(1373 Miclussouicze - Mp. 1, 314; 1403 Mikluszowice - KK 2, 478 - z kopii; 1431 Miklussicze, Miklussouicze - GK 4 s. 315; 1529 Myklvschowicze, Gorka seu Myklvschowicze - LR s. 139; 1530 Gorca Micluschow - RP k. 23; 1571 Wrzodowa Góra vel Mikuszewice - W. Wittyg, Nieznana szlachta i jej herby, Kr. 1908, s. 331¹W 1571 oddano pobór z wsi Wrzodowa Góra vel Mikuszewice w pow. prosz. Owa Wrzodowa Góra to Górka Kościelnicka (ŹD s. 7)) dziś nie istnieje, leżała między Górką Kościelnicką i Ruszczą (dziś zapewne cz. Górki), ok. 15 km na NE od Krakowa.

1. 1373 ziemia krak. (Mp. 1, 314); 1489 pow. prosz. (RP s. 139); 1530 pow. szczyrz. (RP k. 23); [par. Górka].

2. 1395 role w Woli par. Grabie leżą przy drodze z Ruszczy do M. (ZDK 1, 120).

3. Własn. szlach. 3a. Sprawy własnościowe. 1373, zm. po 1388 Uniesława dz. Kantorowic, M. i cz. Ruszczy, wd. po Jakubie z Ruszczy sędzi sand. →p. 4²M., cz. Ruszczy i →Kantorowice stanowiły niewątpliwie własność Uniesławy. Była ona 2-gą ż. Jakuba Grotowica h. Rawa, z którym nie pozostawiła potomstwa. Jakub był zapewne jej drugim mężem. Z pierwszego małżeństwa miała przypuszczalnie dzieci: Paszka z Barućwierci [Śląsk Cieszyński], Wiernka, Marcina i Małgorzatę, którzy sprzedając w 1395 r. Kantorowice określili je jako macierzyste. J. Wroniszewski, kierując się kryterium imionowym, zaliczył Uniesławę do potomków komesa Uniesława starszego, ojca Marcina dz. Brzeznej i Chomranic, ożenionego z Katarzyną c. komesa Marka Gryfity (Wroniszewski Rawicze 1 s. 103). Katarzyna z kolei była chyba jedynym dzieckiem Marka kaszt. sand. zm. ok. 1285 r. i być może jedyną spadkobierczynią tej linii Gryfów, która wywodziła się od Klemensa Klemensica zm. po 1186/87 (M. Wójcik, Ród Gryfów do końca XIII wieku. Pochodzenie - genealogia - rozsiedlenie, Wrocław 1993, s. 117). Pochodzenie Uniesławy od Kat. Gryfitki tłumaczyłoby jej dziedziczenie w Ruszczy starym gnieździe Gryfów. Druga cz. Ruszczy pozostawała w rękach potomków Bartłomieja Klemensica, a po nim Sulisława i Klemensa, przodków stolnika krak. Wierzbięty zm. 1425.

1394 Paszek Barućwierski, Wiernek, Marcisz i ich siostra Bryda sprzedają za 700 grz. Wierzbięcie z Branic [cz.] Ruszczy z pr. patr. tamtejszego kościoła i wieś M. (ZK 2 s. 8).

1394-1417, zm. 1425 Wierzbięta z M., →Branic 1386-1425 i Ruszczy, h. Gryf, stolnik krak., mąż Doroty, ojciec Grzegorza, Piotra i Małgorzaty ż. Stan. Szreniawy z Imbramowic (ZK 2 s. 8; KK 2, 573; UM 423); 1401 Wichna wd. po Czadrze z Czajowic zapisuje swej bratanicy Dorocie c. Jaszka dz. M. po swej śmierci 100 grz. na połowie ojczystej w Czajowicach (ZK 3 s. 315)³Dorota jest zapewne identyczna z ż. Wierzbięty z Branic znaną od 1402 r. Taka identyfikacja wyjaśnia roszczenia Wierzbięty w 1420 r. o pr. bliższości do →Czajowic p. 3; 1403 →p. 5; 1405 →p. 4; 1409 →Lubocza p. 3Ab lub 4c; 1417 →p. 5.

