MACIEJKOWICE

(1246 Macegevici – Mp. 1, 29; 1381 Maczeyczouicz, Maczeyouicz – SP 8, 898, 1075; 1384 Maceykowicz, Maczeykouicz – SP 8, 1970, 2055; 1402 Maczeyouicze – ZK 3a s. 476; 1462 Macziczouicze – GK 16 s. 399; 1466 Maczeykowicze – ZK 16 s. 350: 1470-80 Macyeowicze – DLb. 2 s. 162; 1491 Maczyeyowicze – GK 23 s. 602-3; 1564 Maczieiczowicze -LK 2 s. 84)1W poprzednich zeszytach SHGK konsekwentnie używano nazwy „Maciejowice”. W średniowieczu jednak najczęściej stosowanym zapisem była forma „Maciejkowice”, sporadycznie „Maciejowice”. Dopiero od schyłku XV w. powoli przyjmuje się ta ostatnia nazwa. Z tego powodu w haśle przyjęto zapis „Maciejkowice”, dzisiaj nie istnieją, leżały ok. 7 km na E od Brzeska Nowego2W LK 1659-1664, cz. 2, s. 686, w opisie wsi odnotowano, że jest tam już tylko 1 kmieć, który „powinności odprawia zrowno z poddanemi sierosławskiemi” i 2 zagrodników. Funkcjonował tam nadal przewóz przez Wisłę i młyn, którego „woda przez lat kilka zagubiła”. M. istniały jeszcze w 1680 r. Nie notuje tej wsi w par. Brzesko Stare ani wizytacja z 1783 r., ani kolejne późniejsze (RP 1680 s. 99; AMetr., Wizytacja bpa Poniatowskiego z 1783, k. 1013). Ponieważ M. leżały nad Wisłą, zostały może zniesione przez rzekę, mogły też zostać włączone do Sierosławic (→ np. p. 2), nie zachował się tam jednak żaden ślad w postaci nazwy terenowej.

1. 1436 ziemia krak. (ZK 146 s. 330; Wp. 5, 591); 1490 n., 1581 pow. prosz. (ŹD s. 8, 443); 1495 n., 1598 par. Brzesko Stare (RP k. 232r; WR k. 272v).

2. 1409 dz. Zbigniejowska → p. 3A; 1436 w M. m.in. siedliska: nad Wisłą, Wągrodna i z dąbrową; M. graniczy z Kucharami → p. 3A; 1437, 1468 łąka Wągrodna → p. 3A; 1443 Mik. Trestka z Sierosławic z Piotrem Jezioro z M. w sporze o granice między Maciejkowicami a Sierosławicami zostają odesłani przed sąd podkomorski (ZK 147 s. 47); 1448-9, 1451, 1459, 1464 br. Stanisław, Jakub i Marcisz z M. [ss. Piotra Jezioro] pozywają Mik. Trestkę z Sierosławic o granice [z Sierosławicami] (ZK 147 s. 184, 233, 265-6, 311, 471, 359-60, 386); 1448 siedliska Wągrodne i Jankowskie → p. 3A; 1463 siedlisko Wągrodne, rola Góra → p. 3A; 1468 Mik. Trestka z Sierosławic, oddalając pozwy ww. Marcisza, Stanisława i Jakuba z M. o granice [między M. a Sierosławicami], wnosi o zasądzenie na jego korzyść 200 grz. (ZK 147 s. 426, 710); 1495 półłanek Krzywonosowskie; 1500 ł. Janduliński → p. 3A; 1512 rz. Wisła, lasy, gaje i jezioro w M.→ p. 3A; 1564 jezioro (LK 1 s. 59).

3A. Własn. kl. Cyst. w Jędrzejowie do 1246, następnie ryc, od 1552 król. -a. Sprawy własnościowe.

1246 Mścigniew Marcinowic z → Kurozwęk [par. Uniejów, dzisiaj nie istnieją, włączone w XV w. do Kępia], dz. M. [h. Lis, Oksza lub Awdaniec]; Bolesław Wstydl. i jego matka Grzymisława poświadczają, że komes Mścigniew s. Marcina z Kurozwęk, za zgodą żony, synów i krewnych, sprzedał kl. jędrz. całą cz. w Przyłęku [par. Piotrkowice] za 50 grz. srebra i za wieś kl. M. z rocznym zbiorem ozimym i jarym, 6 wołami, 1 cielęciem, 2 krowami i 3 świniami oraz za działkę (locum spaciosum) w Krakowie (Mp. 1, 29)3W dawniejszej literaturze komes Mścigniew Marcinowic z → Kurozwęk z powodu błędnej identyfikacji tej wsi z Kurozwękami w pow. wiśl. łączony był z osiadłą tam w XIV w. rodziną Kurozwęckich h. Poraj. Obecnie przypisuje się go do jednej z rodzin pieczętujących się h. Lis, Oksza lub Awdaniec, których przedstawiciele dziedziczyli w Kurozwękach. Z tego m.in. powodu pozyskane przez Mścigniewa od kl. jędrz. Macegevici utożsamiać należy z M., a nie z Maciejowicami w pow. wiśl. Poglądy historiografii zestawia i szerzej uzasadnia taką identyfikację obu miejscowości z ww. dok. R. Bubczyk, Uwagi o protoplastach rodziny Kurozwęckich na terenie Małopolski w XIII w., w: Społeczeństwo Polski średniowiecznej, t. 7, W. 1999, s. 113-29.

1381-1400, zm. przed 1408 Andrzej dz. M., c. Dorota (SP 8, 898; ZK 5 s. 69).

1381-3 Dominik z M., może ident. z Dominikiem → 1386 (SP 8, 898, 3944); 1381 Andrzej rycerz z M. ze Świętochną [c. Mik. Jezioro] ż. Dominika z M. o dziecko wuja tegoż Andrzeja (SP 8, 898); tenże Andrzej procesuje się z Janem Ligęzą wwdą łęcz. z powodu przywileju (SP 8, 987, 1032, 1075, 1109).

1383-1408 Mikołaj, Miczek zw. Jezioro z M., ojciec Jaszka, Piotrasza, Klemensa, Stanisława i Świętochny (SP 8, 1970, 2823, 4909, 4961, 7516, 8972).

1383-99 Machna ż. Dobiesława z Cudzynowic, dz. cz. macierzystej w M. (SP 8, 1970, 8964); 1383 → Cudzynowice p. 3; Mikołaj z M. wnosi o wpisanie do ksiąg, że oddalił roszczenia Piotra z Cudzynowic o cz. dziedz. w M. (SP 8, 2055); 1384 → Kuchary, par. Brzesko Stare, p. 6; 1386 Mikołaj z M. i jego dzieci nie stawili się w sądzie przeciwko Markowi [z Miroszowa] i Dominikowi [z M.?] o połowę źrebu w Janowicach [par. Kalina]. Zapłacił 8 gr (SP 8, 3944 zp.); 1388 Świętochną z M. c. Mik. Jezioro procesuje się z Markiem z Miroszowa (SP 8 uw. 113/4, 118/8, 123/5; SP 1, 154); → Janowice par. Kalina p. 3.

Przed 1390 Wichna dz. cz. M. → 1390; 1390-6 Cześ tka wd. po Tomaszu z Bólowa, dz. cz. M. (SP 8, 5442; ZK2 s. 471); 1390 Wichna sprzedaje Czestce wd. po Tomaszu z Bólowa swoją cz. dziedz. w M. → Bólów p. 3; 1394 Andrzej z M. oddala roszczenia Mikołaja z M. o podzieloną rolę i o świnie; ww. mają termin wizji o zrobienie przegrody (pro pregroda) i zaoranie 50 zagonów (ZK 1c s. 114).

1396 Wrochna z M. procesuje się z Aleną i Miczkiem z Janowic. Miczek stawia dzieci Wrochny przeciwko tejże Wrochnie (ZK 2 s. 464, 466, 470); Stanisław kmieć z Żerosławic pozywa panią Czestkę z M. o zabór 2 wołów i szkodę. Czestka oddala jego roszczenia (ZK 2 s. 463, 466).

