ŚWIĘCIEC

1256 or. Svencez (Wp. 1 nr 413), 1318 or. Swenczecz (Wp. 2 nr 1000), 1357 kop. XV w. Swyancziecz (DBL nr 78), 1367 kop. XVII-XVIII w. Swienciecz (DBL nr 95), 1369 Swacecz (Wp. 3 nr 1609), 1391 kop. XVII-XVIII w. Swienciec, Swienciecz (DBL nr 118), 1393 kop. XV w. i XVIII w. Swienciecz (DBL nr 121), 1402 or. na Swacczu (WR 3 nr 193), 1408 Swanczecz (ACC 2, 112), [ok. 1439] Swączecz, Swoczecz, Swyececz, Swyeczecz (MPHn. 9/2 s. 46, 56, 92), 1442 kop. XV w. Szwyanczyecz (DBL nr 189), 1464 kop. XV w. Szwyanczecz (DBL nr 248), 1470 Swyaczecz (ACC 50, 46v), 1490 Szwyaczecz (M Krzywiń I 33, 81v), 1514 Szvyączyecz (M Krzywiń I, 33, 128), 1530 Sffyaczecz (ASK I 3, 123), 1566 Szwiencziecz (ASK I 4, 251), obecnie Świniec, 4 km na NW od Krzywinia.

1. 1530 n. pow. kośc. (ASK I 3, 123); 1510 n. par. Krzywiń (LBP 108).

2. 1418 Mikołaj opat lub. w sporze z Januszem Jurkowskim o gran. między S. i Jurkowem (KoścZ 4, 346, dawniej k. 90); 1442 do młyna końskiego w →Krzywiniu należy łąka nad Obrą w S. (DBL nr 189); 1581-83 kmiecie ze wsi opata lub., w tym m. in. z S., oskarżeni o wycięcie wielkiej liczby drzew w Miaskowie (KoścZ 67 k. 21, 752v, 966).

3. Własn. rycerska, potem kl. lub. →Lubiń opactwo. 1265 ks. Bolesław Pob. nadaje Mikołajowi synowi Kosmy oraz jego potomnym wieś S. na pr. dziedz. i daje tej wsi imm. ekon. i sąd.; ks. zastrzega, że nadanie dotyczy tylko Mikołaja i jego potomków, a in. krewni nie mają sobie rościć pretensji do nadanych dóbr (Wp. 1 nr 413; DBL nr 25 reg.; wg Bielińskiej 287, podrobiony); 1318 ks. Władysław Łok. potwierdza, że bracia Mikołaj i Mancz z matką Jagną, dziedzice S., nadali tę wieś Pawłowi opatowi i konwentowi lub. (Wp. 2 nr 1000; DBL nr 56); [w nekrologu klaszt. komemoracja Mikołaja i Mancza wpisana 23 III (MPHn. 9/2, 46)].

1367 sąd ziemski przysądza wieś S. Janowi opatowi i konwentowi lub. w sporze z Marcinem z Łodzi (DBL nr 95); 1369 opat lub. Wojciech zaświadcza, że zm. Maciej sołtys w S. z bratem przyrodnim (uterinus) Jakubem oddali przed laty klasztorowi swe sołectwo czyli 2 ł.; opat nadaje teraz Jakubowi 1 ł. w S., który posiadał Mikołaj pasterz; po śmierci Jakuba łan ten wrócić ma do klasztoru (Wp. 3 nr 1609); 1370 opat lub. Wojciech sprzedaje sołectwo w S. →p. 4; 1391 bracia Wawrzyniec z Będlewa, Wincenty z Choryni i Jan z Łodzi [prawdop. ss. Marcina z Łodzi] oświadczają, że wieś S. od dawna należy do kl. lub., a oni, jeżeli przysługuje im jakieś pr. do tej wsi, to zrzekają się go na rzecz kl. lub. (DBL nr 118).

1393 król Władysław Jag. zwalnia od wszelkich ciężarów na rzecz króla wsie klasztoru lub. zniszczone przez wrogów Królestwa Pol., m. in. wieś S., na tak długi czas, na jaki opat zwolni te wsie z czynszów i świadczeń dla kl. →Lubiń – opactwo (DBL nr 121).

1402 Mik. Lubiatowski w sporze z Adamem Żyrą [z Luboni?] zeznaje, że mu nie obiecał, iż uzyska od mnichów [lub.] rolę na to, aby wysiał tam 3 małd. żyta na S. (WR 3 nr 193).

