(1340 Grynberk, Grymberk, Tymberch w kop. z XV w., 1346 Grewstat, 1365 Grybowa w kop., 1388 n. Grebow, 1396 Grobstekh, 1431 Grambow, 1450 Gribow, 1456 Grobow) miasto.

1. 1340 n. miasto → p. 4a; 1488 ziemia sądec. (Mp. Q 99); 1529, 1581 pow. sądec. (MS 4, 15 605; ŹD s. 133); 1346 n. par. własna, dek. Nowy Sącz (MV 2 s. 195); 1373-4 dek. Siedliska (Rejestr Świętop. k. 14, 37); 1529, 1596 dek. Bobowa (LR s. 296; WR k. 41); przed 1448 archidiak. krak.; 1448 archidiak. sądec. (ZDK 2, 526 – włączenie dek. Bobowa).

2. – a. Obiekty fizjograficzne. 1340 m. G. powstaje nad rz. Białą w granicach wsi [wymienionych z nazwami w r. 1488] już tam istniejących (Mp. 3, 662); 1365 las na górze Jawor → p. 3b; 1424 barcie → p. 5; 1488 m. G. zostało założone nad rz. Białą w granicach wsi Siołkowa, Biała Wyżna i Biała Niżna (Mp. 5 Q 99); 1529 n. młyn → p. 3c.

2. – b. Drogi i cło. 1340 → p. 4a; 1388 komora celna kl. starosądec. w G., cło od kupców bardiowskich jadących z towarami przez G. do Czchowa; 1424 Władysław Jag. zakazuje kl. starosądec. pobierać cło w G. od kupców bardiowskich jadących przez G. do Czchowa (AKH 9, 3, 11); 1430 tenże przywraca temuż klasztorowi cło w G. (Mp. 3, 1271); 1434 tenże odkłada do zjazdu granicznego polsko-węgierskiego sprawę między kupcami bardiowskimi a kl. starosądeckim o cło w G.; komisarze król. rozstrzygają spór między mieszcz. nowosądec. i bardiowskimi o drogę z Bardiowa [Spisz] do Krakowa przez G. i Czchów (AKH 9, 15; AGZ 9, 32); 1450 wyrok król. w sporze o cło w G. między ww. stronami (Mp. 3, 1623; AKH 9, 22-3); 1505 Aleksander Jag. przywraca kl. starosądec. cło od kupców idących z Biecza do Nowego Sącza przez G. i Czchów (MS 4, suppl. 1325; AKH 9, 94); 1564 komora celna w G. (LK 2 s. 135); 1568 granice między Stróżą Niżną i Stróżą Wyżną a Polanką m. in. dochodzą do drogi z G. do Bobowej (ZK 43 s. 520-1; 407 s. 250-1, 267); 1570 przez G. droga z Nowego Sącza do Biecza (LDK s. 38, 41-2).

3. Własn. król., czoło tenuty grybowskiej. – a. Tenuta i tenutariusze. 1340 → p. 4a; 1365 → p. 3b; 1402 Stanisław i Giedka z Bobowej pod zakładem 1000 grz. dzielą się dobrami ojcowskimi. Obaj będą posiadać po połowie m. Bobowę, cz. w Łużnej powyżej kościoła, połowę Woli Łużańskiej, a sam Stanisław bierze wszystkie kupione [przez siebie] dobra: Siedliska, wójtosto w Tuchowie [pow. pilzn.], części w Łużnej kupione „a generis” [od szwagrów lub zięciów], m. G. z wójtostwem. Z tych dóbr Giedka składa wieczystą rezygnację (ZK 3 s. 432 – w haśle Bobowa błędnie 752); 1412 z podziału dóbr między br. Zygmuntem i Paszkiem z Bobowej [ss. Stanisława] Zygmunt bierze tenutę grybowską i wójtostwo w G., wójtostwo w Tuchowie, Łużną z pr. patr. kościoła tamże, cz. pr. patr. kościoła w Siedliskach i wypłaci Paszkowi 50 grz. (ZK 378 s. 16-7, → też Bobowa); 1428 Zygmunt z Bobowej wydzierżawia na 4 lata Janowi Franczuchowi z Naszacowic [dobra król.] całe m. G. z wsiami: Siołkowa, Biała Wyżna, Biała Niżna, Gródek, Kąclowa, a z dóbr ojczystych Wolę Witkową [Łużańską] i cz. w Łużnej (partem in hereditate L.) z 2 stawami – jeden należy do Woli Łużańskiej, drugi zw. Ligęza do Łużnej. Pozostałe stawy rezerwuje dla siebie, podobnie sołtysów [czyli ich obowiązki] i wojenne (wogenne). Jeśli w ciągu 3 lat Zygmunt będzie chciał wykupić te dobra, doda Janowi 45 grz. półgr i je odzyska (ZK 146 s. 129); 1430 Zygmunt Bobowski tenut. w G. (Mp. 3, 1271); 1434, 1456 m. G. z wsiami należy do królowej Zofii (SP 2, 2595; M. Kuntze, Przyczynki, → p. 3b); 1457-8 → Bobowa p. 3; 1458 Jan Giedka [tenut.] w G. (ZCz. 4 s. 191); 1459 Jan Giedka z Bobowej ma zapłacić 10 1/2 grz. Jakubowi Szalowskiemu pod warunkiem wwiązania go do G. i wsi doń przynależnych (ZB 1 s. 180); 1460 → Bielczarowa.

