(1352 Kobyle, 1360 Cobile, 1368 Cobila, 1378 Kobyla, 1417 Kobylye, 1487 Maior Cobyle, 1501 Kobilani, 1509 Cobilno, 1530 Cobilie, 1540 Kobilye, 1581 Kobiele, 1592 Kobele) 8 km na SE od Bochni.

1. 1489, 1581 pow. szczyrz. (RP s. 140; ŹD s. 56)¹Kilkakrotnie błędnie podawano położenie K. - 1421 pow. krak. (GK 1 s. 458); 1484, 1515 pow. czchow. (SP 2, 4284; AGZ 16, 1648; MS 4, 10 662, 10 669, 10 699; AS 5, 77); [1464-74], 1597 par. Wiśnicz Stary (DLb. 1 s. 94; WR k. 206v).

2. 1405 Święszek z Chronowa ustępuje Marciszowi z Chronowa wykupione dawniej pole opust. zw. Jedle i drugie pole zw. niwą leżące pod C. (ZCz. 1 s. 170; → Chronów Dolny i Górny 1409 r. p. 2 i 3); 1409, 1458, 1470, 1493, 1498, 1501, 1507 → Chronów Dolny i Górny p. 2 i 3; 1583 opatka kl. staniąt. pozywa Jana Barzego jako bratanka (nepos) i spadkobiercę zm. Erazma Barzego dz. Wiśnicza o zaoranie i zniszczenie starej granicy alias ujazdu starodawnego pomiędzy dobrami kl. zw. Brzeźnica a jego dobrami Wiśnicz Wielki i Mały, K. i Kurów oraz o wytyczenie granicy, rozgraniczenie → Brzeźnica, par. własna p. 2 (ZK 406 s. 98-109; 409 s. 17-21); 1596 → Brzeźnica p. 2.