1510 w S. wsi opata lub. jest 3 3/4 ł. os., w tym 2 ł. soł.1Informacja o tym, że 2 ł. soł. mieszczą się w poprzednio wymienionych łanach os., zawarta jest w dopisku współczesnym uczynionym inną ręką; trudno orzec, czy informacja jest w pełni wiarygodna, 1/2 ł. wolnego oraz 3 ł. opust. i nieuprawiane (LBP 108-109); 1530 pobór od 1 ł. (ASK I 3, 123); 1563 pobór od 4 1/2 ł. os., 2 ł. soł. (ASK I 4, 156); 1566 pobór od 4 1/2 ł. os., 2 ł. soł., 1 zagr., 1 komor. (ASK I 4, 251); 1571 pobór od 4 1/2 ł. os., 2 ł. soł., 1 karczmy dor., 1 zagr. (ASK I 5, 424v); 1581 pobór od 4 1/2 ł. os., 2 ł. soł., 2 zagr. (ŹD 73).

1369 Jakub, Mikołaj pasterz →wyżej; 1411 Święch [kmieć?] z S. uwolniony od zarzutu kradzieży (KoścZ 3, 170).

4. 1357 Maciej sołtys z S., śwd. dokumentu opata lub. dla sołtysa w Lubiniu (DBL nr 78); 1369 tenże wspomn. jako zm. brat Jakuba; sołectwo na 2 ł. →p. 3.

1370 Wojciech opat lub. z konwentem, w celu lokowania dziedziny S. na pr. niem., sprzedaje sołectwo w tej wsi opatrznym Mikołajowi i Piotrowi oraz ich potomkom za 15 grz.; sołectwo obejmuje 2 ł. wielkie i 2 ogrody; sołtys ma pr. posiadać karczmę, piekarnię albo stępę (pistrinum), jatkę [zapewne mięsną jak w in. wsiach kl. lub.], kowala, jatkę szewską (sutoria) oraz ma pr. wybudować na swej roli wiatrak, gdzie mu będzie najlepiej i najwygodniej; sołtys ma pr. pobierać 1/3 z opłat sąd. oraz w całości opłaty za rezygnacje i zeznania, ma pr. wypasać 300 owiec poza stadem wiejskim, ma pr. polować na zające i łapać ptaki: bażanty i kuropatwy (swasones, pardices); sołtysi będą zobowiązani do służby dla kl. na koniu wartości 2 grz.; mieszkańcy tej wsi mają płacić klasztorowi czynsz: z każdego łanu małdrat trojakiego ziarna (maldrata triplicis annone), czyli po 4 ćw. pszeni-cy, żyta i owsa, oraz 1/2 grz. (w tym 1 wiard. dzies. i 1 wiard. czynszu), a także po 1 ćw. chmielu z każdego domu (curia); ponadto 3 dni w roku mają orać dla kl., na Wielkanoc dać 30 jaj, połeć mięsa wartości 8 sk. i 2 kurczaki, a na Narodzenie NMP [8 IX] również po 2 kurczaki z łanu; w czasie 3 sądów gajonych w roku kmiecie dadzą 2 razy posiłek (prandium), a sołtys raz albo zapłacą 1 wiard. za każdy posiłek (DBL nr 100).

1408 pleb. z Krzywinia zastępuje sołtysa i kmieci z S. w sądzie duchownym [przedmiot sporu niezn.] (ACC 2, 112).

[Ante 1439] w nekrologu kl. lub. komemoracje zm. Petrueli sołtyski z S., ż. Macieja oraz Piotra sołtysa z S. z ż. Eufemią (MPH n. 9/2 s. 56-57, 92).

1464 prac. Michał, Marcin i Stanisław z matką Jadwigą oraz siostrami Barbarą, Agnieszką i Dorotą dzielą majątek po zm. ojcu Stanisławie sołtysie w S.; Marcin i Stanisław obejmują sołectwo po ojcu, tak jak opiewa przywilej; Jadwiga ma dostać od ss. 1/4 ł. wśród ról kmiecych, a Marcin i Stanisław mają jej dać 4 grz.; Michał otrzymuje 1/2 ł. wolnego2Jego potomkowie noszą nazwisko Wolny lub Wolnik, co wynika z dalszych zapisek zebranych w p. 4; o tej samej 1/2 ł. wolnego wspomina się też w 1510 →p. 3; Barbara i Agnieszka zeznają, że już otrzymały swą cz. z dóbr po ojcu i matce; Dorocie Michał ma dać 2 kopy gr na suknię (pro tunica), 3 grz. na płaszcz (pro palio) i 1/2 kopy gr na kożuch (pro pelicio); opatowi dano „owcę dzielną”; świadkami ugody są: Piotr i Mikołaj ławnicy [w Ś.] (DBL nr 248); 1470 Marcin sołtys w S. pozwany przez Macieja pleb. w Krzywiniu3Pleb. pozwał jednocześnie Jana Paka kapłana „stamtąd” (de ibidem) [tzn. z Ś. czy raczej z Krzywinia?] o to, że zajął dochody w wysokości 3 wiard. należące do wikariuszy w Krzywiniu o to, że od kilku lat uprawia nowo wykarczowaną rolę w S. i płaci z niej 3 wiard. opatowi lub.; pleban żąda, aby Marcin dawał mu z tej roli 1 ćw. żyta i 1 ćw. owsa tytułem mesznego (ACC 50, 46v).