1464 szl. Marusza ż. Piotraszowskiego ustępuje Wojciechowi Jeżowskiemu z pr. do posagu i wiana na m. G. i wsiach doń przynależnych (ZB 1 s. 248); G. z wsiami: Siołkowa, Kąclowa, Biała Wyżna i Biała Niżna Marusza wd. po Janie Giedce Bobowskim ustępuje Mikołajowi z → Bobowej; 1470-80 własn. król. m. G. z wsiami: Siołkowa, Biała Niżna, Biała Wyżna i Gródek (DLb. 2 s. 140-1); 1486 Andrzej z Bobowej zobowiązuje się zapłacić 200 grz. Dorocie ż. Grzegorza Zakrzowskiego z Zakrzowa [pow. pilzn.] pod warunkiem wwiązania jej do król. m. G. z przynależnymi doń wsiami. Z dóbr tych ma 20 grz. czynszu rocznie (ZB 2 s. 148; MS 1, 1819); 1488 Mik. Giedka z Brzeznej tenut. w G. (Mp. 5 Q 99); 1490 Kazimierz Jag. potwierdza dokonany przez Mikołaja [Giedkę] z Bobowej, zeznany w Bieczu w r. 1486, zapis 200 grz. na rzecz Doroty ż. pokojowca królowej Grzegorza Zakrzowskiego na m. G. i wsiach doń przynależnych (MS 1, 2128); 1495 taż Dorota ustępuje za 200 grz. Stanisławowi Jeżowskiemu z Chojnika [był tam sołtysem dziedz.] z zastawu, który ma w tej sumie od Mik. Giedki z Bobowej na m. G. (ZB 4 s. 23); 1504 Aleksander Jag. zezwala Mikołajowi i Hieronimowi z Jeżowa wykupić z rąk Jakuba i Mikołaja z Bobowej dobra król. m. G. z wsiami: Białą Niżną, Kąclową, Gródkiem, Białą Wyżną i Wolicą Wawrzkowską (MS 3, 1115); 1508 Zygmunt Stary wyrokuje w sporze między tenut. i wójtami m. G. br. Stan. i Mik. Jeżowskimi a powszechnością m. G. o robocizny ze wsi tenuty. Kmiecie z Białej Wyżnej, Białej Niżnej i Siołkowej winni pracować na rzecz dworu król. 3 dni w roku o własnym wikcie, a wójtom dziedzicz. inne 3 dni z ich wiktem, jednak w granicach miasta i wsi przynależnych do tenuty, a nie gdzie indziej. Mieszczanom nakazano wieczyste milczenie w tej sprawie (AKP 9, 9; MS 4, 383; BPAN rps 381 k. 1); 1518 Zygmunt Stary zezwala Mik. Jeżowskiemu przekazać bratankowi Hieronimowi tenutę dóbr król. m. G. z wsiami: Białą Niżną, Białą Wyżną, Siołkową, Kąclową, Bielczarową i Gródkiem oraz wójtostwem w G. i sołectwem w Kąclowej (MS 4, 11 745); tenże Hieronim przekazuje w dożywocie temuż Mikołajowi całe cz. praw i sum na ww. dobrach król. (ZK 157 s. 218-9).

