MCXLII); 1436 Stanislaus szewc, Zambr (XI 822); 1436-37 Martinus Kynel (XI 834, 883, 897, 912, 925); 1436-45 Michael Tluxa rajca (834, 1003, 1136, DCVI, 2011, 2059b); 1436 Blask (Bleszk) Czenkar (XI 818, 834); Iacobus Czigan, jego s. Iohannes (XI 822); 1436-39 Zambr (XI 822, 1178, 1190); 1436 Nicolaus (XI 834); 1437 Gus Bargman, Pffaff kuśnierz, Tluxa rajcy (XI 1003); 1438-41 Iohannes Blesk, jego s. Michno (XI 1136, 1395); 1437-38 Marschalcus (Marschalek) (XI 1037, 1136); 1437 Petrus (XI 862); Florianus (XI 893); 1439 Onaczko, Sain (XI 1178, 1190); 1440-46 Marczin (Martinus) f. Iachnik (SPPP XI 1707, 1724, 1913); 1442 Grzib (XI 1525); 1443 Clos Czenkir, Hannus Brigusch, Mathias nożownik, Iakel Brid szewc, Martinus Winter szewc, Merten Zinner, Clos Hewptnar (XI 1713); 1443-47 Nicolaus Leparz (XI 1730, 2188, 2257, 2311, 2408); 1444-62 Michael Lewcouicz (Lewko) rajca (XI 1920, 2311, 2390, 2637, 3010, 3721); 1444 Macziek Pogorzalkouicz (XI 1943, 1950, 1956, 1962, 1964, 1965, 1974); 1444-47 Jurek Bobrek, jego ss. Bartosch i Paulus (XI 1966, 1985, 1986, 2390, 2430); 1444-64 Nicolaus Schak (Zak) rajca (XI 1911, 2637, 2753, CMXLV, MCXLII, MCLXVI, 3721, XVI 3214); 1445-46 Phil (XI 2059b, 2295, 2296); 1445-67 Thomas Kunczouicz (Kunczowycz, Skonczewicz, Cuncza) rajca, podwójci i wójt sądu wyższego prawa niem. w S. (XI, XVI wg indeksów; Borzemski s. 24-25); 1446 prov. Pyesch krawiec, jego brat Hanczel, Michael Gendlir, Mathias stary dzwonnik (XI 2172); Stanislaus albo Stanek witryk kościoła, Iacobus Brid, Petrus Bobowski, Nicolaus Leparz (XI 2188, 2311); Climek młynarz (XI 2125); Closz Phoff (XI DCCXXVa); Iohannes Mazur (Madzar), Woytek, Pacz (XI 2290, 2300); 1446-49 Iohannes Wythnyczky (XI DCCXXVa, CMXXXIIa); 1446 Petrus Dlugosz, Hospfoff (Borzemski s. 25; AGZ IV 84); 1447 Grzech, Bobowski, Pacz, Michael Lewcouicz, Danilo, Stanek witryk, Bobrek, Sigismundus zięć Dlugoscha, Piesch krawiec, Marchaleg, Macziek krawiec, Russek, Niclas kuśnierz, podwójci, Slossar, Woytek kowal, Boczanek (XI 2390); Lewco (XI 2485); Woytek cowal (XI 2376, 2377); Paschco Nyeczutha (2378); 1448-49 Sigismundus br. Tomka Leszczyńskiego (XI 2557, 2569, 2712, 2718); 1448 Snopko (XI DCCCLXXVI); 1449 Sigismundus zięć Dlugoscha (XI 2719); Sanko, Lewco Ruthenus, Vstian, Stanek Zachauicz, Chodor, Denko, Mal, Andreas krewny plebana, Phil, Lecz (XI 2753); Petrus Dlugosz, Laurencius kuśnierz, Mathias Szlenczka (XI CMXXXIIa); 1450 Denko Byereczski (XI 2870); Andreas Lewkowicz (Ks. ł. przem. II 670); 1453-59 Mathias Szlenczka (Slenczka; XI 3177, MCXLII, MCLXVI); 1453 Paulus Dlugosz, br. Grzegorza arcybpa lw. (II 76); 1457 Laurencius kuśnierz (XI MCXLII); 1459-89 Reich Mertin (Reych Mertin, Rachmertin, Martinus Rach, Rachmert, Martinus Racht, Rechmartin, Rechmartinus, Reychmartinus, Raychmartinus, Martinus Raych) ławnik (XI MCLXVI, 3726, XVI wg indeksu); 1460-62 hon. Margaretha Waczslawowa, c. Marcina sołtysa z Prusieka, jej mąż Venczeslaus krawiec, Gregorius Stachnikouicz (XI 3585, 3589, 3639, 3726, 3742, 3743, 3745-3747); 1460 szl. Anna ż. Iohannis Wirszba (XI 3563); 1461-63 hon. Anna Wirzbina wd. po Janie Wirzbie (Wyrzbie; XI 3630-3634, 3682, 3688, 3690-3692, XVI 3198); 1466 Szdarzylo, Boguslaus, Stanislaus i in. sieroty po Janie Wyrzbie oraz szl. Iohannes Wyrzba jego brat (XVI 355); 1460 Nicolaus Frugisch (Frugusch) (XI 3590, 3591); 1461 Caspar (XI 3649, 3650); 1462 zm. Mathias Stopka, jego dzieci i ż. Dorothea Maczieykowa (XI 3721, 3723); Thomas Kunczowicz, Nicolaus Zak, Mathis Grob rajcy, Michael Lewko (XI 3721); 1463 prov. Andreas Gvtha, Nicolaus Thywon, Senko Cunthor (XVI 11, 24, 25, 26); Petrus Szowa (XVI 16); Rachmartinus, Casper stary, Lewko, Maxim (XVI 19); 1463, 1469 Michael Cozinnor (XVI 16, 3231); 1464-90 Laurencius (Lorencz, Lorincz) Foph (Faf, Phoff) podwójci (XVI wg indeksu); 1464 prov. Rachmartinus, Petrus kuśnierz, Michael Gyedlar, Michael Cranczybroda (XVI 161); prov. Iohannes Coczay (XVI LXVI); 1464-69 Mathias Slanczka (Slączka) (XVI 113, 161, 419, 3231); 1464-70 prov. Martinus Vaysepth (Vayssepth; XVI 3207, 3210, 3233, 3245); 1467-80 Iohannes Coczan (XVI 410, 419, 422, 423, 561, 618, 1008, 1016, 1021, 1101, 1107, 1120, 1125, 1126, 1128, 1158, 1164, 1419); 1467 Iacobus Bryd, Nicolaus Tywon, Casper, Philipus, Iohnnes Tyvon, Arthimi (XVI 401, 402, 406, 410, 419); 1467-68 Stanislaus Szydlowsky (XVI 419, 538, 541, 542); 1468 Andreas Maxim (XVI 527); 1469 Michael s. Tomasza Kunczy (XVI 3239); 1468 Lenko Peterlin i inni rzeźnicy (XVI 550, 551); 1470 Rachertinus (może Rachmertinus), Nicolaus Tyvon, Arthimi (XVI 770); 1471 Florianus, Thyvon (XVI 842); 1472 Nicolaus Zakovicz, jego brat Georgius Zakovicz (XVI 875); 1473 Stanislaus, Simon pasierbowie Iacobi Bryd (XVI 3271); 1474 Florianus, Casper, Nicolaus Tyvon, Iacobus młynarz san. pod górą (XVI 1008); Iacobus Bryd, Casper, Florianus, Iohannes Coczan (XVI 1016); 1475-76 Florianus rajca (XVI 1056, 1057, 1177); 1475 Andreas, Maxim (XVI 1101, 1102, 1107, 1125, 1126, 1128, 1158); 1475-76 Nicolaus Thywon (XVI 1123, 1162, 1163, 1177, 1183); 1476 Nicolaus Lupus, Michael ss. zm. Thomasa Cunczy, Rachmertinus jego zięć (XVI 1198); 1476-81 Iacobus Rypka (Ribka; XVI 3279, 3307); 1476 Iohannes Glod, Stanislaus Culig (XVI 1183); 1479 Hannusz Dzynnar szewc (SPPP XI 2598); 1480 Iacobus rajca, Mathias garncarz (XVI 3297); Philipus, Hanus kramarz, Mathias Zaczekacz, Iwanko, Vstian, Iacobus młynarz, Pelka Horoschko, Nicolaus P… [?], Muzylo, Bohdan (XVI 1418); Iany, Stanislaus Culig, Pyrschak (XVI 1419); 1480 Iohannes Glod, Martinus szewc, Stanislaus młynarz, Stanislaus Pyeczarka, Nicolaus Snoyek, Stanislaus Ryczowsky, Martinus Butha, Iohannes Dicas (XVI 1422); Petrus kuśnierz, Philipus (XVI 3300, MCCCLXII); Iacobus Brid (XVI MCCCLXII); 1481 Petrus kuśnierz (XVI MCCCLXVII); 1481-82 Caspar (XVI MCCCLXVII, MCCCLXIX, MCCCLXX, MCCCLXXIII); 1481-83 Iohannes Korythko, jego ż. Anna de Zagorze Korythkowa (XVI 3313, 3315, 3316, 3327, 3335); 1481-84 Philipus (XVI MCCCLXV, MCCCLXIX, MCCCLXX, MCCCLXXIII, MCCCLXXXIV, zob. Lesko p. 4); 1482 Iohannes Kyelbasa, Stanislaus Kulig, Stanislaus Brydovycz (XVI 3328); 1483 Florianus (XVI 1627); Bartholomeus XVI 3340); Horoselsko (XVI 3344); 1484 Petrus Nycz (XVI MCCCLXXXIV); Horoszko, jego br. Demko (XVI 3361); 1486 fam. Stanislaus Brydowycz (XVI 3394, 3403, 3404); 1487 Mathias garncarz (XVI 3412); Ryczowsz (Ryczal) szewc (Trz. 365); 1489 Iacobus młynarz san. (XVI 3428); 1489-93 Franciscus (Franczyszko, Franczek) (XVI MCDV, MCDVIII, MCDXIII, MCDXIV, 3458, MCDXXIII, MCDXXVII-MCDXXIX); 1490-1502 Stanislaus Czech (XVI MCDXIII, MCDL, MCDLIII); 1490 Nykysz (XVI 3458); 1490-1513 Martinus Zymbyerth (Zywyorth, Zimberth, Zymbyerth, Sinbyerth, Zymwyerth) podwójci (XVI wg indeksu); 1490 Bohdan (XVI 3459); 1491 Iohannes Wyesczek (XVI 3466, 3483, 3495); 1495 Dorothea (Trz. 438); 1502-07 Stanislaus Szythko (Sithko) rajca (XVI wg indeksu); 1500 Georgius kowal (XVI 2648); 1500-25 Iohannes Grodek (XVI 2683, 2686, MCDXC, 3701, MDII, MCDLXXXIX); 1500 Mvzylo (XVI 2683, 2686); Iohannes Kvszma, Stanislaus krawiec (XVI 2688); Petrus krawiec (XVI 2693); 1501 Marczyn Bvtha, Iohannes Baro (XVI 2778); 1502-06 Nicolaus Szyestrzenyecz (XVI MCDLII, MCDLIX, MCDLX, MCDLXIV); 1503 Nicolaus ławnik (XVI 3590); 1503-24 Stanislaus Zagora (XVI 3595 i wg indeksu); 1506 Hynath (XVI 3161); Iohannes Mlyeczko, Venceslaus (XVI 3176); 1507-13 Ioannes Vyesczek (XVI MCDLXIX, MCDLXXXV, MCDXC); 1507-08 Mathias krawiec (XVI MCDLXIX, MCDLXXII, MCDLXXIII, MCDLXXVII); Michael Spynal (Spinal) (XVI MCDLXIX, MCDLXXVIII); 1508 Michael Thiwnovicz (XVI 3633); 1510 Mathias Cocus [kucharz?] (XVI 3657); 1519-21 Andreas Stecz (XVI MDI-MDIII); 1519 Mathias Labay (XVI MDI); 1520-26 Stanislaus Baran (XVI MDII, MDIX); 1520-24 Michael Marczyszowycz (XVI MDII, MDIII, MDV); 1520 Simon (XVI MDIII); 1521 Stanislaus Friga (XVI MDIII); 1522 zm. Iacobus Kyelbaszicz (MRPS IV 2, 13409); 1524 Martinus rymarz, Laurencius miecznik, Nicolaus Tyhyef (XVI MDV); 1526 Ioannes Spynal (XVI MDIX).