1431 br. niepodzieleni Grzegorz i Piotr z Branic sprzedają za 300 grz. półgr Bartoszowi z Górki pisarzowi generalnemu krak. wieś M. z 4 wołami i 3 końmi roboczymi oraz wszelkimi zasiewami jarymi i ozimymi. Dorota matka ww. braci winna zrezygnować z oprawy posagu i wiana. Jeśli ww. bracia zwrócą Bartoszowi do Bożego Narodzenia 200 grz. wówczas obejmą z powrotem M.; ww. bracia kwitują Bartłomieja z 200 grz. za sprzedaną mu wieś M. (GK 4 s. 315-6, 332).

1431-3 Bartłomiej z →Górki [Kościelnickiej] 1423-41, M. pisarz generalny ziemi krak., ż. Ożanna, 1^o v. ż. Jana Warszowskiego, 2^o v. ż. Kaspera Krugla (GK 4 s. 315-6, 332, 840; ZK 10 s. 178); 1433 sprawa Bartłomieja pisarza ziemskiego krak. i Macieja jego włodarza z M. z Mikoszem z Krzysztoporzyc (GK 4 s. 840); Grzegorz z Branic, poręczając za br. Piotra i matkę Dorotę, sprzedaje za 300 grz. półgr Bartłomiejowi z Górki [Kościelnickiej] pisarzowi ziemskiemu krak. swoją wieś ojczystą M. Niniejszy zapis nie zmienia postanowień wcześniej dokonanej sprzedaży [→1431] przed Piotrem Szafrańcem wwdą krak. a wówczas star. krak. Bartosz na prośbę króla Władysława [Jag.] godzi się, aby Grzegorz mógł wykupić tę wieś za 200 grz. do Bożego Narodzenia, po tym terminie wieś przejdzie na wieczystą własność Bartosza (ZK 10 s. 176-7); Magdalena ż. Jana z Brzezia, c. Abrahama z Goszyc, wstrzymuje z tytułu pr. bliższości wystawienie dok. w sprawie kupna M. przez Bartłomieja z Górki (ZK 10 s. 178 zp.).

1443 Małgorzata c. zm. Wierzbięty z Branic ż. [Stan.] Szreniawy z Imbramowic pozywa Ożannę wd. po Bartoszu z Górki pisarzu ziemskim krak. o bezprawne trzymanie jej dóbr ojczystych w M. (ZK 146 s. 449); Wojciech Kaczka przedmieszcz. raciborski sprzedaje za 1200 grz. szer. gr pras. kanclerzowi Kró­lestwa Janowi z Koniecpola [woj. sier.] całe cz. dziedz., czyli →Górkę i M., które mu przypadły po jego zm. br. stryj. Bartłomieju z Górki Zdziebor ze Świeradzic zobowiązuje się bronić Jana z Koniecpola przed wszelkimi przeszkodami i stratami wg zwyczaju ziemskiego. Ożanna wd. po Bartłomieju rezygnuje z pr. do posagu i wiana na ww. dobrach. Obydwoje zaś poręczają królowi za Wojc. Kaczkę w ten sposób, że spłaci on długi Bartłomieja, a uzyskanych od kanclerza pieniędzy nie wywiezie z Królestwa, ale powinien je „super bonis hereditatis reponere”, w przeciwnym razie zapłacą oni królowi całą sumę. Ożanna zobowiązuje się uwolnić Zdziebora z poręki danej kanclerzowi i królowi, a jeśli tego nie uczyni, będzie on na niej dochodził strat poniesionych z tytułu poręki. W wynikających z tego sprawach spornych będzie ona odpowiadała na roczkach sądowych w Proszowicach (ZK 198 s. 148-50).

