SANOK – gród, zamek i starostwo

Gród i zamek: 1150 Gejza II, król węgierski, wyprawiając się przeciw księciu przemyskiemu, zajmuje gród (horod) S. i bierze posadnika jego Jasza (Letopis po ipatskomu spisku. Petersburg 1871 s. 282); 1363 wieś Hryciowa Wola [dziś Daliowa?] nad potokiem Jasiołką należącym do grodu (castrum) S. (VIII s. 6); a. 1370 król Kazimierz, według kroniki Janka z Czarnkowa, obwarował m.in. Sanok miasto i zamek (MPH II s. 626-627); 1402 król Władysław nadaje służkom z Ulucza pole Dobre [→ Dobra] z obowiązkiem m.in. służby wobec zamku san. na 3 koniach (VII 22); 1417 po ślubie króla Władysława z Elżbietą Pilecką w drodze z kościoła do zamku w S. złamało się koło u powozu królowej, co poczytano za złą wróżbę, a wskutek czego resztę drogi odbyła piechotą (Długosz, Opera omnia V s. 187-188); [1424] królowa Zofia otrzymuje Sanok [zamek, starostwo?] tytułem oprawy (Monumenta Medii Aevi Historica VI, Cod. Epist. Vitoldi s. 620); 1441 wg przywileju lok. wsi Radoszyce kniaź i mieszkańcy winni wspomagać starostę san. w obronie zamku (Mater. 36); 1444 królowa Zofia poleciła robić parkany wokół zamku, w związku z czym szl. Jura [zastawnik] z Lubatówki zostaje skazany na karę nyestany (XI 1996, 2002); to samo Mikołaj Czarnocki [zastawnik] z Rogów (XI 1998, 2003); sąd gr. przysądza od szl. Piotra s. Fryderyka [z Jaćmierza] za gwałt karę król. zamkowi (XI 1892); 1442 kniaziowie zasiadający na roku wołoskim sądu gr. skazują sprawcę zgwałcenia dziewczyny na karę 35 baranów dla niej i 35 baranów dla zamku (XI 1538-1540); 1445 naprawa parkanów wokół zamku począwszy od sypialni (a cubiculo) królowej, najpierw koło tej sypialni [wieś] Sanoczek z obojgiem Strożów zaczyna robić suam partem alias przieslo, następnie Trześniów, dalej Miejsce, Rogi, Lubatówka… [brak tekstu] (XI 2059c); 1446 starosta san. pozywa i skazuje na kary służków z Dobrej za to, że nie chcieli w myśl ich przywileju służyć zamkowi 3 łucznikami w razie wojny oraz 3 końmi w razie potrzeby dla zamku (XI 2271); tenże starosta pozywa i skazuje służków zamkowych z Łodziny za to, że nie służyli zamkowi według zwyczaju, jak ich przodkowie i sąsiedzi, i nie dostarczali ryb zamkowi (XI 2272); ustępujący starosta Jan Kuropatwa przekazuje nowemu star. Wojciechowi z Michowa bydło i drób w folwarkach oraz następujące pozycje w zamku san.: działo żelazne tharasniczka, proch do działa w małym naczyniu, strzały w 2 beczkach i w pudle, kamienie do dział, 3 garnce piwa, 14 połci słoniny, 3 działa huffnycze, 11 macior i 3 knury kernodze (XI 2173); 1447 starosta wraz z Mikołajem powodem oskarżają Balka kniazia z Olszanicy, że chciał złupić i spalić zamek san. Balko nie chce odpowiadać i odwołuje się do sądu swego pana. Po odroczeniu sprawy Mikołaj odwołuje zarzut (XI 2498, 2500, 2509, 2510); 1448 odnowienie parkanów wokół zamku san., do czego zobowiązani są kmiecie wsi król. [z wyjątkiem wsi prawa ruskiego i wołoskiego oraz trzech zwolnionych] w ilości tylu łokci ile każda wieś ma łanów: począwszy od mostu et ad baschty kmiecie z Posady [dziś P. Olchowskiej] 26 łokci, Haczów 45 łokci, przedmieszczanie san. 12 ł., Strachocina tyle ile jest łanów [9 ł. w r. 1515 → Strachocina, p. 3], Wrocanka 13 ł., Dąbrówka [Ruska] 20 ł., Czerteż 10 ł., Trepcza 16 ł., Międzybrodzie 7 ł., Nowosielce 22 ł., Krościenko [Wyżne] 36 ł., Iskrzynia 13 ł., Prusiek 15 ł. w tyle wyeszye glynyeney, Lubatówka 15 ł., Rogi 23 ł., Miejsce 20 ł., Trześniów 16 ł., Sanoczek 16 ł., Gruszówka 8 ł., Zahutyń 18 ł., oboje Stroże 8 ł., Wróblik [Królewski] zwolniony, Targowiska i Łężany zwolnione, naprawia królowa [16 łanów w r. 1515 → Targowiska, p. 3]. [Razem 384 łokcie x 69 cm = ok. 265 m] (XI 2681); 1449 starosta san. wyznacza termin [Piotrowi ze Zboisk] chorążemu i tegoż poddanym z