1397-1402 Szymek z M. (SP 8, 8539, uw. 299/75); 1398 Mikołaj, Miczek Zakątny, Kątny z M. → Szymek z M. pozywa Miczka zw. Jezioro z M., który poręczył za Mik. Zakątnego (Zacanthny) z M., że wydzieli Szymkowi role i je ogrodzi, lecz Zakątny tego nie uczynił, w wyniku czego Szymek poniósł stratę 6 grz.; tenże Mik. Jezioro płaci Szymkowi 6 grz. z tytułu poręki za Miczka Kątnego (SP 8, 7486, 7726); 1399 Mik. Jezioro kupuje od Machny z Cudzynowic jej cz. macierzystą w M. → Cudzynowice p. 3; 1400 Andrzej z M. wyspowiadał się kapelanowi przeciwko Kananowi Żydowi krak. w sprawie o porękę za prep. staniąt. (SP 8 uw. 349/22, 351/25); 1401 Szymek z M. pozywa Mik. Jezioro z M. o zabranie bydła i nierogacizny z nieogrodzonej zagrody, przeoranie drogi do jego ról, przekopanie niepodzielonych zarośli i polecenie spalenia gaju, przez co Szymek poniósł szkodę 20 grz. Sprawa odesłana na wiec (ZK 3a s. 342, 392); 1402 tenże Szymek pozywa ww. Mikołaja o przegrody (ZK 3a s. 520; 3 s. 393).

1408-11 Jaszek Jeziorowic z M. s. Mik. Jezioro, br. Piotrasza, Klemensa i Stanisława (ZK 5 s. 69, 196); 1408 Dorota c. Andrzeja z M. sprzedaje Jaszkowi s. Mik. Jezioro za 18 grz. i za łąkę w Pełnatyczach [ziemia przem.] całą cz. ojczystą w M. Jaszek zobowiązuje się zapłacić Dorocie w określonym terminie 8 grz. lub dać jej tę dziedzinę w zastaw (ZK 5 s. 69).

1409-43 Piotr, Piotrasz Jeziorowic, Jezioro, br. Jaszka, Klemensa i Stanisława, ojciec Marcisza, Mikołaja, Stanisława, Jakuba i Heleny ż. Mikołaja z Miroszowa (ZK 5 s. 196; 197 s. 382, 595, 615, 635; 198 s. 46, 104; 260 s. 82).

1409-34, zm. 1435 Klemens Jeziorowic z M. br. Piotra i Stanisława, ojciec Mikołaja i Marcisza z 1-go małżeństwa z NN, 2-ga ż. Świętochna → 1435 (GK4 s. 238; ZK 197 s. 382).

1409-11 Więcesław z M. (ZK 193 s. 23, 48).

1409 Stanisław Jeziorowic z M. br. Jaszka, Piotrasza i Klemensa (ZK 5 s. 196); Zbigniew z Czyrzowa zobowiązuje się zapłacić 25 grz. Jaszkowi z M., w przeciwnym razie da mu wwiązanie w kmiecia płacącego 3 grz. czynszu (ZK 5 s. 128); Paszek Trestka z Trestczyna oddala roszczenia Jaszka, Piotrasza, Klemensa i Stanisława braci z M. o dziedzinę zw. Zbigniejowska, którą chcieli pozyskać pr. bliższości (ZK 5 s. 196); 7 VI Więcesław z M. zastawia za 12 grz. Paszkowi Trestce całą cz. dziedz. w M. Jeśli Więcesław do Bożego Narodzenia nie wykupi zastawu to Paszek dopłaciwszy 4 grz. pozyska tę część, jak i inne zastawione mu części dziedz. (ZK 193 s. 23); 1411 Więcesław z M. kwituje Trestkę z 4 grz. (ZK 193 s. 48); br. Piotrasz z M. i Jaszek Jeziorowice zawierają ugodę z Jakuszem ze Śmiłowic. Jeśli Jakusz zapłaci do Bożego Narodzenia 7 grz. półgr Piotraszowi i Jaszkowi, to obejmie zagrodę w M., w przeciwnym razie bracia będą ją trzymać w zastawie (ZK 193 s. 48, 53).

1416-17 Ofka ż. Piotra z Michałowic, siostra Heleny, dz. cz. M. (ZK 193 s. 362; 194 s. 57-8); 1416 Ofka ż. Piotra z Michałowic pozyskuje na Piotrze i Klemensie z M. zastawioną za 7 grz. zagrodę tamże (ZK 193 s. 362).

1417-34 Helena ż. Mikołaja z Woj [sławic?] i M., wd. po nim 1434, siostra Ofki, dz. cz. M. (ZK 193 s. 362; 146 s. 225-6; OK 5 k. 19v).

1417-28, zm. przed 1434 Mikołaj z Wojsławic?] i M. mąż Heleny, ojciec Macieja (ZK 195 s. 108; 146 s. 225-6); 1417 [siostry] Helena ż. Mikołaja z Woj [sławic?] i Ofka ż. Piotra z Michałowic sprzedają za 42 grz. półgr Piotrowi i Klemensowi z M. całe cz. ojczystą i macierzystą w M. – zap. uszkodzona (ZK 194 s. 57-8); Piotr z M. zobowiązuje się wydzielić Annie żonie zm. brata [Jaszka lub Stanisława] czwartą cz. dóbr – zap. uszkodzona (ZK 194 s. 61); 1421 Helena ż. Mikołaja z M. sprzedaje za 6 grz. półgr Piotrowi z M. siedlisko ojczyste w M. między [siedliskami] tegoż Piotra i Klemensa (ZK 195 s. 108).

1428-33 Maciej s. Mikołaja z M. i Heleny (GK 3 s. 121; OK 5 k. 19v); 1431 Klemens, Mikołaj i Piotr dz. M. → p. 3b; Ścibor z Kępanowa oświadcza przed sądem nadwornym, że Klemens z M. jest dobrym człowiekiem i szlachcicem, i niczego złego o nim nie wie (ZK 9 s. 251); 1432 Stanisław z Młodziejowic zobowiązuje się zapłacić 10 grz. Klemensowi z M. (GK 4 s. 546); 1434 Helena wd. po Mikołaju z M. sprzedaje za 15 grz. Piotrowi i Klemensowi braciom z M. całą cz. dziedz. w M. (ZK 146 s. 225-6).

1435-56, zm. przed 1463 Mikołaj Jezioro z M. s. Klemensa Jeziorowica z 1-ego małżeństwa, ż. Jachna c. Przecława z Węchadłowa → 1444 (ZK 147 s. 118, 164; 198 s. 254; Mp. 4, 1489)4Odróżnienie obu Klemensowiców Marcisza i Mikołaja od ich braci stryjecznych Marcisza i Mik. Piotrowiców nie zawsze było możliwe. Niewątpliwie zmarli oni przed → 1463, kiedy Piotrowice dzielą stryjowiznę w M.

1435-56, zm. przed 1463 Marcisz Jezioro z M. s. Klemensa Jeziorowica z 1-go małżeństwa, br. Mikołaja (ZK 147 s. 62, 74; 198 s. 335)5Zob. przyp. poprzedni; 1435 Mik. Trestka z Sierosławic zobowiązuje się zapłacić 4 grz. Piotrowi z M. Strony umarzają wszystkie spory i uwalniają się od poręk (GK 5 s. 335); Święchna wd. po Klemensie z M. ustępuje pasierbom Mikołajowi i Marciszowi z M. prawa do wiana i posagu na cz. dziedz. w M., do bydła, trzody i zboża złożonego na folw. oraz do zasiewów ozimych tamże (ZK 197 s. 393-4).

1436-39 Jan Jezioro z M. bratanek Piotra Jezioro, s. Jaszka lub Stanisława (ZK 197 s. 490, 608, 692; GK 6 s. 68-9); 1436 Piotr z Wilczkowie i Piotr [Konwa] z Sierosławic zobowiązują się zapłacić 10 grz. Świętochnie wd. po Klemensie z M. do rąk Stanisława z Młodziejowic (ZK 11 s. 177; GK 5 s. 622); Młodziejowski zeznaje, że Piotr Jezioro wydał do jego rąk 7 1/2 grz. długu Heleny [...] z M. (ZK 11 s. 177-8 – zap. uszkodzona, przekreślono imię: Świętochna i napisano: Helena); Jan z M. pozyskuje na stryju Piotrze Jezioro trzecią cz. ojcowizny i trzecią cz. zasiewów ozimych i jarych w M. Piotr winien do najbliższych terminów wydzielić bratankowi tę część i inne rzeczy (ZK 197 s. 490 zp., 513); Piotr Jezioro z M. i jego bratanek Jan dzielą dobra. Piotrowi przypada siedlisko, na którym siedzi, inne siedlisko nad Wisłą i dwie części trzeciego siedliska zw. Wągrodna w M. Role te leżą po prawej stronie idąc ze wsi ku granicy Kuchar. Jan bierze siedlisko z dąbrową między siedliskami Piotra i Mikołaja oraz role, które także leżą po prawej stronie w kierunku granic Kuchar. Łąki, lasy i jazy podzielą między siebie (ZK 197 s. 552-3).