1520 Zygmunt Stary na prośbę lekarza król. Jana Franciszka „de Media Barba” utrzymuje Hieronima Jeżowskiego i jego ż. Barbarę c. tegoż medyka w dożywotnim posiadaniu tenuty m. G. (MS 4, 3401); 1521 → Gródek, par. G.; 1526 ksiądz. Stan. Jeżowski dz. Lichwina i tenut. dóbr król. G. ustępuje Janowi Buczyńskiemu z Olszyn za wszystkie sumy, które ma zapisane na tej tenucie, dobra król. m. G. z wsiami: Białą Niżną, Białą Wyżną, Siołkową, Bielczarową, Gródkiem, Kąclową i Boguszą (ZK 27 s. 175-6); 1527 Zygmunt Stary łączy Janowi Buczyńskiemu z Olszyn różne sumy zapisów w jedną 748 grz. i 16 gr i zabezpiecza ją na m. G. i wsiach: Siołkowej, Białej Wyżnej, Białej Niżnej, Kąclowej, Wolicy Wawrzkowskiej, Boguszy, Bielczarowej i Gródku (MS 4, 15 304); 1529 tenże król na prośbę podkanclerzego Piotra Tomickiego zezwala jego dworzaninowi Stan. Pieniążkowi [z Iwanowic] wykupić za 748 grz. i 16 gr z rąk dzieci Jana Buczyńskiego m. G. z wsiami oraz wójtostwo w m. G. w pow. sądec. (MS 4, 15 603, 15 605; BPAN rps 381 k. 16v); 1530 tenże król powtarza pod wielką pieczęcią swój dok. z r. 1529 w sprawie wykupienia przez Stan. Pieniążka z Iwanowic tenuty dóbr król. G. (MS 4, 15 795); m. G. z wsiami doń przynależnymi płaci pobór z 29 ł., młyna dziedz. o 1 kole (RP k. 41); 1531 Zygmunt Stary zezwala tenut. dóbr G. Stan. Pieniążkowi z Iwanowic zapisać ż. Zofii z Koniecpola [woj. sier.] posag i wiano na tej tenucie (MS 4, 16 085); tenże Pieniążek jako tenut. i wójt m. G. z wsiami sprzedaje sołectwo w → Bielczarowej przynależnej do dóbr G. Sołtys jest obow. stawić się na każde wezwanie do G. (A. Stadnicki, O wsiach tzw. wołoskich, s. 88-90); 1535 Stan. Pieniążek z Iwanowic i Dobiesławic tenut. w G. zapisuje w dożywocie ż. Zofii z Koniecpola wszystkie swoje dobra (MS 4, 17 298); 1536 w G. z wszystkimi wsiami pobór z 29 ł., młyna dziedz. o 1 kole i od 9 komor. (RP); 1538 dekret Zygmunta Starego w sporze o robocizny między tenut. grybowskim Stan. Piąniążkiem a kmieciami wsi Biała Wyżna, Biała Niżna i Siołkowa (MS 4, 19 181); tenże król zezwala tenut. grybowskiemu Stan. Pieniążkowi z Iwanowic wykupić role kmiece w Siołkowej i Białej Niżnej i zamienić je na folwarczne (MS 4, 19 474); 1539 tenże król przekazuje Stan. Pieniążkowi role w Siołkowej i Białej Niżnej wykupione przezeń od kmieci za 87 grz. (MS 4, 19 959); 1544 tenże Pieniążek zapisuje w dożywocie ż. Zofii z Koniecpola wszystkie swoje dobra (MS 4, 21 299); tenże wydaje dok. na sołectwo w → Boguszy; 1552 Zygmunt August nadaje za zasługi wieczyście pr. feudalnym swemu dworzaninowi Stan. Pieniążkowi z Iwanowic i jego męskim potomkom trzymaną zastawem tenutę dóbr G. z wsiami: Siołkową, Białą Niżną, Białą Wyżną, Gródkiem, Kąclową, Bielczarową i Boguszą wraz z pr. patr. kościoła w G. Poradlne po 2 gr z łanu i obowiązek służby wojskowej. Jeśli Pieniążek nie będzie miał męskiego potomka, dobra te przejmie Krzysztof Gnojeński s. ur. Stan. Gnojeńskiego, nepos Stan. Pieniążka, zrodzony z jego siostry, a następnie jego męskie potomstwo (BPAN rps 381 k. 8-9); 1564 nie przeprowadzono rewizji dóbr m. G., gdyż Pieniążkowie mają na nich dożywocie (LK 1 s. 125).