3. Włas. szlach. Kmitów z → Wiśnicza. 1286 [fals.] → 1368; 1352 Kmita [Stary] z Wiśnicza, ręcząc za siostrę Gretę czyli Małgorzatę, zastawia za dług 64 grz. Michałowi z Kędzierza [pow. pilzn.] dobra Wiśnicz, zobowiązując się w przypadku nie zwrócenia długu dać Michałowi wwiązanie do wsi K. (AS 2, 19); 1360 → p. 5; 1364 po podziale dóbr z ojcem Kmitą Starym s. Janowi Kmicie przypadają dobra → Wiśnicz Wielki [Stary] z wsiami Wiśnicz Wielki i Mały, K., Łomna i 1/2 Leksandrowej (AS 2, 32; → Damianice p. 3); 1368 Kazimierz W. na prośby Jana Kmity star. ruskiego transumuje dok. [fals.] z 1286, którym Bolesław Wstydl. [zm. 1279] zatwierdził Ociesławowi z Wiśnicza imm. sąd. i ekon. w jego dobrach Koniusza, Damianice, Wiśnicz Wielki i Mały, Lipnica [par. Lipnica Murowana], Łomna, C, Pogors [Rogozie] (AGZ 7, 7 - or., obecnie BCzart., Zbiór MNK perg. 533/6; zob. uwagi wyd.)²Wbrew Bon. 10 s. 191 brak powodów by kwestionować autentyczność transumptu po krytyce znamion zewnętrznych (pismo jest współczesne dacie, sposób przywieszenia pieczęci nie budzi zastrzeżeń). Komentarza wymaga natomiast jego data: „datum in Drugna [Drugnia, własn. król., pow. wiśl.] in die beati Bartholomei apostoli gloriosi [24 VIII] anno nativitatis Domini millessimo trecentessimo sexagessimo octavo” (wymienieni w dok. świadkowie występują razem w okresie 5 XI 1366-9 XI 1370; datowanie na podstawie zestawień UM). Miejsce i data wystawienia są zgodne z itinerarium króla w 1368 r.: 1 VII Żarnowiec, 22 VII Wiślica, 27 VII Przyszów, 24 VIII Drugnia, VIII-IX zapewne wyprawa na Mazowsze dla powstrzymania najazdu litewskiego, 1 XI Kraków (ZDM 1, 123, 124; AGZ 3, 19; 7, 7; Mp. 1, 298; H. Paszkiewicz, Polityka ruska Kazimierza Wielkiego, W. 1925, s. 240-1). Natomiast z datą 24 VIII 1368 nie jest zgodny tytuł star. ruskiego Jana Kmity, bowiem w okresie 26 IX 1352-13 III 1369 (UR 1151) z urzędem tym jest poświadczony Otto z Pilicy h. Topór. H. Paszkiewicz (Polityka ruska, s. 240-1, 243 przyp. 2, 269-70) nie zajmuje jednoznacznego stanowiska: uznaje pobyt króla 24 VIII 1368 r. w Drugni i sądzi, że dok. pochodzi z 1369 lub 1370 r., twierdząc, że Jan Kmita został starostą ok. połowy 1369 r. (w wystawionym przez siebie dok. 16 VIII 1369 w Łańcucie i w 1370 r. Otto z Pilicy występuje bez tytułu urzędniczego: ZDM 4, 1000; Wp. 3, 1642; Mp. 3, 834; 1, 307; Paszkiewicz, Polityka ruska, s. 269-70, za nim A. Strzelecka w: PSB 13, 1967-8, s. 89). Wystawienie ww. dok. 24 VIII 1369 w Drugni nie jest możliwe ze względu na itinerarium króla w 1369 r.: 6 VII Bodzętyn, 4-6 VIII Kraków, 14 VIII Biecz, 16 VIII Dębowiec, 24 VIII Biecz, 30 VIII Kraków (KK 2, 268-9; Mp. 3 826-7; ZDM 1, 130-1; AS 2, 40-1; Paszkiewicz, Polityka ruska, s. 247). Dok. AGZ 7, 7 zachował się w or. wraz z pieczęcią majestatyczną król., a zatem wątpliwe wydaje się kwestionowanie faktu nominacji Jana Kmity na starostwo ruskie jeszcze przez Kazimierza W. Można sądzić, że w sierpniu 1368 r. Jan Kmita [jeszcze nie star.] przedłożył królowi do transumowania fals. z datą 1286, zaś sam transumpt został przez kancelarię wystawiony dopiero w okresie pełnienia przez Kmitę urzędu star. ruskiego, po 13 III 1369 a przed śmiercią króla 5 XI 1370. Powyższych problemów nie porusza K. Przyboś, UR 1151-2; 1378 → p. 4, 5; 1417 br. Piotr Lunak [Kmita, podczaszy sand. 1412-30; UM 813] i Mikołaj z Wiśnicza gwarantują Mik. Szreniawie z Rzepiennika i jego ż. Kachnie zwrot 100 grz. w półgr. do ś. Stanisława [8 V], pod rygorem wzrostu długu do 200 grz., a następnie wwiązania wierzycieli w tej sumie do ich wsi C. (ZK 6 s. 299-300); Święszek z Chronowa procesuje się z Janem i Stanisławem kmieciami z K. (ZCz. 2 s. 189-90); 1419 Mik. Kmita z Wiśnicza zapisuje ż. Małgorzacie 200 grz. posagu i wiana na zamku Wiśnicz z wsiami [m.in. K.] (AS 2, 115); 1421 ciż gwarantują stren. Janowi z Góry [nie zid.] zwrot 100 grz. w półgr. do ś. Mikołaja [6 XII] wwiązaniem go w tej sumie do ich wsi C. w pow. krak. (GK 1 s. 458); 1424 tenże Mikołaj gwarantuje swoją wsią C. zwrot długu Mikołajowi „Wączykal” zw. Mamka (ZK 7 s. 419, cz. s. z zapisem sumy oderwana); 1427 Mikołaj z Wiśnicza, ręcząc za ż. Małgorzatę, z racji poręki za Krystyna s. pana [kaszt.] krak. [Krystyna z Ostrowa], zastawia za 90 grz. Mikołajowi ze Zręczyc czynsz wart. 9 grz. od swoich kmieci osadzonych w C. (ZK 8 s. 279); 1438 Mikołaj z Wiśnicza kaszt. przem. [1433-48, zm. 1448] zeznaje, że jego poręczyciel Piotr Gaweł z Racławic [pow. prosz.] winien za jego pośrednictwem wypłacić 50 grz. a on sam 100 grz. szl. Mikołajowi wójtowi z Mstowa, pod rygorem wzrostu długu do 200 grz., a następnie wwiązania do wsi K. (ZK 150 s. 113, zp.); 1441 z podziału dóbr po śmierci Jana Kmity pomiędzy Mikołajem z Wiśnicza kaszt. przem. i Małgorzatą [c. Piotra Lunaka] ż. [Przedpełka] Mościca z Koźmina Wielkiego [woj. kal.], Mikołajowi przypadają m.in. Wiśnicz z wsiami, w tym C. (SP 2, 2898); 1458 br. Jan kaszt. lwowski i Dobiesław kaszt. biec. dziedzice Wiśnicza [ss. Mik. Kmity] dzielą się dobrami. Dobiesławowi przypada m.in. zamek Wiśnicz z wsiami, w tym K. (BJ rps 5348 II s. 127); 1460 tenże Dobiesław kaszt. wojn. gwarantuje szl. Janowi Gnojnickiemu i Marcinowi Cielskiemu, domownikowi pana Wielogłowskiego, zwrot długu 210 fl. wwiązaniem do całej wsi C. (ZCz. 4 s. 202); [1464-74] własn. Dobiesława Kmity z Wiśnicza kaszt. lub h. Szreniawa, 15 ł. kmiec., karczma, zagroda z rolami, folw. → p. 5 (DLb. 1 s. 94-5; por. UM 541); 1465 tenże Dobiesław kaszt. lub. zobowiązuje się zwrócić 200 fl. Zbig. Gnojnickiemu pod gwarancją wwiązania do C. (ZCz. 4 s. 313); 1467 → p. 5; 1478 na K., obok innych wsi klucza wiśnickiego, nałożona kara króla. XIV za nie zapłacenie łanowego (GK 20 s. 655, 847-8).