krajnikiem z Odrzechowej w sprawie baranów czynszowych alias dan dawanych corocznie do zamku (XI 2791); 1450 królowa Zofia pożyczywszy od Mikołaja Pieniążka 600 grz., daje mu w dzierżawę zamek san., miasta S. i Krosno wraz z przynależnymi wsiami na 3 lata (ZDM III 848); kniaź z Odrzechowej oświadcza, że jego sługa Paweł ma krowę i wołu, które winien dać staroście do zamku, oraz 7 skrzynek żyta, które winien dać do zamku (XI 2883); 1453 trzej mieszkańcy bracia z Olszanicy obiecują nie niepokoić Artyma z Olchowiec, który ich brata Balka z Olszanicy przekazał do zamku san., gdzie Balko został umęczony (XI 3183); 1453-54 przestępcy winni być stawieni w zamku san. (XI 3191, 3192, 3230); 1456 role, łąki i sadzawki w → Zabłotcach mają należeć do zamku san. aż do zapłacenia królowi przez Jana wójta san. 200 grz., które król obróci na użytek zamku. Jan wójt ma być wolny od wyprawy wojennej, lecz podczas wojny winien pozostawać na zamku (XI 3299); 1469 Paweł wrotny (portulanus) zamku san. (XVI 674); 1473 przez. Paweł Kot (Coth) wrotny zamku san. ręczy za ż. swą Agnieszkę i jej braci i najbliższych, że nie będą grozić ur. Janowi Balowi, stolnikowi san., w związku z jej uwięzieniem na zamku. Gdyby grozili, Agnieszka zostanie uwięziona (XVI 930); 1475 Czulik z Beska zeznaje, że Paweł Kot wrotny zamkowy otrzymawszy 30 gr i piwo, wypuścił ich [!] z więzienia. Kot zostaje skazany na śmierć i poćwiartowany (XVI 1097, 1098); 1484 Lorenc sołtys z Krościenka [Wyżnego] siedzący w więzieniu w zamku san. (XVI 1674); 1493 król Jan Olbracht pozwala Mikołajowi Kamienieckiemu, swemu dworzaninowi, wykupić z rąk Agnieszki wdowy i Stanisława, s. Stanisława Pieniążka star. san., zamek i miasto S., i Krosno z wsiami (MRPS II 242); 1494 tenże król pozwala Mikołajowi z Kamieńca, swemu dworzaninowi, wykupić za 3250 zł węg. z rąk Stanisława, s. zm. Stanisława Pieniążka, zamek i miasto S. wraz ze stwem san., i zapisuje mu tę sumę na tych dobrach (MRPS II 307) → Starostwo; 1504 król Aleksander obiecuje Janowi z Tarnowa oddać pożyczone 1000 zł w złocie i 1300 zł w monecie powszechnej, lub zapisać je i zapisuje na zamku san. i stwie san. (MRPS III 1287; MK 20 k. 233) → Starostwo; 1509 król Zygmunt daruje Mikołajowi z Kamieńca, hetmanowi w. kor., za zasługi czynsze i dochody wszystkie zamku san. za 1 rok (MRPS IV 1, 903); 1518-22 Stanisław Pilecki, star. san., buduje na zamku san. sklepiony budynek, służący później jako magazyn (Inwentarz zamku s. 31, 50); 1521 król Zygmunt daje dożywotnio w dzierżawę Stanisławowi Otta z Pilczy zamek i stwo san. (MRPS IV 1, 3918) → Starostwo; 1526-28 rejestr wydatków stwa san. na murarzy, wydobywanie, przywóz i ciosanie kamieni, na cement i inne potrzeby związane z budową na zamku i folwarkach stwa (AS I 21 k. 260, 317; IX 56); 1528 król Zygmunt daruje Mikołajowi Wolskiemu, star. san., 1000 zł z dochodów zamku san. (MRPS IV 2, 15502); 1532 dekret królewski o robociźnie mieszkańców wsi Krościenko [Niżne], Białobrzegi, Suchodół i Głowienka, należących do miasta Krosna, wobec zamku san. (MRPS IV 16274); 1548, 1558 inwentarze zamku san. opisujące stan, wiek i przeznaczenie poszczególnych budynków zamkowych (Inwentarz zamku).

Pobyty królowej Zofii na zamku san.: 1435 XI (XI CCIX, 723, 724, 750); 1440 VII, VIII (XI 1316, 1319); Zbigniew Oleśnicki, bp krak., przybywa z Budy przez Jaśliska i Rymanów do S., gdzie jest królowa Zofia (Długosz, Opera omnia V s. 604-605); 1442 I (XI CDLXI, 1517, 1520-25); 1444 VII, VIII, XI (XI 1950, 1960-1962, 1996, 1998, 2003); 1446 XI (XI 2297, DCCLXXVI, 2307; Borzemski s. 24-25); 1448 XI (XI 2655, 2656, 2658-2663, 2676); 1450 I (XI 2846, 2849, 2851); 1455 IX (XI 3244, 3272); 1457 VI (XI 3370); 1458 VI (XI 3455); 1459 IV (XI 3489); 1460 II (XI 3573); 1461 VI (XI 3648, 3655).

