(1105 [1123-5] Labscicia, Labsticia – kopia naśladująca or. z XIII w. i jej odpisy, 1229 Labsztyza, Lapczyca – kop. z XV w., 1288 Lapsana, 1326 Lapssitia, 1335 Lapcicia, 1336 Lapscicia, 1337 Lapsicia, 1350 Labsczicza, 1356 Lapschicze, 1374 Lepsicia, 1388 Lapsczicza, 1397 Labsczicza, 1398 Labczicze, Lawsczicza, 1405 Lapszicza, 140b Lapscza, Lapsicze, 1415 Lapszycza, 1419 Lapssczycze, 1421 Lapczicze, 1423 Lapschicza, 1432 Lapsycza, 1455 Lepschicz, 1528 Lapicza!) 4 km na SW od Bochni.

1. 1288 kasztelania krak. (Tyn. 36 druga redakcja); 1489 n., 1581 pow. szczyrz. (RP s. 140; ŹD s. 59); 1326 n. par. własna; dek. Niegowić, niegdyś Szczyrzyc (MV 1 s. 124, 194); 1335 n. dek. Szczyrzyc (MV 1 s. 369); 1353 n. dek. Niegowić (MV 2 s. 256); 1374 dek. Kosocice (MV 9 s. 22); 1470 n. dek. Dobczyce czyli Szczyrzyc (DLb. 2 s. 125); 1529 dek. Lipnica [Murowana] (LR s. 209).

2. 1366 L. k. Bochni (ZDM 4, 903); 1402 → p. 4; 1379 → p. 3b; 1407, 1422-3 lasy w L. (ZK 7 s. 304; GK 1 s. 714-5, 727, 731; 1b s. 81-2); 1423 granice z Pogwizdowem i Kolanowem → p. 3b; 1431, 1440, 1451, 1460 → p. 3b; 1460 dziedzina zw. Kamień należąca do Jakuba Gwoździa rozciąga się od granicy z → Kolanowem do potoku → Brzeźnica i do innych granic (GK 15 s. 254); 1466 potok zw. Święte wypływa z L. [dziś cz. L. zwie się Święta; UN 2 s. 34] i płynie przez sąsiednią Moszczenicę (AG perg. 2610); 1470-80 młyn sołtysa na rz. Rabie, L. graniczy z Moszczenicą i Kolanowem (DLb. 3 s.3, 196); 1475 wieś Chodenice leży na krańcach „alias na obszarzech laneorum” m. Bochni, w kierunku wsi L. (Teut. 4 s. 39); 1527 → Bochnia p. 2 i 4; → Damianice, par. L. p. 2; Zygmunt I na prośbę Mik. Cikowskiego z Wojsławic kaszt. poł. i wójta Bochni zatwierdza dok. z r. 1527 dotyczący rozgraniczenia między Chodenicami a L. (MS 4, 5325); 1570 droga z Krakowa na Ruś idzie przez Bochnię, L., Moszczenicę i Chełm (LDK s. 55).

3. Własn. monarsza, następnie kl. Bened. w Tyńcu, -a. Sprawy własnościowe. Około 1105 królowa Judyta [druga ż. Władysława Hermana] nadaje kl. tynieckiemu m.in. L. z → Kolanowem, z solą i służebnikiem Sułujem z braćmi (Tyn. 1, → też niżej 1123-5); 1123-5 Idzi bp tuskulański, legat papieski na Węgry i Polskę zatwierdza posiadłości kl. tyn., m.in. powyższe nadanie królowej Judyty (Tyn. 1; APal. 18 – dok. z licznymi interpolacjami sprzed 1275 r., w którym Bolesław Wstydl. konfirmował dok. Idziego, Tyn. 27, już interpolowany i z błędną datą 1105. Data 1123-5 ustalona w Repert. 26; ob. też A. Gąsiorowski, Tyniecki dokument, SSS 6, 1977, s. 239-40)¹Por. J. Wyrozumski, Państwowa gospodarka solna w Polsce do schyłku XIV w., Kr. 1968, s. 7, 21-6; 1229 pap. Grzegorz IX potwierdza kl. tyn. posiadanie m.in. L. (Tyn. 11b); 1228 → Kolanów p. 3; 1323 → Kolanów p. 4; 1379, 1405, 1426, 1431, 1440, 1451, 1468 → p. 3b; 1456 Kazimierz Jag. potwierdza kl. tyn. posiadanie m.in. L. z imm. ekon. i sąd. oraz pr. niem. (Tyn. 219).

1470-80 własn. jw. 24 ł. kmiece, 6 ł. sołtysich, obecnie osadzonych kmieciami, 2 karczmy, zagrodnicy. Nie ma folwarku, ani młyna klaszt. (DLb. 1 s. 226-7); 30 ł. kmiec., w tym 6 ł., które były sołtysie, a zostały obrócone na kmiece, „exempto scolteto”, 3 karczmy, z których 2 z rolami płacą po 3 grz., a trzecia kopę gr, zagrody. Wieś daje kl.: 30 jaj, 2 koguty, 2 sery, za krowne płaci 1/2 grz. Na przyjazd lub stację opata dają 30 kogutów, 31 korców owsa i 2 achtele piwa proszowskiego, a na Wielkanoc 1 szynkę. Odrabiająjutrzyny, orząc, siejąc, zbierając i zwożąc w czasie żniw. Nie ma folwarku. Młyn sołtysa na rz. Rabie płaci 3 grz. We wsi klaszt. L. był wolny targ i karczma [por. wyżej 1229], lecz z powodu bliskości Bochni zaniknęły (DLb. 3 s. 195-6, 221); 1482 → p. 4; 1529 kl. pobiera w L. 28 grz. 7 gr czynszu, 1 grz. krownego, 40 gr za 24 korce daniny w owsie, 24 gr od karczem za 2 kamienie łoju (LR s. 245); 1564 wieś pracuje dla zamku niepołomskiego (LK 1 s. 85); → Kolanów p. 3.

-b. Cz. klaszt. w posiadaniu szlachty. 1379 opat tyn. Wojciech sprzedaje za 12 grz., z pr. dziedziczenia, „provido viro” Janowi Gwoździowi dz. Chronowa cz. ról zw. Przymiarki we wsi klaszt. L. [dziś w L. pole Przymiarek; UN 2 s. 34]. Przymiarki te mieszczą się w granicach: od drogi zw. Skotnica przez cierniste zarośla (dumetum) zw. Debrz Gacowska i od Gacówki [dziś w L. niziny zw. Debrze oraz pole i lasek zw. Gacówka; UN 2 s. 34] aż do Stawisk [dziś cz. L.; UN 2 s. 34], a następnie od Postronia [dziś Podstronie w graniczącej z L. Moszczenicy; UN 2 s. 35], naprzeciw domu plebana, przez Porzecze [dziś pola w L.; UN2 s. 34], do Pasecznej [dziś Piaseczna cz. lasu w L.; UN 2 s. 34], do granicy wsi → Kolanów i stąd do → Brzeźnicy czyli Potoku [dziś Łapczycki Potok] i do Błażejowej niwy i znów do drogi zw. Skotnica. Po 6 latach wolnizny Gwoźdź i jego potomni winni płacić klasztorowi 2 1/2 grz. czynszu, wolni od ciężarów pr. pol., zobowiązani odpowiadać tylko przed gajonym sądem klaszt. Na rolach zw. Przymiarki mogą zakładać sadzawki i inne pożytki z pr. dziedz. (Tyn. 105).