1437 Mirosław z M.→ Mik. Franczek z Cudzynowic oprawia ż. Dorocie c. Mirosława z M. 40 grz. posagu na połowie dóbr dziedz. (ZK 197 s. 679); Jan z M. wydzierżawia na 3 lata Piotrowi Jezioro z M. całą cz. dziedz. w M. z wyjątkiem łąki zw. Wągrodna (Wangrodna). Piotr będzie tę część trzymał pod zakładem 10 grz., a po upływie okresu dzierżawy zwróci ją bez zasiewów zimowych. Jeśli nie obejmie dzierżawy, Jan zwróci mu pieniądze; tenże Jan kwituje Piotra z pieniędzy za ww. dzierżawę (ZK 197 s. 647); Piotr Jezioro z M. przysięgą oddala roszczenia Piotra Konwy z Sierosławic o 20 grz. poręki (ZK 197 s. 686); 1438 Piotr z M. składa w sądzie grodzkim krak. 10 grz. dla Jana z M. zgodnie ze zobowiązaniem wpisanym do ksiąg nadwornych (GK 6 s. 40); 1439 20 I Jan z M. zeznaje, że przyjął od Piotra z M. 10 grz., które miał otrzymać do Bożego Narodzenia ubiegłego roku za kupioną dziedzinę w M. (GK 6 s. 68-9); Mik. Trestka z Sierosławic pozywa Piotra z M., który winien złożyć w sądzie dok., że posiada niwę w M.; Piotr oddala roszczenia Trestki o ww. niwę, ponieważ nie stawił się on w sądzie (GK 6 s. 81, 137, 160); tenże Trestka wzywa Mik. Jezioro z M. do odbioru pieniędzy za zastaw w M. Mikołaj nie stawił się na wyznaczony termin (GK 6 s. 86); 1443 Piotr Konwa z Sierosławic pozyskuje 3 grz. na Piotrze z M. z tytułu siedliska (areatorum alias ossyedla) w Sierosławicach (ZK 198 s. 111-2, 141); 1444 Mikołaj [Klemensowic] z M. oprawia ż. Jachnie c. Przecława z Węchadłowa 80 grz. posagu i 40 grz. wiana na połowie dóbr (ZK 198 s. 218).

1448-1500 Marcisz Jezioro dz. M. s. Piotra Jezioro, br. Mikołaja, Stanisława, Jakuba i Heleny, 1-sza ż. Jadwiga z Damianie → 1456, 2-ga ż. Katarzyna bratnica Mikołaja z Kazimierzy Małej → 1490, c. Zofia ż. Jana z Koczanowa → 1485 (ZK 16 s. 337, 350, 396, 429, 431, 434, 470; 17 s. 501, 544; 147 s. 351; 199 s. 171; 200 s. 1, 31, 40-1, 66, 114, 253; GK 13 s. 304; 16 s. 288, 315-6, 351, 574, 606, 632, 733; 17 s. 60, 247, 272, 438, 803, 952; 18 s. 10, 609-10, 779, 806, 834, 836, 855, 863, 883, 897, 950; 19 s. 149, 193).

1448-59 Mikołaj Jezioro z M. br. Marcisza, Stanisława, Jakuba i Heleny (ZK 13 s. 225; 200 s. 1).

1448-66, zm. 1467 Stanisław Jezioro z M. br. Marcisza, Mikołaja, Jakuba i Heleny (ZK 16 s. 337, 350, 396-7; 199 s. 171; 200 s. 66, 137; 201 s. 153; GK 12 s. 122; 13 s. 304).

1448-66, zm. 1467 Jakub Jezioro z M. kleryk mieszkający w szkole zamkowej w Krakowie, br. Marcisza, Stanisława, Mikołaja i Heleny (ZK 16 s. 337, 397, 438; GK 16 s. 299, 315-6, 351, 574, 606, 632, 733, 796; 17 s. 60, 247, 272);

1448 Marcisz z M. wydzierżawia Mik. Konwie z Sierosławic na 3 lata za 14 grz. całą cz. dziedz. w M. (ZK 198 s. 443); Marcisz i Stanisław z M. wydzierżawiają br. Mikołajowi z M. na 3 lata za 4 grz. rocznie całą cz. dziedz. w M. Jeśli Mikołaj nie zapłaci raty, to zwróci braciom tę część wraz z zasiewami ozimymi i jarymi, ponadto zwróci nie biorąc pieniędzy 3 korce ziarna siewnego, 4 czubate korce tłuczy [tj. kaszy z tłuczonego zboża], 6 świń i 4 gęsi (ZK 198 s. 462); br. Mikołaj, Stanisław, Marcisz i Jakub z M. dzielą dobra dziedz. w M. Mikołaj i Jakub otrzymują 2 siedliska zw. Wągrodne i Jankowskie, zaś Stanisław i Marcisz siedlisko, na którym siedział ich ojciec. Pozostałe role z łąkami i gajami podzielą po połowie (ZK 198 s. 464);

1449 Mik. Jezioro z M. zobowiązuje się zapłacić br. Marciszowi 14 grz. w ciągu roku (ZK 199 s. 45); 1451 tenże Jezioro ma zapłacić Marciszowi 18 grz. Marcisz umarza stary zapis (ZK 199 s. 161); 1456 tenże Marcisz zobowiązuje się zapłacić w określonym terminie br. Mikołajowi 10 grz. i 13 grz. w ciągu 2 lat (ZK 199 s. 227); Jadwiga ż. Marcisza z M. c. zm. Andrzeja z Damianic oświadcza, że br. Marcisz i Jakub z Damianic spłacili ją z dóbr ojczystych i macierzystych oraz z posagu; Marcisz z Damianic zobowiązuje się zapłacić szwagrowi Marciszowi z M. w ratach 20 grz. do Bożego Narodzenia, 13 grz. od tego święta począwszy w ciągu 2 lat i kolejne 7 grz. w ciągu 3 lat; Marcisz z M. oprawia ww. ż. Jadwidze 40 grz. posagu i 50 grz. wiana na połowie M. (ZK 199 s. 227-30); Marcisz [Klemensowic] kwituje br. Mikołaja ze spłaty 17 1/2 grz. i umarza zapis; tenże Mikołaj sprzedaje br. Marciszowi za 60 mniej 2 grz. stryjowiznę w M. Jachna jego żona zrzeka się zapisów posagu i wiana na tej części (ZK 199 s. 228-9); 1458 Marcisz z M. zastawia za 20 grz. Mikołajowi z Węchadłowa łan w dobrach dziedz. w Damianicach z kmieciem Marcinem płacącym 2 grz. czynszu (ZK 199 s. 255); 1459 Marcisz M. nie zapłacił br. Mikołajowi z M. 13 grz., płaci zatem karę 6 sk. i winien mu dać wwiązanie w swych kmieci płacących 11/2 grz. czynszu; tenże Marcisz zastawia na 2 lata br. Mikołajowi za 33 grz. całą cz. w M., którą wcześniej od niego kupił. Jeśli do tego czasu nie wykupi tej części, przejdzie ona na własność Mikołaja. Jadwiga ż. Marcisza zrzeka się zapisu oprawy posagu i wiana na tej części; Marcisz z Damianic ręcząc za szwagra Marcisza zobowiązuje się zapłacić Stanisławowi z M. 3 grz. (ZK 199 s. 287)6W tejże zapisce powtórzonej na s. 230, gdzie pisarz pomylił osoby obu Marciszów, z Damianic i z M„ jak świadczą o tym wykreślenia i ponowne wpisanie miejscowości, mowa o sumie 40 grz. Zapis ten dotyczy jednak Marcisza z Damianic; Mik. Jezioro z M. zobowiązuje się zapłacić w ciągu 2 lat Mik. Raciborowi z Miroszowa 11 grz. z tytułu wiana za siostrę Helenę (ZK 258 s. 196a).