Dwór królowej Zofii w Sanoku: Piotr Chełmski, Chełmieński, kaszt. połaniecki, 1435-36 ochmistrz dworu (hochmystro, magister curiae reginalis) (XI wg indeksu); Piotr Rytersky [?] 1436 ochmistrz dworu królewskiego (magister curiae regalis) (XI CCLX); Jan z Zagórzan, Zagorzenski 1440, 1442, 1444, 1446, 1448, 1449 ochmistrz dworu, mistrz kuchni, podstoli i stolnik królowej (magister curie reginalis, mareschalvus curiae nostrae reginalis, magister coquinae, subdapifer, dapifer reginalis) (XI wg indeksu); Mikołaj Gnojnicki 1442, 1444 ochmistrz dworu królowej (magister curie reginalis protunc; XI DVI, DIX, 1900); Andrzej Trestka 1444 ochmistrz dworu królowej (magister curie reginalis; XI wg indeksu); Jakub z Morawian, kaszt. czchowski, 1446 doradca (consiliarius noster), 1447 ochmistrz dworu królowej (magister curie reginalis) (Borzemski s. 25; AGZ XI DCCCXLII, DCCCXLIII); Piotr z Weszmuntowa, sędzia ziemi sandom., 1455, 1461 ochmistrz dworu królowej (magister curie Sue Serenitatis) (XI 3244, 3627); Szczepan 1442 kanclerz i doradca (XI CDLXI); Mikołaj Karski 1442 mistrz kuchni i doradca (XI CDLXI); Świętosław 1446 kapelan królowej (XI 2307); Jan 1446 kapelan królowej (XI 2675); Jan Grad 1447 pisarz królowej (XI DCCCXLII); Hinek (Hynko) Wyberstyn, Biberstein z Dębowca 1437, 1447, 1455, 1461 mistrz kuchni królowej (XI CCCIII, DCCCXLIII, 3272, 3627); Wojtko 1446 służący królowej (XI DCCLXXVII).

Burgrabiowie, wojewodowie gr. (burgrabius, woyewoda, pallatinus): 1359, 1373 Tomko Waszota (III 9, VII 9); [1369/70?] Janisław (ZDM IV 1010); 1374, 1376 Andrzej Penak (Penaconis, Penacone) (ZDM IV 1022, 1028); 1377 Maciej (Borzemski s. 125); 1386 Zegota (ZDM IV 1072); 1388 Mikołaj Zolkowski (VIII 17); a. 23 IX 1404 Andrzej Koth olim woyewoda (ZDM I 259); 1423-24 Marcisz (Marczissius, Marcsz) (SPPP XI 1136, 1190); 1424 Jan (XI IV); Swancho (XI IX); 1425 Hanko (XI LIX); 1427 Swancho (XI LXIX, LXX); 1427-28 Mikołaj Cygan (XI wg indeksu); a. 22 I 1429 Szymon (XI 304); 1428-29 Pirzchala (burgrabius protunc, pallatinus, woyewoda, vicecapitaneus) (XI wg indeksu); 1429 Swanthoslaus (XI 342); Mikołaj (XI CXIV-CXVI); 1430 Imram (XI wg indeksu); 1430-31 Mikułowski (XI CXLII, CXLVI); 1432-34 Stanisław (XI wg indeksu); 1435 Mikołaj (XI 737); 1435-37 Jakusz, Jakub (XI wg indeksu); 1438-40 Michał Smolicki (XI wg indeksu); 1441 Stanisław Niebilecz (XI 1412); 1442 Marcisz Smolicki (XI wg indeksu); 1442-43, 1445 Jan Głowa (XI wg indeksu); 1444 Andrzej (XI DCXLVIII, DCLIII); 1442-44, 1446 Piotr Smiotanka (XI wg indeksu); 1446 Jan Kapturek loco woyewode (XI DCCLXXIX); Paweł Rola (XI wg indeksu); 1446-47 Piotr Chrzelcziczki (XI wg indeksu); 1447-48 Marcisz de Gura, de Gori loco woyewode Calischenski sedens, vicewoyewoda (XI wg indeksu); 1447-48 Jan Kaliszeński (XI wg indeksu); 1447 Dambyenski loco voyewode Calischenski (XI DCCCXXXI); 1449-50 Jan de Trambaczow, Trambaczowski (XI wg indeksu); 1450-51 Piotr z Wierzchowisk (XI wg indeksu; Słownik h.-g. woj. krak. s. 33); 1451-53 Marcisz de Gora (XI wg indeksu); 1451-55 Mikołaj Radwan (XI wg indeksu); 1455-61 Mikołaj de Ulina, Uliński (XI wg indeksu); 1461-63 Jan Ganka de Stavouicze (XI, XVI wg indeksu); 1462 Marcisz z Zahutynia loco voyewode (XI MCCLV); 1464-66 Marcin Nawojowski (XVI wg indeksu); 1466-67 Mikołaj Wilczkowski, Wilczek (XVI wg indeksu); 1467-72 Jan z Marcinkowic (XVI wg indeksu); 1473-75 Marcin Nawojowski (XVI wg indeksu); 1475-78, 1480 Tomasz Pomorski (XVI wg indeksu); 1478, 1480-85 Mikołaj Biernaszowski (XVI wg indeksu); 1479-80 Jan Tluxa (XVI DCXIX, 1414); 1487-91 Mikołaj Konarski (XVI wg indeksu).