1405 Mścisław opat kl. tyn. zaświadcza, że Daniel Gunter mieszcz. krak. sprzedał za 20 grz. [szl.] Janowi Parkoszowicowi [z Żórawic w pow. sand., dziś Żurawica] prebendarzowi kościoła Ś. Jana Chrzciciela w Krakowie [przy dzisiejszej ul. Ś. Jana] cz. swej dziedziny, zw. niegdyś dziedziną Mikusza, we wsi klaszt. L., z wszystkimi prawami posiadanymi niegdyś przez Mikusza (ZDM 5, 1178); Miklusz [ww. Mikusz] z L. pozywa ww. Jana s. Parkosza z L. o zabór łąki i 4 grz.; 1407 Jan Goźdź z L. na terminie przypozwanym nie stawił się przeciw ww. Parkoszowicowi z Żórawic o bezprawne wycięcie 500 drzew w lesie, wykoszenie łąki, 8 grz. szkody i 8 grz. długu (GK 1b s. 81-2).

1419-45 Mikołaj Goźdź, Gwoźdź, Gwoździowic z L. i Bochni s. Jana, br. Jana i Jakuba, 1431 sędzia [jakiego sądu?, klasztornego?], zm. przed 1461 (GK 1 s. 71, 73, 83-4, 89, 92, 96, 102, 462, 489, 495, 714-5, 727, 731; 2 s. 34, 36; 4 s. 625, 766, 778, 789, 800, 900; 8 s. 894; ZK 7 s. 103, 303-4; ZCz. 3 s. 102; Teut. 1a s. 231; SP 2, 1800, 1804-6; Tyn. 167; ZDM 3, 683); 1419 Maciej kmieć z Pogwizdowa pozywa ww. Mikołaja z L. o to, że naszedł jego dziedzinę w Pogwizdowie i siłą zabrał 2 konie żupne wart. 12 grz.; Marek z Czamochowic i Jaszek Cikowski poręczają 12 grzywnami Mik. Goździowi za ww. kmiecia Macieja, że ten stawi 2 konie tam, gdzie sąd postanowi; świadkowie przysięgają że Mik. Goźdź prawnie zajął konie zupne w swoim lesie. Goźdź oświadcza, że nigdy nie zgłaszał pretensji do pieniędzy Macieja w żupie jako zabezpieczenia; Goźdź przekłada termin, gdyż ma większą sprawę o 40 grz. przed star. biec. (GK 1 s. 71, 83-4, 89, 92, 96).

1421-60 szl. Jakub Goźdź z L. s. Jana, br. Mikołaja i Jana (GK 1 s. 462, 483, 489, 495; 4 s. 766 – tu w r. 1432 jako „condam de L.”; ZK 7 s. 303-4; Teut. 3 s. 170, SP 2, 1800, 1804-5; Tyn. 167).

1421-60 szl. Jan Goźdź, Gwoźdź z L. s. Jana, br. Mikołaja i Jakuba (GK 1 s. 462, 489, 495; 2 s. 518, 530, 536, 540, 548-50; 4 s. 625, 766, 778, 789, 800, 900; 8 s. 641, 671, 720, 730, 758, 879, 894; 9 s. 648-9; 10 s. 59, 119, 382, 416, 452, 485, 635, 775; 13 s. 209; ZK 7 s. 303-4; ZCz. 3 s. 102-4; 4 s. 95, 128; 5 s. 128; SP 2, 1800, 1804-5, 3442, 3652; Tyn. 156, 167; ZDM 3 s. 683). 1421 → p. 5d; 1422 Mik. Goźdź jako zachodźca Mac. Pętli kmiecia z L. i Mikołaja łaziebnika z Bochni wstępuje w spór z Klemensem pleb. z L., pozywającym o wycięcie w lesie w L. izbicy drewna; tenże Klemens pozywa Goździa o las w L.; tenże Goźdź ma przedłożyć w sądzie dok. czyli swoje prawo do lasów w L. i pod karą XV nie powinien wycinać drzew w lasach w L. do czasu rozstrzygnięcia sporu; świadkowie ww. Goździa przysięgają że dzierży on las zgodnie z przyw. [z → 1379 r.] od tylu lat, od ilu przyw. jest wydany. Do czasu następnej rozprawy w sądzie ziemskim obie procesujące się strony nie powinny wycinać drzew w lesie; Mikołaj łaziebnik i inni kmiecie pozwani przez plebna będą wolni od jego pozwu, gdy Goźdź dowiedzie słuszności roty przysięgi (GK 1 s. 714-5, 727, 731); 1423 ww. Mikołaj sprzedaje za 50 grz. br. Janowi cały swój większy las w L., jedynie w celu wycięcia drzew i wywiezienia ich (ZK 7 s. 304); Jan, Mikołaj i Jakub ss. Jana Goździa dzielą dobra ojczyste. Janowi przypada cz. dziedziny z siedliskiem położona pośrodku, nad starym siedliskiem. Mikołaj dostaje cz. od Śliwowej Debrzy, poprzez drogę idącą do łąk i od drogi przez sad i wzgórze powyżej Lipnego [dziś w L. pole i zarośla zw. Lipie; UN 2 s. 34], do granicy pogwizdowskiej, przez skotnicę. Jakubowi przypada cz. od Lipy [Lippa, por. wyżej] aż do granicy pogwizdowskiej i kolanowskiej. Podział zabezpiecza 60 grz. wadium (ZK 7 s. 303-4); Mik. Goźdź występuje o karę przeciw pleb. Klemensowi w sprawie o lasy pod ogrodem; Maciek Piechel i Mik. Luszkowic kmiecie z L. oddalają roszczenia Klemensa pleb. z L. o las. Ich zachodźcą w tym sporze był Mik. Goźdź (GK 2 s. 36); 1426 Jan Gwoźdź z L. oskarża Stanisława opata tyn., że z jego nakazu napadło na dziedzinę Jana 12 ludzi, którzy rozwalili dwór i 2 bramy koło domów, zabrali 4 konie wart. 12 grz. Sąd wyrokuje, że do czasu rozstrzygnięcia sprawy opat winien pod sankcją kary XV oddać konie do poręki (GK 2 s. 518, 530, 540), pełnomocnik opata oświadcza, że to, co opat zabrał ww. Goździowi w czasie najazdu, stanowiło poczet 2 kop gr czynszu, który Goźdź jako poddany (subditus) klasztoru był winien w poszczególnych latach. Goźdź powinien był przedłożyć dok. stwierdzający, że nigdy nie był obow. płacić klasztorowi czynszu z dziedziny w L. Dok. nie przedłożył w określonym terminie, wobec tego sąd grodzki przysądza klasztorowi 2 kopy gr czynszu (GK 2 s. 549-50; Tyn. 156)²Wyrok sądu grodzkiego w sporze między kl. tyn. a Janem Gwoździem zawarty jest w dok. (Tyn. 156) wystawionym w r. 1426 przez Mikołaja z Michałowa kaszt. i star. krak. Z tymi urzędami równocześnie mógł Mikołaj wystąpić między 7 XII 1430 a 13 IV 1431 lub między 5 III 1432 a 4 VI 1438 i dlatego wydawca błędnie uznał dok. za podrobiony. Tekst dok. jest zgodny z wpisem wyroku do GK 2 s. 549-50, odnosi się do akcji prawnej dokonanej w r. 1426, a spisanie dok. nastąpiło, gdy Mikołaj był już kasztelanem, prawdopodobnie w r. 1431. Wg wydawcy świadkowie są autentyczni. Zniekształcenia w ich zapisie są zapewne winą kopii z XVII w.