1460 Jakub kleryk z M. oddala zarzuty br. Marcisza, jakoby chciał uwolnić cz. dziedziny, którą mu wcześniej wydzierżawił, i jakoby oskarżał Marcisza o nieobsianie roli i domagał się z tego tytułu odszkodowania. Sprawa odesłana przed sąd duchowny (ZK 200 s. 63); sąd nakazuje Marciszowi z M. wydzielić br. Stanisławowi [należną mu cz.] dóbr ojczystych. Jednocześnie Stanisław oddala pozew brata o zboże, świnie i inne rzeczy (ZK 200 s. 73); 1462 wyrokiem sądu Marcisz ma wydzielić br. Stanisławowi [należną mu] cz. ojczystą i macierzystą w M.; tenże Stanisław występuje o przysądzone mu kary za niewydzielenie ww. części (ZK 200 s. 136, 139); Jakub z M. oskarża br. Marcisza, że od ponad 2 lat żyje w ekskomunice i nie stara się od niej uwolnić (SP 2, 3702); Marcisz zobowiązuje się w wyniku ugody zwrócić br. Jakubowi 6 grz., wypłacając mu po 1 1/2 grz. na każde Suche Dni (GK 16 s. 399); 1463 tenże Jakub pozywa Marcisza, aby dokonał podziału dóbr zgodnie z wyrokiem sądu. Marcisz odpowiada, że jeśli dotąd czegoś nie wydał, to teraz chce wydać. Wyrokiem sądu winien zatem dokonać podziału w określonym terminie (GK 16 s. 903); br. Marcisz, Stanisław i Jakub z M. dzielą dobra po ojcu [Piotrze] i po stryju Klemensie z M. Najstarszemu Marciszowi przypada cała cz. stryjowizny w M., włączając do tego połowę przysługującą czwartemu br. Mik. Jezioro, którą wykupił od niego wraz z siedliskiem zw. Wągrodne. Cała ta część położona jest po prawej stronie wsi. Stanisławowi i Jakubowi przypada cała cz. ojczysta w M., leżąca po lewej stronie wsi. Połowa roli Góra będzie należeć do Marcisza. Bracia zobowiązują się towarzyszyć Marciszowi i bronić go w sądzie wiecowym, przed który pozwała go ich siostra Helena [ż. Mik. Racibora z Miroszowa]. Jeśli w cz. ojczystej zostanie jakaś cz. siedliska i zagrody zw. Jankowskie, to bracia połowę wydzielą Marciszowi. Strony umarzają wzajemne pozwy (ZK 200 s. 200); 1464 br. Stanisław i Jakub z M. składają protest, ponieważ Helena ż. Mikołaja z Miroszowa nie stawiła się przed sądem, aby dokonać wpisu do ksiąg, że została spłacona z dóbr ojczystych, macierzystych i ze stryjowizny, i nie odebrała pozostałych należnych jej pieniędzy (ZK 200 s. 280); Marcisz z M. kwituje Marcisza z Damianic ze spłaty 50 grz. posagu (ZK 200 s. 307)7Wpis powtórzony w roku następnym → ZK 200 s. 307; Jakub z M. występuje o karę XV od Marcisza z M., gdyż nie otrzymał wwiązania w kmiecia; tenże Marcisz potwierdza, że winien jest br. księdzu Jakubowi z M. 5 grz., i w tej sumie daje mu wwiązanie w kmiecia Stan. Kunczę, zobowiązuje się ponadto wypłacić mu 2 grz. kar sądowych lub dopisać tę sumę do zastawu kmiecia (GK 17 s. 445, 455, 465, 481); Mikołaj alias Racibor z Miroszowa kwituje Stanisława z M. ze spłaty 2 grz. posagu za ż. Helenę (GK 17 s. 456); 1465 Helena ż. Mik. Racibora c. Piotra Jezioro z M. kwituje br. Stanisława, Marcisza i Jakuba ze spłaty z dóbr ojczystych, macierzystych i ze stryjowizny, i oświadcza że została przez nich wyposażona (ZK 200 s. 306, 308 zp.); 1465-6 Marcisz z M. alias z Węchadłowa (GK 17 s. 803, 952).

1467 Marcisz Jezioro z M. daje Janowi Opatkowskiemu z tytułu poręki wwiązanie w dziedzinę w M. (GK 18 s. 229); Marcisz z M. zobowiązuje się zapłacić Mik. Raciborowi Miroszowskiemu 5 1/2 grz. i inne 5 1/2 grz., które Tomasz z Węchadłowa winien był zapłacić za swego ojca (ZK 260 s. 166); Helena ż. Mikołaja z Miroszowa, siostra Stanisława i Jakuba z M. odbiera od egzekutorów testamentu ww. zmarłych braci, tj. od mgra Klemensa z Górki dra dekretów i od Piotra kleryka wieczystego w kaplicy Szafrańców w kat. krak., dok. sądu ziemskiego świeckiego (secularis) na pewne części dziedziny [w M.], mianowicie 2 dok. pod pieczęciami Jana Bohuna [z Donosów sędziego] i Jana z Pielgrzymowic [podsędka], 1 dok. Pawła z Bogumiłowic i Krystyna Myszki, 1 dok. Jana Reja z Szumska i Filipa z Chrobrza, 1 dok. Bartosza z Gór i Filipa z Chrobrza, 1 dok. Jana z Oleśnicy i Dobiesława z Koszyc, i wreszcie 1 dok. Pawła sędziego i Jakuba podsędka. Helena z br. Marcinem z M. ma uwolnić od poręki Jakuba Jakuszowica z Pirocic i Mikołaja z Leksic z racji sprzedanych 2 łanów. Odebrała też wszystkie pozwy sądowe (OK 12 s. 769-70); 1468 ww. Helena pozywa Marcina z M. o dobra ojczyste wart. 60 grz. (ZK 16 s. 470; 17 s. 544); Mik. Racibor z Miroszowa żąda od Marcisza uiszczenia kary zgodnie z wyrokiem [za niestawienie się w sądzie]. Marcisz odpowiada, że nie zapłaci, gdyż siedział w więzieniu u starosty [→ p. 6]. Mikołaj oskarża Marcisza, że zmówił się on z przyjaciółmi, aby tak twierdzili. Wyrok: Marcisz z powodu uwięzienia wolny jest od kary (ZK 315 s. 375); Marcisz z wyroku sądu zastawia za 5 1/2 grz. ww. Raciborowi kmiecia Czalbacha w M. z połową czynszu, czyli 1/2 grz. i 2 gr oraz z połową jego robocizn (ZK 260 s. 221-2); Marcin Jezioro z M. zastawia za 3 grz. Janowi Niziołkowi kmieciowi z Dolan łąkę zw. Wągrodna w M. k. granicy Wyżyckiego i Trestki. Jeśli w ciągu 10 lat Jezioro nie wykupi zastawu, to po tym czasie kmieć musi mu tę łąkę zwrócić nie biorąc za to pieniędzy. Marcin nie może zabronić Niziołkowi korzystać z drzew i zarośli na tej łące (GK 18 s. 574); → Klonów p. 4.

1470 Maciej Donatkowski [z Koczanowa] opiekun dzieci zm. Marcisza Skórki z Klonowa pozywa Marcisza z M. jako poręczyciela Mik. Rycerza [z Siennicy, ziemia chełmska] o zwrot ww. dzieciom 2 wołów, 10 jałówek, 30 owiec, 8 kogutów, 6 kóz, 20 świń, pługa i brony, których Rycerz nie oddał wraz z dzierżawą (GK 19 s. 193, 201); Marcisz z M. zastawia Mik. Trestce z Sierosławic za 15 grz. 3/4 ł. z kmieciem Janem Czalbachem w M. Jeśli Marcisz nie wykupi zastawu w ciągu 4 lat, to suma wzrośnie do 30 grz. (ZK 200 s. 368 zp.); 1473-4 Stan. Trestka składa protest, ponieważ gotów był wziąć pieniądze od Marcina Jezioro, lecz ich nie otrzymał (ZK 201 s. 86, 111); 1475 Jezioro zastawia Mik. Trestce za 15 grz. ww. łan z kmieciem Czalbachem, jeśli jednak w ciągu 6 lat go nie wykupi, to przejdzie on na własność Trestki, który będzie mógł osadzić na nim własnych ludzi (ZK 201 s. 146); Marcin z M. wyrokiem sądu oddala roszczenia Heleny ż. Mikołaja z Miroszowa, która bezprawnie pozywała go o to, że pozostając siłą w jej ojcowiźnie nie chciał jej dać należnej jej części z jego dóbr ani z tych części dóbr, które przypadły Marcinowi po ich zmarłych braciach. Helena występuje o 60 grz. i o tyleż szkody. Pozew został wniesiony z tego powodu, że pozyskała ona tę część [po braciach?] z wyroku króla (ZK 201 s. 153); 1476 sąd ziemski krak. potwierdza autentyczność przedstawionego przez Marcina z M. dok. sąd., na mocy którego kupił on od Mikołaja jego cz. dziedz. w M., i nakazuje Helenie ż. Jana z Krzyszkowic dz. z Węchadłowa, która pozywała go o tę cz. ojczystą, wieczyste milczenie w tej sprawie (ZK 201 s. 224); 1477 Mik. Trestka z Sierosławic oświadcza, że Marcisz z M. wykupił za 15 grz. zastawione mu 3/4 ł. w M. (ZK 201 s. 225); 1480 Helena ż. Marka Świrada z Węchadłowa kwituje stryja Marcina ze spłaty z dóbr ojczystych, macierzystych i ze stryjowizny; tenże Marcisz zobowiązuje się wypłacić Helenie ż. Jakuba z Krzyszkowic 10 grz. lub dać jej wwiązanie w łan w M., skąd jest 1 grz. czynszu (ZK 201 s. 326-7); Marcisz Jezioro z M. pozywa Zbigniewa z Kazimierzy Wielkiej o 50 grz. i o gwałtowne najście domu (GK 21 s. 140); 1485 tenże Marcin zastawia i zapisuje Janowi z Koczanowa tytułem 40 grz. posagu c. Zofii półł. w M., na którym siedzi Krzywonoski (ZK 202 s. 102); 1488 woźny zeznał, że Marcisz z M. dał Helenie z Węchadłowa wwiązanie [w ł. w M.] (ZK 202 s. 198); 1490 tenże Marcin oprawia ż. Katarzynie po 50 grz. posagu i wiana na połowie M. (ZK 202 s. 306); 1495 Jadwiga wd. po Macieju z Koczanowa matka zm. Jana z Koczanowa oraz Przecław z Żerkowie stryj dzieci tegoż Jana umarzają zapis Marcisza z M. 40 grz. na dobrym półł. w M. i zobowiązują się, że ww. dzieci Stanisław i Maciej nie będą go o ten zapis niepokoić; Marcisz z M. zastawia c. Zofii za 40 grz. półłanek zw. Krzywonosowskie w M., Zofia zaś pod zakładem 40 grz. zobowiązuje się, że nie oddali od wiana [zapisanego na półłanku] dzieci ze zm. mężem Janem. Wystawiono dok. (ZK 203 s. 83-4); 1497 Stanisław z Chlewisk dworzanin król. otrzymuje obietnicę wwiązania w oprawę Katarzyny wd. po [Marciszu] Jezioro na wsi M. jej i dzieci; Piotr Chlewicki podczaszy ks. Zygmunta [Jag.] otrzymuje obietnicę nadania dóbr Andrzeja ze Zbylutowic, jego żony i dzieci, m.in. cz. M., zagrożonych konfiskatą za nieobesłanie wyprawy mołdawskiej (MS 3, 773; AKH 9, 178); 1500 → Lekszyce p. 3a.