1443-8, zm. 1455 Jan Taszka z Koniecpola h. Pobóg, kanclerz Królestwa, ż. Dorota c. Dobiesława z Oleśnicy i Sienna i Katarzyny z Goraja (GK 8 s. 601, 864, 958, 975-6; A. Szymczakowa, Szlachta sieradzka w XV wieku. Magnifici et generosi, Łódź 1998, s. 39-47; Zawitkowska, W służbie →p. 7); 1443 Ożanna wd. po Bartłomieju z Górki pisarzu generalnym krak. zobowiązuje się pod zakładem 1000 grz. szer. gr doprowadzić do sądu [Wojc. Kaczkę] dz. wsi Górka i M., któremu ww. wsie przypadły po bezpotomnej śmierci jej męża Bartosza, i który zezna, że sprzedał te wsie Janowi z Koniecpola kanclerzowi król. za 1200 grz. szer. gr. Zapis wstrzymany przez Jadwigę wd. po Dobku z Jeżowa c. Kaspra Krugela (GK 8 s. 387); świadkowie tejże Ożanny zeznają w jej sprawie z ww. Jadwigą, że po śmierci Kaspra Krugela podjęła ona 500 grz. szer. gr pras. wiana, oraz że nie zapisała na dobrach Górka i M. 100 grz. w srebrze i 100 grz. w perłach i drogich kamieniach (ZK 147 s. 68); taż Ożanna oddala przysięgą 6 wiarygodnych świadków roszczenia Jadwigi wd. po [Dobku] Jeżowskim z Bobowej o 500 grz. szer. gr pras. wiana, 100 grz. w srebrze i 100 grz. w perłach i drogich kamieniach, które Ożanna wzięła po mężu Kasprze Krugelu, ponieważ nie zostały one zapisane na Górce i M. (ZK 12 s. 166)⁴W. Zawitkowska (W służbie →p. 7) pominęła 1-szego męża Ożanny Kaspra Krugela; →Łuczyce p. 3Aa; 1444 Jan [z Koniecpola] kanclerz król. pozywa Zdziebora ze Świeradzic o porękę, którą ten złożył za br. Mikołaja i Stanisława z Pleszowa oraz Elżbietę ż. Andrzeja Łabędzia z Goździkowa [pow. rad.], Annę ż. Kościuszki z Rudna a także mieszczan krak. Mikołaja, Waltka, Winka, Stanisława i Jerzego ss. Mik. Kezingera (Klauscherlinga), przy nabyciu przez Jana dóbr Górka i M. za 1200 grz. szer. gr pras. (ZK 147 s. 75); 1445 stren. Mik. Czarnocki [dzierż. M. i Górki] kwituje Mik. Serafina miecznika i żupnika krak. z długu poręczonego zań przez Jana z Koniecpola kanclerza król. i przyrzeka wwiązać kanclerza do Górki i M. (GK 9 s. 756); →Górka par. własna p. 3; 1446 Jan Hanusbork mieszcz. krak. pozywa Mik. Czarnockiego dzierż. Górki i M. o to, że bezprawnie trzyma jego dobra dziedz. w Górce i M. wart. 1000 grz. gr pras., które bezdzietna ciotka Hanusborka bez jego wiedzy sprzedała [Wojc. Kaczce]. Mikołaj przypozywa właściciela tych dóbr na wiec (ZK 147 s. 105; SP 2, 3251); 1447 Jan z Koniecpola kanclerz Król. pożycza 390 fl. węg. od Pawła niegdyś z Karniowa zabezpieczając zwrot wwiązaniem do swych dóbr Górka i M. oraz zasiewów ozimych, plonów znajdujących się w gumnie oraz bydła rogatego i nierogatego (ZK 13 s. 42-3); sąd odracza sprawę Hanusborka z Janem z Koniecpola, ponieważ Zdziebor ze Świeradzic zobowiązał się być zachodźcą Jana w sprawie o Górkę i M. pod zakładem 1200 grz. szer. gr pras. (ZK 147 s. 141); tenże Jan wstępuje w spór Mik. Czarnockiego z mieszcz. krak. Hanusborgiem. Czarnocki jest wolny od pozwu o wsie Górka i M., ponieważ powołał przed sąd kanclerza jako nabywcę tych wsi; Zdziebor ze Świeradzic zeznaje, że z tytułu poręki uwolni tegoż Jana ze sprawy o 1200 grz. szer. gr i wystąpi w charakterze zachodźcy w sporze o nabyte przez Jana wsie Górka i M. Zdziebor dawał porękę za mieszcz. raciborskiego Wojc. Kaczkę. Jeśli nie uwolni Jana, odda mu tę sumę i tyleż za straty, a jeśli uwolni, nie będzie go dotyczył drugi pozew Hanusborga; br. Mikołaj i Stanisław z Pleszowa, Elżbieta ż. Andrzeja Łabędzia z Goździkowa [pow. rad.], Anna ż. Kościuszki z Rudna i mieszcz. krak.: Mikołaj, Waltek, Winek, Stanisław i Jerzy jako pozywający nie stawili się na termin przeciw kanclerzowi Janowi z Koniecpola o Górkę i M. pr. bliższości po Ożannie wd. po [pierwszym mężu] Janie Warszowskim. Ta, będąc bez potomstwa, wniosła 300 grz. posagu, a po śmierci Warszowskiego wzięła wiano z dóbr swoich, mianowicie 400 grz., złoto, srebro, perły i inne kosztowności. To wszystko było wniesione na dobrach Górka (ZK 146 s. 510-1, 531-2); Jan z Koniecpola kanclerz król. zeznaje, że spłaci 40 grz. czynszu, zapisanego za 600 fl. węg. magistrowi Janowi Staremu pisarzowi generalnemu ziemi krak. na wsiach Górka, →Łuczyce i M., tj. na kmieciach osiadłych, karczmach, młynach i zagrodach (ZK 13 s. 217); Jan kanclerz Król. uwalnia Zdziebora ze Świeradzic z poręki udzielonej za Ożannę wd. po Bartoszu pisarzu ziemskim krak. w sprawie wsi Górka i M. (ZK 147 s. 183); 1468 →p. 3c.