4. Lokacja, przywileje i prawa: 1339 20 I Jerzy książę i dziedzic Rusi nadaje wójtowi w mieście S. prawo sądownictwa wg prawa niem. magd. (Kodeks dyplomatyczny Polski III 88 [Sanok. Dzieje miasta, Kraków 1995 s. 9598]); 1366 król Kazimierz nadaje mieszczanom san. prawo niem. magd., ogrody wokół miasta od dawna leżące, 3 łany wolne na wypas pro scothnicza, ustanawia wagę jak w Krakowie i w innych miastach król., oraz uwalnia kupców i mieszkańców S. na lat 10 od połowy cła król. w Krakowie, Żmigrodzie, Wojniczu i Rabie (III 15); 1368 tenże król ustanawia w S. jarmark ośmiodniowy, uwalnia zjeżdżających z wszelkich ziem kupców od opłaty ceł oraz zabrania obcym sprzedawać sukno na łokcie (III 18) → p. 3: Handel; 1383 wieś Cuntzendorph [dziś Poraż] lokowana na prawie niem. magd., którym cieszy się miasto król. S. (VII s. 24-25); 1479 król Kazimierz IV potwierdza przyw. króla Kazimierza III z r. 1366 (III 124; Borzemski s. 28-29); 1493 król Jan Olbracht potwierdza miastu S. wszystkie nadania i przywileje wydane przez poprzednich królów [w tym i przyw. z r. 1366] (IV s. 203; Borzemski s. 30-32).

Burmistrz i rada: 1339 Jerzy II książę Rusi pozwala Bartkowi, osadźcy i wójtowi, wybudować ratusz (Kodeks dyplomatyczny Polski III 88); 1384 Elżbieta, królowa węgierska i polska, poleca radzie oraz mieszczanom miasta S., aby chronili klasztor braci mniejszych [franciszkanów], przeniesiony przez nią spoza murów do miasta, przed pretensjami plebana san. (Borzemski s. 125-126); 1425 Piotr, wójt san., zobowiązuje się składać czynsz z wsi → Postołów dla Stanisława s. Oduczego do rąk rady miejskiej w S. (XI 124); 1426 sprawy sporne między Piotrem wójtem a radą miejską miasta S. mają być przedkładane staroście san. (XI 200); 1435 szl. Zamba i rada miasta S. winni przedłożyć swoje prawa i przywileje (XI 747); 1442 w sprawie między powodem Marcinem sołtysem z Nowosielec, zastępowanym przez starostę, a magistratem (magistrum!) i całą radą miasta S. o 200 grz. szkód, rada powołując się na swe prawa miejskie nie chce odpowiadać przed sądem gr. (XI 1531); 1446 królowa Zofia po zbadaniu przez powołanych sędziów sprawy między radą i pospólstwem miasta S. a mieszcz. Tomaszem Skonczewiczem, przyznaje ogród na górze Stróżnia miastu (Borzemski s. 24-25); 1447 szl. Jurek Czeszykowicz zobowiązuje się zapłacić radzie miasta S. 3 grz. i 1 wiard. (XI 2395); Piotr, wójt san., pozywa starą radę san. przed sąd gr., lecz starosta ma wątpliwości, czy rada powinna i może więzić (intruncare) mieszczan bez woli wójta i czy starosta winien sądzić rajców w tej sprawie. Starosta ustanawia zakład między stronami. 17 mieszczan ręczy za stawienie radnych przed królową, która postanowi w sprawie uwięzienia podwójciego sądu wyższego prawa [niem.] przez radę bez pytania starosty (XI 2385, 2388, 2389, 2390, 2400); sąd gr. odkłada sprawę do czasu przybycia królowej [Zofii]; 1448 starosta za zgodą kasztelana i innych ziemian, w obecności wójta Piotra i rady miasta S. w składzie: Mikołaj Schak, Michał Lewkowicz, Maciej Pirchala, Maciej krawiec i Tomasz Kunczowicz, ustanawia ceny na piwo, mięso, wyroby szewskie i kowalskie. Wójt z radą winni wybrać 2 przysiężnych do doglądania rzeźników. Ustanowione zostają kary dla rzemieślników nie przestrzegających tego zarządzenia (XI 2637) → p. 3: Rzemiosło; 1456 Andrzej, pisarz z., postanawia, że po jego śmierci jego dom koło klasztoru ma być sprzedany przez radę miasta S., a pieniądze podzielone na potrzeby kościoła parafialnego, klasztoru i ubogich (XI 3300); 1457 rada miasta S. (XI 3347); 1462 rajcy Tomasz Kunczowicz, Mikołaj Zak i Matis Grob oraz Michał Lewko, mieszczanie san., oświadczają, że jako opiekunowie dzieci zm. Macieja Stopki mieszcz. san. dali przywilej do pewnego zabezpieczenia (XI 3721-3723); 1463 Tomasz Kuncza, Mikołaj Zak, Florian Rachmertinus i Piotr kuśnierz rajcy oraz Wawrzyniec Foff podwójci miasta S. czynią zgodę między sław. Jakubem, Andrzejem i Stanisławem, sołtysami z Prusieka i Nowosielec, a Maciejkową i jej c. Jadwigą w sprawie długu zm. Macieja Stopki (XVI 3189); 1464 sław. Tomasz Kunczowicz rajca miasta S. i podwójci wyższego sądu [prawa niem.] (XVI 90); 1465 rada miasta S. ma sprawę z radą miasta Dynowa jako poręczycielką i Jakubem S…arzem mieszczaninem dynowskim (XVI 256); 1467 rajcy, podwójci i ławnicy miasta S. zasiadają w sądzie gr. san. (XVI CLXXIV); 1468 Fiedor pop (baythko) z Sanoczka, zasługujący na karę gardła za napad na mieszczanina w S., czyni zadośćuczynienie radzie miejskiej, miastu i poszkodowanemu (XVI 527); 1473 dwaj ziemianie ręczą miastu S. i radzie za Stanisława de Gobyelycze na 10 grz., które Stanisław otrzymał za głowę zabitego swego brata Tomasza (XVI 956); 1475 przez. Florian rajca san. (XVI 1075); 1476 Piotr Nycz, Piotr kuśnierz, Rachmertinus, Florian rajcy san. (XVI 1193); 1483 Jan wójt winien jest radzie miasta S. 40 zł, które zobowiązuje się spłacać po 4 zł rocznie z czynszu od szewców. Rada w składzie: Reichmartinus, Piotr kuśnierz, Florian, Marcin Zywyovth, Piotr Nyczowicz i Bohonus (XVI 3336); 1485 Maciej burmistrz (XVI 1711); 1491 rada miasta S. w składzie: Maciej przed zamkiem, Jakub Gamba, Jan Grodek, Stanisław Czech i Maciej krawiec, kwituje Stanisława Pieniążka, star. i wójta san., z 40 zł, zapisanych na jatkach szewskich należących do wójtostwa (XVI 3494); 1499 Jan Grodek burmistrz, Marcin Zynnbyerth rajca (XVI 2498); 1500 Jakub Iaczymyrszky burmistrz, Michał Spynal, Jan Grodek, Jakub Kyelbassycz rajcy (XVI 2689); 1503 Stanisław Sithko stary rajca jako ławnik sądu wyższego prawa niem. (XVI 3590); 1508 rada miasta S. sprawuje opiekę nad kościołem w S. (XVI 3641) → p. 5: Kościół parafialny; 1518 Maciej Łubaj burmistrz, Stanisław Baran, Wawrzyniec miecznik, Jan Grodek i Andrzej Stec rajcy san. sprzedają za zgodą króla za 100 grz. czynsz 5 grz. z dochodów miejskich z przeznaczeniem dla probostwa szpitalnego przy kościele NP Marii. Bp przem. zatwierdza sprzedaż, eryguje to probostwo i nadaje radzie pr. patronatu (ADP 156 s. 887-891) → p. 5: Szpital.

Wójtowie: 1339 Bartko z Sandomierza (Kodeks dyplomatyczny Polski III 88); 1374-76 Jan wójt san. (ZDM IV 1022, 1028, 1045); 1380 Neko wójt (ZDM I 157); 1411 n. uczciwy Mikołaj z Biecza właśc. połowy wójtostwa w S. (Teuton. 1a s. 10); 1419 wójt san. (ZDM VII 1888) → p. 3: Ciężary i przywileje; 1421-53 stren. miles Piotr, 1427 zastępca podstarościego san., 1428, 1440 iudex protunc w sądzie z., 1435 tamquam iudex, 1442-53 wojski san. (CS 15 s. 371; AGZ XI wg indeksu; ZDM II 504, VII 1995); 1423-26 Elżbieta wd. po Mikołaju z Biecza i ich dzieci Szczepan i Małgorzata, właściciele połowy wójtostwa w S. (ZDM VII 1995); 1431 magister Szczepan z Krakowa z matką Elżbietą, wdową po Mikołaju z Biecza (SPPP II 2362); 1431 n. król [właśc. połowy wójtostwa] (SPPP II 2362); 1424 Anna ż. szl. Stanisława Żydówki gwarantuje Piotrowi wójtowi san. terminowy zwrot długu 12 grz. zastawem karczmy w Zahutyniu z czynszem 2 kóp [gr] (XI 57); Piotr wójt san. nabywa kmiecia od Iwana Popiela (XI 68); 1425 tenże pozywa panią Szowtinsko [Zahutyńską] (XI 119); Stanisław s. Oduczego wraz z bratem swym Janem Charzewskim wydzierżawia wieś Postołów Piotrowi wójtowi san., który winien corocznie składać 10 grz. czynszu w radzie miejskiej w S. (XI 124); 1426 sprawa między Piotrem wójtem a radą miejską z odwołaniem do starosty (XI 200); 1427 Piotr wójt winien jest 6 grz. przez. Benkowi z Humennego (XI 202); 1434-35 tenże pozywa Piotra z Tyrawy [ze Zboisk], chor. san., o obwinienie (XI 643, 663, 666, 681, 699, 702, 706); 1435 tenże jest winien Marcinowi Lunelowi 11 grz. (XI 744); 1436 Wilam Czeszyk pozywa Mikołaja Kmicica z Ruskiej Wsi (de Rutenicali Dubeczko) o 4 grz. poręczone za Piotra wójta (XI 762, 869); 1437 Jan Pelwelski i Jakusz, wwda san., ręczą za stawienie Piotra wójta przed królem i radą król. w Krakowie (XI 1007); Piotr wójt i Jan Pelwelski ręczą za stawienie Mikołaja Wroceńskiego przed królem i radą król. w Krakowie (XI 1008); 1439-42 Piotr wójt pozywa Steczka z Tarnawy, stolnika san., a następnie tegoż syna Jana o to, że zastawił mu za 18 grz. pas srebrny pozłacany z 70 kosztownymi kamieniami jak turkusy, perły, szafiry, wartości 60 kóp, a Steczko i Jan nie chcą go zwrócić (XI 1156, 1267, 1271, 1424, 1430, 1453, 1457, 1485, 1497, 1498, 1504, 1592, 1593); 1440 5 kmieci z Nowosielec ręczy za Hrysza popa (badcone) tamtejszego, że Piotr wójt san. nie dozna od niego ani od jego siostrzeńca szkód przez pożary (XI 1291); 1442-43 sąd z. rozważa w związku ze sprawą Czarnockiego, czy [Piotra] wojskiego i wójta san. zachować przy jego przywilejach czy przy pr. ziemskim. Królowa [Zofia] w oparciu o zdanie doradców na zjeździe w Wiślicy postanawia, że Piotr wójt winien odpowiadać według prawa niem. (XI 1514, 1612, 1626); Piotr płaci karę 15 (piętnadzieścia) za odstąpienie od sądu i niezapłacenie pamyethnego (XI 1515); 1442 [Jan] Bal ze Zboisk ręczy Piotrowi, wojskiemu i wójtowi, za stawienie przed starostę młynarza san. (XI 1552); Mikołaj, niegdyś młynarz san., brat Szczepana plebana w Nowotańcu, zeznaje, że otrzymał pełną zapłatę za młyn san. położony pod górą, i zobowiązuje się odpowiadać sądownie, gdyby Piotr wójt chciał sprawdzić groźby czynione przez kogokolwiek w sprawie młyna. Szczepan pleban z Nowotańca ręczy za niego (XI 1566); 1443 Ilias de Macowa [Węgry?] chce aresztować swego konia u sługi [Piotra] wójta san. (XI 1728); 1444 Piotr wojski ręczy Janowi synowi Jasieńskiego za Andrzeja Brzyskiego na 35 grz. (XI 1843); Mikołaj Schak [mieszcz. san.] przysięga, że nie rzekł nic przeciw honorowi wójta san. (XI 1911); 1445-46 Piotr wojski i wójt san. ręczy za stawienie szl. Piotra Lisowskiego, opiekuna sołectwa w Haczowie, przed sądem wyższym prawa niem. w S. (XI 2083, 2167); 1446 podczas ogłoszenia wyprawy wojennej Piotr wojski i wójt, odstępując od swego prawa niem. stwierdza, że winien jest Andrzejowi, pisarzowi z. san., 20 zł w złocie za konia i pancerz, oraz 2 grz. (XI 2225); 1447 Paweł Rola, wwda san., pozywa Piotra wójta z powodu zranienia przez dworzan (schurza cum alio familiare) Piotra ludzi król. na drodze król. Z powodu nie jawienia się Pawła, pozwani zostają uniewinnieni (XI 2380); Piotr wójt ręczył Annie, c. Mikołaja Zamby, za Mikołaja Panchowskiego, podsędka sandom. (XI 2383); sprawa między Piotrem wójtem a starą radą miasta S. (XI 2385, 2388, 2389, 2390, 2400) → Burmistrz i rada; 1448 Piotr wójt wraz z radą uczestniczą w ustanowieniu cen przez starostę za zgodą kasztelana i ziemian (XI 2637) → Burmistrz i rada, → Handel; 1447-87 Jan s. Piotra wójta, 1453 podczaszy san., 1454-87 wójt san. (XI, XVI wg indeksów); 1448 Piotr wójt winien jest Andrzejowi, pisarzowi z. san., 20 zł w złocie i 11 grz., a w związku z tym odstępuje od prawa niem., poddając się sądowi gr. (XI 2640); 1449 starosta ustanawia zakład między Piotrem wójtem i tegoż przyjaciółmi a Andrzejem, pisarzem z. san., i tegoż przyjaciółmi (XI 2789); 1451 tenże w imieniu swego sługi Jana Czyscha powoda obwinia Iwana Schedza (alias Schesch, Schech) z Pakoszówki o kradzież we dworze Juriowskiego wędzidła wartości 1 wiard. i siodła wartości 1 grz., kmieciowi królowej i swemu konia wartości 3 grz. (XI 3028-3031, 3037, 3038, 3081); 1452 tenże ręczy za Piotra Czeszykowicza z Rytarowiec, podczaszego san. (XI 3072); 1453 Mszczuj z Wyszogrodu zastawia Piotrowi wójtowi za 23 zł wieś Sibenwirtową [Zymbertowa, część Niebieszczan] (XI 3097); 1457 Wilhelm z Grabownicy ręczy Annie, wdowie po [Janie] Radwanie, na 150 grz. za Jana, wójta i podczaszego san., który odstępuje Annie wieś → Jędruszkowce z zasiewami i winien jej dawać co tydzień pół kłody zboża z młyna san. na jej użytek. Jeśli Jan nie spłaci jej w terminie 150 grz., wówczas Wilhelm da jej intromisję w wieś → Pielnię. Po otrzymaniu od Jana 150 grz. Anna zwróci mu [Jędruszkowce] z takimi zasiewami, jakie otrzymała, także jeśli otrzyma intromisję w Pielnię, winna zwrócić Janowi Jędruszkowce (XI 3342); Jan wójt san. zrzeka się praw do wsi Jędruszkowce, posiadanej tytułem pieniędzy otrzymanych za ż. swą Katarzynę, c. Andrzeja pisarza z. san., zapisuje jej te pieniądze na młynie pod miastem S. oraz odstępując od prawa niem. rezygnuje z wsi Jędruszkowce na rzecz Jerzego Humniskiego (XI 3354, XVI 3453); sąd wyższy prawa niem. na zamku san. stwierdza, że Piotr wójt za swego życia wypłacił swemu zięciowi Szymonowi 50 grz. posagu za córkę swą Dorotę, a ta odstąpiła je swemu bratu Janowi (XI 3381); 1461 Jan podczaszy i wójt san. winien jest ks. Świętosławowi, plebanowi san., 4 grz., które zobowiązuje się zapłacić po powrocie z wojny (XI 3654); 1465 tenże i Mikołaj s. Jana z Pakoszówki jako bracia stryjeczni, oraz Piotr z Rytarowiec, pkom. san. i Jan Jasieński bracia cioteczni albo wujowie powierzają Pakoszowi z → Pakoszówki opiekę nad Jurkiem i Mikołajem, synami Tomka z Pakoszówki (XVI 242); 1468 tenże współręczy za J. Racławskiego w tegoż sporze ze Stanisławem Denowskim (XVI 547); tenże ręczy za zapłacenie pół grz. kary sądowi za Jana Konopkę, sługę Jerzego Bukowskiego (XVI 559); 1477 tenże oskarża Rafała Tarnawskiego o popychanie, starosta ustanawia zakłady z powodu sporów między nimi (XVI 1242, 1243, 1245-1247, 1253, 1263); 1488-91 Hieronim s. Jana, wójta i podczaszego san., wójt san. → Wójtostwo; 1488-91 Piotr s. Jana, wójta i podczaszego san., wójt san. → Wójtostwo; 1491-93 Stanisław Pieniążek z Witowic, star. san., wójt. san. → Wójtostwo; 1493-1503 Stanisław Pieniążek, s. Stanisława starosty san., wójt san. → Wójtostwo; 1503-08 Jakub Pieniążek, wojski san., wójt san. → Wójtostwo; 1508-16 Mikołaj, wwda i star. krak. i san., Jan, star. buski, Klemens, kaszt. san., Marcin, bracia rodzeni niedzielni z Kamieńca, właściciele wójtostwa san. → Wójtostwo.