1484 br. Piotr, Stan. i Andrzej Kmitowie z Wiśnicza [ss. Jana] oraz Barbara c. [ich br. stryjecznego] Stanisława [Kmity] z Dubiecka [ziemia przem.], ż. Stan. Derśniaka z Rokitnicy [ziemia przem.], dzielą dobra pozostałe po śmierci [zm. 1478 stryja ww. braci] Dobiesława Kmity z Wiśnicza wwdy sand., dysponując pr. bliższości do dóbr spadkowych. Kmitom przypada m.in. zamek Wiśnicz z wsiami, w tym C. w pow. czchow.! (SP 2, 4284; AGZ 16, 1648; potwierdzenie królewskie w 1487 r.: AGZ 4, 115); 1487 br. Piotr star. spiski, Stan. i Andrzej podczaszy krak., Kmitowie, dzielą dobra [m.in. K.] po zm. Dobiesławie Kmicie wwdzie sand. i po zm. Barbarze z Dubiecka ż. Stan Derśniaka z Rokitnicy (AS 2, 192 - ogólny reg.); Piotr Kmita star. spiski, jako jeden z poręczycieli, gwarantuje Janowi Ossolińskiemu zwrot długu król. 3000 fl. węg. wwiązaniem do swych dóbr Wiśnicz, m.in. do M. C. (MS 1, 1879); 1489 w K. pobór z 9 ł., 1490-1502, 1507-20 z 8 ł. (RP s. 140, 153, 167, 182, 196, 214, 233, 86, 122, 49, 20, 258, 287, 302, 326, 348, 372, 604, 635, 579, 551, 716, 740, 741, 756, 770, 797, 835, 857; ŹD s. 445).