Starostwo: 1363, 1402 → Gród, zamek; 1413 barany i bydło z S. własne [z dóbr król.] dostawiane na dwór król. (RD s. 426); [1424] królowa Zofia otrzymuje zamek san. [z dobrami] tytułem oprawy (Monumenta Medii Aevi Historica VI s. 620); 1446 do stwa san. (capitaneatus et tenuta) należą oprócz zamku folwarki we wsiach Besko, Kostarowce, Ulucz i folwark pod zamkiem [Olchowce] (XI 2173); 1456 role, łąki i sadzawki w Zabłotcach należą do zamku san. (XI 3299); 1445 Jerzy Matiaszowicz z Humnisk otrzymuje od starosty w zastaw na 1 rok wieś → Nowosielce z wyłączeniem praw do tej wsi królowej i stwa san. (XI 2017); 1448 do naprawy parkanów wokół zamku san. zobowiązane są wsie → Gród, zamek (XI 2681); 1450 królowa Zofia pożyczywszy od Mikołaja Pieniążka 600 grz. daje mu w dzierżawę zamek san., miasta S. i Krosno wraz z przynależnymi wsiami na 3 lata (ZDM III 848); 1474 intromisja Stanisława Pieniążka w stwo san. (XVI CDXLVII); 1478 Piotr i Jakub bracia Pieniążkowie z Jaćmierza kwitują swego br. Stanisława Pieniążka, star. san., z sumy, którą mieli zapisaną przez króla na stwie san. i dobrach król. Ręczą równocześnie za br. Hieronima, który winien się stawić i podobnie zrezygnować z praw (XVI 1275); 1485 Stanisław Pieniążek, star. san., ma zapisaną przez króla sumę na stwie san. i krośn. Tenże zobowiązuje się wobec Andrzeja Pieniążka, swego poręczyciela na 280 grz., że w razie śmierci sumę tę Andrzej otrzyma z wyżej wymienionej sumy zapisanej przez króla (XVI 1720); 1493 Jakub Pieniążek, wojski san., z polecenia króla sprawuje władzę w stwie san. (XVI 2166, 2168); król Jan Olbracht pozwala Mikołajowi Kamienieckiemu, swemu dworzaninowi, wykupić z rąk Agnieszki, wdowy, i Stanisława s. Stanisława Pieniążka star. san. zamek i miasta S. i Krosno z wsiami (MRPS II 242); 1494 tenże król pozwala Mikołajowi z Kamieńca, swemu dworzaninowi, wykupić za 3250 zł węg. z rąk Stanisława, s. zm. Stanisława Pieniążka, zamek i miasto S., miasto Krono i stwo san., i zapisuje mu tę sumę na tych dobrach (MRPS II 307); tenże król sumę 1662 grz. i 16 gr, które po wykupie dóbr Sanok przez Mikołaja z Kamieńca z rąk Stanisława, s. zm. Stanisława Pieniążka star. san., temuż Stanisławowi został winien, zapisuje na czynszu 600 grz. z dzierżawy dóbr Sanok u wym. Mikołaja dzierżawcy (MRPS II 299); 1495 Jan Amor z Tarnowa, kaszt. krak., jako opiekun Stanisława, s. zm. Stanisława Pieniążka star. san., kwituje Jana [właśc. Jakuba] Pieniążka, wojskiego san., z dochodów stwa i wójtostwa san., nad którymi ten ostatni sprawował zarząd (XVI 2240); Mikołaj z Kamieńca, star. san., zastawia Jakubowi Pieniążkowi, wojskiemu san., za pożyczone 270 zł miasto Tyrawę [dziś Mrzygłód]. Jeśli Kamieniecki zostanie wykupiony ze stwa, wówczas zwróci tę kwotę ze swoich dóbr (XVI 2275); 1497 król Jan Olbracht obiecuje zapłacić Mikołajowi Zborowskiemu dług 2500 zł węg. do 8 V 1498 r. lub zapisać go na wsiach Besko, Wróblik [Królewski], Haczów, Iskrzynia i Krościenko Wyżne (MRPS II 696); 1498 tenże król zapisuje Mikołajowi Zborowskiemu 2500 zł, pożyczonych od tegoż, na wsiach Besko, Haczów, Wróblik [Królewski], Iskrzynia i Krościenko [Wyżne] (MRPS II 1211); tenże król przenosi Mikołajowi Zborowskiemu sumę 2500 zł węg., zapisaną na wsiach Besko, Wróblik [Królewski], Iskrzynia, Haczów i Krościenko Wyżne w z. san., na miasto Ropczyce i wsie Góra Łopuchowa i inne. [z. sandom.], unieważniając wcześniejszy zapis (MRPS II 1243); 1502 król