(1405 Byala, Bela, Bala Biczkowska, Byala Minor, Byala Parva, Byala Trepczyna), dziś Biała Dolna, 8 km na NW od Częstochowy.

1. 1405 B. w ziemi krak. w dystr. krzepickim (Mp. 4, 1089); 1508 n. pow. lel. (RP s. 360; ŹD s. 79); a. 1407 B. w par. Kłobuck (W. Smolarkiewicz, Parafia i kościół w Białej pow. częstochowskiego, s. 5-10); 1407 n. par. Biała Wielka (tamże).

2. 1534 wyznaczona granica między → Kamykiem i Libidzą rozpoczyna się od kopcy narożnych k. miejsca bagnistego zw. Borzymiec i stąd prowadzi miedzą, czyli uroczyskiem między południem i zachodem do bagniska zw. Smug Hebdzin i dalej poprzez znaki i kopce dochodzi do drogi z Kamyka do B. i idzie na wierzchowisko stawu zw. Fundament kmiecia z B. zw. Cichosz, stąd do drugiego stawu kmiecia z B. zw. Bęk aż do grobli tego stawu i od niego w lewo k. bagniska alias smugu do grobli stawu plebana z B. Od końca tej grobli idzie granica przez łąkę kmiecia z B. zw. Dbrza do strumyka płynącego ze stawu plebana, stąd do stawu kmiecia Franka z B., do smugu płynącego ze stawu Franka, który to smug wpływa do stawu zw. Mierzanów, i tędy do wierzchowiska stawu Mierzanów i k. niego do młyna, czyli dolnej grobli tego stawu i stąd do stawu zw. Kuźnicki i dalej biegnie ta granica obok smugu Skwiercz. Wyznaczona wyżej granica dzieli również Kamyk i B. Stąd prowadzi między Kamykiem i Libidzą do lasu zw. Uroczysko, dalej do miejsca zw. Osice, czyli Średnie Bory i przez las Osice i blisko Łazów alias Mieściska dochodzi do miejsca zw. Laski i Pogorzele, gdzie są granice między Kamykiem Feliksa Trepki i B. Jana Trepki (AJG rps 1271 k. 7); 1564 potok i puszcza sosnowa (LK 1 s. 255); 1570 droga z Krakowa na Śląsk [przez Miechów, Żarnowiec, Lelów, Krzepice] przez B., własn. Trepki Wilkowieckiego (LDK s. 65).

3. Własn. król. 1405 Władysław Jag. poświadcza, że Hryćko Kierdejowicz (de Gerdeowycz) sprzedaje za 250 grz. Bielowi z Błeszna B. w ziemi krak. i dystr. krzepickim, którą Hryćko dostał od króla specjalnym przyw. Król zastrzega sobie pr. wykupu wsi w tej sumie i zobowiązuje Biela do służby na wyprawy z lancą i 2 włóczniami (Mp. 4, 1089); 1422 Jędrzych zw. Biel z Błeszna zapisuje ż. N. 200 grz. posagu i wiana na dwu wsiach B. i trzeciej wsi Kamyk (GK 1 s. 736); 1425 B. Biczkowska → Biała Wielka p. 3; 1433 na mocy układu między Henrykiem z Błeszna a Anną wd. po Mikołaju z B. Henryk ma dzierżyć B. aż do pełnoletności swej bratanicy Barbary c. Anny, która będzie mieć wieś Kamyk do czasu swego małżeństwa, a potem zwróci go Barbarze, natomiast Wilkowiecko będzie Anna trzymać tytułem wiana i posagu do czasu spłacenia jej sum (SP 2, 2467); 1447 Barbara ż. Mirogniewa z Lipnicy oskarża Zygm. Biela z Libidzy o 400 grz. szkody w jej dobrach po ojcu Wilkowiecko i B., które Zygmunt dzierżył jako jej opiekun w czasie jej niepełnoletności, oraz o bezprawne dzierżenie odziedziczonej przez nią po ojcu wsi Kamyk (SP 2, 3289); 1470-80 B. Parva, dz. Zygmunt Biel h. Ostoja, 18 ł. kmiec., folwark, karczma z rolą, 2 zagrody bez ról (DLb. 3 s. 169); B. Maior [!], dz. Trepka h. Topór, łany kmiece, 1 ł. folw. (DLb. 2 s. 213)¹; 1490-1500 B. Minor, brak danych (ŹD s. 434; RP s. 146, 159, 173, 189, 203, 67, 34, 5, 242); 1508-9 B. Trepczyna, pobór z 1 1/2 ł. (RP s. 360, 382); 1510-14 brak danych (RP s. 667, 648, 589, 563, 724); 1509 krak. sąd komisarski upoważnia Jana Łabędzia do wwiązania się w dobra w Pierzchnie i 4 1/2 ł. w B. skonfiskowane szewcowi z Kłobucka Stanisławowi i jego ż. Zofii za niestawiennictwo na wyprawę (AKH 9, 688, 696); Zygmunt Stary nadaje Janowi Łabędziowi skonfiskowane Janowi i Feliksowi oraz ich siostrom i ciotkom dobra: Błeszno, Wrzosowa, B., Kamyk i Wilkowiecko z powodu nieobesłania wyprawy (AKH 9, 713); 1511 krak. sąd komisarski przysądza Janowi Łabędziowi skonfiskowane szewcowi z Kłobucka Stanisławowi i jego ż. Zofii z Pierzchna za niestawiennictwo na wyprawę dobra B. i Pierzchno. Sąd odsyła Jana „ad brachium regale et auctoritatem capitanealem” (AKH 9, 714); Mikołaj z Kamieńca wwda i star. krak. wprowadza Jana Łabędzia w dobra Pierzchno i B. skonfiskowane szewcowi z Kłobucka Stanisławowi i jego ż. Zofii z Pierzchna (AKH 9, 715); 1521 Feliks Trepka z B. (GK 36 s. 9); 1531 Jan Łabędź ceduje Feliksowi Trepce cz. w B. po szewcu z Kłobucka i dz. Pierzchna (Bon. 15 s. 142); 1534 Jan Trepka z Libidzy i B. → p. 2; 1550 Zygmunt August na prośbę wwdy krak. Piotra Kmity nadaje w dożywocie Baltazarowi Trepce i jego ss. Walentemu, Stanisławowi i Zygmuntowi wieś B. w pow. lel. (MS 5, 1101); 1564 B. własn. król. w dożywociu Baltazara Trepki, 10 kmieci płaci po 30 gr czynszu z równych ról, daje po 4 korce sepu w owsie miary krzepickiej, po 4 koguty i po 20 jaj. Mały młyn o 1 kole na potoku, 3 stawki na potrzeby dzierżawcy, puszcza sosnowa. Mały folwark, na którym uprawia się żyto, owies i groch (LK 1 s. 255); B. Trepczyna pobór z 1 1/2 ł. (LK 2 s. 93).

5. 1448 dzies. snop. w B. M. plebanowi w Kłobucku (Mp. 4, 1506); 1454 dzies. snop. dla ufundowanego przez Kazimierza Jag. kl. kanoników regularnych w Kłobucku (AJG rps 133 k. 9-11); 1470-80 B. Parva dzies. snop. i kon. wart. od 6 do 10 grz. oraz z ról karczmarskich kl. w Kłobucku, dzies. snop. z folwarku plebanowi w Białej Wielkiej (DLb. 3 s. 169)¹; 1529 dzies. pien. z B. Minor wart. 24 gr kl. w Kłobucku (LR s. 326)².