1431 Jakub młodszy s. zm. Jana Goździa z L. przed sądem gąjonym sprzedaje za 20 grz. Wojciechowi s. Więcława z Bochni trzecią cz. swej ojcowizny zw. Przymiarki w L., k. granicy dziedziny br. Jana. Granice tych Przymiarek idą od Piasecznej, gdzie wypływa potok, który oddziela [tę cz.] od ról kmiecych, aż do granic cz. Mikołaja sędziego [jednego z br. Goździów], przy których rosną brzost i lipa. Od lipy granice przechodzą przez drogę, k. zarośli i idą prosto, przez cierniste zarośla zw. „Debrzczik, Dobrzczyk”, które zaczynają się przy cz. Jana. Granice prowadzą do wierzchołka, na którym rośnie grab i od niego idą do wielkiej lipy, rosnącej na szczycie wzgórza z kopcami, prosto przez Krowią Debrz, aż do dębów ze znakami granicznymi, za drogami. Dalej wiodą do 2 lip, jednej na wzgórzu, drugiej k. potoku → Brzeźnica, stanowiącego granicę z Pogwizdowem, aż do granicy z Pogwizdowem i z → Kolanowem, przy której rosną 2 jabłonie, z obu stron drogi i od nich do drzewa zw. „siwa” [śliwa?], do dębu rosnącego między 2 wsiami, naprzeciw pola zw. Jabłonką aż do kopca i „ad exitum vie dicte wąwóz”, prosto przez zarośla zw. Debrz [→ 1379], do miejsca zw. Piaseczna. Z Przymiarek czynsz 20 sk. należy do kl. (Tyn. 167); 1432 Jan Gwoźdź z L. pozywa [br.] Mikołaja Gwoździa z L. [i z Bochni] o zadanie mu krwawej rany, najście i rozwalenie domu, o zamiar zabójstwa oraz o niestawienie się w pierwszym terminie; tenże Jan pozywa tegoż Mik. Gwoździa z Bochni o 3 rany krwawe, zadane mu na drodze królewskiej i o pogróżki; zostaje odroczony termin rozprawy między ww. braćmi, gdyż Mikołaj ma w sądzie w Czchowie większą sprawę o 60 grz. z opatem tyn.; ww. Jan oskarża br. Mikołaja o niezłożenie dok. o większej sprawie (GK 4 s. 625, 766, 772, 789, 800); 1433 ww. Jan pozywa ww. Mikołaja o 30 grz. (GK 4 s. 900); 1435 ww. br. Jan i Mikołaj³W rpisie błędnie imię „Raphael” zamiast „Nicolaus” oświadczają że zawarli wieczystą ugodę w związku z przyoraniem dla siebie roli przez ich młodszego br. Jakuba (ZCz. 3 s. 102 – zapiska uszkodzona, brakuje cz. karty).

1440 Wojc. Machaburka z L. winien przedłożyć w sądzie opata tyn. przyw. „super libertates addimentum alias przymiarki” [→ wyżej 1379] w związku ze sporem, który ma z Anną, jej mężem Wawrzyńcem z Cła na rz. Rabie [par. Chełm] i jej s. Piotrem. Jeżeli przyw. nie złoży, to tym samym zrzeknie się pretensji do 18 grz., które ma za te dobra u opata i pieniądze te będą mogli podjąć ww. Lorek [czyli Wawrzyniec], Anna i Piotr (GK 1 s. 52-3); 1444 Jan Gwoźdź pozywa Pełkę z Bochni o wycięcie gaju wart. 30 grz. w jego cz. L. Zachodźcą Pełki jest opat tyn. Bogdal, który wnosi o odesłanie sprawy, jako sprawy o dziedzinę, na roki powiatowe. Sąd zarządza wizję lokalną (GK 8 s. 641, 671, 720, 736, 758); ww. Gwoźdź pozyskuje na opacie tyn. jako zachodźcy Pełki 30 grz. za wycięty gaj w jego cz. L. (GK 8 s. 758-9); tenże Gwoźdź winien w ciągu 2 tygodni przedłożyć dok. świadczący, że jest niezależny (absolutus) od opata i jego kl. (GK 8 s. 879); sąd grodzki krak., rozstrzygając spór między opatem i kl. tyn. a Janem Gwoździem z L. wyrokuje, że Jan z trzeciej cz. dóbr, które posiada wraz z braćmi w L., winien płacić klasztorowi 40 gr czynszu [czynsz z 3 cz. wynosił 2 kopy gr czyli 2 1/2 grz.] oraz „obedienciam eciam ipsi domino abbati ... debet facere” zgodnie z dok. opatrzonym pieczęciami opata i kl., spisanym w → 1379 r. (GK 8 s. 896-7; ZDM3, 683; Tyn. 188 reg); 1446 Bogdal opat tyn. wwiązuje ww. Gwoździa z L., na sumę 30 grz. pozyskanych przez Gwoździa na opacie, w Jana kmiecia w Modrzanach (GK 10 s. 59).

1449-87 Piotr Gwoźdź z L. s. Mikołaja, bratanek Jana i Jakuba (GK 10 s. 742, 775; lis. 557, 777, 827, 865, 923, 937, 961, 986, 1000, 1014; 12 s. 215, 225, 342, 380, 382-3, 417, 442, 482, 512-3, 535, 540, 601; 14 s. 147, 201, 213, 369, 385, 400, 422-3, 427, 430, 436, 445, 483; 15 s. 52, 254; 17 s. 179, 831; 18 s. 444, 465, 1015; 20 s. 53-4, 530; ZK 15 s. 58, 127; ZCz. 5 s. 112, 128; Teut. 3 s. 203, 219; Tyn. 250; SP 2, 3442, 3652, 3654, 4141).

1449 zostaje ustanowione 60 grz. wadium w sporach między Janem Gwoździem a jego ww. bratankiem Piotrem (GK 10 s. 775); 1451 Bogdal opat tyn. wyrokiem sądu wiecowego pozyskuje na ww. Janie 20 grz. i tyleż szkody za zniszczenie 1 dębu i 1 lipy, które stanowiły znaki graniczne między lasami należącymi do wsi klaszt. Pogwizdów. Niszcząc te drzewa Gwoźdź wtargnął w lasy klaszt. i wyciął 40 owocujących dębów wart. 20 grz. Opat pozyskał tę sumę, gdyż Gwoźdź, mając dotarczyć do sądu pod groźbą przegrania sprawy „privilegium hereditarium” [→ 1379], złożył królewski dok. urzędowy na papierze, nieopatrzony pieczęcią (reposuit litteram regalem missilem in papiro patentem) i dlatego sprawę przegrał (Tyn. 202; SP 2, 3442); 1452-7 Piotr Goźdź z L., odesłany z sądu duch. do sądu grodzkiego pozywa Mik. Serafina żupnika i miecznika krak. o 34 grz. długu za las i siano (GK 11 s. 777, 827, 865, 923, 937, 961, 986, 1000, 1014; 12 s. 245, 256, 278; 13 s. 342, 380, 382-3, 417, 442); 1455 tenże