1502-12 Zofia Jeziorówna c. Marcisza Jezioro, ż. Stan. Łękawskiego z Marcinkowic, dz. M., do 1523 pisała się wraz z mężem z tej wsi (ZK 203 s. 305; 205 s. 196, 217, 229, 248, 277, 293); 1502 Jan Świrad z Węchadłowa kwituje Zofię ż. Stanisława z Łękawy i Marcinkowic ze spłaty 10 grz., które zapisała ona jego ojcu zm. Jakubowi na półł. zw. Janduliński w M. (ZK 203 s. 305); → [po 1504]; 1504 Imram z Lekszyc ustępuje za 50 grz. Beacie ż. Stan. Koczanowskiego zastaw, jaki ma [od → 1500] od Mikołaja z Kazimierzy Małej na dobrach M. (GK 29 s. 68); Beata ż. Stan. Koczanowskiego składa protest przeciwko Imramowi z Lekszyc, ponieważ gotowa była odebrać od niego zgodnie z wpisem w księgach grodzkich zapis na dobrach M., lecz on nie przybył; Imram potwierdza powyższą transakcję (ZK 203 s. 348-50); [po 1504] br. Mikołaj, Jan, Stanisław, Jakub i Stanisław [!] Jankowscy na mocy pr. bliższości do dóbr po babce pozywają Stan. Koczanowskiego o sumy zabezpieczone na młynie [→ Hanesz] na Prądniku, gdyż Koczanowski po śmierci ż. Beaty, babki Jankowskich, zagarnął dla siebie w M. i wywiózł do swych dóbr dzierżawnych żyto, pszenicę i owies z folwarku, ogrodu i brogów, wyprowadził 4 woły, 5 krów, 4 tuczne wieprze i 8 macior oraz wywiózł całe wyposażenie domu (ZK 23 s. 89-90)8Regest powtórzony za hasłem → Koczanów p. 3, gdzie zamieszczono go, zgodnie z chronologią wpisów w księdze, pod 1502 r. Barbara jako ż. Koczanowskiego wspomniana jest tutaj jako zmarła. Tymczasem trzykrotnie jeszcze wystąpiła przed sądem w → 1504 r. Ogląd składki w księdze ZK 23 na s. 75-96 potwierdza wątpliwości co do prawidłowego jej ułożenia i datowania podczas oprawy księgi. Z pewnością należy ją datować na lata po 1504, zob. przyp. następny; [po 1504] – 1509 ciż Jankowscy pozywają Koczanowskiego o sumy na dzierżawionym przez niego młynie Hanesz w Prądniku [Małym, Biskupim] na rz. Prądnik, ponieważ ich babkę a swoją ż. Beatę namówił do sprzedaży za 97 grz. jej dóbr ojczystych i macierzystych w Koczanowie, lecz sumy tej nie dopisał jej do oprawy na swych dobrach. Z tego tytułu pr. bliższości pozywają go o tę sumę (ZK 23 s. 92, 399-400; 24 s. 40-1, 48, 107-8, 201)9Regesty zapisek powtórzone za hasłem → Koczanów p. 3, gdzie zamieszczono je pod 1. 1502-9. O chronologii wpisów w ZK 23 pod rokiem 1502 zob. przyp. poprzedni. Kontynuacja zapisek w niniejszej sprawie zaczyna się dopiero w roku 1507. Sądzę zatem, że bliżej tego roku datować należy składkę w ZK 23 na s. 75-94.

1512-26 n. Wisław Włodek z Piekar i M. h. Zabawa (ZK 205 s. 196-7; 206 s. 242-3); 1512 → Łękawa Marcinkowice p. 3a; Dobiesław Kozłowski dzierż. M. składa protest przeciwko Zofii ż. Stan. Łękawskiego, że sprzedała Włodkowi oba brzegi Wisły, lasy, gaje i jezioro, do których nic nie ma (ZK 205 s. 196-7)10W RP z lat 1514-20 wymieniana jest cz. Łękawskiego bez danych o poborze (RP k. 715r-856r); 1517 tenże Włodek z Piekar, Miszowa i M. zobowiązuje się zwrócić Janowi Trzecieskiemu 100 fl. lub dać mu wwiązanie w swoją cz. M. (ZK 205 s. 419-20); 1519 br. niepodzieleni Stanisław, Jakub i Więcesław zw. Jankowscy z Jankowie dziedzice i dzierżyciele M. ustępują za 50 grz. Janowi Wolskiemu prawa do dóbr M., które mają po zm. babce Beacie (ZK 206 s. 51); 1521 Jan Wolski dzierż. M. oprawia ż. Zofii c. Andrzeja Wyżyckiego po 35 grz. posagu i wiana na połowie dóbr dziedz. (ZK 206 s. 95); 1526 tenże Wolski ustępuje Wisławowi Włodkowi zapisy 50 grz. od br. Jankowskich [→ 1519] i 100 fl. od Jana Druzjana Trzecieskiego na M. [→ 1517] i daje Włodkowi wwiązanie w M. (ZK 206 s. 223); → p. 3B; Wisław Włodek z Piekar i M. zastawia za 180 fl. niepodzielonym Mik. Zbylutowskiemu [z Czajęczyc] i Mik. Lekszyckiemu niepodzielnie całą cz. dziedz. w M. Po wykupieniu zastawu Lekszycki zachowa dla siebie zasiewy ozime; Lekszycki dzierż. M. zobowiązuje się zapłacić Zbylutowskiemu 100 fl. długu lub da mu wwiązanie w swoją cz. M., którą dzierżawią pospołu od Włodka – zp. (ZK 206 s. 224-5, 227); Zofia ż. Jana Wolskiego za zgodą męża ustępuje Wisławowi Włodkowi zapis oprawy na M. Zgodę wyrażają także br. Zofii Jan Wyżycki i Jan Borowski (frater sanguinis – ZK 206 s. 242-3).

1554 własn. król. w tenucie Włodka → p. 3B; 1564 własn. król. w tenucie Hier. Bużeńskiego (LK 1 s. 59)11Jeziorowice zostali wykupieni przez Włodka. Wraz ze sprzedażą przez Wojc. Łaskiego królowi M. → 1552, na własność króla przeszła także ta cz. Włodków, którą mieli po Jeziorowicach → p. 3B.

3B. Cz. szlach. w posiadaniu Gryfów, od 1491 Porajów Kurozwęckich, od 1498 także mieszczan prosz., od pol. XVI w. król.