3b. Sprawy miejskie: 1340 → 4a; 1365 Kazimierz W. nadaje i włącza do m. G. na wypadek różnych nieszczęść i szkód z powodu pożarów cz. lasu k. miasta na górze Jawor, poczynając od granic miasta aż do stoku góry – 3/4 mili na szerokość i tyleż na długość – tak jednak, aby z powodu tej darowizny na ucierpiała lokowana w tym lesie wieś król. Bielczarowa (Mp. 3, 782); 1421-9 Klemens zw. Rycerz mieszcz. z G., jego ż. Małgorzata (GK 1 s. 124; GB 2 s. 262-3, 269; ZCz. 4 s. 101); 1424 bartnicy Wojciech Złotka, Stan. Foda i Andrzej Węglarz, bractwo bartników (ZDK 2, 249); 1434 → p. 4a; 1444-94 handel mieszczan i kupców z G. z miastami węgierskimi, głównie z Bardiowem i Kieżmarkiem, w którym biorą udział: 1444 kupcy Adam i Piotr Irek, 1466 kupcy Jan Mikulica, Andrzej i Irek, 1467 mieszcz. i kupiec Jan, 1481 kupiec Jan Ibanier, 1485 wdowa po mieszcz. Bieniaszu, 1486 mieszcz. Jerzy s. wójta z Muszyny Mikołaja, 1489 mieszcz. Leonard, 1490 mieszcz. Paweł Szyma, 1494 mieszcz. Piotr Ligęza (F. Kiryk, Rozwój, → p. 7); 1456 m. G. łącznie z innymi miastami królowej [Zofii] ma dostarczyć na wyprawę wóz wojenny, pieszych i piszczałów z zapasem prochu (M. Kuntze, Przyczynek do badań nad historią wojskowości w Polsce, KH, 44, 1930, s. 48); 1473 prac. Piotr Ligęza mieszcz. z G. zeznaje, że szl. Piotr Strzesz udzielił mu satysfakcji za cz. sołectwa po matce w Rzepienniku Suchym (GB 3 s. 637); 1509-11 m. król. G. dostarczyło wóz wojenny na wyprawę (AKH 3 s. 476); 1530 pobór z łanów miej. → p. 3a; podatek miejski 5 grz. 26 gr (RP k. 66); 1536 pobór z łanów miej. → p. 3a; 1564 w G. ze stacji król. jest 22 fl., które pobiera tenut. Stan. Pieniążek jakoby z nadania król. (LK 1 s. 170); 1581 w m. G. szos 15 fl. i 5 gr, pobór od: 7 komor., 7 szewców, 2 kowali, 2 kuśnierzy, 2 garncarzy, 2 krawców, 4 płócienników, 1 balwierza, 3 cieśli, 5 piekarek, 1 kołodzieja, 2 rzeźników, z młyna o 3 kołach dorocznych (ŹD s. 152-3).

3c. Młyn miejski. 1529 młyn miejski (LR s. 314); 1530, 1536 młyn dziedz. o 1 kole (RP k. 41; RP); 1539 młyn (MS 4, 19 961); 1546 Zygmunt Stary zezwala dworzaninowi Stan. Pieniążkowi wykupić z rąk młynarza Więcława młyn w m. G. (MS 4, 22 346); 1581 młyn doroczny o 3 kołach (ŹD s. 153).

4a. Lokacja, wójtostwo. 1340 Kazimierz W. powierza uczc. mieszcz. sądec. Hankowi s. zm. Jana Bogacza [poświadczony w źródłach w l. 1299 -1329, → Biała Niżna], zasadźcy wsi nad rz. Białą na obszarze 150 ł. frank., lokację na pr. magd. w granicach tych wsi [wymienionych z nazwami w r. 1488] miasta T. lub G. Za trudy lokacji Hanek dostaje dziedzicznie wójtostwo w T. z 4 ł. wolnymi oraz pr. zbudowania młyna i innych wymienionych z nazwy urządzeń miejskich. Miasto dostaje targ tygodniowy w soboty i imm. sądowy. Wolnizna 15 lat, po jej upływie czynsz po 10 sk. z łanu, z czego szósta cz. przypadnie wójtowi, pobierającemu też trzeci denar z kar. Pod kościół będą wymierzone 2 ł., dzies. pien. po upływie wolnizny po wiardunku z łanu. Wójt obow. do udziału w wyprawach wojennych z 3 pachołkami dobrze uzbrojonymi. W czasie wolnizny mieszczanie i wójt są wolni od cła w Krakowie i Rytrze (Mp. 3, 662; Pol. 3, 92).