Piotr pozywa Jakuba z Dąbrówki [Zabłotnej w pow. rad.] podżupczego bocheńskiego br. ww. Mik. Serafina o niestawienie się w wyznaczonym terminie. Mandat Jana z Czyżowa [pow. sand.] kaszt. i star. krak. nakazuje stawienie się Jakubowi pozwanemu o to, że z 6 towarzyszami równego i 6 towarzyszani nierównego stanu napadł na drodze król. na Piotra Goździa wiozącego 6 korców 110 bałwanów soli czyli 15 ćw. soli rozkruszonej, wyznaczonej Goździowi przez Jana s. Wilhelma wójta Bochni na pokrycie długu Jana (GK 12 s. 248, 260, 267, 627); 1456 ww. Piotr procesuje się z ww. Janem Wilamowicem (GK 13 s. 27); 1457-8 ww. Piotr pozywa ww. Serafina żupnika krak.-bocheńskiego i ruskiego oraz Stan. Barwałdzkiego podżupczego o trzykrotne odbicie ciążenia zabezpieczjącego sumy dłużne przez Serafina Piotrowi. Pozew przeciw Barwałdzkiemu sąd grodzki odsyła do sądu zupnego w Bochni (GK 13 s. 482, 512-3, 535, 540; 14 s. 201); 1457 zostaje ustanowione wadium dla zachowania pokoju: 60 grz. od Piotra Goździa z L. „ad caput” [tj. zgodnie ze stanem społecznym] i 10 grz. „ad caput” od Macieja golarza z Bochni (GK 13 s. 601); 1458 tenże Piotr zastawia za 20 grz. br. niepodzielonym Janowi, Piotrowi i Wilhelmowi wójtom Bochni swoją cz. L., którą ma po ojcu Mikołaju (GK 15 s. 52); 1459 trzykrotnie dany jest Piotrowi Goździowi z L. woźny dla wwiązania w dobra żupnika Mik. Serafina i za każdym razem woźny oświadcza, że nie znalazł takich dóbr żupnika, w które mógłby dokonać wwiązania (GK 14 s. 201, 213, 230).

1460 Jan Wilamowic wójt Bochni przyjąwszy 20 grz. ustępuje Piotrowi Gwoździowi z dóbr w L. (GK 14 s. 369); tenże Piotr oskarża [stryja] Jana Gwoździa i jego s. Jana o niestawienie się na pozew (GK 14 s. 385, 400); tenże Piotr oskarża ww. Jana, że wyciął i spalił drzewa rosnące na granicy ich dziedzin: brzost, wierzbę rosnącą nad potokiem zw. Porzecze [dziś w L. pola zw. Porzecze; UN 2 s. 34], 5 dębów, wielką lipę na wzgórzu zw. Mogiłki, osikę, grab, jabłoń, 3 lipy k. potoku → Brzeźnica [dziś Łapczycki Potok] i 2 olchy, rujnując w ten sposób granice i miedze. Gdy Piotr był na wojnie, Jan gwałtem wtargnął w jego dziedzinę w L., wyprzedał gaje wart. 10 grz. i ogrodził jego rolę położoną k. swego ogrodu na szkodę 3 grz. (SP 2, 3652); tenże Piotr oskarża ww. stryja Jana o niestawienie się na wysłuchanie przysięgi, o to, że nie zadośćuczynił za szkody oraz o trzykrotne odbicie ciążenia; Piotrowi dany jest woźny dla wwiązania w dobra ww. Jana (GK 14 s. 421-2, 427, 430, 436, 445-6); Jakub Gwoźdź zastawia za 50 grz. Piotrowi z L. s. zm. Mikołaja jego br. rodzonego cz. swej dziedziny zw. Kamień w L. od granic Kolanowa do potoku Brzeźnica i do innych granic (GK 15 s. 254); 1461 ww. Piotr oskarża Elżbietę c. Jana Gwoździa [swoją stryjeczną siostrę] o najście z 4 towarzyszami jego domu i rabunek na szkodę 30 grz., a Jana o niedopuszczenie siłą do wwiązania Piotra w dobra Jana (GK 14 s. 483).

1468 sąd ziemski krak. rozstrzyga spór między opatem tyn. Maciejem [ze Skawiny] i kl. tyn. a szl. Piotrem Goździem z L. o 2 kopy gr czynszu z jego dóbr dziedz. oraz o podległość i poddaństwo (subiectio et obedientia) Piotra opatowi i klasztorowi, które Piotr negował. Opat przedłożył sądowi oryginał przyw. opata Wojciecha z r. → 1379 dla dziada Piotra Jana Goździa, który kupił od kl. ww. dobra w L. Sąd transumuje i zatwierdza powyższy przyw., utrzymuje Piotra i jego potomnych w wieczystym posiadaniu ww. dóbr i zobowiązuje, zgodnie z przyw., do płacenia 2 kop gr czynszu, do podległości klasztorowi i odpowiadania tylko przed jego sądem (Tyn. 250); → Książnice [par. Chełm] p. 3a; 1469 Tomasz z Tomaszkowic daje Piotrowi z L. wwiązanie na sumę 15 grz. w kmiecia Szczypca w Pawlikowicach płacącego 1 1/2 grz. czynszu (GK 18 s, 1015); 1470-80 → p. 5; folwark szlach. na specjalnej roli, sąsiadujący z domem pleb. (DLb. 1 s. 227; 3 s. 196); 1475 Piotr Goźdź bierze w dzierżawę łaźnię w Bochni, którą może wykupić za 350 grz. w ciągu 9 lat, → Bochnia p. 3. Rzemiosło; Wojc. Wojtusik i jego ż. Małgorzata darowują Piotrowi Goździowi z L. siedlisko za ich łaźnią w Bochni, z wszystkimi przynależnościami i prawami, tak szerokie i długie, jak to jest określone w przyw. na tę łaźnię (GK 20 s. 53-4); 1477 tenże Piotr ustępuje rajcom Bochni powyższy zapis siedliska i dzierżawę łaźni (GK 20 s. 506); 1487 ww. Piotr zapisuje Mikołajowi z Wróblowic [par. Opatkowice] i Łukanowic [pow. pilzn.] piątą cz. dóbr w L. [jako posag] swej córki Katarzyny ż. tegoż Mikołaja. Apolonia ż. Piotra wyraża zgodę na ten zapis; tenże Mikołaj zapisuje ww. Katarzynie c.⁴Tu błędnie określona jako siostra Piotra, por. niżej zapiskę o oprawie tego posagu przez Mikołaja ww. Piotra 30 grz. posagu i 30 grz. wiana na połowie swoich dóbr w Wróblowicach i Łukanowicach (ZCz. 5 s. 112).

1494 szl. Katarzyna z L. wd. po szl. Jakubie Trąbeckim (GK 24 s. 762); 1496 Małg. Trąbecka z L. → Książnice p. 3a (GK 25 s. 946-7); 1498 Mik. Chełmski otrzymuje od Jana Olbr. prawo do [zagrożonej konfiskatą za nieobesłanie wyprawy mołdawskiej] cz. Goździowskiej (Kozdzawska) w L. (MS 2, 1183); 1529 folwark w L. (LR s. 209).

