TRZEBINA

1381 fals. z ok. 1546 Trzebin, Trzebini (Wp. 6 nr 271; PWc. 1, 70v), 1532 or. Trzebyna (PG 75, 593), 1558 Trzebinya (PG 102, 176v), 1581 Trzebina (ŹD 44), obecnie Trzebin, 2 km na SSE od Człopy.

1. 1557 n. pow. pozn. (PG 19, 386-388); 1580 n. par. Człopa (ŹD 44).

2. 1558 Piotr i Wojc. Sędziwój Czarnkowscy zawierają ugodę co do podziału dóbr Człopa; granica Człopy i T. zaczyna się od kopca pod Gogolczą Górą [k. wsi Gogolin, dziś Jaglice] nad rz. Słopicą i tą rzeką biegnie przez jezioro i staw należące do Wojciecha do jeziorka zw. Pruski; z niego zaś strugą1Przebieg tej strugi, dziś nie istniejącej, czytelny jest na MTop. 2000 w skali 1:50000 w postaci podmokłego rowu idącego na NE od wsi T. w kierunku dwóch nienazwanych oczek wodnych [→Prusy i →Pruski, dziś Przytyk i Przytyk Mały], które ident. są z jeziorkami wspomn. w tekście. Być może strugę tę nazywano →Trzebinią do następnego jeziora [Prusy] i tą samą strugą obok wsi T. przez drogę z T. do Człopy; na strudze tej Piotr może zbudować młyn; dalej granica biegnie do jezior Chochlinek i Chochlin [obecnie Jez. Białe] (PG 102, 176-177).

3. Własn. szlach. 1381 (fals.2Dokumenty z 1381 i 1412 przedstawione zostały w 1546 w sprawie granic wsi →Dzierżązna (na N od Wielenia). Nie zostały wtedy dopuszczone jako świadectwo, nie miały bowiem związku z tą wsią, a do tego miały charakter prywatny (PWc. 1, 69v-70v). W nauce uchodzą za notoryczne falsyfikaty, o czym →Czarnków – dobra, przyp. 3) bracia Jan sędzia ziemski pozn. i Wincenty, dziedzice Czarnkowa i Człopy nadają uczc. Piotrowi 12 ł. we wsi T.; łany te mają być wolne od opłat i danin, Piotr ma jedynie po upływie 2 lat wolnizny służyć na koniu wartości 5 grz. brand.; Piotr otrzymuje pr. posiadania własnego owczarza i pobierania 1/3 dochodów z karczmy w T. (Wp. 6 nr 271); 1412 (fals.) Szymon zw. Trzebinka otrzymuje od Wincentego z Czarnkowa 1/3 dziedziny Pieczyska czyli →Przelewice oraz [słowo nieczytelne], którą posiadał jego dziad Niesuł (Wp. 7 nr 701).

1532 w podziale puszcz między braćmi Czarnkowskimi Maciej otrzymuje m. in. opust. dziedziny w puszczy nal. do Człopy: T., Szonowo i Czuczarz (PG 75, 593-594; →Czarnków – dobra, p. 2); 1557 Piotr Czarnkowski kaszt. pozn. [syn Macieja] w działach z braćmi Andrzejem bpem pozn., Wojciechem i Stanisławem otrzymuje m. in. 1/2 Człopy z nowo lokowanymi wsiami w puszczy nal. do Człopy: Szonowo, Czuczarz, Pieczyska [→Przelewice] i T., a także in. wsiami opust., które zostaną tam z czasem założone (PG 19 k. 387-388, 404; PG 101, 328; →Czarnków – dobra, p. 3B); 1558 Piotr Czarnkowski wwiązany w te dobra (PG 102, 186v); 1558 tenże Piotr daje swej ż. Reginie z Kościelca w dożywocie 1/2 Człopy z wsiami, m. in. T. (PG 19, 653); 1558 tenże →p. 2; 1580-81 tenże →niżej.

1580 pobór z T. wsi [Piotra Czarnkowskiego] kaszt. pozn. od 17 kawałków roli po 7 gr, od 4 zagr., 1 kowala, 1 ł. soł.; z działu sołtysa Jana Klimanka od 3 ł., 2 zagr. (ŹD 44); 1581 pobór z działu manów Klimanków od 6 ł., 2 zagr.; z działu Piotra Czarnkowskiego od 13 kwart roli, 4 zagr., karczmarza, 1 ł. soł. (ASK I 6, 442).

4. 1381 rzekoma lokacja →p. 3; 1580 sołtys →p. 3.

Uwaga: Wieś T. została założona w połowie XVI w., jak wskazuje porównanie zapisów z 1532 (gdzie mowa o opust. dziedzinie w puszczy) i 1557 (gdzie mowa o wsi „nowo lokowanej”). Określenie użyte w 1532 może wskazywać, że wcześniej istniała tu jakaś osada. Wymienione obok →Szonowo jest bowiem poświadczone jako wieś w 1352.

1 Przebieg tej strugi, dziś nie istniejącej, czytelny jest na MTop. 2000 w skali 1:50000 w postaci podmokłego rowu idącego na NE od wsi T. w kierunku dwóch nienazwanych oczek wodnych [→Prusy i →Pruski, dziś Przytyk i Przytyk Mały], które ident. są z jeziorkami wspomn. w tekście. Być może strugę tę nazywano →Trzebinią.

2 Dokumenty z 1381 i 1412 przedstawione zostały w 1546 w sprawie granic wsi →Dzierżązna (na N od Wielenia). Nie zostały wtedy dopuszczone jako świadectwo, nie miały bowiem związku z tą wsią, a do tego miały charakter prywatny (PWc. 1, 69v-70v). W nauce uchodzą za notoryczne falsyfikaty, o czym →Czarnków – dobra, przyp. 3.