1398 Małgorzata wd. po wójcie z G. Michale sprzedaje za 300 grz. Staszkowi z Bobowej wójtostwo w G. Staszek dał jej już 150 grz. Jeśli na Boże Narodzenie nie zapłaci 50 grz., przepadną mu całkiem wyłożone pieniądze i wwiąże Małgorzatę do tego wójtostwa. Kolejne 100 grz. zapłaci za rok, a jeśli tego nie uczyni, przepadnie mu całe 200 grz. i zrezygnuje z wójtostwa. Stanisław zapłacił już 50 grz. wg umowy (KSN 645); Jaszek z Ławszowa [dziś Łaszów] przez swego sługę Piotrasza wstrzymuje rezygnację z wójtostwa w G. sprzedanego przez Małgorzatę do czasu ugodzenia się z nim Staszka z Bobowej o to wójtostwo (KSN 647); Małgorzata wójcina z G. nie stawiła się na wezwanie Jaszka Ławszowskiego, który wnosi przeciw niej oskarżenie o 300 grz. na wójtostwie w G., 150 grz. szkody, o tuniki wart. 6 grz., sprzęty domowe wart. 6 grz. i o 1 gr za notę [w księdze] (KSN 663, 673, 678); taż Małgorzata uzyskuje zgodę sądu pr. niem. na rezygnację bez jakichkolwiek przeszkód z wójtostwa w G., komu będzie się jej podobać; taż z ss. Staszkiem i Janem rezygnują na rzecz Jaszka [= Staszka] z Bobowej z wójtostwa w G. z wszystkimi prawami (KSN 685-6); Jaszek dz. Ławszowa zwalnia wójcinę G. Małgorzatę ze sprawy o 150 grz. szkody, 2 tuniki i sprzęty domowe wart. 4 grz. (KSN 692).

1402 → p. 3a; 1408 przed sądem najwyższym pr. niem. na zamku krak. Stanisław dz. Bobowej z ż. Stachną zeznają, że pół wójtostwa w Bobowej i całe w G. oraz Tuchowie [pow. pilzn.] pozyskali sami i kupili w całości za własne pieniądze, mogą więc oddać je, komu im się podoba. Zeznali również, że mają dwóch ss. Zygmunta i Paszka oraz trzy cc. Elżbietę, Jadwigę i Annę, dzielą zatem między te dzieci swoje dobra. Za dobra ruchome i nieruchome córki dostały pieniądze, a synom przypadają całe wójtostwa w G. i Tuchowie oraz połowa wójtostwa w Bobowej. Sąd ustanawia Macieja ze Zdowa opiekunem tego rozporządzenia, dając mu władzę i polecenie przeprowadzenia donacji oraz rezygnacji, a także zatwierdzenia pozyskania [ww. dóbr] (KSN 2133); 1412 → p. 3a; stren. miles Zygmunt wójt z G. zeznaje, że sprzedał za 405 grz. Piotrowi Kozłowskiemu [h. Lis, poprzednio dziedzicowi cz. wójtostwa pilzn.] wójtostwo w G. Piotr zapłacił już 165 grz. półgr i 40 grz. szer. gr pras., pozostałą kwotę zapłaci na trzeci dzień po Bożym Narodzeniu, jeśli tego nie uczyni, Zygmunt będzie nadal posiadał to wójtostwo do czasu wypłacenia mu całej sumy. Gdyby nie mógł on dać Piotrowi w posiadanie wójtostwa nazajutrz po Bożym Narodzeniu, odda mu wójtostwo w Tuchowie z wyjątkiem zasiewów ozimych, które może on posiadać do siewów wiosennych lub dłużej, do czasu pełnego uwolnienia przez Zygmunta wójtostwa w G. (KSN 3066); 1413 stren. miles Zygmunt z Bobowej i wójt m. G. zeznaje, że sprzedał za 405 grz., w tym 200 w szer. gr pras. i 200 w półgr, stren. militi Piotrowi dz. Kozłowa [par. własna, pow. ksiąs.] wójtostwo w G. z wszystkimi prawami i przyw. wg aktu lokacyjnego. Paszek z Bobowej br. Zygmunta może wykupić to wójtostwo w przeciągu 1 roku. Jeśli w tym czasie Piotr zainwestuje jakieś pieniądze na rewaloryzację wójtostwa, Paszek musi mu zwrócić sumę główną i grosz wyłożony. Piotr zapłacił już Zygmuntowi całą sumę, a ten zrezygnował z wójtostwa (KSN 3175); 1414 Piotr z Kozłowa poręcza Zygmuntowi z Bobowej za Gniewosza z Dalewic, że ten da mu wieczyście wieś Swoszowice z wszystkimi prawami. Jeśli tego nie zrobi, Piotr zapłaci Zygmuntowi 500 grz. półgr. Gdyby nie wywiązał się z tego, da mu pod karami wwiązanie do wójtostwa w G. z wszystkimi prawami (ZK 5 s. 426); umowy Mik. Kozłowskiego z br. Piotrem wójtem z G. w sprawie wsi → Januszowice w par. Działoszyce¹F. Kiryk, Rozwój, → p. 7, s. 118, zapis wójta Piotra dla brata Mikołaja czynszu 3 grz. odnosi błędnie, nie z własnej winy, do wójtostwa G., gdyż wyjęta z kontekstu w księdze zapiska w SP 2, 1337 nie podaje nazwy dziedziny.