-c. Kmiecie, karczmy, włodarze. 1399-1414 → p. 4; 1402 → Kolanów p. 3; 1404 karczmarz w L. (ZK 3b s. 379); 1405 Klimek [kmieć?] (ZDM 5, 1178); 1406, 1407 → p. 4; 1408 Tomek włodarz (GK 1a k. 28r, 31v, 36r, 40v); 1410 Grzegorz, Mikołaj, Maciej, Filip, Marcin, Kunek kmiecie (OK 4 k. 47v, 58r, 63r, 71r, 73r, 77v, 83r); 1410-11 Wojciech włodarz (OK 4 k. 94r, 101r, 104r); 1411 → p. 4; 1415 Kościółek kmieć (KSN 3729); 1417 → p. 5: 1421 Mikołaj kmieć z L. zobowiązuje się zapłacić 7 grz. szl. Mik. Murkowi vel Mrugowi, a ten ma być jego zachodźcą w sprawie dziesięciny w L., którą u niego kupił (GK 1 s. 582); żupa bocheńska kupiła stóg siana za 1 1/2 grz. u Stanisława z L. (Rach. zupne s. 204); 1422 Mac. Piechla kmieć (GK 1 s. 714-5); 1423 → p. 3b; 1423 → Książnice, par. Chełm p. 3b; 1426 Stanisław kmieć z L. pozywa Gawrzyjała wójta Wieliczki o to, że nie odprawił sądu wg pr. pol. z racji główszczyzny za br. Stanisława (GK 2 s. 508); tenże kmieć procesuje się z Jakuszem podwójcim Bochni (GK 2 s. 517, 519, 541, 548, 569, 584); Stanisław służebnik szl. Mikołaja z Marszowic pozywa Jakuba Osikę kmiecia z L. o zranienie na wolnej drodze król., o zabranie kuszy, zranienie konia wałacha w nogę – wszystko na szkodę wart. 26 grz. (GK 2 s. 596); 1446 Mac. Szydło kmieć z L. skupuje dzies. należącą z L. do altarii Ś. Krzysztofa w kat. krak. (OK 8 s. 850); 1454 Mikołaj krawiec w L. (GK 12 s. 188); 1457 Maciej karczmarz z L. uwolniony od zarzutu zatrzymania i uwięzienia Stan. Lipskiego, gdyż ten nie stawił się w sądzie mimo nakazu kaszt. i star. (GK 13 s. 768); 1459, 1469 Bartłomiej Śmiałek kmieć z L. i jego s. Stanisław (OK 10 s. 416; 12 s. 966); 1463-4 Franciszek z L. służebnik Ulryka s. Zygmunta, bakałarza pr. kanonicznego, plebana w Giebołtowie i sołtysa w Bronowicach Polskich (Cracovia artificum suppl. 1462-1475, 19; OK 12 s. 241-2); 1470 Marcin szewc (svyecz) z L. (OK 12 s. 1097); 1470-80, 1529 → p. 3a; – p. 5; 1564 → p. 3a.

-d. Świadczenia i pobór. 1388 L. daje podrzęctwu niepołomskiemu 10 miar żyta jako sep (RD s. 8); 1402 → Kolanów p. 3: 1470-80 → p. 3a; 1478 wieś L. skazana na karę król. XIV za niezapłacenie wiardunku(GK 20 s. 848); 1529, 1564→p. 3a; 1564 → Kolanów p. 3.

Pobór. 1489 z 3 ł. z L. wsi kl. tyn.; 1490-3, 1495 L. wymieniona bez ilości łanów; 1494 pobór oddawany do podrzęctwa w Niepołomicach, bez podania ilości łanów; 1496-1501, 1508 → p. 4 (RP s. 140, 154, 168, 183, 197, 214, 233; ŹD s. 445); 1530 z 14 ł., 2 karczem dziedz. i od 1 komor. (RP k. 25).

4. 1288 → Kolanów p. 3; 1323 → Kolanów p. 4; 1356 w ustanowionym przez Kazimierza W. sądzie najwyższym pr. niem. na zaniku krak. zasiada m.in. sołtys z L. wsi kl. tyn. (ZDM 8, 2531); 1366 → Kolanów p. 4; 1388 Michał młynarz w L.⁵Młyn nad rz. Rabą w L. należał do sołectwa (SP 8, 6290, 6305, 9980, uw. 82/7; 224/56, 225/49, 230/129, 232/125); 1397, 1398 → Kurów, par. Wiśnicz p. 3a; 1399-1414 Mac. Kunek sołtys i kmieć z L. (SP 8, 9207, 9444, 9449, 9564; GK 1a k. 7; Ib s. 4; ZK 5 s. 417); 1399 Święch i Fabian Składziej z Damianie [par. L.] występują o karę XV za odbicie ciążenia przez ww. Kunka z L. Kunek winien zapłacić 13 sk. pamiętnego (SP 8, 9444, 9449); 1399-1400 tenże Kunek pozyskuje na Janie młynarzu z Damianie 9 grz. z racji poręczenia (SP 8, 9207, 9564); 1400-3 Jaszek, Jan z Giedczyc [h. Gryf, s. Rafała], br. Marcisza sołtys w L. (SP 8, uw. 347/2; ZK 3 s. 247, 543-4; 3a s. 245, 259, 262, 272; 3b s. 31, 48); Marcisz z Giedczyc br. ww. Jana sołtys w L., wójt Pilzna, → też 1396-1406 Giedczyce (ZK 3 s. 247, 543-4; 3b s. 31,48).

