BARGŁÓW

1525 Bargłowko (Kapicjana 55 s. 678, 684), 1544 [kop. XVIII w.] w Bargłowie (BCz 1775 IV, 2037), 1561, 1564 Bargłowo (Chomętowski, Materiały s. 251, 285), 1565 Barglowo (APR 213, 14), 1568 Barłowo (LM 530, 73), 1571 Barglow, Bargłow (LM 530, 81), 1571 Barglowo (ASK I 47, 15), 1576 Bargłowo (LWP 1570-1576, 117), 1577 Barglowo (ASK I 47, 107), obecnie Bargłów Kościelny, 13 km na SE od Augustowa.

1. [1525 pow. goniądz.], 1536 pow. grodzieński WKL (WiśniewskiAug. 104), 1544 z. biel., pow.! knysz. (BCz 1775 IV, 2037); 1561 i 1564 stwo knysz. i wołość august. (Chomętowski, Materiały s. 241, 250); 1565 włość august. (APzR 213, 5); 1576 n stwo august. (LWP 1570-1576, 110), par. katolicka własna, diec. wil. (AHP Podlasie, 281).

2. 1503 siedlisko B. nadane Pawłowi Pomianowi Grabowskiemu (Kapicjana 55, 429); 1525 → Uwagi. Graniczyła z nadaniem Jana Źrobka i leżała na drodzie do Grodna (Kapicjana 55 s. 678, 684); 1564 gran. wsi: od wschodu z Żarnowem i wsiami Kamionka i Netta, od południa z Nettą, od zachodu od Brzozówki i Barszczów i od północy z szl. Pomianami i bielą Żelistowską (Solistówka)! (Chomętowski, Materiały, 285) → Uwagi; 1577 3 karczmy (ASK I 47, 107).

3. Włas. monarsza, 1503 wzm. siedlisko o nazwie Bargłówka, prawdop. nie jest tożsame z późniejszą wsią (Kapicjana 55, 429); 1561 ma 95 wł. gruntu dobrego, w tym wolne 2 na wójta → p. 4 oraz 2 pleb. → p. 5, 18 wł. pustych (Chomętowski, Materiały, 251); 1565 ma 95 wł. gruntu „przedniego” (APR 213, 14); 1571 i 1576 wzm. dodatkowo 1 wł. wolna na służkę (ASK I 47, 15; LWP 1570-1576, 117).

1555-65 zwolnienia z powinności: 1555 z 10 wł. pustych, 1556 z powodu głodu i wielkiego ubóstwa z 24 wł, 1557 z powodu ubóstwa z 15 wł. (Chomętowski, Materiały s. 256-258); 1565 z powodu nie wyrobienia jeszcze całości pól, zwolnienie z połowy czynszu na 2 lata (APR 213, 28).

1571-77 pobór: 1571 od 47 1/4 wł. os. po 81 gr za czynsz, osadę, gęsi, kury, jajka, stacje, niewody, tłoki i gwałty; niezapłacone z 42 3/4 wł. z powodu ubóstwa, pogorzenia i spustoszenia. Od 1/2 wł. dano 20 gr (ASK I 47, 15); 1577 zapłacone od 88 wł. os po 20 gr, z 3 karczem po 12 gr, od 4 komor. po 2 gr i od 3 rzem. po 4 gr (ASK I 47, 107).

4. 1565 wójt Walenty Januszewicz, ma 2 wł. wolne (APR 213, 14).

5. 1544 król Zygmunt August funduje kośc. w B. pw. Narodzenia i Wniebowzięcia NMP, Apost. Piotra i Pawła, śś. Zygmunta, Marcina, Mikołaja i Wszystkich Świętych oraz nadaje po kopie żyta i owsa z wójtostw srebrowskiego (późn. neckie, zob. WiśniewskiAug. 105), rutkowskiego, źrobkowskiego z synem Źrobka oraz zawiczkowskiego, meszne 4 gr lit. od wł. płatne na ś. Marcina, 5 wł. z czego 3 os. i 2 na folw. pleb., dziesięcinę z folw. w/w wójtostwach, wolne pozysk. drewna i ryb małymi sieciami oraz mlewo (kop. ok. 1717 r., BCz 1775 IV, 2037-2039). 1569 pleb. w B. ma 3 wł. uposażenia w Netcie (APR 213, 5).

1550 pleb. Jakub Sokołowski po rezygnacji Pietruszewskiego1Autorzy uzupełnień do spisów duchowieństwa łacińskiego przypuszczają, że wspomnianym Pietruszewskim mógł być Mikołaj Pietruszewski, późniejszy kan. wil. – LietuvosKat. 2, s. 99 (ML 236, 230v; LietuvosKat. 2, nr 610, 1494); 1568 król Zygmunt August prezentuje na pleb. w B. Wojciecha Lipowieckiego po rezygnacji Stanisława Wlewskiego (LM 530, 69); 1571 po śmierci tegoż król. prezentuje Stanisława z Rohatyna (LM 530, 81), który w l. 1572-73 przebywa na dworze króla Zygmunta Augusta (LietuvosKat. 390).

1576 kośc. 2 włóki w B. (LWP 1570-1576, 117); 1578 pleb. august. i barłgowski Jerzy Kulowski nie opłacił poboru (ASK I 47, 421); między 1582-1585 tenże jako Jerzy Kalowski (LietuvosKat. 2, 79).

1600 Zygmunt III potw. dawne pr. kośc. w B. do mesznego snopowego (kopy żyta i owsa z włóki) od poddanych stwa rajgrodzkiego i nakazuje star. Piotrowi Dulskiemu, aby ciż nie czynili trudności w jej odbiorze. Pleb. Paweł Jurgiewicz (ZZG 59 s. 17-18).

6. 1556 klęska głodu (Chomętowski, Materiały, 256).

Uwaga: W 1503 król Aleksander Jagiellończyk nadaje Pawłowi Pomianowi Grabowskiemu dwa siedliska Szelistówkę i Bargłówkę. Jak przypuszczał J. Wiśniewski były ono wtedy jeszcze puste, a B. nie jest tożsame z późniejszą wsią o tej nazwie (WiśniewskiAug. 85). Zapis z 1525 również mówi o Bargłówku, ale naszym zdaniem bardziej prawdopodobne jest, że to wzmianka dotycząca jednak naszego B. Została ona umieszczona przy opisie nadania Janowi Źrobkowi części Szelistówki i w opisie gran. wspomina się, że sięgało do drogi grodzieńskiej prowadzącej do Bargłówka i bagna Bieli Szelistowskiej. Między Szelistówką a późniejszą Bargłówką na tej drodze leżał właśnie B. To także B. był znacznie większą i ważniejszą wsią niż Bargłówka oraz to tu fundowano par. Sugerowałoby to jednak wcześniejszą lokację B. niż Bargłówki, a wtedy punktem odniesienia w opisie gran. nadania dla Jana Źrobka byłby w pierwszej kolejności B. Hipoteza ta wymaga jednak dalszych badań.

Przedstawiony w 1564 r. opis gran. ewidentnie myli kierunki geograficzne – Żarnowo, Kamionka graniczyły z B. od północy, a nie od wschodu. Wsie Barszcze i Brzozówka leżały na południe od B. a nie na zachód, z kolei wsie Solistówka i Pomiany leżały na zachód od niej, a nie na północ.

1 Autorzy uzupełnień do spisów duchowieństwa łacińskiego przypuszczają, że wspomnianym Pietruszewskim mógł być Mikołaj Pietruszewski, późniejszy kan. wil. – LietuvosKat. 2, s. 99.