-a. Sprawy własnościowe. 1398-1409 Zbyszek z M. i → Czyrzowa 1405-10 h. Gryf (SP 8 uw. 275/11, 276/64, 291/85, 293/71, 309/16, 315/26, 317/25, 319/45; SP 2, 736; ZK 3 s. 231, 383; 3a s. 225, 236; 3b s. 52, 56, 530); 1398-1402 Zbyszek z M. procesuje się z Chebdą z Tropią i jego poręczycielami o zwrot długu (SP 8, 8536, 8887, 9531, 10064, uw. 324/68; SP 2, 854; ZK 3a s. 225, 236, 268, 346, 413, 465-6, 476, 521; 3 s. 364, 369, 394); 1398 Chebda z Tropia zobowiązuje się zwrócić Zbyszkowi 40 grz. gr pras., a jego poręczyciele Miłota z Chodenic, Włodek z Jakubowic i Jaszek z Klęczan gwarantują, że w przeciwnym razie zapłaci mu [zakupioną] dziesięciną z Zakrzowa Wielkiego [par. Bodzanów, własn. kl. staniąt.]. Gdyby ta dzies. została zniszczona przez grad lub zużyta na wyprawę wojenną, to Chebda zapłaci mu 8 grz.; 1402 Stanisław z Bobowej, Wiernek z Rożnowa, Ota z Tworkowej i Mikołaj z Zabełcza zobowiązują się spłacić Zbyszkowi 40 grz. poręki za ww. Chebdę. Zostają uwolnieni z poręki (SP 8, 6280; ZK 3 s. 393).

1400-1 Zbyszek z M. z Włodkiem z Kościelca o 6 grz. za kupionego konia i szkodę; tenże Włodek zobowiązuje się zapłacić Zbyszkowi 4 grz. i 13 gr (SP 8, uw. 355/35; ZK 3a s. 225, 236, 265, 271, 277, 285, 292, 301; 3 s. 276); 1403-4 Zbyszek z M. procesuje się z Żydem Drobnym o swój dług (ZK 3b s. 236, 379, 390, 394, 409, 420, 431, 447); 1404 Zbyszek zastawia za 30 grz. półgr Janikowi z Marszowic całą cz. dziedz. w M. i ręczy za siostrę i innych [krewnych], że nie będą temu przeciwni (ZK 4 s. 165); 1405 Janik z Marszowic pozywa Zbyszka z Czyrzowa [i M.] o 30 grz. szkody, ponieważ Zbyszek nie dał mu wwiązania w 1 1/2 ł. w M., który wziął od niego w zastaw za ww. sumę (ZK 3b s. 487, 499, 510, 526); Janik [z Marszowic zastawnik] z M. (ZK 3b s. 530, 539).

1409-31 Paszek Trestka z Trestczyna [zamek, dzisiaj nie istnieje, położony był na terenie obecnej wsi Brzana Dolna w par. Bobowa] h. Gryf, dz. cz. M. (ZK 5 s. 196; GK 4 s. 226); 1409 Zbigniew z Czyrzowa sprzedaje za 100 grz. ww. Paszkowi całą cz. dziedz. w M. (ZK 5 s. 203); Jaszek z M., jego s. Mikołaj i Katarzyna ż. tegoż Mikołaja ręczą Paszkowi Trestce w sprawie 30 grz., które mieli na M., lecz nie mogli podjąć tych pieniędzy, ponieważ Jakusz ongiś także włodarz Trestki zajął 16 grz., kwestionując ich prawo do całej sumy. Jakusz winien więc stawić swoich poręczycieli w tej sprawie; tenże Trestka przez swego włodarza Jakusza oświadcza, że jeśli Zbigniew z Czyrzowa będzie przeszkadzał tejże Katarzynie w objęciu dziedziny M., to Paszek będzie jej zachodźcą (GK 1a k. 125r); → p. 3A; 1431 tenże Paszek przeciwko Mikołajowi i Piotrowi [Konwom] z Sierosławic, których oskarżył o to, że wtargnęli do jego dziedziny w M., wyłamali dwoje drzwi we młynie, trzecie przepiłowali i zadali 36 ran stojącym z nim (GK 4 s. 226).

1435-82 Mikołaj Trestka z Sierosławic s. Paszka, dz. cz. M. (GK 5 s. 335; ZK 147 s. 62; 201 s. 447-8); 1435 Mik. Trestka z Sierosławic zobowiązuje się zapłacić 4 grz. Piotrowi z M. Strony umarzają wszystkie spory i uwalniają się od poręk (GK 5 s. 335); 1436 br. Andrzej z Trestczyna i Mikołaj z Sierosławic dzielą dobra. Mikołajowi przypadają całe cz. w Sierosławicach i M. w ziemi krak. oraz cała dziedzina zw. Zajezierze w ziemi sand. (ZK 146 s. 330; Wp. 5, 591); Mik. Trestka z Sierosławic zastawia za 20 grz. Mikołajowi ongiś z Owczar 1 1/2 ł. osiadłego w M. (ZK 197 s. 536); 1439, 1470, 1473-5, 1477 → p. 3A.

1481-91 Stanisław Trestka z Sierosławic, s. Mik. Trestki, dz. M. (ZK 201 s. 401; 202 s. 319-20); 1481 Stan. Trestka z Sierosławic za zgodą ojca Mikołaja oprawia ż. Beacie c. Tomasza Rachwałowskiego po 120 grz. posagu i wiana na połowie Sierosławic i M. (ZK 201 s. 401); 1482 sąd wyrokuje, że Rafał Ryterski winien złożyć dok. ugody z Mik. Sierosławskim w sprawie młynarza uprowadzonego z M., wartego 10 grz., i tyleż z tytułu szkody. Sierosławski nie zaprzeczył ugodzie i strona złożyła pamiętne (ZK 201 s. 447-8); 1488 Stan. Trestka z Sierosławic i Witowa zastawia za 220 fl. węg. Mikołajowi z Piekar połowy Sierosławic i M. – zp. (GK 22 s. 1076-7); 1490 tenże Trestka zastawia Marciszowi z Jankowic za 90 grz. połowę wsi, czyli dziedziny M., ł. w Sierosławicach z kmieciami Maciejem Koczwarą i Stan. Trzaską karczmę tamże z kmieciem Grzegorzem i karczmarzem Janem Duranem oraz łąkę zw. Zadrwieńska (GK 23 s. 224-5).

1491-8, zm. 1503 Krzesław Kurozwęcki z Kurozwęk h. Poraj, bp kujawski, kanclerz Królestwa, dz. cz. M. (ZK 202 s. 319-20; GK 27 s. 59-61); 1491 Stan. Trestka dz. Sierosławic i M. sprzedaje Krzesławowi z Kurozwęk kanclerzowi Królestwa folwark w Sierosławicach w pow. prosz.; Trestka sprzedaje temuż Kurozwęckiemu za 2000 grz. cz. dziedz. w Sierosławicach, którą kupił od Marcisza Konwy z Jankowie, i całą cz. w M. Transakcję ma wnieść do ksiąg ziemskich; Kurozwęcki zobowiązuje się wypłacić Trestce w bieżącym roku 800 fl. węg. lub dać mu wwiązanie w Sierosławice i M. (GK 23 s. 602-5; ZK 202 s. 319-20).

1498-1506, zm. przed 1508 Klemens Słonko rajca prosz., posesor Sierosławic, Śmiłowic i M. (GK 29 s. 59-61; ZK 203 s. 123-4); 1498 Krzesław z Kurozwęk bp kujawski i kanclerz kor. sprzedaje za 3000 fl. węg. sław. Klemensowi Słonko i jego ż. Zofii z Proszowic wsie Sierosławice, Śmiłowice i M. w pow. prósz. Kurozwęcki lub jego spadkobiercy zobowiązują się bronić Słonków przed roszczeniami innych osób pod zakładem 3500 fl. węg. Kurozwęcki pod takim zakładem wpisze tę transakcję do akt ziemskich na rokach w Proszowicach lub do akt sądu nadwornego w Krakowie – zp. → 1512; Słonko rajca prósz, zobowiązuje się zapłacić Kurozwęckiemu w określonym czasie 1000 fl. węg. w ratach w ciągu 3 lat. Nadpisane: 1504 Adam z Kurozwęk kwituje Słonkę za zm. [1503] stryja Krzesława ze spłaty ww. sumy; woźny wwiązuje Słonkę w wymienione dobra (GK 27 s. 59-61, 72-3); Mikołaj z Kamieńca kaszt. sand. i star. krak. poświadcza Krzesławowi z Kurozwęk powyższą transakcję (MS 3, s. 261).

1504 – zm. 1507 Mikołaj „Lubelczyk” z Kurozwęk wwda lub. i star. sier., dz. cz. M. (MS 3, 1942); 1504 z działu dóbr po śmierci br. Piotra kaszt. sand., podskarbiego Królestwa i star. krak. oraz Krzesława z Kurozwęk bpa włocławskiego i kancl. Królestwa Mikołajowi wwdzie lub. i star. sier. s. zm. Dobiesława z Kurozwęk wwdy sand. przypadają m.in. Sierosławice, Smiłowice i M. (MS 3, 1942); → wyżej 149812Dobra Sierosławice, Śmiłowice i M. pozostały nadal w rękach rodziny Kurozwęckich, ponieważ spadkobiercy bpa Krzesława zakwestionowali ich sprzedaż pr. bliższości. Nie byli jednak w stanie zwrócić pieniędzy, więc córka Słonki Ewa Kozłowska trzymała te dobra w dzierżawie do momentu spłaty sumy zakupu. Stało się dopiero w → 1512 r. Jakieś zapisy na ww. dobrach nie zostały jednak spłacone, skoro dzierż. M. jest także jej s. Marcin → 1523; 1506 Zygmunt I na prośbę ww. Słonki zatwierdza dok. star. krak. Mik. Kamienieckiego [z → 1498] dot. zakupu ww. wsi (MS 3, 2702).