1401 Michał wójt Skawiny, Mikołaj ze Swieradzic [dziś Sieradzice] i Giedka [h. Gryf] z Bobowej poręczają Sądkowi z Cikowic zwrócenie przez Marcisza i Jana z Giedczyc 72 grz. ewentualnym wwiązaniem w sołectwo w L. (ZK 3 s. 247); 1402 kleryk Maciej s. Jana z Bochni wygrał sprawę przeciw Piotrowi młynarzowi o wwiązanie się gwałtem w młyn pod L. (SP 2, 904); tenże młynarz, skazany na karę XV, winien dać ww. Maciejowi wwiązanie w młyn pod L. (ZK 3 s. 425); 1403 Mikołaj ze Swieradzic i Wierzbięta z Raciborzan poręczją Piotraszowi ze Stadeł za ww. br. Marcisza i Jaszka z Giedczyc, że ci złożą w sądzie w Czchowie 95 grz. w kwartnikach, pod gwarancją ewentualnego wwiązania w całe ich sołectwo w L. Notę spisano w czasie nieobecności Piotra, na polecenie podsędka Dobiesława. Gdyby zastawcy nie wykupili sołectwa w ciągu 4 lat, wówczas wieczyście je stracą. Jeżeli w ciągu tych lat lub po ich upływie uwolnią to sołectwo, winni zapłacić Piotrowi 200 grz.; Marcin i Jan zobowiązują się uwolnić poręczycieli od poręczenia (ZK 3 s. 543-4); Jaszek [sołtys] z L. procesuje się z [br.] Marciszem z Giedczyc wójtem Pilzna o 300 grz., konia wart. 10 grz. i o wwiązanie się gwałtem w dziedzinę i sołectwo w L. (ZK 3b s. 31, 48); 1405 Fabian z Damianic pozywa Dorotę młynarkę z L. i jej s. Piotra o 6 sk., 4 miary żyta i o zranienie służebnika; woźny Boguta pozywa ww. Dorotę z L. i jej syna o wygnanie gwałtem (pro violenta investigatione) pozywającego ich służebnika (ZK 3b s. 494); 1406 pozywający [Macieja] Kunka z L. Klaus Kesinger o 10 grz. i Marcin podżupczy z Krakowa o 4 grz. nie stawili się w sądzie; pozywający Wawrzyńca kmiecia z L. ww Kesinger o 12 grz. i Konrad podżupczy z Bochni o 4 grz. nie stawili się w sądzie. Kunek winien zapłacić za Wawrzyńca pamiętne (GK 1b s. 4); 1407 Maciek Kunek kmieć i sołtys z L. nie stawił się na sąd kaszt. krak przeciw Paszkowi wikariuszowi i wicekantorowi i Mikołajowi szafarzowi kat. krak. Kunek – jako że jest kmieciem – winien dać 1 wołu [jako karę zw. niestawienne]; tenże Kunek winien zapłacić Pawłowi kmieciowi z Zabłocia [par. Biskupice] 6 grz. 1 wiard. oraz karę sądową (GK 1a k. 7); 1410 sołtys z L. pozwany przez Piotra pleb. z L.; tenże pleban pozwany przez Fennę sołtyskę z L. (OK 4 k. 92r); 1411 oficjał krak rozstrzyga spór między Piotrem pleb. L. a ww. Fermą i wszystkimi kmieciami z L. stwierdzając, że są oni wolni od roszczeń plebana do opieki nad nimi (OK 4 k. 105r); 1414 Piotr Picaranus żupnik krak. oddala roszczenia ww. Kunka o 7 grz. za drzewo i sól (ZK 5 s. 417); 1421 Piotr kmieć z Chodenic pozywa Jana z Giedczyc [sołtysa L.] i Piotra jego „yconomum wulgariter nadworznika” z L. o krowę bezprawnie zabraną na polu w Chodenicach i przetrzymywanie jej wbrew prawu (GK 1 s. 638).

1445 Jan Giedecki z Giedczyc [s. Marcina sołtys L., ławnik sądu wyższego pr. niem. w Tyńcu (Tyn. 192; KUJ2, 128); 1456 → p. 3a; 1460 Anna c. szl. Jana [z Giedczyc i Elżbiety c. Jana Wałacha z Chmielnika w pow. wiśl.] wójta Pilzna oświadcza, że br. jej: Jan, Stanisław i Marcin wójtowie pilzn. zadośćuczynili jej za całą cz. macierzyzny i ojcowizny na wójtostwie pilzn. i sołectwie w L. przed Bochnią (Teut. 3 s. 180); 1464-82 Marcin, Marcisz z Giedczyc s. ww. Jana i Elżbiety wójt Pilzna i sołtys L. (Teut. 3 s. 304; ZK 16 s. 130, 191; GK 21 s. 505, 541); 1464 Jan [Amor] z Tarnowa kaszt. wojn. procesuje się z ww. Marcinem i z Piotrem młynarzem w L. (ZK 16 s. 130); 1470-80 6 ł., które należały niegdyś do sołectwa, jest teraz osadzonych kmieciami (DLb. 1 s. 277); w 30 ł. kmiec. jest wliczonych 6 ł., które niegdyś były sołtysie, a zostały obrócone na kmiece, „exempto scolteto” każdy płaci 1/2 grz. „Item scoltecia est ibi, quae habet sex laneos, et de quolibet una marca”⁶Informacja o ilości łanów sołectwa w L. w DLb. 3 s. 195-6 nie jest jasno zredagowana. Czyżby pierwotnie sołectwo posiadało 12 ł.?. Młyn sołtysa na rz. Rabie płaci 3 grz. (DLb. 3 s. 195-6); 1482 Marcisz z Giedczyc zastawia na rok za 1000 fl. węg. Stan. Wilamowi z Chodenic swoje sołectwo w L. i daje w nie wwiązanie (GK 21 s. 541 – 9 I); tenże Marcin przed sądem najwyższym pr. niem. na zamku krak. sprzedaje za 1000 fl. węg. klasztorowi tyn. sołectwo w L. (Tyn. 276 – 28 I)⁷Data dzienna dok. sprzedaży sołectwa przez Marcina wzbudziła wątpliwości wydawcy dok. (Tyn. 156, ob. przyp. na s. 527); 1497 Mik. Chełmski otrzymuje od Jana Olbr. pr. do [zagrożonego konfiskatą z powodu nieobesłania wyprawy mołdawskiej] sołectwa w L. (MS 2, 902).

1496-1501, 1508 pobór z cz. sołectwa, bez podania ilości łanów (RP s. 4, 49, 87, 122, 258, 287, 350); 1520 pobór z cz. sołectwa z 3 Ł (RP s. 857).

5. -a. Świętopietrze. 1326-7, 1350-5 par. oceniona na 10 grz. (MV 1 s. 124, 194; 2 s. 324, 391, 408); 1327, 1335-7, 1347-58 świętop. 10 sk. (MV 1 s. 298, 369, 379, 392; 2 s. 201 i n. wg ind.); 1374 10 sk. (MV9 s. 22 – jako niezid. w indeksie przez wydawcę S. Szczura „Lepsicia”); 1421 par. oceniona na 14 grz. (MV 10, 10).

-b. Plebani. 1326-7 Stanisław (MV 1 s. 124, 194), 1362 Ryner (MV 2 s. 111); 1389 nieznany z imienia (SP 8 uw. 158/61); 1398-1410 Piotr [Chalasta?] (SP 7, 1396, 1406; 8 uw. 243/106, 244/40; Wiśn.P s. 181; Cracovia artificum suppl. 1410-1412, 10; OK 4 k. 13v, 26r, 27r, 29r, 33v, 42v, 44v, 45v, 47v, 48v, 49v, 53r, 58r, 63r, 77v, 8Ir, 83v, 92, 94r, 99v, 101r, 104r, 105r, 139v, 146r, 149r, 156v, 161v, 190v, 203r, 205r); 1417-21 Klemens s. Mikołaja ze Strzelec [niezid.], kan. przemyski (ZK 6 s. 316; OK 4 k. 217v; Bull. 4, 286, 288, 299, 313, 338, 723, 901, 947).

1417-21 po śmierci pleb. Piotra Chalasty trwa – udokumentowany w Reggistra Supplicationum w Kurii Rzymskiej – spór o wakującą par. w L. Prowizję na tę par., kolejno w tych latach, otrzymywali: Stanisław s. Piotra z Przyrowa, Jan Skryba s. Mikołaja ze Skoków [woj. lub.], Jakub s. Macieja z Łęczycy, Klemens s. Wojciecha ze Skalbmierza. Ponadto ubiegali się o prowizję: Maciej z Osieku [niezid.], Maciej s. Mikołaja ze Słupii, Klemens s. Mikołaja ze Strzelec i Paweł s. Stanisława z Kłodawy [woj. lecz.] (Bullarium 4 wg ind.).