1419 Andrzej z Sędziszowic, poręczając za matkę, wyznacza do zamiany Zygmuntowi z Bobowej całą cz. w Sędziszowicach w zamian za wójtostwo w G. (ZK 194 s. 311); 1421 Andrzej wójt z G. w sporze z kmieciami z Krużlowej [k. G.] nie przedstawił w sądzie grodzkim dokumentu, ponieważ zdeponował go u pewnego kupca w Nowym Sączu, którego obecnie nie ma w domu, gdyż przebywa na Węgrzech. W tej sytuacji Andrzej uzyskuje inny termin rozprawy (GK 1 s. 446); 1434 królowa Zofia, po rozeznaniu przez wyznaczonych komisarzy skargi mieszczan grybowskich na wójtów Jana i Mikołaja z powodu wyrządzonych im licznych krzywd, przyjmuje pod zakładem 200 grz. porękę Piotra Jasieńskiego z ziemi sądec. i Wincentego z Klęczan z ziemi biec., że wójtowie nie będą już krzywdzić ani mieszczan, ani mieszkańców wsi przynależnych do tenuty grybowskiej. Ww. poręczyciele i podsędek ziemski krak. Zygmunt [z Bobowej] tenut. grybowski dokonają oceny szkód, które wójtowie muszą wyrównać. Jeśli tego nie uczynią, a na dodatek dopuszczą się nowych nieprawości, zostaną one wpisane do akt grodzkich. Wtedy poręczyciele zostaną uwolnieni z poręki, a wójtowie do 1 roku i 6 tygodni muszą sprzedać lub zamienić wójtostwo w G. (SP 2, 2595); 1450 Wojciech z Jeżowa s. Dobiesława ongiś z Jeżowa za dług 300 grz. ma dać wwiązanie Piotrowi ze Stronia s. Starego Gabańskiego do całego wójtostwa w G. z czynszami, rolami, polami, jatkami rzeźnickimi, szewskimi, sukienniczymi, łaźnią i młynami (ZCz. 4 s. 101); Piotr Gabański ze Stronia dostaje wwiązanie w wójtostwo w G. (ZCz. 4 s. 84); 1465 Wojciech Jeżowski dz., wójt i pan G. zobowiązuje się zapłacić 360 grz. długu br. Mik. Łososiowi, Żegocie, Wiernkowi i Maciejowi z Gabania pod warunkiem wwiązania ich do wójtostwa w G. z wszelkimi prawami, czynszami, polami, rolami, łąkami, stawami, jatkami rzeźnickimi, szewskimi, sukienniczymi, łaźnią i młynami (ZCz. 4 s. 300); 1469 tenże Wojciech zobowiązuje się zapłacić 100 grz. posagu c. Beaty Janowi Rokoszowi z Koszyc Wielkich [pow. pilzn.] pod warunkiem wwiązania go do swych poddanych, osiadłych w G. i płacących 10 grz. czynszu (ZCz. 4 s. 371).