Wójtostwo: 1339 Jerzy II, książę i dziedzic Rusi, nadaje swemu wiernemu słudze Bartkowi z Sandomierza wójtostwo w mieście S. nad rz. San, z pełną władzą i prawem sądzenia wg prawa niem. magd. każdego człowieka, czy by to był Niemiec, Polak, Węgier czy Rusin, na obszarze wyznaczonym miastu, z trzecią częścią opłat sądowych, daje mu rynek z otoczeniem, ratusz, kramy sukienników, kramarzy, jatki rzeźników, szewców i rybaków, dworzyszcze krawców, łaźnie wewnątrz i poza miastem, szósty łan w granicach miasta na pół mili powyżej i poniżej miasta i na 1 milę po obu brzegach Sanu, na polach wykarczowanych i nie wykarczowanych, na łąkach, pastwiskach, bagnach i lasach, pr. polowania na zwierzęta i ptaki. Mieszkańcy mieszkający w mieście i poza nim, uprawiający rolę w granicach miasta, po upływie 15 lat wolnizny winni płacić 16 gr czynszu rocznego z łanu. Bartko otrzymuje trzecią część czynszów z ogrodów wokół miasta, rzekę San na długość pół mili powyżej miasta z wyspą mniejszą koło miasta i wszystkie potoki wpadające do Sanu, młyn w Trepczy, a także możność budowania młynów, sadzawek, jazów i pr. rybołówstwa. Nikt z urzędników książęcych nie ma prawa sądzić i rozkazywać w granicach miasta, jedynie wójt Bartko (Kodeks dyplomatyczny Polski III 88); 1380 Neko wójt san. nadaje za zasługi Todorowi (alias Todurowi) i Nistkowi (alias Nestkowi), braciom rodzonym 2 i pół łanu niem. w obrębie swego wójtostwa z prawem wybudowania młyna, uwalnia ich od wszelkich opłat, obiecuje dawać im rocznie 4 łokcie sukna. Obaj ci bracia winni służyć wójtowi, każdy na koniu z łukiem lub kuszą, gdziekolwiek zajdzie potrzeba, a gdyby w czasie wyprawy stracili konie, on zapłaci im za nie (ZDM I 157); 1411 uczc. Mikołaj z Biecza kupuje za 150 grz. 1/2 sołectwa [!] w S. (Teuton. 1a s. 10); 1424 stren. Piotr wójt [san.] zobowiązuje się dać w zastaw stren. Matiaszowi ze Zboisk młyn pod miastem S., jeśli nie zwróci Andrzejowi Grabownickiemu 34 grz., za co ręczył Matiasz (XI 28, 29); 1426 król Władysław poleca sądowi najwyższemu prawa niem. na zamku krak. rozsądzić spór trwający od 3 lat między Elżbietą, wdową po Mikołaju z Biecza i ich dziećmi Szczepanem i Małgorzatą, a Piotrem wójtem san. o połowę wójtostwa w S. (ZDM VII 1995);