1421 Paweł s. Stanisława [z Kłodawy ?] (SP 2, 1800, 1805-6; MV 10, 10: rezygnacja); 1421-3 Klemens s. Mikołaja ze Strzelec (MV 10, 10: de Sazelcze; GK 1 s. 714-5, 727, 731; 2 s. 36; OK 4 k. 236v, 282r); 1426 Marcin (Tyn. 157); przed 1440 Franciszek; 1440 Michał s. Mikołaja z Buczyny otrzymuje prowizję na wakującą po śmierci Franciszka par. w L. (Buli 5, 1017); 1440-52, 1463 Tomasz s. Szczepana z Bochni magister, protonotariusz oficjała krak. (OK 8 s. 27, 612; 12 s. 134; GK 1 s. 1, 16, 39; 11 s. 721; Bullarium 5 s. 1200, 1316; Cracovia artificum suppl. 1441-1450, 46, 60); 1444 → niżej p. 5d; 1479-84 Wawrzyniec mgr sztuk wyzwolonych i bakałarz pr. kanonicznego (OK 3 s. 163, 170, 183, 361); 1499 woźny sądu grodzkiego zajął u Jakuba pleb. w L. konia koloru płowego czyli cisawego, z białą plamą na czole (equus coloris glauci alias czissawego, calvus). Plebana pozywa o tego konia Sebastian z Oleśników [woj. lub.] i wnosi o karę XV, gdyż pleban konia nie stawił (GK 27 s. 810, 841); 1529 Jan z Łękawicy [niezid.] pleban L. i Secemina [pow. chęc.], altarysta w kaplicy Szafrańców w kat. krak. (LR s. 209; Wypisy 1530-1533, 401; Wypisy 1534-1535, 1272).

-c. Wikariusze. 1401 Piotr (ZK 3a s. 259); 1402 Stanisław (ZK 3a s. 525, 536, 591); przed 1421 Michał (SP 2 1800, 1805); 1489 Jan Dusięta (OK 3 s. 440).

-d. Kościół par., jego uposażenie, sprawy gospodarcze. Przed 1370 kościół par. pod wezw. Narodzenia PM ufundowany przez Kazimierza W, zbudowany pięknie i kunsztownie z kwadratowego [tj. czworobocznego ciosu] kamienia, → p. 8 (DH n. 9 s. 349 – L. dopisana ręką Długosza na marginesie, przy informacji o fundacji przez Kazimierza W. kościołów w dobrach monarszych; DLb. 1 s. 226; 2 s. 125; 3 s. 195).

1389 Tomek z Kolanowa przeciw pleb. z L. o role i siano (SP 8 uw. 158/61 – tu błędny odczyt Troyanow, zamiast Kolanow); 1398 Herman zw. też Irzmanem młynarz z Bochni nie stawił się jako pozywający Piotra pleb. z L. o zabranie 3 koni i wozu (SP 8 uw. 243/106, 244/40); 1403-4 → Książnice Wielkie p. 5a; 1410 → Kolanów p. 5; → p. 4; 1411 → p. 4; 1417 sprawa Klemensa pleb. L., pozywającego wszystkich kmieci w L. o wypędzenie go z plebanii, zostaje przeniesiona z sądu nadwornego na najbliższy wiec w Krakowie. Ciż kmiecie odroczyli termin poprzez pełnomocnika Stanisława kapelana z Tyńca (ZK 6 s. 316); 1417-21 → wyżej: Plebani; 1421 zostaje odroczoma rozprawa z pozwu Pawła rektora kościoła w L. przeciw Mikołajowi, Jakubowi i Janowi [ss. Jana] Gwoździa oskarżonym o zabicie Michała wikariusza z L. i o to, że od tego czasu par. jest obłożona interdyktem. Z tego powodu zmarli parafianie są grzebani poza obrębem cmentarza; ww. Gwoździowie w sprawie z pełnomocnikiem ww. plebana Stan. Nieprowskim zostają skazani każdy na poczwórną karę XV: 1) za najście domu plebana i wyłamanie czworga drzwi, 2) za złamanie kuszy, 3) za zrabowanie innej kuszy, 4) za zadanie 2 ran służebnikowi plebana, a także za niezapłacenie 2 1/2 grz. szkody i po 1 grz. za każdą kuszę; ww. Nieprowski rektor kościoła we Wszechświętem [pow. sand.] poręcza za Pawła pleb. z L., że bliżsi [tj. krewni] zabitego ww. wikariusza nie będą sobie rościć dalszych pretensji, jeżeli ww. Gwoździowie, zgodnie z wyrokiem sądu, zadośćuczynią za głowę zabitego. W tej sprawie Nieprowski będzie obow. odpowiadać w sądzie grodzkim, w obecności bpa i wicekanclerza [koronnego i dziekana krak. Jana Szafrańca]; Stan. Gamrat kaszt. połaniecki poręcza Pawłowi pleb. z L. za stawienie się na najbliższym sądzie wiecowym ww. Mikołaja s. Gwoździa (SP 2, 1800, 1804-6); 1422, 1423 → p. 3b; 1426 → Krzęcin p. 5b.

1440 Tomasz pleban L. procesujący się z Janem, Stanisławem i Bartłomiejem ss. Burzeńskiego zostaje odesłany do sądu duchownego (GK 7 s. 16, 39); 1441 Rafał ze Skawiny kan. i oficjał krak., nie mogąc z powodu ważnych obowiązków poza Krakowem odprawić osobiście sądów, wyznacza na swoje miejsce w oficjaliacie kurii krak. Tomasza z Bochni rektora kościoła w L., z władzą sądzenia i przewodniczenia sądowi; oficjał krak. rozstrzyga spór między ww. pleb. Tomaszem a Janem krewnym zm. Franciszka pleb. w L. o 20 grz. pożyczonych z pieniędzy kośc. przez Franciszka temuż Janowi. Jan winien pod karą ekskomuniki zastawić Tomaszowi, jako następcy Franciszka na par., swój dom w Bochni, położony w pobliżu Bramy Krakowskiej, w sąsiedztwie szpitala i muru miejskiego, z wszystkimi czynszami i dochodami, do czasu dalszych działań prawnych Tomasza (Cracovia artificum, suppl. 1441-1450, 46, 60); 1444 ww. Tomasz wydzierżawia kościół w L. na 3 lata, za 25 grz. rocznie, płaconych w kwartalnych ratach po 5 grz. i kopę gr, Piotrowi Miętraszowi kapłanowi z Bochni. Dzierżawa obejmuje: 2 krowy z 2 cielętami, byka, 3 wieprze, 3 maciory, kury, wóz. Inwentarz ten, zasiewy, nietknięte zapusty, 7 prosiąt oraz sprzęty domowe winny być przez Piotra przy zdawaniu dzierżawy zwrócone; ww. Piotr jako komendatariusz kościoła w L. winien zwrócić Katarzynie ze Stradomia 1/2 grz. (OK 8 s. 612, 615); suplika subdiakona krak. Bartłomieja s. Gryfa o prowizję na par. w L. wakującą, ponieważ ww. Tomasz s. Szczepana z Bochni, sprawując funkcję rektora kościoła w L. przy pomocy swoich służebników, własnymi rękami zabił jakiegoś świeckiego mieszkańca (quondam laicum villanum) z Włostowic, par. Chełm (Bullarium 5, 1200); 1446 → p. 3c; 1452 Mac. Synowiec z Majkowic pozywa ww. pleb. Tomasza o niedanie do poręki zajętego bydła. Maciej chciał też zająć swojego zbiegłego człowieka, lecz pleban nie pozwolił mu tego uczynić. Pleban wnosi o odesłanie sprawy do sądu duchownego (GK 11 s. 721 zp.).