3b. Kmiecie i włodarze. 1425 Jan z M. zagr. w Górce (GK 2 s. 316); 1426 Bartosz z Górki [par. własna] pozywa Jakuba kmiecia z Branic i Jana [kmiecia?] z M. o ucieczkę z jego dóbr (GK 2 s. 497, 508); 1433 Maciej włodarz z M. Bartłomieja z →Górki [Kościelnickiej] (GK 4 s. 840); 1457 Mik. Szerszeń kmieć z M. poddany Doroty kanclerzyny pozywa księdza Mik. Raczka kustosza kościoła Ś. Michała o stawienie w sądzie jego włodarza z Bosutowa Mikołaja (GK 13 s. 753, 759, 771, 789).

3c. Areał i pobór. 1468 wsie kanclerzyny Górka i M. od 2 lat zalegają z poborem (GK 18 s. 553); 1489-90 w Górce i M. pobór z 3 ł. (RP k. 139, 153; ŹD s. 443 - tu błędnie z 2 ł. i w samych Mikluszowicach); 1491-9 w Górce i M. z 2 ł. (RP k. 166, 182, 196, 213, 85, 121, 48, 19); 1500 bez danych (RP k. 257); 1501, 1510-11 w M. łącznie z Górką z 1½ ł. (RP k. 285v, 603v, 634); 1508 z Górki i M. z ½ ł. i ½ ł. opust. (RP k. 347v); 1509 z Górki i M. z 1 ł. a ½ ł. opust. (RP k. 371v); 1512 z Górki i M. z 2½ ł. (RP k. 578v); 1513 z Górki i M. z 2½ ł., ½ ł. opust. (RP k. 550); 1514-16 z Górki i M. z 4 ł. (RP k. 715v, 739, 796v); 1530 w „Gorca Micluschow Parrochialis” [czyli w Górce i M.] pobór z 4 ł. i karczmy dorocznej z prętem roli (RP k. 23).