1430 Piotr wójt wydzierżawia od Piotra Smolickiego połowę wójtostwa w S., z racji czego winien mu dać 14 grz. na najbliższe Boże Narodzenie i 26 grz. na następne pod gwarancją intromisji w swoją połowę wójtostwa. Obowiązek służby wojennej ma spoczywać na Piotrze wójcie (XI 417); 1431 magister Szczepan z Krakowa z matką Elżbietą, wd. po Mikołaju z Biecza, sprzedają królowi wójtostwo [połowę?] w S. (SPPP II 2362); 1436 tenże sprzedaje Andrzejowi de Bytesch, sołtysowi w Nowosielcach, pisarzowi gr. san., za 70 grz. młyn w Trepczy z prawem odkupu po 3 latach z warunkiem, że ludzie podlegli wójtowi, według starego zwyczaju będą mogli wozić zboże i słody do młyna i mleć je bez przeszkód ze strony wójta. W wypadku uszkodzenia sadzawki młyńskiej przez wodę, mają ją naprawiać ludzie od dawna ją naprawiający, a w razie ich odmowy wójt winien wyrównać szkodę. Gdyby młyn spłonął wskutek napadu lub wojny, koszt ponosić winien wójt, który będzie również pełnić obowiązek wyprawy wojennej. Andrzej zobowiązuje się nie zastawiać ani sprzedawać młyna komukolwiek, a tylko Piotrowi wójtowi, a gdyby ten w ciągu 3 lat sprzedawał wójtostwo, wówczas Andrzej po otrzymaniu 70 grz. winien ustąpić z młyna (XI 842, 843); 1439, 1442 tenże staje w imieniu swych 11 ludzi z Trepczy, którzy z licem 13 siekier skarżą Fiennę Pełczynę z Jurowiec, jej syna Mikołaja i ludzi ze Srogowa o gwałt. Sąd z udziałem dygnitarzy, odbyty w Trepczy, postanawia, że Piotr przywilej księcia Jerzego [z r. 1339], zatwierdzony przez króla Władysława III, a Pełczyna z synem przywilej króla Kazimierza [III z r. 1361], zatwierdzony przez króla Władysława III, mają przedłożyć królowi (XI 1173, 1183, 1186, 1187, 1194, 1198, 1235, 1247, 1251, 1559); 1446 Piotr, wojski i wójt dziedziczny w S., zastawia szl. Andrzejowi de Lithen, pisarzowi i poborcy z. san., za dług 200 grz. czynsz 20 grz. należący do wójtostwa san., a to 9 grz. od rzeźników, 2 kopy od piekarzy, 4 grz. od szewców i 4 1/2 grz. od łaziebnika san. aż do spłaty 200 grz. Gdyby Piotr lub spadkobiercy utrudniali Andrzejowi pobór czynszów, ten otrzyma przy pomocy woźnego intromisję w młyn pod miastem S., w którym przebywa Klimek. Gdyby wójt i do tego nie dopuszczał, zapłaci karę król. 14 grz., a Andrzej będzie miał prawo dochodzić swej należności na dworze wójta (XI 2125); 1456 Andrzej pisarz z. san., słysząc, że jego zięć Jan wójt san. nie chce pełnić za niego obowiązku służby wojennej, daje królowi Kazimierzowi i tegoż matce, królowej Zofii, swoje dobra uzyskane zasługami, 200 grz. na rolach, łąkach i sadzawkach w Zabłotcach. Jeśli Jan wójt zapłaci 200 grz. królowi, ten winien mu zwrócić te role, łąki i sadzawki w Zabłotcach. Z racji tej darowizny Andrzej winien być dożywotnio wolny od podatków król., miejskich i od służby wojennej, a Jan podobnie wolny od służby wojennej, lecz w czasie wojny winien pozostawać na zamku san. (XI 3299); tenże, ponieważ jego zięć Jan wójt mówi, że nic nie otrzymał za Katarzynę córkę Andrzeja, postanawia, że w wypadku bezpotomnej śmierci Katarzyny, ż. Jana wójta, jej posag przypadnie królowi zgodnie z zapisem w sądzie wyższym prawa niem. Także gdyby zmarło jej potomstwo z Janem. Dopóki jednak będzie żyła, posiadać będzie te dobra aż do spłaty 315 grz. Gdyby ponownie wyszła za mąż i nie miała dzieci, królowi przypadnie to co dał jej ojciec. Andrzej ze względu na zbawienie swej duszy czyni postanowienie dot. domu koło klasztoru, który po jego śmierci ma być sprzedany, a pieniądze podzielone na potrzeby kościoła par., klasztoru i ubogich (XI 3300); 1457 młyn pod miastem S. (XI 3354) → Wójtowie; Anna Starzyńska, wdowa po Piotrze wójcie san., przez swego zastępcę Piotra Rosemberskiego kwituje przed sądem wyższym prawa niem. w S. Jana wójta san. ze 100 grz. jako trzeciej części należnej jej z wójtostwa san., oraz zrzeka się praw do wójtostwa. Gdyby zmarła któraś z jej córek, nie będzie miała pretensji do działu, który przypadnie siostrom zmarłej i bratu Janowi, a córki Anny nie będą miały prawa do wym. 100 grz. po śmierci Anny (XI 3382); Jan wójt zapisuje ż. swej Katarzynie 100 grz., które dał macosze, na całym wójtostwie san. (XI 3383); tenże oświadcza, że przed 2 laty zastawił Andrzejowi, pisarzowi z. san., za 30 grz. połowę Zabłociec i wszystkich ról i łąk tam położonych. Zgodził się również, aby Andrzej kupił i nabył drugą połowę ról i łąk u Bernata br. Krzywaka i innych osób oraz aby urządził tam sadzawki i aby posiadał tę wieś aż do spłaty całej sumy za kupno, zastaw i urządzenie sadzawek (XI 3384); Andrzej, pisarz z. san., odstępuje Janowi wójtowi i wszystkim tegoż siostrom do wspólnego podziału 230 grz., za które Piotr wójt zastawił Andrzejowi [→ r. 1446] 23 grz. czynszu od rzemieślników san. Najbliżsi Andrzeja ani jego c. Katarzyna wójtowa nie będą mieli prawa do tej kwoty po jego śmierci. On sam zachowuje sobie dożywotnio 23 grz. czynszu od rzemieślników (XI 3385); Jan wójt zapisuje ż. swej Katarzynie 215 grz. na młynie położonym pod miastem S., w którym mieszka Michał, aż do spłaty tej kwoty jej lub jej ojcu w wypadku śmierci Katarzyny. Jan otrzymał tę kwotę za wieś Jędruszkowce, którą dał mu ojciec Katarzyny [Andrzej] tytułem posagu (XI 3386, XVI 3477); szl. Szymon, sołtys z Gnojnicy, kwituje Jana wójta san. ze 100 grz. posagu swej żony, za które trzymał połowę młyna pod miastem S. (XI 3387); Jan wójt san. zgadza się na wykupienie przez swego teścia Andrzeja, pisarza z. san., połowy młyna położonego pod miastem S. z rąk szwagra Szymona, który posiadał ją tytułem posagu swej żony [Doroty] (XI 3388); Andrzej, pisarz z. san., daje do użytku swemu zięciowi Janowi wójtowi wym. połowę młyna pod miastem S. (XI 3389); 1458 Jan wójt gwarantuje swemu szwagrowi, szl. Szymonowi sołtysowi z Gnojnicy, terminową zapłatę 50 grz. zastawem młyna w Trepczy (XI 3458); 1459 Jan, podczaszy i wójt san., otrzymując od Tomasza Kunczowicza 30 zł węg., gwarantuje terminowy zwrot zastawem 4 służków robotnych we wsi Dąbrówce [Ruskiej] (XI 3503); 1460 tenże zastawia Tomaszowi Kunczowiczowi za dług 30 grz. 4 kmieci służków w Dąbrówce (XI 3592); tenże pożyczając od Tomasza Kunczowicza, mieszcz. san., 30 zł węg. gwarantuje terminowy ich zwrot intromisją w połowę młyna położonego pod miastem [S.], gdzie mieszka Michał. Katarzyna ż. Jana wyraża zgodę (XI 3653); 1462 tenże zastawia Tomaszowi Kunczowiczowi za dług 30 grz. 4 kmieci służków w Dąbrówce z wyjątkiem robocizny (XI 3738); 1463 Jan, podczaszy [i wójt] san., ręcząc przez. Tomaszowi Kunczy, mieszcz. san., za Mikołaja Pieniążka, star. san., na 40 zł węg., zobowiązuje się dać 2 kmieci w Zabłotcach (XVI 3195); 1464 Pietr (alias Piesz) i Iwan z Zahutynia, synowie Dzuriły niegdyś z Zabłociec, pozywają Jana wójta w sprawie ich dziedzictwa po dziadku, zabrania bydła, trzody, koni i innych rzeczy wartości 100 grz., posiadania połowy w → Zabłotcach po dziadku alias dzadovyszny wartości 30 grz. oraz przywileju na te dobra. Występują i inni z innych wsi zgłaszający pr. bliższości (XVI 3202-3204, 3208-3211, 3213, 3215); Wojciech i Jan, synowie Macieja z Zabłociec, kwitują Jana wójta z całej zapłaty za ich ojcowiznę i macierzyznę w Zabłotcach (XVI 3212); Jan wójt zastawia Mikołajowi z Jurowiec, swemu szwagrowi, 15 grz. czynszu: 9 od rzeźników san. i 6 z łaźni, z racji posagu 150 grz. siostry Anny ż. Juriowskiego, z tym, że po spłaceniu przez Jana każdych 50 grz. Juriowski będzie otrzymywał o 5 grz. czynszu mniej. Juriowski będzie wolny od wyprawy wojennej. Jan pozwala Juriowskiemu zastawić komukolwiek otrzymywany czynsz. Anna kwituje brata z ojcowizny i macierzyzny (XVI 3205-3207); Jan wójt skarży kmiecia ze Srogowa, który obwinił jego kmiecia Wasyla z Międzybrodzia o zabójstwo (XVI 172); 1466 tenże gwarantuje swemu szwagrowi szl. Szymonowi, sołtysowi z Gnojnicy, terminową zapłatę 35 grz. intromisją w młyn w Trepczy. Tenże winien jest Szymonowi 5 grz., które winien dać do rąk Tomasza Kunczy, a ten skreśli ten zapis w aktach (XVI 3217, 3218); 1467 Dorota, ż. Szymona sołtysa z Gnojnicy, wraz z mężem i dziećmi, przez zastępcę Jana Klosza, mieszcz. z Ropczyc, kwituje Jana wójta z pełnej spłaty ojcowizny i macierzyzny z wójtostwa san. (XVI 3220); 1468 Mikołaj Juriowski zastawia Jerzemu Bukowskiemu czynsz 15 grz., a to 9 grz. od rzeźników san. i 6 grz. z łaźni, zapisany mu przez Jana wójta tytułem posagu 150 grz. ż. Anny (XVI 3223).

1469 Piotr i Anna, dzieci zm. Macieja Bachorza z Zabłociec, kwitują Jana wójta z pełnej zapłaty za dziedzictwo tamże (XVI 3228); Jan wójt gwarantuje szl. Marciszowi Pelwelskiemu terminowe zapłacenie 10 grz. daniem 10 grz. czynszu od piekarzy w S. (XVI 3235, 3236); szl. Jerzy Bukowski zastawia Janowi Tarnawskiemu czynsz 15 grz., a to 9 grz. od rzeźników i 6 grz. z łaźni, posiadany od Mikołaja Juriowskiego za 150 zł (XVI 3237); 1472 Jan wójt zastawia szl. Elżbiecie, wdowie po Sieciechu (Szeczech) sołtysie w Iskrzyni, za pożyczone 40 grz. czynsz 4 grz. od szewców w S. Jeśli nie spłaci 40 grz. w ciągu 2 lat, da intromisję w cały młyn w Trepczy, a wówczas Elżbieta ustąpi z czynszu od szewców (XVI 3261); 1473 tenże daje szl. Krystynie Grabownickiej za pożyczone 30 grz. czynsz 3 grz. z łaźni san. W razie swej śmierci Krystyna przeznacza ten czynsz dla bractwa P. Marii przy kościele par. w S. (XVI 3269); 1474 tenże daje przez. Rachmertinowi, mieszcz. san., za pożyczone 30 grz. czynsz 2 grz. od służków w Dąbrówce [Ruskiej] i trzecią grz. od piekarzy san. Gdyby Jan nie dawał czynszu, Rachmertin będzie mógł zastawić służków z czynszem i robocizną oraz piekarzy (XVI 3276); 1475 tenże gwarantuje szl. Mikołajowi Biernaszowskiemu, sołtysowi w Nowosielcach, zwrot 44 grz. intromisją w całą swą wieś Zabłotce z pełnieniem przez siebie obowiązku wyprawy wojennej (XVI 3278); 1477 Mikołaj Juriowski pożycza od Mikołaja Biernaszowskiego 10 grz. W razie niezapłacenia w terminie, da za 20 grz. czynsz 5 grz. od rzeźników san. (XVI 3281); 1478 Jan wójt sprzedaje z prawem wykupu do 15 lat ur. Leonardowi [z Pobiedna] wojskiemu san., za 330 zł czynsz z wójtostwa, a to 6 grz. z łaźni i 9 grz. od rzeźników, oraz miarę słodu tygodniowo z młyna (XVI 3288, 3477); 1479 tenże gwarantuje Janowi Kmicie z Sobnia terminowy zwrot pożyczonych 20 grz. intromisją w dobra swe Zabłotce (XVI 3294); tenże winien jest poręczycielom 30 grz. pod gwarancją intromisji w drugą miarę z młyna położonego pod miastem (XVI 3295); Andrzej pisarz z. kwituje swego zięcia Jana wójta ze 100 grz., za które zastawił Andrzejowi trzeczą myarą w młynie (XVI 3296); 1480 Jan wójt sprzedaje Leonardowi [z Pobiedna], wojskiemu san., za 570 zł węg. z prawem odkupu do 10 lat, połowę młyna pod górą miasta [S.] i połowę młyna konnego z prawem wybudowania młyna na rz. San. Także wszystkich rzeźników z czynszami i 4 kamieniami łoju, 8 [kamieni] zachowując dla siebie, i połowę łaźni z czynszem (XVI 3298, 3477); 1481 tenże ustanawia swym zarządcą (albo zastępcą, in procuratorem) Jana albo Jarosława, zarządcę skolskiego (?, Scolens etc.) i san. (XVI 3311, 3312); szl. Stanisław z Pielni, Anna z Jasionowa, Katarzyna de Borko i Anna z Zagórza ż. Korytki mieszcz. san. pozywają Jana wójta (XVI 3313, 3315-3319); 1482 Jan wójt gwarantuje Janowi Jasieńskiemu, Mikołajowi Borkowskiemu, Stanisławowi Pelwelskiemu i Janowi Korytko z S. terminowe zapłacenie 30 grz. czynszem 6 grz. z łaźni san. (XVI 3327); tenże zastawia Mikołajowi Biernaszowskiemu za 23 grz. 4 kmieci służków w Dąbrówce. Jeśli Jan nie zapłaci w terminie, Mikołaj będzie posiadał tych kmieci z robocizną, a Jan pobierając wojenne będzie go zastępował w wyprawie wojennej (XVI 3329); Stanisław Pelwelski, zięć Mikołaja Biernaszowskiego, kwituje Jana wójta z 7 1/2 grz. jako czwartej części z 30 grz. należących do niego po krewnej szl. Sieciechowskiej (XVI 3330); 1483 Jan wójt winien jest szl. Mikołajowi Borkowskiemu i Janowi Korytko czynsz 9 zł z pieniędzy winnych im od r. 1482 (XVI 3335); tenże winien jest radzie miasta S. 40 zł, które zobowiązuje się spłacić po 4 zł rocznie z czynszu od szewców (XVI 3336) → Burmistrz i rada.