1488 z podziału dóbr między braćmi Jeżowskimi [ss. Wojciecha] Mikołajowi, Dawidowi, Jakubowi i Hieronimowi przypada wieś Lichwin i wójtostwo w G. oraz 60 grz. od br. ich Stanisława, który bierze sołectwa dziedz. w Baboniówce i Chojniku (SP 9, 1004); wobec Kazimierza Jag. szl. Dawid z Jeżowa s. Wojciecha Jeżowskiego, wójt w król. m. G. w ziemi sądec. zeznał, że [po przodkach] posiada on wójtostwo z przynależnościami i przywilejami, ale zagubił dok. [lokacyjny]. Po zeznaniach świadków – tenut. grybowskiego Mik. Giedki z Brzeznej i powszechności m. G. – król stwierdza: Kazimierz W. zezwolił mieszcz. sądec. uczc. Hankowi s. Jana Bogacza zasadźcy wsi król. nad rz. Białą, mianowicie Siołkowej, Białej Wyżnej i Białej Niżnej, lokować na 150 ł. frank. w granicach ww. wsi miasto na pr. magd., które teraz zwie się G. Dalej król powtarza w całości treść przyw. z r. 1340 (Mp. 5 Q 99; już powierzchowne porównanie tych dok. dowodzi, że w r. 1488 podano treść zgodną z kopią perg. naśladującą or. spisaną w XV w. Kopii tej nie można było przedłożyć królowi do transumowania i zatwierdzenia aktu lokacyjnego, korzystał jednak z niej pisarz kancelarii król. podczas sporządzania dok. z r. 1488. Zeznania świadków były tu wybiegiem formalnym); 1492 szl. Mik. Jeżowski wójt w G. ręczy za dług 200 fl. węg. Aleksandra z Tarnowa [pow. pilzn.] s. kaszt. krak. [Jana Amora Młodszego] szl. Janowi Kępińskiemu i szl. Wierzbięcie Aniołowi ewentualnym wwiązaniem do połowy wójtostwa w G., które mu przypadło z podziału dóbr z braćmi (Teut. 6 s. 99); 1505 Mik. Jeżowski wójt dziedziczny z G. zapisuje ż. Zofii 200 fl. posagu i tyleż wiana na połowie wójtostwa w G. i na całym sołectwie w Kąclowej (Teut. 6 s. 333); 1508, 1518 → p. 3a; 1519 Zygmunt Stary zezwala Mik. Jeżowskiemu wójtowi w G. zapisać ż. Zofii 400 fl. posagu i wiana (MS 4, 2966 – zapis obejmował także tenutę → p. 3a); 1529 ksiądz Stan. Jeżowski dz. Lichwina i Chojnika zeznaje, że sprzedał Janowi Buczyńskiemu zw. Kraszoch z Olszyn wójtostwo w G. i [sołectwo] w Kąclowej i rezygnuje z jego części, pozyskanej od Zofii ż. zm. Mik. Jeżowskiego (ZCz. 10 s. 17-19); → p. 3a i 5; 1539 Zygmunt Stary zezwala Stan. Pieniążkowi z Iwanowic tenut. m. G. zapisać za 400 fl. czynsz roczny [komukolwiek] na wójtostwie i młynie w G. (MS 4, 19 961); 1551 komisarze król. wyceniają wójtostwo w G. na 3346 fl. pol. i za taką sumę sprzedaje je król Stan. Pieniążkowi (BPAN rps 381 k. 16v – reg.).

4b. Wójtowie dziedz. w G.: 1340 mieszcz. sądec. Hanek s. Jana Bogacza (Mp. 3, 662); 1398 Małgorzata wd. po Michale i jej ss. Jan i Stanisław → p. 4a; 1398-1408 Stanisław, Staszek dz. Bobowej i wójt dziedz. w Tuchowie (KSN 645, 2133); 1412 Zygmunt dz. Bobowej s. Stanisława → p. 4a; 1412-4 Piotr Kozłowski z Kozłowa, były wójt pilzn. → p. 4a i SP 2, 1337; przed 1419 ponownie Zygmunt z Bobowej → p. 4a; 1419-22 Andrzej z Sędziszowic (ZK 194 s. 311; GK 1 s. 702); 1431 Beata wójcina z G. i jej s. Jan (GK 4 s. 288, 293, → też p. 6); 1434-5 szl. br. Mikołaj i Jan (SP 2, 2595; GK 5 s. 314, 286); 1450-69 Wojciech z Jeżowa [par. Wilczyska] s. Dobiesława (ZCz. 4 s. 101, 371; Mp. 5 L 35); 1488 → p. 4a; szl. Dawid z Jeżowa (Mp. 5 Q 99); 1488-1519 Mik. Jeżowski z Jeżowa s. Wojciecha, brat Dawida (SP 9, 1004; MS 4, 2966); 1496 br. nie podzieleni Mikołaj [Jeżowski] wójt dziedz. grybowski i Hieronim z Lichwina (Teut. 6 s. 159); 1507 Zofia wd. po Piotrze Burzyńskim z Burzyna, ż. Mik. Jeżowskiego [wójta] z G. (ZB 4 s. 149); 1529 Adrian Buczyński wójt i pisarz w m. G. (F. Kiryk, Rozwój, → p. 7); 1529-64 Stan. Pieniążek z Iwanowic i Dobiesławic, równocześnie tenut. grybowski (MS 4, 15 605; LK 1 s. 170).

