(1442 fabrica, 1444 minera alias Cusnicza, 1470-80 fabrica ferri in Blyeschno, 1499 focale alias Cusznicza in Bleszno, 1518 minera alias Kusznycza Bleschenszka 1532 Bleszno mineratorum) kuźnica nad Wartą, 3 km na SE od wsi Błeszno, opust. przed 1518, reaktywowana w XVII w. pod nazwą Słowik, dziś wieś o tej nazwie (UN 202 s. 40), 8 km na SE od Częstochowy.

1. 1489 wieś Błeszno [z kuźnicą] w pow. lel. (RP s. 132); 1470-80 par. Częstochowa (DLb. 2 s. 222).

2. 1518 → p. 3; 1532 wieś kuźników Błeszno graniczy z dobrami wójtostwa m. → Częstochowy p. 4 → też Kuźnica Dzbowska p. 2 (DP 2 mps).

3. Własn. szlach. 1442 Henryk Biel oświadcza, że jego gener [mąż bratanicy Barbary] Ninogniew z Lipnicy [woj. sier.] zapłacił za niego 600 fl. węg., ponadto powinien wykupić jego dobra dziedz. w Błesznie i Wrzosowej za 300 fl. węg., a wówczas do pełnej spłaty sumy 900 fl. węg. będzie trzymał w zastawie te dobra wraz z młynami, karczmami i kuźnicą (ZK 313 s. 196)¹Wcześniej w 1442 r. Henryk Biel zastawił za 300 fl. węg. Błeszno z folwarkiem., z wieżą w Małym Błesznie i Wrzosową Maciejowi z Goszczyna w woj. łęcz. (ZK 313 s. 193). O Bielach z Błeszna → J. Laberschek, Bielowie z Błeszna herbu Ostoja i ich zamek w Błesznie na tle polityki obronnej panujących w drugiej polowie XIV w., Zeszyty Historyczne 1, Częstochowa 1993, s. 291-306; 1444 Ninogniew Lipski z Lipnicy ma zapłacić Maciejowi zastawnikowi (obligatori) z Bleszna 100 fl. węg. na ś. Jana Chrzciciela [24 VI] i 100 fl. węg. na ś. Marcina [11 XI] pod rygorem wwiązania go do Błeszna i Wrzosowej oraz do kuźnicy (GK 8 s. 681 zp.); 1470-80 wym. kuźnica żelaza w Błesznie z nie wypełnionym formularzem (DLb. 2 s. 222); 1499 → Błeszno p. 3; 1513 Jan Trepka s. zm. Żegoty Trepki odstępuje br. rodz. nie podzielonym Marciszowi i Grzegorzowi²W l. 1562-7 Maciej był wielkorządcą krak. (F. Leśniak, Wielkorządcy krak. XVI-XVIII wieku, Kr. 1996, s. 67-70 i wg ind.) Hybakom z Osin cały dwór w Błesznie z rolami folw., sadzawkami, łożyskami (Lozysky) na stawy, lasami, gajami i dobrami kuźniczymi (minerarris alias kuszniczami bonis, ZK 316 s. 357-8); 1518 z podziału dóbr między br. Marcinem i Grzegorzem Hybkami z Błeszna i Wrzosowej, Marcinowi przypada pół wsi Błeszno, Wrzosowa z dworem, w którym znajduje się fortalicium kamienne należące do Jana Trepki, a także wszystkie łąki leżące pod rolami folw. na Sędzowej [nazwa dziś zanikła, w końcu XVIII w. pustkowie o tej nazwie w par. Częstochowa, Mat. do MWK s. 271 → Izdebczyn], począwszy od ról folw. do opust. K. B., Grzegorzowi zaś druga połowa wsi Błeszno i Wrzosowa, a także łąki w miejscu gdzie była zbudowana kuźnica (ZK 317 s. 108-9); 1532 → p. 2; 1561 dworzanin król. Maciej Błeszyński z Błeszna i Wrzosowej pozywa Wojc. i Zygmunta Błeszyńskich z Błeszna i Wrzosowej o rozerwanie i zniszczenie mostu przed dworem alias na podwórcu przez rz. Wartę na drodze z Błeszna do Wrzosowej w miejscu zw. Kuźnicko (Kuznyczko) na szkodę 100 grz. (ZK 327 s. 47)²W l. 1562-7 Maciej był wielkorządcą krak. (F. Leśniak, Wielkorządcy krak. XVI-XVIII wieku, Kr. 1996, s. 67-70 i wg ind.).

Uw. W 1629 r. kuźnica ta miała 3 koła, w 1680 3 koła kuźnicze i 1 doroczne (RP z 1629 s. 179; RP z 1680 s. 182). Zientara → Kuźnica, s. 269, błędnie przyjmuje, że założono ją w 1377 r. → Kuźnica koło Częstochowy.