1484 Maciej i Wacław, dziedzice z → Pobiedna, przenoszą zapis oprawy i wiana matki ich Anny, uczyniony przez jej zm. męża Leonarda na połowie wszystkich dóbr, na wsie Wielopole i in. oraz na połowę młyna san. i na czynsz 15 grz. z jatek i łaźni w S. (XVI 1636); w podziale dóbr Macieja i Wacława z → Pobiedna Maciejowi przypadają → Niebieszczany i in., a po śmierci ich matki Anny m.in. suma na wójtostwie san. i dochód tegoż wójtostwa z jatek i łaźni (XVI 1637); 1485 Jan wójt gwarantuje sław. Rachmertinowi, mieszcz. san., terminowy zwrot pożyczonych 10 grz. zastawem 2 kmieci służków w → Dąbrówce (XVI 3391); 1487 tenże gwarantuje Mikołajowi Biernaszowskiemu terminowy zwrot 40 zł zastawem 5 innych kmieci, jednego w Zabłotcach i 4 w Dąbrówce służków, oraz daniem stogu siana w roku bieżącym. Jeśli Jan nie wykupi, Biernaszowski będzie zbierał stóg siana dopóki będzie posiadał kmieci (XVI 3411); 1488 Hieronim i Piotr, bracia wójtowie san., zapisują Sewerynowi Tarnawskiemu z Poraża 100 grz. z wójtostwa tytułem posagu siostry ich rodzonej Katarzyny. Gdyby nie dali w terminie, udostępnią 10 grz. czynszu, a to 6 grz. z łaźni, 2 kopy od piekarzy i 1 1/2 grz. od szewców. Katarzyna ż. Seweryna kwituje braci z dóbr ojczystych i macierzystych wójtostwa w S. (XVI 3413); 1489 Hieronim wójt pożycza od Mikołaja Tyrawy 15 zł węg., za spłatę których ręczą Jakub młynarz san. i Jan urzędnik Hieronima w ten sposób, że zastawią należną mu trzecią miarę z młyna san. (XVI 3428); Maciej z → Niebieszczan zapisuje ż. swej Annie 2000 grz. na połowie swych dóbr, w tym na połowie części wójtostwa w S. (XVI 1931); 1490-91 Hieronim wójt z br. Piotrem pozywają Macieja z → Niebieszczan o dochody wójtostwa san. z młyna pod górą, z młyna konnego, jatek rzeźniczych i łaźni. Zastępcą prawnym Hieronima jest Jan, następnie Stanisław z Mościsk (XVI 3429, 3430, 3437-3443, 3446, 3447, 3449-3453, 3460-3463, 3465, 3467-3474, 3476, 3477, 3479-3482); 1490 Seweryn Tarnawski z Poraża otrzymuje 100 grz. za ż. Katarzynę, c. zm. Jana wójta, i zapisuje jej 200 grz. na połowie dóbr Poraż (XVI 1978); 1491 Hieronim wójt dziedziczny zapisuje ż. swej Annie, c. szl. Jana z Darowic (Davowycze!), 200 grz. na połowie swych dóbr, które mu przypadną w podziale z bratem [Piotrem] (XVI 3464); tenże otrzymuje 30 zł w złocie od Jana Wieszczka, mieszcz. san., i zastawia mu pół miary słodu i całą miarę żyta i pszenicy, przypadające na jego część. Anna ż. Hieronima odstępuje od zapisu oprawy i wiana mianego na dobrach wójtostwa (XVI 3466); tenże z br. Piotrem otrzymuje 3 zł od Jana Wieszczka (XVI 3483); Hieronim i Piotr, ss. Jana wójta, wraz z siostrą Anną, dziedzice niedzielni wójtostwa san., sprzedają Stanisławowi Pieniążkowi z Witowic, star. san., całe wójtostwo san. za 2000 grz. i dają intromisję. Anna ż. Hieronima odszthąpyla swój zapis oprawy i wiana miany na wójtostwie od Hieronima (XVI 3485, 3486); szl. Jan Krzywiecki, wójt krośn., za 600 zł daje Hieronimowi, Piotrowi i Annie, niedzielnym wójtom san., intromisję w uposażenie wójtostwa krośn. w Białobrzegach, w młyn we wsi Głowience i powinności w tej wsi, należące do tego wójtostwa, razem przynoszące 20 grz. rocznie (XVI 3487); Hieronim zapisuje ż. swej Annie tytułem oprawy i wiana połowę swej części pieniędzy mianej na wójtostwie krośn. (XVI 3488); Anna, wd. po Leonardzie z Pobiedna, przez swego syna i opiekuna Macieja odstępuje Stanisławowi Pieniążkowi, star. san., zapis oprawy i wiana na wójtostwie san., posiadany od męża Leonarda (XVI 3490, 3491); Maciej i Wacław z Pobiedna bracia oraz ich siostra Elżbieta, wd. po Mikołaju Czarnockim, kwitują Stanisława Pieniążka, star. san., z pieniędzy i zapisu na wójtostwie san., jakie posiadał ich ojciec Leonard z Pobiedna (XVI 3492); Stanisław Pieniążek, star. i wójt san., spłaca Mikołajowi Biernaszowskiemu 40 zł, zapisanych na dobrach wójtostwa san. (XVI 3493); rada miasta S. kwituje Stanisława Pieniążka, star. i wójta san., z 40 zł zapisanych na jatkach szewskich należących do wójtostwa (XVI 3494); Jan Wieszczek kwituje Stanisława Pieniążka, star. i wójta san., z 43 zł zapisanych na dobrach wójtostwa (XVI 3495); 1492 Leonard Mrochowski zamienia ze Stanisławem Pieniążkiem, star. san., swą część ojcowizny w Morochowie za obschari zw. Dzyevyna położone w wójtostwie san. z dopłatą 200 grz. (XVI 2069); tenże sprzedaje Stanisławowi Pieniążkowi obszari zw. Dzyevyna za 50 grz. (XVI 2070); 1493 Wacław z Pobiedna kwituje Jakuba Pieniążka, wojskiego san., z 500 zł, które zm. Stanisław Pieniążek, star. i wójt san., [brat Jakuba] zapisał Wacławowi za zgodą ż. Agnieszki na młynie miejskim san. i czynszu od rzeźników. Jakub winien dokonać wpisu w odpowiednim czasie (XVI 3531, 3535); 1494 Jan Amor z Tarnowa, kaszt. krak., jako opiekun potomstwa Stanisława Pieniążka, star. san., ustanowiony przez tegoż i zatwierdzony pismem króla Kazimierza z r. 1490, pozwala Jakubowi Pieniążkowi, wojskiemu san., wykupić od Wacława z Pobiedna za 500 zł młyn miejski san. z czynszem od rzeźników, zastawiony przez Stanisława Pieniążka za zgodą ż. Agnieszki (XVI 3534).

1494-95 Jan Amor z Tarnowa, kaszt. krak., jako opiekun niepełnoletniego Stanisława s. Stanisława Pieniążka, star. san., poleciwszy najpierw Jakubowi Pieniążkowi, wojskiemu san., aby miał nadzór nad wszystkimi ruchomościami i dobrami, pozostałymi po śmierci Stanisława i tegoż żony Agnieszki, kwituje Jakuba ze złożonego w domu Łukasza Wilusza, mieszcz. w Krośnie, dnia 12 III 1494 r. zestawienia rzeczy i rachunków znajdujących się tak w Krakowie jak w zamku i stwie san., obejmujących dokumenty król. dot. zapisów i zastawów na stwie san., kwoty król. dane Stanisławowi (staroście), dokumenty na wójtostwo san., kubki (piccarios alias kupky), srebro połamane, naszyjniki alias zaponi, perły, szaty, konie wałachy, broń, armaty, bydło na folwarkach, zboże, wszystkie czynsze pieniężne, dochody z młynów i cła, długi i wszystkie rzeczy domowe. Jan Amor dokonuje 13 I 1495 r. wpisu do akt gr. san. zawierającego pokwitowanie dla Jakuba Pieniążka odbioru od tegoż w swym domu w Jaćmierzu następujących rzeczy: 4 kubki srebrne, 2 białe i 2 pozłacane, 1 ciffulum pozłacany, 18 knaflików, w których są 23 grz. srebra, relikwiarz srebrny, 12 łyżek srebrnych, 8 pierścieni złotych zwykłych, 2 zaponki, suknia adamaszkowa (adamenti) ze złotem, 2 uncias pereł alias lotki, suknie z czerwonego adamaszku, 2 futra, 2 płaszcze, jeden czarny ciderdorthowi (alias czynderdodowy) i drugi brunatny w kwiaty, suknia czarna cinderdorthowa (alias cynderdothowa), szuba biała adamaszkowa podbita popyelyczamy, 3 płaszcze kobiece ze złotem, inny płaszcz brunatny zwykły, 17 grz. srebra, 2 małe zaponki (monilia), 8 pierścieni złotych w domu Łukasza Wilusza w Krośnie. Rozliczenie z wszystkich przychodów ze starostwa i wójtostw san. otrzymywanych przez Jakuba Pieniążka jako zarządcę. We wpisie do akt z. san. z r. 1496 Jan Amor daje wierzycielom zm. Stanisława starosty jako tegoż długi następujące przedmioty: Mikołajowi Balickiemu 23 grz. srebra za 116 zł, Januszowi Błońskiemu relikwiarz za 14 zł, Mikołajowi Plechowskiemu 12 łyżek srebrnych za 25 zł, Janowi Tesznarowi 8 pierścieni złotych, 2 zaponki (monilia), 2 uncias pereł alias lothy, 3 płaszcze ze złotem za 20 zł, Jakubowi Barczkowskiemu 2 suknie z czerwonego adamaszku, 2 futra sobole, 2 płaszcze jeden czarny czynderdothowy i drugi brunatny w kwiaty (?, Florenensem) za dług 72 zł, córce Jana Tesznara suknię czarną czynderdothowa, Pawłowi Biegłowskiemu szubę białą adamaszkową podbitą popyelyczamy za 25 grz., wcześniej w domu Łukasza Wilusza w Krośnie Janowi Czeringerowi wujowi Stanisława chłopca 17 grz. srebra, 2 małe szaponky i 8 pierścieni złotych, plebanowi w Radłowie szatę de axamento ze złotem za 60 zł, górnikom (cultoribus montium) na koszty prac w Nowym Targu 7 grz. srebra, 8 pierścieni zwykłych, 2 małe zaponki (monilia) za 50 zł. Wymienione po śmierci pana Jana Czeringera otrzymał Jakub Pieniążek z polecenia kasztelana krak. u Łukasza w Krośnie. Wszystkie te rzeczy Jan Amor rozdzielił wierzycielom zm. Stanisława przy świadkach Jakubie Pieniążku, Janie Pieniążku z Pogwizdowa, Stanisławie Korytko, Janie Chiszowskim, Mikołaju Plechowskim, Janie Gredowskim i Janie Tesznarze mieszcz. z Krakowa (XVI 2240, 2299);1496 Jan Amor z Tarnowa, kaszt. krak., jako opiekun niepełnoletniego Stanisława Pieniążka, s. zm. Stanisława starosty, najmuje (nagyal) Jakubowi Pieniążkowi, wojskiemu san., stryjowi Stanisława, wójtostwo san., przypadłe Stanisławowi po ojcu, z obowiązkiem płacenia 26 grz. rocznie aż do jego pełnoletności. Nie dotyczy to młyna miejskiego i innych dochodów, które Jakub trzyma zastawem za 500 zł węg. Zapis najmu zostaje umorzony i skasowany w r. 1511 (XVI 3567); 1503 Stanisław Pieniążek, s. Stanisława star. san., otrzymuje 26 grz. rocznej opłaty od Jakuba Pieniążka, wojskiego san., z dzierżawy wójtostwa san. (XVI 2609, 2897); tenże sprzedaje Jakubowi Pieniążkowi, wojskiemu san., za 2000 grz. całe wójtostwo san. wraz z prawem bliższości oprawy i wiana przypadłym mu po śmierci matki Agnieszki (XVI 3610); 1504 Jakub Pieniążek, wojski i wójt san., gwarantuje ur. Janowi Zieleńskiemu terminowe zapłacenie 90 zł w półgroszkach i 10 zł węg. intromisją w cały folwark wójtostwa san. z wsiami Międzybrodzie, Zabłotce i Dąbrówka [Ruska], z robocizną z tych wsi i od rzemieślników z S. zobowiązanych do pracy na folwarku, oraz z pocztami (honoracionibus) i rybołówstwem na rz. San (XVI 3016); tenże gwarantuje ur. Wojciechowi Kościeckiemu (Coszczeczski) terminowy zwrot 100 grz. intromisją w cały folwark wójtostwa san. z wsiami Międzybrodzie, Zabłotce i Dąbrówka (XVI 3042); tenże winien jest 500 zł szl. Hieronimowi i Piotrowi, br. niedzielnym niegdyś wójtom san., którzy winni je otrzymywać corocznie po 30 grz. z czynszów miejskich należących do wójtostwa san. (XVI 3611); obaj bracia kwitują Jakuba Pieniążka z 30 grz. na konto 500 zł (XVI 3612); ciż oświadczają, że Jakub Pieniążek spłaca im 500 zł za wójtostwo san. i za spadek przypadły im po śmierci ich siostry Anny, którą to kwotę zaniedbywał płacić im i siostrze zm. Stanisław Pieniążek, star. san. Jakub powodowany sprawiedliwością i zbawieniem duszy brata Stanisława, spłaca tę kwotę, a Hieronim i Piotr dokonują rezygnacji wójtostwa w aktach sądu wyższego prawa niem., oraz winni bronić Jakuba przed pretensjami ich siostry Katarzyny, ż. Seweryna Tarnawskiego (XVI 3613); 1505 Piotr i Hieronim kwitują Jakuba Pieniążka z 30 grz. za rok bieżący na konto 500 zł (XVI 3614); 1506 ciż kwitują Jakuba Pieniążka z 90 grz. za 3 lata jako raty kwoty 500 zł (XVI 3619); Jakub Pieniążek pożycza od ur. Macieja Wzdowskiego ze Wzdowa 80 grz. i gwarantuje ich terminowy zwrot zastawem całego wójtostwa san. z dworem i rolami folwarku z wyjątkiem młyna miejskiego, czynszu od rzeźników i 30 grz. czynszu, który otrzymują corocznie Hieronim i Piotr dawni wójtowie (XVI 3621); tenże gwarantuje Wojciechowi Kościeckiemu terminowy zwrot 100 grz. intromisją w cały folwark wójtostwa z wsiami Międzybrodzie, Zabłotce i Dąbrówka (XVI 3154); 1507 Hieronim i Piotr kwitują Jakuba Pieniążka z 30 grz. jako czwartej raty na konto 500 zł (XVI 3622); Jakub Pieniążek winien jest szl. Mikołajowi Niezackiemu z Niezacic 200 zł, które zapisuje mu na dworze wójtostwa san. z ogrodami, pastwiskami i rolami, na wsiach Międzybrodzie, Zabłotce i Dąbrówka, na młynie w Trepczy, rybołówstwie na rz. San, na pocztach dawanych wg starego zwyczaju na Boże Narodzenie i na Wielkanoc, oraz na zagrodnikach. Gdyby nie zapłacił w terminie, da intromisję w te dobra (XVI 3626); 1508 tenże pożycza od Mikołaja Pieniążka z Iwanowic 500 zł, których terminowy zwrot gwarantuje intromisją w część wójtostwa san., tj. w dwór z rolami i we wsie należące do wójtostwa z wszystkimi dochodami, oraz w czynsze zw. targowe (XVI 3629); Piotr, niegdyś wójt san., kwituje Jakuba Pieniążka z 10 grz. jako piątej raty na konto 500 zł (XVI 3622); sław. Michał Thiwnowicz mieszcz. san. przy pomocy woźnego zapowyedzial Hieronimowi, niegdyś wójtowi san., 15 grz., które ten ma otrzymać za wójtostwo, dopóki nie zwróci mu długu 3 grz. (XVI 3633); wójt sądu wyższego prawa niem. na zamku san. zaświadcza, że Jakub Pieniążek dnia 24 VI złożył 500 zł dla Mikołaja Niezackiego i gotów był je dać celem zwolnienia młyna i rzeźników, lecz jego protestacja i złożenie pieniędzy nie zostały tego dnia wpisane do akt, ponieważ nie było ławników (XVI 3635).