Aleksander pozwala Mikołajowi Niezackiemu wykupić miasto Tyrawę [dziś Mrzygłód] w ziemi i stwie san., z rąk Jakuba Pieniążka, wojskiego san., i zastawia mu na tych dobrach 160 zł węg. z racji zasług (MRPS III 516); 1504 tenże król obiecuje Janowi z Tarnowa, wwdzie ruskiemu, oddać w terminie 1000 zł w złocie i 1300 w monecie powszechnej, pożyczonych od niego, lub zapisać i zapisuje na zamku san., miastach S., Krosno i Tyrawa [dziś Mrzygłód], na przedmieściach tych miast, żupach, warzelni soli i wsiach przynależnych: Dąbrówka [Ruska], Olchowce, Czerteż, Kostarowce, Hłomcza, Ulucz, Dobra, Prusiek, Nowosielce, Szczawne, Odrzechowa, Besko, Wróblik [Królewski], Haczów Iskrzynia, Krościenko, Białobrzegi, Suchodół, Głowienka, Szczepańcowa i Surowica (MRPS III 1287; MK 20 k. 233); tenże król zapisuje Klemensowi z Kamieńca, swemu dworzaninowi, za zasługi 60 grz., które poleca Mikołajowi z Kamieńca wypłacić z dochodów stwa san. (MRPS III 1714); tenże król nadaje Mikołajowi z Kamieńca, kaszt. sandom. i star. krak. i san., za zasługi w obronie Rusi i Podola, wszystkie czynsze i dochody sanockie [z miasta? ze stwa?] z 2 lat (MRPS III 1741); cło wybierane w S., Krośnie i in. miastach i miejscach ziemi i stwa san. (MRPS III 1686) → Rymanów, p. 3; 1509 król Zygmunt daruje Mikołajowi z Kamieńca, hetmanowi w. kor., za zasługi czynsze i dochody wszystkie zamku [stwa] san. za 1 rok (MRPS IV 1, 903); 1511 lokowana wieś Smolnik należy do dóbr król. stwa san. (Mater. 69); 1512 lokowana wieś Komańcza jest wsią król. należącą do zamku san. (MK 30 k. 51-53); Mikołaj z Kamieńca, wwda i star. krak. i san., skwitowany z dochodów stwa san. aż do darowizny mu tych dochodów przez króla Aleksandra (MRPS IV 10241); rozgraniczenie między wsią → Besko stwa san., a miastem Zarszyn (MRPS IV 2, 10276, 10301); 1519, 1523, 1526, 1527, 1531, 1534 wykupno miasta → Tyrawy i wsi → Łodziny; 1521 król Zygmunt daje dożywotnio w dzierżawę Stanisławowi Otta z Pilczy za zasługi zamek i miasto S. oraz miasto Krosno z wsiami za sumę 1200 zł płatną corocznie (MRPS IV 1, 3918); tenże król pozwala Stanisławowi Otta z Pilczy, star. san., na wykupienie młyna krośn. z rąk Macieja młynarza (MRPS IV 12906); 1522 Stanisław z Pilczy, star. san., otrzymuje polecenie zapłacenia 300 grz. Maciejowi Gładkiemu młynarzowi krośn. (MRPS IV 13122); król Zygmunt zapisuje Stanisławowi Otta z Pilczy, star. san., 300 grz. na młynie krośn., wykupionym od młynarza Macieja Gładkiego (MRPS IV 13138); 1523 król Zygmunt zaświadcza, że Maciej Gładki otrzymał 300 grz. od Stanisława z Pilczy za trzecią część młyna krośn. (MRPS IV 4123, 13456); Mikołaj z Pilczy, kaszt. bełski, skwitowany z rachunków dzierżawy Sanoka i Krosna z wsiami za zm. Stanisława Otta z Pilczy (MRPS IV 13559); 1525 Mikołaj Wolski [star. san.] skwitowany z wszystkich dochodów stwa i wójtostwa san. za czas od 25 VII 1524 do 25 VII 1525 (MRPS IV 2, 14363); 1525, 1527 Sebastian Vangrzinowski poborca dochodów stwa san. (MRPS IV 2, 14359, 15024); 1526 lokowana wieś Łupków jest wsią król. należącą do zamku san. (Mater. 76); lokowana wieś Rzepedź w dobrach król. stwa san. (Mater. 