1470-80 kościół par. pod wezw. Narodzenia PM, zbudowany z czworobocznego kamienia. Pr. patr. należy do kl. tyn. Dzies. snop. i kon. wart. 15 grz. z połowy z 30 ł. kmiec. należy do altarii Ś. Krzysztofa w kat. krak. i winna być zwożona przez mieszkańców. Z drugiej połowy tych łanów dzies. wart. około 16 grz. należy do pleb. w L. Do niego należy też: dzies. snop. i kon. wart. 8 grz., niekiedy 10 grz. z całej wsi Kolanów, oraz dzies. snop. wart. niekiedy 4 grz. z wsi Okulice, 2 grz. dzies. z folwarku Krezy i z 2 zagród w Damianicach, 50 ćwiertni żyta jako meszne z L. i Kolanowa, dzies. z roli specjalnej osadzonej szlachcicem, tj. z folwarku ryc. [Goździów]. Pleban posiada: 1 zagrodę, która płaci mu 30 gr, lecz nie pracuje, dobre role podzielone na 3 cz. z małymi lasami. Do par. należy L. i Kolanów (DLb. 1 s. 226-7; 2 s. 125-6; 3 s. 195-6, 214); 1479 Wawrzyniec magister sztuk wyzwolonych i bakałarz pr. kanonicznego pleban w L. wydzierżawia na 3 lata Marcinowi Piszczkowi kapłanowi z Bochni wszystkie dochody i pożytki kościoła w L. W pierwszym roku dzierżawy winien Marcin płacić 14 grz., w następnych 2 latach po 15 grz. Dzierżawca winien ponosić wszystkie ciężary kościoła w L. i nie zaniedbywać odprawiania nabożeństw. Jest obow. pokryć na nowo słomą dach domu plebana, zadbać o naprawę innych defektów domu, sadzawek i ogrodzeń. Pieniądze za dzierżawę winien płacić co roku, pod groźbą ekskomuniki. W czasie przyjazdu plebana do L. dzierżawca winien go utrzymać wraz z końmi. Bydło, trzodę, sprzęty domowe i całe uposażenie plebańskie powinien po upływie czasu dzierżawy zwrócić w takim stanie, w jakim je otrzymał. Wawrzyniec kwituje 5 fl. czystego złota, które już od Marcina otrzymał (OK 3 s. 170-1); 1480 tenże pleban potwierdza odbiór 5 fl. od ww. dzierżawcy dochodów kościoła w L. (OK 3 s. 183); 1484 Marcin domownik (familiaris) Wawrzyńca pleb. w L. (OK 3 s. 361); 1529 pleban pobiera dzies. snop.: wart. 15 grz. z cz. L., wart. 30 gr z ról folw. w L., wart. 6 grz. z całego Kolanowa, wart. 6 grz. z ról folw. w Damianicach, wart. 3 grz. z pewnych ról w Cikowicach i Stanisławicach, meszne w życie i owsie wart. 6 grz. 22 gr z L. i Kolanowa oraz dzies. kon. i stołowe wart. 9 wiard. z całej par. Do pleb. należy 1 zagroda w L. z 3 wiard. czynszu. Dochód par. wynosi 43 grz. 4 gr Cz. L. daje dzies. snop. wart. 18 grz. i dzies. kon. wart. 24 gr altarii Ś. Krzysztofa w kat. krak. (LR s. 209, 211); 1536 kl. tyn. zrzeka się na rzecz Piotra Kmity z Wiśnicza wwdy sand. prawa patr. i prezenty plebanów kościoła par. w L. (AS 5, 272 reg.); 1581 do par. należą: L., Stanisławice, Cikowice, Damianice, Kolanów i Dołuszyce (ŹD) s. 59); 1597 plebanem opat tyn., okręg par. jak wyżej (WR k. 188v).

6. 1491 Stan. Łapczycki malarz przyjęty do pr. miej. w Krakowie (Kacz. 8580); 1495-7 tenże malarz i jego ż. Agnieszka (Cracovia artificum 1199, 1270, 1293, 1401).

Przyjęci do pr. miej. w Bochni: 1533 Feliks Janaskowic s. Jana Janaska i Małgorzaty; 1545 Jan s. Mik. Braniskiego i Anny; 1559 Andrzej Surga s. Jana Surgi i Anny (Księga przyjęć do prawa miejskiego w Bochni 1531-1656. Wyd. F. Kiryk, Wr. 1979, 73, 271, 502).

1455 Marcin s. Piotra z L. studentem Ak. Krak. (Ind. s. 183).

7. J. Wyrozumski, Państwowa gospodarka solna w Polsce do schyłku XIV wieku, Kr. 1968, s. 7, 20-34 (salina w L. w dok. legata Idziego).

8. Wczesnośredn. osada i grodzisko (A. Jodłowski, Grodzisko wczesnośredniowieczne w Łapczycy, pow. Bochnia, AAC 9, z. 2, 1967, s. 49-58; tenże, Wczesnośredniowieczny gród w Łapczycy, pow. Bochnia, w świetle badań z lat 1965-1967 i 1972, SA, 26, 1974, s. 241-7).

Wczesnośredn. osada produkcyjna – solowarska (H. Burchard, Z badań nad początkami eksploatacji soli w Polsce. Sprawozdanie z badań próbnych w Łapczycy, pow. Bochnia i Sidzinie, pow. Kraków, SA, 4, 1957, s. 216-30; recenzja tej pracy T. Wąsowicz w KHKM, 6, 1958, s. 736.

Kościół par. w Łapczycy ufundowany przez Kazimierza W, zbudowany ok. 1340 z ciosowego kamienia, jednonawowy z zamkniętym pięciobocznie prezbiterium. Polichromia stropu sprzed 1596. Nad otworem tęczy późnogotycki krucyfiks. 2 kropielnice kamienne, gotyckie. W dzwonnicy drewn. z XVIII w. dzwon gotycki (J. Seruga, Z. Hendel, Kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Łapczycy, Prace Komisji Historii Sztuki, Kr. 1919, 1, s. 31-62; KatZab. 1 s. 49-50; Rocznik diecezji tarnowskiej 1972 s. 117; Architektura gotycka w Polsce pod red. T. Mroczka i M. Arszyńskiego. Katalog zabytków pod red. A. Włodarka s. 150, 321 – tu szczegółowy opis architektury kościoła, datowanego tu na r. ok. 1340 na podstawie aktów wizytacji bpstwa krak. z XVI-XVIII w. w AMetr. oraz zestawienie literatury; P. Crossley, Gothic architecture in the reign of Casimir the Great, Kr. 1985; A. Tyniec, Badania archeologiczno-architektoniczne gotyckiego kościoła w Łapczycy, gm. Bochnia, w: Badania archeologiczne w województwie tarnowskim w 1990 r., Tarnów 1995, s. 35-40; A. Tyniec-Kępińska, Badania archeologiczno-architektoniczne gotyckiego kościoła w Łapczycy, Rocznik Bocheński, 3, 1995, s. 65-76.