1508 – zm. przed 1511 Adam Kurozwęcki z Kurozwęk, s. Mikołaja (MS 4, 331; ZK 205 s. 33-4); 1508-23 Ewa Kozłowska c. Klemensa Słonko, ż. Dobiesława Kozłowskiego dzierż. M. (ZK 205 s. 4; 206 s. 140); 1508 Ewa z Rytwian wd. po Mik. Kurozwęckim wwdzie lub. i jej dzieci: Adam z Kurozwęk z ż. Jadwigą z Tęczyna, Hieronim i panna Elżbieta zawierają ugodę w sprawie podziału dóbr, wśród nich Sierosławic, Śmiłowic i M. (MS 4, 331); Adam Kurozwęcki zapisuje ż. Jadwidze z Tęczyna wsie, m.in. Sierosławice, Śmiłowice i M. Jadwiga zobowiązuje się ich nie sprzedawać, a Adam kasuje oprawę na nich po 5000 fl. węg. posagu i wiana; Jadwiga wydzierżawia mężowi ww. dobra (ZK 203 s. 482-4); Ewa Kozłowska dzierż. (tenutrix) w Sierosławicach składa protest przeciwko Jakubowi Gruszczyńskiemu, który złożył pozew przeciwko Maciejowi Kozłowskiemu na dobra Sierosławice, Śmiłowice i M., gdzie nie ma on żadnych praw; z wyroku sądu taż Kozłowska dzierż, ww. dóbr jest zwolniona od postępowania w sprawie z powództwa Jakuba Gruszczyńskiego, który pozywał ją o wydanie jej siostry Barbary Słonkowej w związku ze sprawą w sądzie duchownym (ZK 205 s. 4-5); 1509 Adam z Kurozwęk dz. Goszyc wykupuje ż. Jadwigę z Tęczyna z dzierżawy dóbr, m.in. M. (ZK 205 s. 33-4); 1510 szl. Dobiesław Kozłowski przenosi 800 fl. węg. na połowę dóbr dziedz. i zastawnych Sierosławice, Śmiłowice i M. ż. Ewy c. zm. Klemensa Słonko mieszcz. prosz., Ewa zaś zastawia te dobra mężowi. Ww. dobra Klemens i Zofia Słonkowie kupili od bpa kujawskiego i kancl. Królestwa Krzesława Kurozwęckiego, podług zaś innej umowy Ewa i jej zm. ojciec [spłacili za te dobra → 1504] Adama Kurozwęckiego; Ewa i Dobiesław Kozłowscy zapisują sobie wzajemnie dobra w dożywocie (ZK 205 s. 123-4); 1511 → p. 3b; 1512 Dobiesław Kozłowski dzierż. M. → p. 3A; Ewa c. Klemensa Słonki i ż. Dobiesława Kozłowskiego poleca unieważnić zapis zakupu ww. dóbr → 1498 (GK 27 s. 59); 1519 Ewa wd. po Dobiesławie Kozłowskim z M. zobowiązuje się oddać Janowi Wolskiemu 30 grz. pod rygorem wwiązania w jej cz. M. (ZK 206 s. 52).

1520 Jadwiga z Tęczyna wd. po Adamie z Kurozwęk ż. Piotra z Opalenicy [woj. pozn.] poborcy ceł pozn. zastawia za 10000 fl. Łukaszowi Włoszakowskiemu z Włoszakowic [woj. pozn.] dobra w pow. prosz, i ksiąs. zapisane jej przez zm. męża, m.in. Sierosławice, M. i Smiłowice (MS 4, 12694-5); 1521 Włoszakowski ustępuje Piotrowi Opaleńskiemu ww. dobra (MS 4, 3674); 1522 Opaleński sprzedaje za 3000 fl. węg. Jarosławowi Łaskiemu krajczemu kor. wsie w ziemi krak., m.in. Sierosławice, Śmiłowice i M. (MS 4, 13098); 1523 Marcin Kozłowski dz. czyli dzierż. (heres seu tenutarius) M. uznaje zapis matki, wd. po Dobiesławie Kozłowskim, 30 grz. dla Wolskiego na dobrach M. i dopisuje do tej sumy 26 fl. (ZK 206 s. 140); Hieronim z Łaska [woj. sier.] wwda inowrocławski [mąż Anny c. Adama Kurozwęckiego] dz. Rytwian, Łaska i Goszyc kwituje Piotra Opaleńskiego z 3000 fl. poręki z tytułu dóbr, m.in. Sierosławic, Śmiłowic i M. (MS” 4, 4143); 1524 Jarosław z Łaska wwda sier. dz. Rytwian zastawia za 4000 fl. Sewerynowi Bonerowi z Balic star. biec. m.in. zapisane w dożywocie Marcinowi Myszkowskiemu i Kozłowskiemu ww. wsie (MS” 4, 13819); 1526 Jan Wolski dzierż. M. ustępuje Wisławowi Włodkowi zapis 74 fl. na M., który miał od Ewy Kozłowskiej i jej s. Marcina; Włodek ustępuje ten zapis Mik. Zbylutowskiemu z Czajęczyc i Mik. Lekszyckiemu – zp. Spłaceni w 1528 (ZK 206 s. 224, 226).

1552 Wojc. Łaski zapisuje wieczyście Zygmuntowi Augustowi wsie Sierosławice, M. i Smiłowice w pow. prósz. (MS” 5, 5677); 1554 tenże król zezwala Mik. Boguszowi z Woli Boguszowej [woj. lub.] wojskiemu lub. i star. krasnostawskiemu oraz Janowi Boguszowi wykupić z rąk Włodka [nie odczytane – z Ciborowic?] ww. wsie (MS 5, 6846, 6848).

1562 Zygmunt August zastawia za 7000 fl. Hier. Bużeńskiemu burgr. krak. wsie Sierosławice, Smiłowice i M., które otrzymał od Wojciecha Łaskiego na prywatny użytek (MS 5, 2613); 1564 ww. wsie w tenucie żupnika krak. Hier. Bużeńskiego (LK 2 s. 84).

-b. Kmiecie, młynarze, karczmarze. 1431 Babucza kmieć z M. procesuje się z Klemensem, Mikołajem i Piotrem dz. M; tenże Babucza pozywa ww. Klemensa o to, że przybył z dwoma szlachcicami do jego domu i zadał mu 6 ran krwawych. Paszek Trestka z Sierosławic staje o swoją karę (GK 4 s. 226); kmieć Maciej przeciwko Klemensowi z M. (GK 4 s. 239); 1445 Piotr Gromek i Paweł (ZK 198 s. 254); 1459 → p. 3A; 1464 Stan. Kuncza → p. 3A; 1468, 1470 Jan Czalbach kmieć Marcisza → p. 3A; 1482 młynarz → p. 3B; 1485 Krzywonoski → p. 3A; 1489 Stan. Trestka z Sierosławic oskarża Stan. Sobieńskiego ze Śmiłowic o to, że nie dopuścił do zatrzymania kmiecia Mikołaja wartego 10 grz., który uciekł z M., i nie chciał go wydać (GK 23 s. 74); 1506 Jakub i Jan Fortuna (GK 29 s. 1025); 1511 Dobiesław Kozłowski z Proszowic kwituje Mik. Łękawskiego z 11 grz., które zapisał mu na kmieciu Miechockim w M. (ZK 205 s. 156).