77); 1528 król Zygmunt daruje Mikołajowi Wolskiemu, star. san. i ochmistrzowi dworu królowej [Bony], 1000 zł z dochodów zamku [stwa] san. (MRPS IV 15502); 1529 tenże król mianuje komisarzy do wyznaczenia granic między dobrami stwa san. a dobrami Piotra i Stanisława Kmitów (MRPS IV 2, 15999, 15600) → Sobień, p. 2; rozgraniczenie dokonane między dobrami Piotra i Stanisława Kmitów a dobrami król. stwa san. [wzdłuż granicy węgierskiej], podlegającymi wsi Szczawne (MRPS IV 2, 15608; TS 4 k. 202-207; CS 11 s. 463-474) → Sobień, p. 2; król Zygmunt zatwierdza dokument Klemensa z Kamieńca, kaszt. san., i innyh komisarzy król. z r. 1529 w sprawie granic między dobrami król. Sanok a dobrami Sobień Piotra i Stanisława Kmitów (MRPS IV 2, 15624); tenże król pozwala Janowi Rowieńskiemu na poszukiwanie soli w obrębie granic wsi Surowica i Komańcza stwa san. (MRPS IV 2, 15714); 1533 rozgraniczenie posiadłości Mikołaja Bala od dóbr król. koło gór Małe i Wielkie Jasło (CS 14 s. 54-56) → Terpiczów, p. 2; 1534 rozgraniczenie posiadłości Mikołaja Bala od dóbr król. (CS 14 s. 68) → Terpiczów, p. 2; 1538 z okazji ślubu królewicza Zygmunta Augusta z Elżbietą, c. Ferdynanda I króla rzymskiego, jej oprawa i wiano w sumie 200000 zł węg. zapisane na dobrach król. Sącz, Sanok, Biecz, Przemyśl z wsiami (MRPS IV 3, 19323); 1545 komisarze wyznaczeni do uczynienia granic między wsiami stwa san. Smolnik, Komańcza, Czystohorb, Rzepedź, Szczawne, Kulaszne, Prusiek a dobrami Mikołaja Odnowskiego, kaszt. przem., Radoszyce, Zgniła Osławica, Wisłok, Przybyszów, Płosina, Wysoczany, Zboiska i lasy wisłockie (CS 15 s. 745); 1548 skwitowanie spadkobierców zm. Mikołaja Wolskiego, kaszt. sandom. [star. san.], z dzierżawy dochodów stwa san. za rok ubiegły (MRPS V 2, 4594).

Starostowie: 1352 Piotr (VIII 1); 1376-77 Benedik, Benco (VIII 10; ZDM I 149, IV 1030, 1033); Tomko Naschalka (ZDM I 142); 1391-98 Piotr Kmita z Wiśnicza, kaszt. lubelski (Arch. Łańcut; VIII 25; ZDM I 223, VI 1841); 1399-1400 Klemens z Moskorzowa, podkanclerzy (III 69; MRPS IV 2, S. 405; ZDM I 237); 1400-10 Ścibor z Oględowa (III 77, 82, VII 23, 28, XI 481, XIX 3130; ZDM I 259, 261, V 1160, 1190); 1412 Wierzbięta z Branic, stolnik krak. (XI 757, 1445); 1417 (KK II s. 420);1418 Drużbanta z Branic (CS 23 s. 1016); a. 28 V 1421 Klemens Kmita (CS 15 s. 371); 1420-30 Janusz z Kobylan, łowczy krak. (XI II, 18, 387; CS 15 s. 371; Proch. s. 44; ZDM VII 1914); 1430-37 Mikołaj z Chrząstowa Chrząstowski, miecznik i wojski krak. (VIII 61, XI 395, CXXIX, 1028; Proch. s. 59; ZDM II 510, V 1424, VII 2080); 1438-42 Piotr Smolicki, kaszt. san. (XI CCCXIX, 1058, DXIII; ZDM II 570, VIII 2327); 1442-46 Jan Kuropatwa de Laczuchow (XI wg indeksu); 1446-50 Wojciech z Michowa, Michowski (XI DCCXIII, 2861); 1450-74 Mikołaj Pieniążek, pkom. i star. krak. (III 120, VIII 95; XI wg indeksu, XVI wg indeksu; ZDM III 848); 1474-93 Stanisław Pieniążek z Witowic (XVI wg indeksu); 1493 Jakub Pieniążek z Witowic, wojski san., pełniący funkcje star. san. (locumtenens) (XVI 2165-2168); 1493-1514 Mikołaj z Kamieńca, Kamieniecki, wwda i star. krak., kaszt. sandom., hetman w. kor. (IX 121, XVI wg indeksu; MRPS II, III, IV wg indeksów; ŹD XVIII s. 117; Mater. 69; MK 30 k. 51-53); 1518-22 Stanisław Otta z Pilczy, Pilecki, pkom. przem. (XIX wg indeksu; MRPS IV wg indeksu); 1523-48 Mikołaj Wolski, kaszt. sochaczewski i sandom., ochmistrz dworu królowej Bony (III 26, XIX 3127; MRPS IV 4432; AS I 21 k.; MK 55 k. 118-119, 75 k. 77-85, 77 k. 241-242, 80 k. 23; CS 15 s. 998, 142 s. 3453-3455, 222 s. 606-607; Mater. 76, 77); 1539 pisma król. do starostów, w tym do star. san., napominające, aby w wypadku najazdu Turków i Tatarów nieśli pomoc ludności i byli gotowi działać zbrojnie (MRPS IV 3, 19714-19716).