1508 Jakub Pieniążek, wojski san., sprzedaje całe wójtostwo san. za 2000 grz. wielm. i ur. Mikołajowi, wwdzie i star. krak. i san., Janowi, star. buskiemu, Klemensowi, kaszt. san., i Marcinowi, braciom rodzonym niedzielnym z Kamieńca, z warunkiem, że Jan, Klemens i Marcin pozwalają bratu starszemu Mikołajowi na korzystanie i dzierżawę tego wójtostwa z tym, że w razie bezpotomnej jego śmierci bracia otrzymają wójtostwo, a w razie pozostawienia potomstwa, jego spadkobiercy i wym. bracia będą je posiadali. Mikołaj z braćmi zobowiązują się do spłacenia długów nie spłaconych przez Pieniążka, a to: 500 zł zapisanych przez Jakuba Pieniążka zm. Mikołajowi Pieniążkowi z Iwanowic winni spłacić tegoż dzieciom, oraz pewne sumy Hieronimowi i Piotrowi, dawnym wójtom (XVI 3638); 1509 Hieronim, dawny wójt, kwituje Mikołaja z Kamieńca, wwdę i star. krak. i san., etc. z reszty pieniędzy i wszystkich rat należnych mu za wójtostwo (XVI 3642); Stanisław Potulicki, kaszt. międzyrzecki, jako wierzyciel zgłasza pretensję do dzieci Mikołaja Pieniążka z Iwanowic o kwotę 500 zł zapisaną ich ojcu na wójtostwie san. (XVI 3643, 3644); Mikołaj z Kamieńca, wwda i star. krak. etc., całe wójtostwo san. [brak dalszego ciągu, zapiska przekreślona] (XVI 3645); tenże gwarantuje szl. Janowi Wilamowi terminowy zwrot 400 zł intromisją w młyn pod miastem S., w rzeźników i szewców w S. (XVI 3648); tenże zobowiązuje się chronić Jana Wilama przy dzierżawie młyna, szewców i rzeźników w S. kwotą 400 zł na wójtostwie krośn. (XVI 3649); Wilhelm albo Wilam, niegdyś sołtys w Nowosielcach, dzierżawca młyna, rzeźników i szewców san., zobowiązuje się wobec Jana Szeliskiego, sołtysa w Nowosielcach, przyprowadzić ż. swą Barbarę, która winna skwitować zapis na sołectwie w Nowosielcach. Jeśli nie przyprowadzi, nie otrzyma 50 zł z kwoty 400 zł zapisanej mu przez Mikołaja z Kamieńca na młynie, rzeźnikach i szewcach san. (XVI 3650); 1510 tenże kwituje Mikołaja z Kamieńca oraz Klemensa z Kamieńca, kaszt. san., z 400 zł zapisanych na młynie, szewcach i rzeźnikach san. (XVI 3655); Piotr podczaszyc, niegdyś wójt san., kwituje Mikołaja z Kamieńca, wwdę i star. krak., z pełnej spłaty pieniędzy i wszystkich rat za wójtostwo san., zapisanych mu przez Jakuba Pieniążka (XVI 3660); 1516 Marcin z Kamieńca, wwda podolski, zapisuje Mikołajowi i Piotrowi Pieniążkom, braciom rodzonym niedzielnym, za pożyczone 220 zł całą część młyna miejskiego san. istniejącego obecnie pod miastem S., lub gdyby gdziekolwiek był on odbudowany i przebudowany (XVI 3680); 1516 Klemens z Kamieńca, kaszt. san., za zgodą swej ż. Elżbiety, zapisuje radzie miasta Krosna za 500 zł swą połowę młyna w wójtostwie san. Klemens i rada miasta Kosna zawierają dodatkowy kontrakt, mocą którego rada przyjmuje dzierżawę jatek szewskich, piekarskich i in. wraz z 3 kmieciami w Krościenku, należących do wójtostwa krośn., z gwarancją w razie przeszkód intromisji w wójtostwo san. (XVI 3682); 1523 wójtostwo san. należy do stwa san. Dochody wójtostwa od rzeźników, szewców, rybaków, piekarzy, garncarzy, z łaźni, z młynów san. i w Trepczy, szósta część czynszów z wsi Przedmieście [Sanockie], Posada [Sanocka], Trepcza, Czerteż, Dąbrówka, Wienki, Międzybrodzie i Zabłotce (AS I 21 k. 217-227).

Podwójci i ława: 1448 w związku z ustanowieniem cen na niektóre wyroby rzemieślnicze wójt z radą winni wybrać 2 przysięgłych do doglądania rzeźników (XI 2637) → Burmistrz i rada; 1456 w aktach ławniczych miejskich (in registro civili scabinorum) są zapisy dot. kupna ról i łąk we wsi Zablotce [podległej miastu] (XI 3299); w tychże aktach (in librum civilem) z czasu podwójciego Mathisa Groffa jest zapis Andrzeja, pisarza z. san., dotyczący jego domu w S. (XI 3300); 1463 Wawrzyniec Foff podwójci miasta S. (XVI 3189); 1464 Wawrzyniec Foph podwójci san. zasiada w sądzie gr. (XVI 113); 1467 Jakub Bryd podwójci, ławnicy i rajcy miasta S. zasiadają w sądzie gr. (XVI CLXXIV); 1503 Marcin Sinberth podwójci miasta S. i Mikołaj przysiężny z S. zasiadają w sądzie wyższym prawa niem. w S. (XVI 3590); 1510 Maciej Coc mieszcz. i podwójci w S. (XVI 3657); 1518 przed wójtem i ławnikami za zgodą króla i pospólstwa zostaje dokonana sprzedaż przez radę miejską za 100 grz. czynszu 5 grz. z dochodów miejskich z przeznaczeniem na fundację probostwa szpitalnego przy kościele NP Marii w S., a wójt i ława wydają pismo zaświadczające ten akt (ADP 156 s. 887-891); 1521 Michał podwójci i inni mieszczanie san. zasiadają w sądzie wyższym prawa niem. (XVI MDIII).

Pisarz miejski: 1380 Marcus rector scholae, pisarz i świadek dokumentu wydanego przez wójta san. (ZDM I 157); 1434 industriosus Mikołaj pisarz miasta S. (XI 612); pisarz miejski (XI 651); 1439 Jakub rektor szkoły i pisarz w S. zasiada w sądzie gr. (XI CCCLXI); 1474 Wojciech niegdyś pisarz miasta S. (XVI CDXVII).

5. Kościół parafialny Św. Michała: 1384 pleban san. (plebanus parochialis de ipsa Sanok) usiłował zabrać dla siebie klasztor nadany przez Władysława księcia opolskiego zakonnikom zakonu minorytów [franciszkanów], wobec czego Elżbieta, królowa węgierska, poleca staroście Rusi, radzie i mieszczanom miasta S. chronić przed plebanem zakonników, których przeniosła spoza murów do miasta (Borzemski s. 125-126); 1417 ślub króla Władysława z Elżbietą Pilecką w farze san. (Długosz, Opera omnia V s. 187-188); 1424 szl. dziedziczka z Zahutynia winna jest 12 grz. Mikołajowi plebanowi san. Gdyby nie oddała w terminie, winna dać w zastaw karczmę z czynszem 2 kóp [gr] (XI 56); 1430 szl. Marcin z Zahutynia kupuje konia dla plebana san. (XI 393); 1431 król Władysław nadaje kościołowi par. Św. Michała w S. 6 gr i 1 korzec soli tygodniowo z żup przem. w zamian za uposażenie i dochody z żup san., które z pewnych względów polecił zniszczyć i zlikwidować (IV 80); 1432 ur. B [?, Małgorzata], wd. po Mikołaju z Dydni, winna jest kościołowi Św. Michała w S. 4 grz. i 1 wiard. Kopę [gr] ma dać na św. Jakuba lub 2 woły, 3 grz. na 11 XI lub woły tej wartości (XI 487); 1436 Mikołaj z Pyzdr conventor kościoła Św. Michała w S. (XI 842); 1440 sprawa przed sądem gr. san. plebana san. z Błażkiem (Blaszek) z wsi Wolowe na Węgrzech o konia siwego, przysądzonego plebanowi (XI 1310); 1441 Piotr pleban z S. (ZDM VIII 2352); 1445 Stanek witryk kościoła san., mieszcz. [san.] (XI 2065); 1446 trzej mieszczanie san. ręczą za stawienie przed starostę Macieja, starego dzwonnika, pod groźbą zapłacenia tego, co zostało zabrane Marcinowi plebanowi san. (XI 2172); 1446-47 Stanisław albo Stanek, witryk kościoła san., mieszcz. san. (XI 2188, 2390); 1447 w sporze między Piotrem Smolickim, kaszt. san., a bpem przem. występuje z ramienia kapituły przem. po stronie bpa magister Jan pleban san. (XI 2423); Stanisław Litwin dwornik plebana san. (XI 2430); 1449 magister Jan z Wielunia, bakałarz św. teologii i pleban san., wraz z innymi opiekunami bractwa [kapłańskiego] pożyczają Jerzemu Matiaszowiczowi z Humnisk 160 grz. stanowiących własność bractwa. Jerzy zabezpiecza te pieniądze na wsi → Górki (XI 2691); 1452 Jerzy z Humnisk sprzedaje za 200 grz. ks. Stanisławowi, altaryście bractwa kapłańskiego w S. i całemu bractwu czynsz roczny 10 grz. z wsi Górki (XI 3060) → Bractwo kapłańskie; 1455 Swantoslaus pleban z S. (XI MLV); Henryk z Kamieńca sprzedaje bractwu kapłańskiemu i ks. Stanisławowi Crausowi, altaryście w S., za 250 grz. czynsz 10 grz. we wsi Odrzykoń (XI 3237) → Bractwo kapłańskie; 1456 szl. Mikołaj Radwan, dz. z Łodziny i sołtys z Gruszówki, winien jest ks. Świętosławowi (Swanthoslao) plebanowi san. 4 grz. za dziesięciny, które kupił od plebana (XI 3329); 1457 9 kmieci z Nowosielec ma sprawę z ks. Świętosławem plebanem w S. o dziesięciny z Beska, należące do tegoż plebana, zobowiązuje się zapłacić 9 grz. i kary za zwłokę. Obecny ks. Jan wikary w S. (XI 3356); 1461 prac. Marcin karczmarz z Beska zobowiązuje się płacić Świętosławowi, plebanowi san., i tegoż następcom miarę pszenicy i miarę owsa rocznie (XI 3621); Jan, podczaszy i wójt san., winien jest ks. Świętosławowi, plebanowi san., 4 grz., które zobowiązuje się zapłacić po powrocie z wojny (XI 3654); 1473 szl. Krystyna Grabownicka pożyczywszy Janowi, podczaszemu i wójtowi san., 30 grz., otrzymuje 3 grz. czynszu z łaźni san., które zapisuje bractwu P. Marii przy kościele par. w S. Gdyby Jan zwrócił te 30 grz. po jej śmierci, wówczas przeznacza je dla tego bractwa na ustanowienie kapłana, który będzie odprawiał msze za zbawienie dusz (XVI 3269); 1477, 1479 Jan Bal z Nowotańca, stolnik san., ręczy Jakubowi z Humnisk za swego syna ks. Piotra, plebana kościoła san., na 30 zł węg. i zabezpiecza tę sumę na górnym [przedmieściu] miasta → Nowotańca (XVI 1260, 1365); 1480 Maciej chorąży, ks. Piotr pleban san. i Mikołaj, bracia rodzeni synowie zm. Jana Bala stolnika san. z Nowotańca, dokonują podziału dóbr, mocą którego Maciejowi i Piotrowi, braciom starszym, przypadają wsie → Hoczew i in. (XVI 1410-1412, 1417); 1481-83 ks. Piotr Bal, pleban san., → Hoczew, → Terpiczów (XVI 1495, 1496, 1508, 1516, 1517, 1569, 1604, 1611, 1615); 1483 ks. pleban san. ręczy wraz z Bartłomiejem, mieszcz. san., za Łukasza Morawę mieszcz. strzyżowskiego (XVI 3340) → Szczepańcowa; 1489 Mikołaj Thirawa niegdyś komendarz san. (XVI 3428); 1491 ks. Petrus Baray [!] (Trz. 394); 1496 Andrzej Stadnicki ze Żmigrodu sprzedaje ks. Janowi altaryście w S. za 80 zł węg. plac z ogrodem i sadzawką w Przemyślu, położony obok domu Sokołowskiego, kanonika przem., a ks. Jan sprzedaje Stadnickiemu za tyleż swój dom w Przemyślu obok wym. placu (VIII 110); 1497 Mikołaj Pyrzschala prezbiter z S. (XVI 2369); 1500 szl. Stanisław pleban san. (XVI 2689); 1503 szl. Jan Wilam, sołtys w Nowosielcach, daje 50 zł na sołectwie w Nowosielcach, a ks. Piotr Baranek 50 grz. na fundację prepozytury w S. Jeśli prepozytura albo szpital nie dojdą do skutku, przeznaczają te kwoty na ołtarz w kościele par. w S. i zobowiązują się utrzymywać przy tym ołtarzu księdza, który będzie otrzymywał rocznie 2 grz. z sołectwa. Altarysta ten winien odprawiać za to 3 msze w tygodniu. Jan Wilam zobowiązuje krewnego lub ewent. swego syna, posiadających w przyszłości sołectwo, do płacenia 2 grz. lub przekazania 50 zł prezbiterowi (XVI 3590); Jan Wilam na wypadek swej śmierci ustanawia ks. Barana [!], proboszcza szpitala san. opiekunem wym. 50 zł (XVI 3608); 1504 ks. Jan altarysta z S. właściciel domu w Przemyślu (XVIII 4265); 1508 ur. Wilhelm albo Wilam, dziedzic sołectwa w Nowosielcach, otrzymuje 100 zł po 16 skojców od ks. Stanisława, plebana z S., i rady miasta S., opiekunów wym. kościoła san., ze skarbca kościoła, które zapisuje na 8 kmieciach wsi → Nowosielce, przyłączonych do sołectwa, płacących każdy po 29 gr czynszu. Czynsz ten winien być dawany księdzu (lectori missarum) odprawiającemu 3 msze rocznie i 3 tygodniowo z 4 psałterzystami i 4 strażnikami (vigiliis). W razie wykupna tych kmieci owe 100 zł mają być złożone w kościele san., a wówczas ur. Wzdowski wraz z plebanem i radą miejską zamienią je na czynsz dla księdza odprawiającego msze. Pleban, rada i Wzdowski winni pod karami kościelnymi doglądać, aby te msze z psałterzystami i strażnikami były odprawiane (XVI 3641); 1518 Piotr Tomicki, bp przem., zatwierdzając uposażenie i erygując prepozyturę szpitalną w S., postanawia, aby proboszcz szpitalny zdawał sprawę plebanowi kościoła par. i aby mu pomagał w nabożeństwach (ADP 156 s. 887-891).