4. 1373 Elżbieta [Łokietkówna] królowa Polski i Węgier przenosi na prośbę Uniesławy wd. po Jakubie z Ruszczy sędzi sand. jej wsie Ruszcza [cz.?], →Kantorowice i M. z pr. pol. na niem. średz. i udziela im imm. sąd. (Mp. 1, 314).

1399-1400 panna Halszka z M. c. Adama z Filipowic siostra Piotrasza [sołtysa] z M. pozywa Bichnę wd. po tymże Piotrze i jej dzieci o 50 grz., połowę zasiewów w Górce [dziś Górka Kościelnicka] i M., połowę bydła oraz spadku (puściny) po [br.] Paszku [Balińskim z Filipowic] (SP 8, 9214, 9357, 9560, uw. 300/88, 303/22, 306/14, 308/15)⁵W haśle →Górka Kościelecka błędnie uznani za dziedziców M; 1399-1402 Spytek wwda krak.⁶Spytek z Melsztyna wwda krak. zginął w bitwie pod Worsklą w 1399 r. W następnych latach, licząc na jego powrót, przesuwano jego sprawy sądowe m.in. z Bichną (W. Dworzaczek, Leliwici Tarnowscy. Z dziejów możnowładztwa małopolskiego wiek XIV-XV, W. 1971, s. 139) pozywa Bichnę wd. po Piotraszu z M. sołtyskę w Pobiedniku i jej dzieci (SP 8, uw. 290/59, 313/13, 325/96, 342/85; ZK 3a s. 248, 605)⁷Przedmiotem pozwu był zapewne przywilej na sołectwo w Pobiedniku, o który Spytek pozywał Piotra w 1398 r. →Górka par. własna p. 3; 1401-2 taż Bichna pozywa Marka ze Straszęcina [pow. pilzn.], Chotowej i Śmiłowic [zapewne w pow. prosz.] o 40 grz. długu i 8 grz. procentów (annorum wlgaliter platu) od tej kwoty (ZK 3a s. 288, 320, 354, 412, 423, 445, 510); 1402 taż Bichna pozywa Miczka z Goszyc (ZK 3a s. 617 zp.).

1405 Władysław Jag. przenosi wsie Wierzbięty z Branic stolnika krak. Ruszcza, M. i →Grabie [par. własna] z pr. pol. na niem. (ZDM 6, 1850 - z reg. z r. 1584).

5. 1403 bp krak. Piotr [Wysz] zatwierdza uposażenie kolegium mansjonarzy przy kościele w Ruszczy dokonane t.r. przez Wierzbiętę z Branic i M. stolnika krak. i Piotra pleb. połowy kościoła w Ruszczy, m.in. dzies. z M. (KK 2, 478); 1417 bp krak. Wojc. [Jastrzębiec] na prośbę Wierzbięty z Branic stolnika krak. i star. san. reorganizuje strukturę duchowieństwa obsługującego kościół w Ruszczy, określając uposażenie poszczególnych osób. 3 spośród 4 mansjonarzy i rektorowi szkoły przyznaje m.in. dzies. snop. z ról ryc. i kmiec. w M. (KK 2, 573); 1529 dzies. z Górki inaczej z M. z 3 ł. należy do mansjonarzy kościoła w Ruszczy (LR s. 139).

7. W. Zawitkowska, W służbie pierwszych Jagiellonów. Życie i działalność kanclerza Jana Taszki Koniecpolskiego, Kr. 2005, s. 227, 327, 331-2, 348, 350-2.