Podstarościowie: 1424, 1429 Mikołaj Zamba, Zaba (XI 110, 313); 1483-85 Mikołaj Biernaszowski (XVI wg indeksu); 1486, 1494-98 Jan Suszowski (XVI wg indeksu); 1487-94 Mikołaj Konarski (XVI wg indeksu); 1493, 1500-06 Michał Nałęcz (XVI wg indeksu); 1498 Hynek Skroski (XVI 2458); 1498 Jan Spargalt (XVI 2461); 1499 Jan Tyrawski (XVI 2490, 2491, 2554); 1501 Jan Myśliszowski (XVI 2743, 2768); 1503 Jan Zieleński (XVI MCLXXIX); 1505 Wojciech Zieleński loco vicecapitanei (XVI MCCLXXXIII, MCCLXXXV); 1523 Jan Myszkowski (MRPS IV 4237); 1524-26 Mikołaj Dobrocieski (XVI MDV; CS 162 s. 3455; Mater. 76); 1547-48 Jakub Drozdowski (XVI 3721; MRPS IV 23019; Mater. 96).

Sądownictwo:

Przed wprowadzeniem prawa polskiego w r. 1435: a. 1370 domino iudice sanocensi świadek dok. króla Kazimierza (ZDM IV 1005); 1376 Benedik, star. san., z udziałem świadków i ziemian rozgranicza dobra → Terpiczów od dóbr Hoczew (ZDM IV 1030); 1386 Zegota wwda [gr.], Jan (Iwan) sędzia oraz ziemianie i asesorowie iudicio generali deputati wydają zaświadczenie w sprawie wsi → Sielnicy (ZDM IV 1072); 1388 Mikołaj Zolkowski wwda, Iwan sędzia i ziemianie pow. san. presidentes in iudicio in Sanok zaświadczają, że Janusz Lankawa otrzymał 40 grz., za które trzymał w zastawie wójtostwo w Brzozowie (VIII 17); 1398 Piotr Kmita, star. san., zatwierdza granice między Zboiskami a Niebieszczanami uzgodnione przez właścicieli tych wsi (ZDM I 223); 1400 Klemens, star. san., rozgranicza lasy król. nad Osławą i na Bieszczadzie od dóbr Hoczew i → Terpiczów Jaczka sędziego san. (ZDM I 237); 1402 Ścibor, star. san., iudex provincialis terrigenarum supremus oraz ziemianie zaświadczają w Sanoku sprzedaż wsi Blizne (VII 23); 1404 Ścibor z Oględowa, star. san., rozsądza spór graniczny między Pietraszem z Grabownicy a gromadą wsi Srogów. Wśród świadków Jaczko z Hoczwi sędzia (ZDM I 261); 1412 Wirzbięta z Branic, star. san., wraz z szlachcicami zasiadającymi in iudicio terrestri zaświadcza zapis oprawy przez Mikołaja z Tarnawy żonie tegoż na połowie dóbr Tarnawa (XI 1445); 1442 quia tempore iuris Ruthenicalis [przed r. 1435, w tym wypadku w r. 1412] erat moris inscriptiones facere coram capitaneis pro causis quibuscunque (XI 1445); 1420 Janusz z Kobylan, star. san., i Mikołaj Czeszyk z Tyrawy [Wołoskiej], sędzia ziemi san., zaświadczają sprzedaż części wsi Markowce (Proch. 56); 1423-34 sąd ziemski (iudicium terrestre) pod przewodnictwem starosty, z udziałem sędziego i ziemian asesorów (XI 1-678); 1425 Janusz z Kobylan, star. san., i Mikołaj Czeszyk z Tyrawy, sędzia san., zaświadczają sprzedaż dworu z polem Stepkowkąt (Proch. 56); 1431 Mikołaj z Chrząstowa, star. san., i Klimaszko z Pobiedna, sędzia pow. san., potwierdzają sprzedaż wsi Podłęże (Proch. 72).

Sędziowie: 1370 lub wcześniej NN sędzia san. (ZDM IV 1005); 1386, 1388 Jan, Iwan sędzia (ZDM IV 1072; AGZ VIII 17); 1400-07 Jaczko Rusin z Hoczwi sędzia san. (XIX 3130; ZDM I 237, 261, VI 1707); 1420-27 Mikołaj Czeszyk z Tyrawy Wołoskiej, sędzia san. (XI wg indeksu; Proch. 56); 1428 Przecław ze Wzdowa sędzia (XI wg indeksu); Piotr wójt san., iudex protunc (XI XCIV); Nebylecz sędzia (XCVIII); 1428-29, 1431, 1434 Klemens, Klimaszko z Pobiedna (XI wg indeksu, VIII 61; Proch. 72); 1429 Zygmunt ze Srogowa protunc iudex (XI CVII, CIX).

Po wprowadzeniu prawa polskiego od r. 1435: 1435-1506 liczne zapiski sądu gr. (XI, XVI wg spisów treści i indeksów).