Kościół NP Marii: 1377 książę opolski Władysław nadaje braciom zakonu minorytów [franciszkanom] ze Lwowa kościół NP Marii, od nowa przez siebie ufundowany i wybudowany [czyli w l. 1372-76] poza obrębem miasta S. oraz dwór położony naprzeciw wałów (Borzemski s. 125); 1384, 1387 → Klasztor franciszkanów; 1485 król Kazimierz zatwierdza dokonaną przez ks. Piotra Bala z Nowotańca, kustosza przem. i pisarza król., oraz Stanisława Pieniążka, star. san., fundację szpitala dla ubogich i kalek z prepozyturą tegoż szpitala przy kościele albo kaplicy murowanej NP Marii, położonym przed miastem S. (ADP 156 s. 881-884) → Szpital; 1518 Piotr Tomicki, bp przem., zatwierdza probostwo szpitalne przy kościele NP Marii w S., nadaje pr. patronatu radzie miejskiej oraz postanawia, aby proboszcz szpitalny odprawiał 2 msze tygodniowo, jedną ku czci Wniebowzięcia NP Marii i drugą za zmarłych, aby miał opiekę duchowną nad ubogimi z tego szpitala i obsługującymi, aby przyszłe ofiary przeznaczał na ozdobienie i utrzymanie kościoła, i aby zdawał sprawę plebanowi kościoła par. i temuż pomagał w nabożeństwach (ADP 156 s. 887-891) → Szpital.

Szpital: 1485 król Kazimierz zatwierdza dokonaną przez ks. Piotra Bala z Nowotańca, kustosza przem. i pisarza król., oraz Stanisława Pieniążka, star. san., fundację szpitala dla ubogich i kalek z prepozyturą tegoż szpitala przy kościele albo kaplicy murowanej NP Marii przed miastem S. Jako uposażenie Stanisław Pieniążek przeznacza 2 1/2 grz. czynszu z browaru (braxatorium alias slodownia) wybudowanego przez niego na kupionej parceli miejskiej san., Piotr Bal 2 1/2 grz. czynszu z posesji w mieście, dworzyszcze kupione przez niego obok wym. kościoła, gdzie zostanie wybudowany dom dla prepozyta przez niego i radę miejską, jak również ogrody, jeden zw. Betrelimowski i drugi Sternowski, położone koło miasta. Król poddaje czynsze i uposażenie szpitala i prepozytury immunitetowi kościelnemu (ADP 156 s. 881-884); 1489 zapis przez Galla młynarza w Trześniowie 1 grz. dla szpitala w S. (Trz. 376); 1495 szpital (Trz. 438); 1503 szl. Jan Wilam, sołtys w Nowosielcach, daje 50 zł na sołectwie tamże, a ks. Piotr Baranek również 50 zł na fundację prepozytury i szpitala w S. Gdyby fundacja ta nie doszła do skutku, przeznaczają te kwoty na altarię w kościele par. w S. (XVI 3590); tenże ustanawia ks. Barana, proboszcza szpitala san., w razie swej śmierci opiekunem 50 zł zapisanych w aktach (XVI 3608); 1517 król Zygmunt pozwala patronom szpitala kościoła Św. Ducha [!] w S. kupić czynsz za 500 zł na utrzymanie biednych (MRPS IV 2, 11277); 1518 Piotr Tomicki, bp przem., po sprzedaniu na wyderkaf za zgodą króla przez radę miejską san. za 100 grz. Michałowi z Dukli, rektorowi szkoły w S., czynszu 5 grz. z dochodów miejskich z przeznaczeniem na fundację prepozytury szpitalnej przy kościele NP Marii, co dokonane zostało przed sądem ławn., oraz po zobowiązaniu się rady do płacenia czynszu 5 grz. w 2 ratach w dzień św. Michała i na Wielkanoc, zatwierdza to uposażenie i eryguje wym. prepozyturę szpitalną, nadaje radzie pr. patronatu oraz postanawia, aby proboszcz szpitalny kościoła NP Marii odprawiał 2 msze tygodniowo w określonej intencji i miał opiekę duchowną nad ubogimi z tego szpitala i obsługującymi, aby przyszłe ofiary przeznaczał na utrzymanie i ozdobienie kościoła i zdawał z nich sprawę plebanowi kościoła par. san., któremu też aby pomagał w nabożeństwach (ADP 156 s. 887-891); 1523 król Zygmunt potwierdza zapis 2 grz. czynszu na wsi Iwonicz przez Katarzynę ż. Wacława z Baworowa, prepozytowi kościoła i szpitala ubogich poza miastem S. (MRPS IV 2, 13586); 1526 Katarzyna Frelychowa, dz. młyna krośn., ustanawia swym opiekunem ks. Wawrzyńca Bieniasza (Byenyash), proboszcza szpitalnego san. (XVI 3705-3714); 1571 Wojciech złoczyńca „zeznał, iż gdy był podan do szpitala sanockiego za zmiłowaniem rządnym… w tymże szpitalu pokradł babom i dziadom kożuchy, suknie i niektórym pieniądze” (Balzer 43).

Klasztor franciszkanów: 1377 27 II książę opolski Władysław zawiadamia Macieja, arcybpa lw. i Macieja burgrabiego san., że postanowił nadać na klasztor braciom zakonu minorytów [franciszkanów] ze Lwowa kościół NP Marii, od nowa przez siebie ufundowany i wybudowany poza obrębem miasta S., oraz poleca im, aby przekazali im ten kościół, a także nabyli dwór naprzeciw wałów na mieszkanie braci (Borzemski s. 125); 1384 Elżbieta, królowa węgierska i polska, zawiadamia starostę Rusi, radę i mieszczan miasta S., że z powodu skarg braci zakonu minorytów z S. na plebana san., który usiłuje zabrać im klasztor NP Marii poza murami miasta, nadany im przez Władysława księcia opolskiego, przeniosła tych braci do miasta pozwalając się wymurować. Królowa poleca chronić braci w posiadaniu klasztoru od wszelkich przeszkód, a szczególnie od plebana (Borzemski s. 125-126); 1387 Chartman Ghyr, kleryk diecezji Ozendeńskiej i notariusz publiczny, sporządza we dworze bpa przem. w Krośnie, w obecności bpa przem. Eryka instrument publiczny zawierający dok. Władysława księcia opolskiego z r. 1377 oraz 2 dokumenty Elżbiety królowej węgierskiej z r. 1384 dotyczące klasztoru franciszkanów w S. (Borzemski s. 124-127); 1456 Andrzej, pisarz z. san., postanawia, że po jego śmierci, dla zbawienia duszy, dom jego położony koło klasztoru ma być sprzedany przez radę miejską, a z pieniędzy trzecia część zostanie przeznaczona na potrzeby klasztoru według uznania rady (XI 3300).

Szkoła: 1380 8 II Marcus rector scholae świadek i pisarz dokumentu wydanego przez wójta san. (ZDM I 157); 1439 Iacobus rector scholarum et notarius in S. (XI CCCLXI); 1518 ks. Michał z Dukli rektor szkoły przy kościele par. (ADP 156 s. 887-891).

Bractwo kapłańskie ziemi sanockiej: a. 1452 [lub a. 1449] Paweł [?] bp przem. wydaje dokument dla bractwa kapłańskiego ziemi san. Dokument ten spłonął następnie w Krośnie (A. Wolff, Zniszczone dokumenty Biblioteki Ord. Krasińskich nr 583); 1449 → Kościół parafialny; 1460 Mikołaj bp przem. w związku ze spaleniem się dokumentu bpa Pawła [?] dla bractwa kapłańskiego potwierdza ten dokument (A. Wolff, Zniszczone dokumenty jw. nr 583); 1449 Piotr Smolicki, kaszt. san., ks. Jan z Wielunia, bakałarz św. teologii i pleban san., ks. magister Bernhard, altarysta krośn., i ks. Piotr Czarnochowski, pleban krośn., jako opiekunowie bractwa [kapłańskiego] dają 160 grz. Jerzemu Matiaszowiczowi z Humnisk, który zobowiązuje się płacić 20 grz. w ciągu 2 lat, po 5 grz. półrocznie z wsi Górki. Gdyby nie płacił, to opiekunowie bractwa będą mieli pr. intromisji w wieś Górki (XI 2691); 1451 Piotr Smolicki, Bernhard altarysta krośn., ks. Piotr Czarnochowski pleban krośn. i ks. Mikołaj pleban w Krościenku [Wyżnym] jako opiekunowie bractwa [kapłańskiego] dają 160 grz. Jerzemu Matiaszowiczowi z Humnisk, który zobowiązuje się płacić z wsi Górki 5 grz. 11 XI. Gdyby nie zwrócił 160 grz. w terminie, winien będzie 320 grz., a opiekunowie bractwa będą mieli pr. intromisji w wieś Górki (XI 3982); 1452 Jerzy z Humnisk sprzedaje za 200 grz. ks. Stanisławowi, altaryście bractwa kapłańskiego w S., i całemu bractwu czynsz roczny 10 grz. z wsi Górki z warunkiem, że kiedy spłaci 160 grz., wówczas będzie wolny od czynszu 10 grz., gdyby zaś nie płacił w oznaczonym terminie, wówczas po daniu przez bractwo 40 grz. czynsz będzie należał po wieczne czasy do kapłana albo altarysty bractwa (XI 3060); 1455 Piotr Smolicki, kaszt. san., wraz z kapłanami albo plebanami bractwa kapłańskiego kwitują Jerzego Matiaszowicza z Humnisk z kwoty 160 grz. i kasują wszelkie zapisy na wsi Górki (XI 3238); Henryk z Kamieńca sprzedaje Piotrowi ze Smolic, kaszt. san., Jerzemu Matiaszowiczowi z Humnisk, ks. magistrowi Bernardowi z Krosna prepozytowi bractwa kapłańskiego, Piotrowi Czarnochowskiemu plebanowi krośn., Mikołajowi plebanowi w Krościenku [Wyżnym] i Zygmuntowi altaryście w Zarszynie, opiekunom bractwa kapłańskiego i wszystkim członkom bractwa za 250 grz. czynsz roczny 10 grz. z wsi Odrzykoń dla ks. Stanisława Crausa altarysty w S. (XI 3237).