1490 prac. Michał Wolny sołtys w S. kupuje od swego bratanka prac. Bartłomieja niegdyś dz. sołectwa w S. jego pr. do tego sołectwa za 12 grz.; Dorota siostra Michała zeznaje, że Michał i Bartłomiej zadośćuczynili jej za pr. do tego sołectwa (M Krzywiń I 33, 81v-82); 1495 Bartłomiej dz. sołectwa w S. toczy proces z Kat. Wolną [wd. po Michale?] i jej dziećmi Janem, Mikołajem, Maciejem, Jakubem i Małgorzatą (M Krzywiń I 33, 85); 1496 Bartłomiej kuśnierz [w Krzywiniu] syn zm. Marcina sołtysa w S. (M Krzywiń I 33, 86); 1507 Maciej sołtys w S. zapisuje swej ż. Małgorzacie oprawę 18 grz., tj. 9 grz. [posagu] i 9 grz.[wiana] (M Krzywiń I 33, 109v); 1514 Jan kapłan z bratem Mik. Wolnikiem i siostrą Małgorzatą Trąbaliną [dzieci Michała Wolnego] rezygnują z sołectwa w S. na rzecz młodszego brata Macieja i jego ż. Małgorzaty (M Krzywiń I 33, 128); [tegoż Macieja dot. zapewne wpis w nekrologu klaszt.; mowa tam, że przekazał on klasztorowi sołectwo w Ś. (MPH 5, 620)].

1510, 1563, 1566, 1571, 1581 w S. 2 ł. soł. →p. 3.

1531 Wojciech sołtys z S. płaci siostrze Zofii 5 grz., a ona zrzeka się majątku po ojcu i matce w sołectwie w S. (M Krzywiń I 33, 109).

1544 (w lutym) prac. Franciszek sołtys w S. sprzedaje swe odziedziczone po ojcu sołectwo bratu, prac. Wojciechowi za 30 grz. płatnych w 2 ratach w ciągu roku i rezygnuje ze swego pr. do tego sołectwa; 24 V tenże zeznaje, że sprzedał wspomn. sołectwo wraz z wszystkimi dochodami (m. in. z wodociągiem [cum aqueductibus]) Wojciechowi, Małgorzacie i Annie, dzieciom swego zm. brata Wojciecha sołtysa w S. za 15 grz., zrzekł się swych praw i wydał im przywilej dot. tego sołectwa (M Krzywiń I 33 k. 217v, 245v).

1548 Wojciech [zapewne wspomn. wyżej syn Wojciecha] sołtys w S. płaci Magdalenie 5 grz. posagu, gdyż po śmierci jej brata Franciszka, dawnego sołtysa w S., został jej opiekunem (tutor; M Krzywiń I 33, 231v).

5. 1390 dzies. z sołectwa, 1470 meszne z nowo wykarczowanej roli soł. →p. 4; 1510 pleb. w Krzywiniu pobiera wiardunki dzies. i meszne z 3 3/4 ł. (w tym z 2 ł. soł.); z 1/2 ł. wolnego nic nie płacą (LBP 108-109).

1 Informacja o tym, że 2 ł. soł. mieszczą się w poprzednio wymienionych łanach os., zawarta jest w dopisku współczesnym uczynionym inną ręką; trudno orzec, czy informacja jest w pełni wiarygodna.

2 Jego potomkowie noszą nazwisko Wolny lub Wolnik, co wynika z dalszych zapisek zebranych w p. 4; o tej samej 1/2 ł. wolnego wspomina się też w 1510 →p. 3.

3 Pleb. pozwał jednocześnie Jana Paka kapłana „stamtąd” (de ibidem) [tzn. z Ś. czy raczej z Krzywinia?] o to, że zajął dochody w wysokości 3 wiard. należące do wikariuszy w Krzywiniu.