1501 cz. Niewiarowskiego w K. [→ p. 5, 1467 r.] obłożona karą król. XIV za nie zapłacenie łanowego na ręce poborcy krak. Jana Jordana z Zakliczyna (GK 28 s. 27).

1509 w wyniku działu dóbr po zm. Piotrze z Wiśnicza wwdzie krak. i marszałku Królestwa pomiędzy [jego br.] Stan. Kmitą wwdą ruskim i jego bratankiem Piotrem s. zm. Andrzeja Kmity, Piotrowi przypadają m.in. zamek Wiśnicz z wsiami, w tym C. (MS 4, 9022; AS 5, 41); 1515 br. Piotr z Wiśnicza Sobieński star. przem. i Stanisław zobowiązują się płacić Natalii alias Nawojce c. zm. Andrzeja Sobieńskiego z Wiśnicza co roku 200 fl. na ś. Łucję [13 XII] w przypadku odziedziczenia dóbr Wiśnicz Mały i Wielki, Leksandrowa, Borowna, Łowina, C., Kurów oraz tenuty m. Lipnica [Murowana] z wsiami Lipnica Dolna i Górna (MS 4, 2459); tenże Piotr sprzedaje za 1400 fl. Janowi Bonerowi burgr. krak. i Janowi Kizlingowi rajcom krak. jako patronom ołtarza i kaplicy króla Jana Olbr. w katedrze krak. oraz altarystom Stanisławowi drowi pr. kanoniczego i Andrzejowi z Wolborza czynsz 32 grz. z klucza Wiśnicz z wsiami, w tym z C. w pow. krak. (MS 4, 10 662, 10 669, 10 699; AS 5, 77); Zygmunt Stary potwierdza testament Piotra Kmity z Wiśnicza star. soleckiego z 1515 r., którym zapisał swym br. stryjecznym Piotrowi i Stan. Kmitom dobra zamek Wiśnicz z wsiami, w tym K., zobowiązując ich jednocześnie do wypłacenia jego siostrze Nawojce c. zm. Andrzeja [Kmity] Sobieńskiego, ż. Piotra Ligęzy dożywotnio 200 fl. rocznie (AS 5, 68, 71); taż Nawojka zrzeka się na rzecz br. stryjecznego Piotra Kmity star. przem. praw do ww. dóbr, oraz uwalnia go od obowiązku płacenia jej 200 fl. rocznie (AS 5, 70, 74, 75); 1516 w wyniku podziału dóbr z br. Stan. Kmitą z Sobienia Piotrowi Kmicie star. przem. przypada zamek Wiśnicz z wsiami [m.in. z K.] (AS 5, 80); 1523 Piotr Kmita z Wiśnicza marszałek nadworny, star. przem. i spiski oprawia 5000 fl. ż. Annie c. Łukasza z Górki [Miejskiej, woj. pozn.] kaszt. pozn. i star. wielkopolskiego na zamku Wiśnicz z wsiami, m.in. K. (MS 4, 4141; AS 5, 122); 1529 pierwszemu i drugiemu ministerium ołtarza Ś. Macieja w kaplicy króla Jana Olbr. w katedrze krak., czynsz z dóbr dziedz. Piotra Sobieńskiego marszałka Królestwa, m.in. z K. (LR s. 342); Piotr Sobieński marszałek Królestwa dz. K., folw. → p. 5; 1530 w C. pobór z 7 1/2 ł., 1 karczmy, 1 młyna o 1 kole dorocznym (RP k. 25); 1581 dzierżawca Jerzy Czerni, pobór z 4 ł. kmiec., od 3 zagr. bez roli, 2 komor. bez bydła (ŹD s. 56).

4. 1378 Piotr Kmita z Wiśnicza star. łęcz. wraz z matką Katarzyną nadają jego słudze Petrykowi sołectwo (advocatiam) w jego wsi dziedz. K. wraz z młynem, stawem i karczmą, oraz z obowiązkiem stawania z kuszą na wyprawę wojenną (AS 2, 50; APKr., Archiwum Sanguszków rps 989 s. 5; też → p. 5); 1529 role sołtysie → p. 5.