Cerkiew: 1429 kmiecie z Hłomczy, mający sprawę przed sądem z. w S., winni przysięgać przeciw Matiaszowi ze Zboisk in ecclesia Ruthenicali apud sanctum Dimittir (XI 344); 1435, 1439, 1442, 1444 roty przysiąg mieszkańców różnych wsi, występujących przed sądem gr. w S. brzmią: ita me Deus adiuvat et sanctus Dmytr (Dmitr, Dmitri) (XI 754, 1174, 1553, 1562, 1563, 1979); 1502 Paweł pop san. przepisuje „Apostoł” (Bibl. Nar. Zbiór bpstwa gr. kat. z Przemyśla); 1523 baythko civitatis płaci 3 wiard. (AS I 21 k. 217); 1550 Piotr Zborowski, star. san., daruje mieszczanom miasta S. religii greckiej plac pusty według wałów miasta Sanoka z jednej i ogroda Lechów strony, z drugiej od fosy grodzkiej zaczynając aż do ulice i bramy niższej miejskiej na wybudowanie kościoła Ś. Mikołaja obywatelom miasta Sanok religii greckiej. 1551 król Zygmunt August potwierdza ten dokument (Oss. 5691 s. 47-48); 1553 król Zygmunt August wydaje dokument dot. fundacji cerkwi w S. (Oss. 5691 s. 47-48; Kucharski, Sanok s. 56); 1556-61 Michał Wasylewicz, s. popa san., pisze i zdobi Ewangeliarz (M. Gębarowicz, recenzja książki I. Swiencickiego, Prykrasy rukopisiw Hałyćkoi Ukrainy XVI w., Kw. Hist. XXXVII 1923 s. 437); 1573 Walenty Gruszczyński, burgrabia san., z polecenia starosty sprzedaje popowi w Dąbrówce [Ruskiej] popostwo tamże z połową łanu i ćwiercią gruntu, należącą od dawna do popostwa w S. (Borzemski s. 114).

6. Zdarzenia historyczne, pobyty królów i panujących: 1150 Gejza II król węgierski przechodzi góry, zajmuje gród S., bierze jego posadnika Jasza i podąża ku Przemyślowi, gdzie zajmuje wiele wsi (Letopis po ipatskomu spisku. Petersburg 1871 s. 282); 1202 król węgierski [Emeryk] spotyka się w S. z księżną ruską (tamże s. 480); 1231 Włodzisław Juriewicz, książę ruski, udaje się do Sanoka worot uhorskich (tamże s. 509); 1340 Kazimierz król polski wyprawia się na Ruś i zajmuje gród S. (Połnoje sobranije russkich letopisej t. II, Petersburg 1843 s. 349); 1352 25 I król Kazimierz wydaje w S. dokumenty (VIII 1; MRPS IV S. 174; Kodeks dyplomatyczny Polski I 117); 1352 12 III Ludwik król węgierski wyruszywszy z Budy, przybywa do S., stąd pod Bełz, gdzie spotyka się z Kazimierzem królem pol. (Chronicon Dubnicense, wg: BolesławJurij II kniaź wsej Małej Rusi. Petersburg 1907 s. 193); 1366 25-26 IV król Kazimierz wydaje w S. dokumenty (III 15, VIII 7; ZDM I 116); 1368 11 IV król Kazimierz wydaje w S. dokument (III 18); pobyty Władysława księcia opolskiego, namiestnika Rusi w S.: 1372 14 XII (ZDM I 139); 1373 24-31 V (VII 9; MRPS IV S. 264, 265; ZDM I 142); 1374 23 XI (MRPS I S. 26, IV S. 277; ZDM IV 1022); 1376 15 III (VIII 10; MRPS IV S. 283; ZDM I 149); 1376 23 XI (ZDM IV 1028); 1377 14 X (ZDM IV 1035); nadto 1372-78 [rok nieznany] (ZDM IV 1045); pobyty króla Władysława Jagiełły w S.: 1387 31 X (MRPS I S. 330; ZDM VIII 2541); 1390 6 XI (MRPS I S. 31; ZDM VI 1568); 1402 pocz. IX (ZDM VI 1848); 1406 (PdL II 116); 1408 2 XI (ZDM VI 1719); 1412 (Długosz, Opera omnia V s. 138); 1415 18-19 IV (IV 33; ZDM VI 1793, 1794); 1417 V ślub króla z Elżbietą Pilecką w farze san. (Długosz V s. 187); 1419 8-9 XI (ZDM VII 1887, 1888); 1421 20-27 V (ZDM VII 1911, 1912); 1431 3 XI (ZDM VII 2090); 1433 24-28 X (ZDM VII 2152, 2153); 1440 Zbigniew Oleśnicki przybywa z Budy przez Jaśliska i Rymanów do S., gdzie przebywa królowa Zofia (Długosz V s. 604-605); 1435-61 królowa Zofia → Sanok, gród, zamek, starostwo.

Pożary i zarazy: 1457 7 X miasto S. zostaje spalone (XI MCXLII); 1467 13 I i 24 II roki sądu z. dwukrotnie odraczane z powodu zarazy (XVI 357, 359); przed 17 X 1470 pożar miasta S. Król odnawia spalone podczas pożaru przywileje i wydaje nowe (III 123; Borzemski s. 26-27) → p. 3: Handel; 1514 miasto S. zniszczone zupełnie (funditus) przez ogień. Wskutek tego król w r. 1515 ustanawia trzeci jarmark (MRPS IV 1, 2321, 2538, 2539; Borzemski s. 34-36) → p. 3: Handel.

Studenci Ak. Krak. z S.: 1416 Jakub s. Jakuba (A. stud. I s. 38); 1419 Tomasz s. Stanisława uiścił 2 gr (I s. 44); 1422 Paweł s. Piotra 4 gr (I s. 54); 1426 Mikołaj s. Piotra 4 gr (I s. 61); 1428 Mikołaj s. Mikołaja 1 gr (I s. 68); Grzegorz s. Piotra 4 gr (I s. 70) [późniejszy Grzegorz z S. arcybp lw.]; 1433 Michał s. Pawła (I s. 82); 1434 Jan s. Jaśka (Iasconis; I s. 85); 1435 Mikołaj s. Mikołaja 1 gr (I s. 86); 1441 Jerzy s. Franciszka 2 gr (I s. 99); 1446 Jan s. Pawła 3 gr (I s. 114); 1455 Benedykt s. Pawła 3 gr (I s. 144: de Sonok); 1485 Wojciech s. Marcina 2 szer. gr (I s. 268); Mikołaj s. Mikołaja 2 szer. gr; Stanisław s. Mikołaja 2 szer. gr (I s. 269); 1489 Stanisław s. Jakuba 2 gr (I s. 291); 1491 Mikołaj s. Mariana 1 szer. gr (II s. 11); 1499 Jan s. Jana 6 gr (II s. 53; Muczkowski 1502, 1513); Wawrzyniec s. Benedykta 4 gr (II s. 56); 1500 Stanisław s. Franciszka 3 gr (II s. 64); Maciej s. Piotra 6 gr (II s. 65); 1501 Ambroży s. Szymona 3 gr (II s. 67); 1504 Jan s. Michała 4 gr (II s. 91); 1509 Jan s. Jana 4 gr (II s. 117; Muczkowski 1512, 1513) [późniejszy Jan Grodek z S., profesor i rektor Ak. Krak.]; 1510 Stanisław s. Piotra 6 gr (II s. 121); Marcin s. Jakuba 6 gr (II s. 123); 1515 Leonard s. Wojciecha 2 gr (II s. 162); 1530 Kasper s. Jana 1 gr (II s. 251); 1531 Marcin s. Piotra 6 gr (II s. 261); 1533 Jan s. Macieja 6 gr (II s. 268); 1540 Andrzej s. Wawrzyńca 6 gr (II s. 298); Stanisław s. Jana 6 gr (II s. 300).

Sanoczanie przyjęci do prawa miejskiego innych miast: 1413 Niclos Tycz i Barthosch Weygel przyjęci do prawa miejskiego we Lwowie (PdL II 325); 1473 prov. Filip mieszcz. san. sprzedaje panu Janowi Kmicie z Sobnia wójtostwo w Lesku (Oss. 9764 s. 6); 1479 Blasius Bobikowycz z S., 1492 Jan Pietr (?, pictor) Bednarz z S., Piotr z S. zięć Kolianowskiej, 1501 prov. Piotr Szelyest z S. przyjmują prawo miasta Leska (Oss. 9764 s. 20, 45, 53, 42); 1496 Iohannes Kawka kuśnierz, 1504 Stenczel Kroker białoskórnik przyjmują prawo miasta Krakowa (Kacz. 8823, 9316); 1505 Matvey z S. woźny sądu gr. w Przemyślu (XVII 3568); 1526 Valentinus stolarz z S. ma prawo miasta Krakowa (Cracovia artificum II 1305).

Osoby z Sanoka działające poza Sanokiem: 1406-1477 Grzegorz z S., w r. 1433 wykładowca poezji rzymskiej na Un. Krak., wychowawca synów Tarnowskiego i synów król., wychowawca synów Jana Hunyadego na Węgrzech, jako arcybp lw. zakłada miasteczko Dunajów, tworzy dwór humanistyczny, na którym gości Filip Kallimach, pisze poezje łac. (PSB IX s. 86-89); 1473/74 Filip mieszcz. san., wójt miasta Leska i przypuszczalnie jego osadźca, sprzedaje Janowi Kmicie, właścicielowi miasta, wójtostwo leskie → Lesko p. 4; koniec XV-1554 Jan Grodek z S., zapisany w r. 1499 na Un. Krak., w r. 1502 bakałarz, w r. 1513 mistrz sztuk wyzw., wykładowca 1513-25 na wydz. filozof., profesor na wydz. prawa i doktor dekretów, w l. 1540-52 rektor.

Duchowni z Sanoka: 1440 Grzegorz z S. proboszcz w Wieliczce, 1451-77 arcybp lwowski (PSB IX s. 86-89); 1456 Jerzy wikariusz klasztoru franciszkanów we Lwowie (V 145); 1463 Jerzy kustosz klasztoru franciszkanów, kościoła Św. Krzyża we Lwowie (V 145); 1466 Zygmunt świadek dok. Grzegorza z S., arcybpa lw. (VIII 96); 1467 ks. Grzegorz kanonik katedry lw. jako świadek (VI 75); 1482-86 ks. Grzegorz kanonik i wikariusz lw. (Rolny I wg indeksu); 1488-97 Grzegorz Abtus kanonik lw. (Rolny II wg indeksu); 1486-88 Kylianus kanonik lw. (Rolny I 1379, 2175); 1504 Grzegorz bakałarz teologii, spowiednik król. i magister kaplicy król., eryguje i buduje szpital in Brzezek (MRPS III 1263).

7. Literatura: A. Borzemski, Archiwa w Sanoku, Jaśliskach, Króliku Wołoskim, Hłomczy, Ładzinie i Klimkówce, Sanok 1906 (1905) [=Borzemski]; Inwentarz zamku, folwarków i młynów starostwa sanockiego z r. 1558, wydał i opracował A. Fastnacht, Warszawa 1948; tenże, Posady, (w:) „Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych”, t. XV, Poznań 1955 s. 145-160; tenże, Zarys dziejów miasta Sanoka (Uwagi o potrzebie i możliwościach opracowania monografii), (w:) „Rocznik Województwa Rzeszowskiego” R. 1: 1959, zesz. 2 s. 49-66; tenże, Zarys dziejów Sanoka, (w:) Księga Pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888-1958, Kraków 1958 s. 11-42; W. Kucharski, Sanok i ziemia sanocka w dobie Piastów i Jagiellonów. Monografia historyczna, Lwów 1905 [=Kucharski, Sanok]; J. Samolewicz, Sąd wyższy prawa niemieckiego na zamku sanockim 1425-1553, Lwów 1903; „Rocznik Sanocki”, R. V, 1980: Materiały z sesji naukowej zorganizowanej z okazji obchodów 500lecia zgonu Grzegorza z Sanoka; [A. Fastnacht, Sanok, Brzozów 1990; Sanok. Dzieje miasta, pod red. F. Kiryka, Kraków 1995].

1 Przedmieściami Sanoka były wsie Przedmieście Sanockie i Posada Sanocka, posiadające odrębne hasła. Prócz nich były przedmieścia położone bezpośrednio przed obwarowaniami i bramami miejskimi np. tzw. później przedmieście górne. W tym punkcie znajdują się dane dot. tych ostatnich oraz wiadomości mówiące ogólnie o przedmieszczanach, mogących zresztą być również mieszkańcami Przedmieścia Sanockiego.