-c. Areał, folw., pobór. 1435 folwark → p. 3A; 1465 wieś M. [w cz. Mik.] Trestki skazana na karę XIV za niezapłacenie wiardunkowego (GK 17 s. 704); 1475 wieś M. [w cz. Marcisza] Jezioro nie zapłaciła 8 gr poboru (GK 20 s. 38); 1490-1, 1494 pobór z 1 ł.; 1492, 1495-1501, 1504-14, 1516, 1518-20 pobór łącznie z Sierosławic i M. z 5 1/2 ł. (ŹD s. 443; RP k. 18r, 77r, 84r, 120r, 165r, 180v, 195v, 212v, 232r, 256r, 285r, 301r, 305v, 310v, 316v, 325v, 347r, 371r, 550r, 578r, 603r, 633r, 715r, 796r, 818r, 856r); 1530 pobór łącznie z Sierosławic i M. z 5 1/2 ł. i młyna dorocznego (RP k. 22); 1564 2 kmieci na półłankach płaci czynsz po 1 grz. 12 gr, dają po 2 kapłony, po 1 serze i po 15 jaj. Karczmarz płaci z karczmy 2 grz. rocznie, daje 1 kapłona i 15 jaj. Rybitw płaci z jeziora i z brzegu z przynależnymi jutrzynami oraz z łąk 3 grz. Przewoźnik płaci od przewozu 2 grz. (LK 1 s. 59); pobór łącznie z Sierosławic i M. z 5 1/2 ł. (LK 2 s. 84); 1581 pobór z 2 półł. i roli karczemnej (ŹD s. 8).

5. 1470-80 dzies. snop. w gonitwę zw. wielką z Sierosławic i z M. oraz z 1 ł. kmiec. zw. Konwecki, przynależnego do dworu Konwy13Wydawca DLb. błędnie zrozumiał, ewentualnie źle odczytał użyte w rękopisie określenia „curia conve” i „laneus dictus Konwenczsky” (zamiast „Konweczsky” ), wiążąc je niepotrzebnie z konwentem Hebdowskim. I taką też błędną lekcję przyjęto w haśle → Brzesko Stare p. 5, gdzie ł. Konwencki usytuowano, wbrew tekstowi Długosza, właśnie w Brzesku Starym. Tymczasem chodzi o dwór i ł. w Sierosławicach należące do Konwów h. Strzemię, który został obecnie przyłączony do folwarku w Sierosławicach, dla preb. Ś. Pankracego w Starym Brzesku (DLb. 2 s. 162).

6. 1398 Miczek dz. M. skazany na zapłacenie kar: sądowi XV, Jakubowi woźnemu sędziego 6 sk., i na karę król. LXX, ponieważ w sądzie zadał kłam temuż Jakubowi (SP 8, 7262); Miczek Jezioro z M. nie stawił się przeciwko Więcesławowi komornikowi [sędziego], którego oskarżył o niesprawiedliwe osądzenie, za co skazany został na kary XV sądowi i komornikowi. Pobrano 1 grz., z której połowę Piotr z Boleścic wziął dla króla (SP 8, 7593); 1437 Piotr Jezioro z M. przysięgą własną oddala zarzuty Stanka kmiecia z Podgajów o ciężarną dziewczynę (ZK 197 s. 616); 1468 Mik. Zarogowski z Bielan, Mikołaj z Zagórzyc, Jakub z Sieborowic, Jan z Janikowic i Maciej z Miroszowa wyręczają z wieży Marcisza Jezioro z M. i pod zakładem 50 grz. zobowiązują się stawić go w grodzie przed starostą. Marcisz zobowiązuje się uwolnić ww. od poręki pod gwarancją wwiązania w M. – zp. (GK 18 s. 499, 540, 661); → p. 3A; 1469 Marcin Jezioro z M. został oskarżony przed starostą, że jest złodziejem i współdziałał z innymi złodziejami, lecz obecnie nikt mu tego nie rzucił prosto w twarz. Marcisz i dwóch innych składając przysięgę, że jest dobrym człowiekiem, a nie złodziejem, i że złodziei nie przechowywał, oczyszczają go z niesławy (GK 18 s. 727).

1 W poprzednich zeszytach SHGK konsekwentnie używano nazwy „Maciejowice”. W średniowieczu jednak najczęściej stosowanym zapisem była forma „Maciejkowice”, sporadycznie „Maciejowice”. Dopiero od schyłku XV w. powoli przyjmuje się ta ostatnia nazwa. Z tego powodu w haśle przyjęto zapis „Maciejkowice”.

2 W LK 1659-1664, cz. 2, s. 686, w opisie wsi odnotowano, że jest tam już tylko 1 kmieć, który „powinności odprawia zrowno z poddanemi sierosławskiemi” i 2 zagrodników. Funkcjonował tam nadal przewóz przez Wisłę i młyn, którego „woda przez lat kilka zagubiła”. M. istniały jeszcze w 1680 r. Nie notuje tej wsi w par. Brzesko Stare ani wizytacja z 1783 r., ani kolejne późniejsze (RP 1680 s. 99; AMetr., Wizytacja bpa Poniatowskiego z 1783, k. 1013). Ponieważ M. leżały nad Wisłą, zostały może zniesione przez rzekę, mogły też zostać włączone do Sierosławic (→ np. p. 2), nie zachował się tam jednak żaden ślad w postaci nazwy terenowej.

3 W dawniejszej literaturze komes Mścigniew Marcinowic z → Kurozwęk z powodu błędnej identyfikacji tej wsi z Kurozwękami w pow. wiśl. łączony był z osiadłą tam w XIV w. rodziną Kurozwęckich h. Poraj. Obecnie przypisuje się go do jednej z rodzin pieczętujących się h. Lis, Oksza lub Awdaniec, których przedstawiciele dziedziczyli w Kurozwękach. Z tego m.in. powodu pozyskane przez Mścigniewa od kl. jędrz. Macegevici utożsamiać należy z M., a nie z Maciejowicami w pow. wiśl. Poglądy historiografii zestawia i szerzej uzasadnia taką identyfikację obu miejscowości z ww. dok. R. Bubczyk, Uwagi o protoplastach rodziny Kurozwęckich na terenie Małopolski w XIII w., w: Społeczeństwo Polski średniowiecznej, t. 7, W. 1999, s. 113-29.

4 Odróżnienie obu Klemensowiców Marcisza i Mikołaja od ich braci stryjecznych Marcisza i Mik. Piotrowiców nie zawsze było możliwe. Niewątpliwie zmarli oni przed → 1463, kiedy Piotrowice dzielą stryjowiznę w M.

5 Zob. przyp. poprzedni.

6 W tejże zapisce powtórzonej na s. 230, gdzie pisarz pomylił osoby obu Marciszów, z Damianic i z M„ jak świadczą o tym wykreślenia i ponowne wpisanie miejscowości, mowa o sumie 40 grz. Zapis ten dotyczy jednak Marcisza z Damianic.

7 Wpis powtórzony w roku następnym → ZK 200 s. 307.

8 Regest powtórzony za hasłem → Koczanów p. 3, gdzie zamieszczono go, zgodnie z chronologią wpisów w księdze, pod 1502 r. Barbara jako ż. Koczanowskiego wspomniana jest tutaj jako zmarła. Tymczasem trzykrotnie jeszcze wystąpiła przed sądem w → 1504 r. Ogląd składki w księdze ZK 23 na s. 75-96 potwierdza wątpliwości co do prawidłowego jej ułożenia i datowania podczas oprawy księgi. Z pewnością należy ją datować na lata po 1504, zob. przyp. następny.

9 Regesty zapisek powtórzone za hasłem → Koczanów p. 3, gdzie zamieszczono je pod 1. 1502-9. O chronologii wpisów w ZK 23 pod rokiem 1502 zob. przyp. poprzedni. Kontynuacja zapisek w niniejszej sprawie zaczyna się dopiero w roku 1507. Sądzę zatem, że bliżej tego roku datować należy składkę w ZK 23 na s. 75-94.

10 W RP z lat 1514-20 wymieniana jest cz. Łękawskiego bez danych o poborze (RP k. 715r-856r).

11 Jeziorowice zostali wykupieni przez Włodka. Wraz ze sprzedażą przez Wojc. Łaskiego królowi M. → 1552, na własność króla przeszła także ta cz. Włodków, którą mieli po Jeziorowicach → p. 3B.

12 Dobra Sierosławice, Śmiłowice i M. pozostały nadal w rękach rodziny Kurozwęckich, ponieważ spadkobiercy bpa Krzesława zakwestionowali ich sprzedaż pr. bliższości. Nie byli jednak w stanie zwrócić pieniędzy, więc córka Słonki Ewa Kozłowska trzymała te dobra w dzierżawie do momentu spłaty sumy zakupu. Stało się dopiero w → 1512 r. Jakieś zapisy na ww. dobrach nie zostały jednak spłacone, skoro dzierż. M. jest także jej s. Marcin → 1523.

13 Wydawca DLb. błędnie zrozumiał, ewentualnie źle odczytał użyte w rękopisie określenia „curia conve” i „laneus dictus Konwenczsky” (zamiast „Konweczsky” ), wiążąc je niepotrzebnie z konwentem Hebdowskim. I taką też błędną lekcję przyjęto w haśle → Brzesko Stare p. 5, gdzie ł. Konwencki usytuowano, wbrew tekstowi Długosza, właśnie w Brzesku Starym. Tymczasem chodzi o dwór i ł. w Sierosławicach należące do Konwów h. Strzemię.