Sędziowie grodzcy: 1435 Mikulec z Pielni (XI CCXI); Piotr wójt san., tamquam iudex (XI CCXIV); 1435-38 Klimaszko z Pobiedna (XI wg indeksu); 1436-48 Swentoslaus, Swensko, Swiaszko (XI wg indeksu); 1448 Jan Kaliszeński (XI DCCCXCVIII); 1448-49 Matusz (XI wg indeksu); 1450-52 Jan Slawienczski, Slawanczsky (XI wg indeksu); 1449, 1453-67 Marcisz z Góry, Górski (XI, XVI wg indeksów); 1468-74 Wojciech de Schymunowicze, Szymunowski (XVI wg indeksu); 1474 Zarski (XVI 1006); 1475-78 Tomasz Pomorski (XVI wg indeksu); 1478-91 Mikołaj Biernaszowski (XVI wg indeksu); 1490 Mikołaj Konarski (XVI DCCCXXIX); 1493, 1497-98 Mikołaj Radwan (XVI wg indeksu); 1493-96 Mikołaj Kaliński (XVI wg indeksu); 1494 Turopolsky (XVI DCCCXCII); 1498 Klemens Pobiedzieński (XVI CMLXIX); 1500-01 Jan Pirzchała (XVI wg indeksu); 1501 Jan Myszlychowski (XVI 2768); 1502 Maciej Bobrzecki (XVI wg indeksu); 1504-05 Mikołaj Hynczka, Hynska (XVI wg indeksu); 1505 Jan Wilamek (XVI MCCLXXIII); 1505-06 Hieronim z Sanoka (IX 164, XVI wg indeksu); 1506 Piotr Oziębłowski (XVI MCCCI, MCCCVI); 1535 Stanisław Czeszaczky (XIX DCCCLXXVIII).

Sąd wyższy prawa niem. magd. na zamku san.: 1402 król Władysław przenosząc wieś Prusiek na prawo niem. postanawia, że sołtys ma odpowiadać sądownie przed królem lub starostą w sądzie prowincjonalnym sołtysów (in iudicio provinciali scultetorum) wg prawa magd. (Mater. 12); 1408 Katarzyna c. Jana szewca powołuje się przed sądem ławn. w Krościenku Wyżnym na wyrok sądu wyższego prawa [niem.] w Sanoku (SPPP XI 1044); 1425 sąd wyższy prawa magd., złożony z podwójciego i 7 ławników sołtysów wsi Prusiek, Krościenko [Wyżne], Haczów, Iskrzynia, Wróblik i 2 mieszczan san., w wyniku pozwu Wilhelma sołtysa z Laskówki przeciw sądowi leńskiemu w Tyczynie z powodu krzywdzącego go wyroku dot. sołectwa w Lutoryżu, skazuje sąd w Tyczynie na karę 200 grz. (XI LVa, 173a); zapis tegoż sądu dot. sołectwa w Trześniowie (XI 173b); 1443 Stanisław Betlam [z Krościenka Wyżnego] uzyskuje przed sądem wyższym san. 21 grz. od swego stryja Urbana (SPPP XI 1809); 1457-1526, 1546, 1548, 1550-53 zapiski sądu wyższego prawa niem. magd. na zamku san., złożonego z podwójciego i 7 lub mniej ławników, sołtysów wsi król. stwa san. i mieszczan san. Rozpatrywane sprawy dotyczą wójtów i sołtysów miast i wsi stwa san., królewskich wsi zastawnych oraz szlacheckich, osadzonych na prawie niem., od r. 1468 również król. wsi prawa wołoskiego (XI, XVI wg spisów treści i indeksów); 1513 zatwierdzenie aktu Jakuba Radwana, wójta sądu wyższego prawa magd. zamku san., z r. 1512 w sprawie sołectwa w Nowosielcach (MRPS IV 1, 2148).

Roki wołoskie sądu grodzkiego: 1438 wobec kaszt. [Piotra Smolickiego zarazem starosty], sędziego et aliis Walachis tunc iudicio assidentibus sprawa byłego kniazia z Odrzechowej (XI CCCXXXII, 1122); wobec starosty i sędziego gr. wymienieni są mieszkańcy wsi wołoskich w liczbie 6 protunc iudicio presidentes, a rozpatrywana sprawa barci w Szczawnem (XI CCCXL, 1139); 1442 termini Valachorum z udziałem wojewody gr. i krajnika knyazowye et alii plures viri circumsedentes sentenciaverunt (...) in eodem iudicio Valachorum z udziałem kniazia, krajnika i in., obecni starosta i sędzia gr. Rozpatrywane sprawy mieszkańców Odrzechowej (XI CDLXXVI, 1538-1542); obecni kniaź, krajnik i inni z Odrzechowej i Szczawnego na roku sądu gr., kiedy rozpatrywane były sprawy kniaźstwa w Odrzechowej i mieszkańców Szczawnego (XI 1597, 1598); 1450 wobec kasztelana, sędziego i podsędka ziemskich et Valachys de Sczawna et Odrzechowa rozpatrywane sprawy mieszkańców Odrzechowej (XI CMLXI, 2883-2891); 1451 termini castrenses iure Valachorum z udziałem wojewody gr. i sędziego gr., sądzona sprawa mieszkańców Odrzechowej i Szczawnego (XI CMLXXXIX, 3039); 1468 n. sprawy kniaźstw w Radoszycach, Szczawnem i Odrzechowej rejestruje sąd wyższy prawa niem. zamku san. (XVI 3226, 3270, 3280 i in.) → Sąd wyższy prawa niem.