5. 1360 bp krak. Bodzanta w zamian za odebrane kustodii krak. dzies. z Niepołomic, przyznane tamtejszemu kościołowi par., nadaje kustoszowi krak. dzies. z wsi C. i z połowy Rogozia, należące dotąd do stołu bpiego (KK 1, 219 = Pol. 3, 124); 1378 dzies. snop. z 2 ł. sołtysich w K. plebanowi kościoła par. Ś. Katarzyny w Wiśniczu [Starym] (AS 2, 50; APKr., Archiwum Sanguszków rps. 989 s. 5; też → p. 4); [1464-74] dzies. snop. z 15 ł. kmiec., karczmy i zagrody z rolami, którą kmiecie zwożą własnymi wozami do wskazanej stodoły; dzies. kon. po 4 kity [od kmiecia] wart. do 20 grz. kustodii krak., dzies. snop. z folw. plebanowi w Wiśniczu (DLb. 1 s. 94-5); 1467 ur. Mik. Niewiarowski oraz Maciej Wanikowic i inni kmiecie z Brzezia winni zapłacić w ciągu 2 lat w 2 ratach po 6 1/2 grz. Janowi Wojszykowi kustoszowi krak. za dzies. w C. wykupioną odeń w obecnym roku (OK 12 s. 735; → p. 3 1501 r.); 1509 opatrzny Tomasz z Pierzchowa wykupuje za 12 1/2 grz. od Bernardyna Galla kustosza krak. i wikariusza in spiritualibus bpa krak. dzies. snop. we wsi C., wpłacając od razu 5 grz. i gwarantując spłatę pozostałej sumy w ciągu tygodnia (OK 25 s. 653); 1513 Stan. Cichy i Maciej Rabytek [mieszcz.] z Bochni wykupują za 15 grz. od tegoż kustosza dzies. snop. w C. (OK 31 s. 400); 1520 w sprawie o połowę dzies. snop. z C. pomiędzy Bernardynem Gallem z Jadry [Zara, dziś Zadar w Dalmacji] prebendarzem zamkowym w Nowym Korczynie [bratankiem kustosza] i Mik. Flakiem z K., współnabywcą tej dzies., a Zofią Wichną Smoligrową alias Rogoszową z Gosprzydowej wd. po Mik. Rogoszu, drugim współnabywcy tej dzies., sąd oficjała ustala, że jakiś czas wcześniej Flak i Rogosz wykupili za 26 grz. dzies. w K. od Barnardyna, wówczas kustosza krak, i wikariusza in spiritualibus, a po śmierci Rogosza wd. po nim Zofia zobowiązała się uiścić 1/2 należności przypadającą na niego za tę dzies., czyli 13 grz., z czego zapłaciła zaledwie 2 grz. 17 gr. Sąd nakazuje jej uregulować zaległe sumy (OK 42 s. 84, 113, 133-4; por. J. Krzemieniecki, Bernardinus Gallelluss de Jadra vicarius officialis Cracoviensis 1509-1517, Kr. 1934, s. 61, 74, 145); 1529 dzies. snop. w C. i Rogoziu łącznie wart. 18 grz. kustodii w katedrze krak.; dzies. snop. z folw. w C. wart. 3 wiard. i z ról sołtysich wart. 1 wiard., meszne w pszenicy i owsie łącznie z C. i innych wsi par. Wiśnicz oraz stołowe łącznie z C., Wiśnicza Małego, Leksandrowej i Rogozia wart. 13 gr plebanowi w Wiśniczu (LR s. 314, 333-4).

6. Przyjęci do pr. miej. w Bochni: 1537 Stan. Paszek z K. s. Pawła i Katarzyny; 1540 Jakub Rospondek ss. Jana Rosponda z K. i Heleny; 1592 Stan. Szulek z K. s. Jana Szulka i Katarzyny kmieci (colonibus) z K. (Księga przyjęć do prawa miejskiego w Bochni 1531-1656, wyd. F. Kiryk, Kr. 1979, 124, 218, 874).