4c. Rada i ława. 1396 przysiężni [ławnicy] z G. (KSN 495); 1429 Mikołaj alias Niklos Kludnar podwójci w G. (GB 2 s. 262; ZCz. 4 s. 101); 1466 rajcy Jan, Maciej i Marcin (F. Kiryk, Rozwój, → p. 7); 1529 → p. 4b; 1596-1721 księga radziecka m. G. (APKr. – Oddział na Wawelu rps dep. 86); 1596 cech rzeźników (F. Kiryk, Rozwój, → p. 7).

5. 1340, 1488 dzies. → p. 4a; 1346-58 świętop. 4 sk. (MV 2 s. 195 i n. wg ind.); 1373-4 4 sk. (Rejestr Świętop. k. 14, 37); 1424 bp krak. Zbigniew na prośby bartników z G. eryguje bractwo bartników przy kościele par. w G. (ZDK 2, 249); 1455 budowa cmentarnego kościoła drewn. Ś. Bernarda („Rocznik diec. tarnowskiej”, 1972, s. 219); 1470-80 w m. G. kościół murowany Ś. Katarzyny, dzies. pien. z łanów miej. i domów mieszczan bpowi krak., pleban wybiera w G. mensalia po 2 gr z każdego domu, ma własne role i łąki, w par.: G., Siołkowa, Biała Niżna, Biała Wyżna i Gródek (DLb. 2 s. 140-1); 1513 rektor szkoły w G. (AKapKrak. – Liber retaxacionum z r. 1513 k. 29); 1517-1766 kościół Ś. Anny przy szpitalu („Rocznik diec. tarnowskiej”, 1972, s. 219); 1529 posesor beneficjum Stanisław, uposażenie par.: dzies. snop. wart. 1 grz. z ról wójtowskich, meszne w m. G. 50 ćw. żyta i tyleż owsa miary bobowskiej wart. 15 1/2 grz. i 6 gr, w Gródku meszne 3 wiard., Kąclowej 36 gr, Ptaszkowej i Pławnej 28 gr, dzies. pien. z sołectw w Gródku wart. 12 gr, Kąclowej 12 gr, Ptaszkowej i Pławnej razem 8 gr, kolęda w G. wart. 1 grz. i 12 gr oraz tej wysokości mensalia. Wart. beneficjum 21 1/2 grz. i 12 gr; altaria, którą ma pleban w G. Maciej, posiada czynsz wykupny z młyna w G. wart. 11 grz. (LR s. 296, 314); 1532 Zygmunt Stary prezentuje bpowi krak. kan. warmińskiego i dziekana sądec. Wojciecha Kijewskiego na plebana w G., po śmierci Stanisława z Kleparza (MS 4, 16 584); 1596 w par.: m. G., Biała Niżna, Biała Wyżna, Siołkowa, Gródek i Kąclowa (WR k. 4).

6. 1410, 1417 pobyty Władysława Jag. w G. (GItin.); 1421 pani Anna wd. po Miczku z G. (GK 1 s. 436); 1431 Mikołaj s. Jana z G. student Ak. Krak. (Ind. s. 218); Małgorzata Ochmankowa z Sącza oskarża m. in. syna wójta z G. i jego sługę Dychtę o rozbój na drodze publicznej i zabranie jej wymienionych z nazwy towarów sukienniczych wart. 60 grz. (SP 2, 2364); 1488 Agnieszka wd. po [mieszcz.?] Marcinie z G. ustępuje br. szlach. Mikołajowi z Jasiony z dóbr po ojcu (ZCz. 5 s. 154); 1529 Paweł z G. pleb. w Harklowej (LR s. 87); 1505 Mikołaj jedwabniczarz z G. przyjęty do pr. miej. krak. (Kacz. 9401).

7. Grybów. 600-lecie miasta, Grybów 1960 ss. 15; A. Jakubowski, Sprawozdanie burmistrza miasta Grybowa z 20-letniego urzędowania oraz dodatek zawierający summariusz praw i przywilejów miasta Grybowa przez królów polskich nadanych, Kr. 1903; F. Kiryk, Rozwój urbanizacji Małopolski XIII-XVI w. Województwo krakowskie (powiaty południowe), Kr. 1985, s. 117-22, przyp. s. 187-8; tenże, Stosunki handlowe Jasła i miast okolicznych z miastami słowackimi w XV w., [w:] Studia z dziejów Jasła i powiatu jasielskiego, Kr. 1964, s. 144-8; tenże, Z dziejów miast zachodniej części powiatu bieckiego, [w:] Nad rzeką Ropą, Kr. 1968, s. 130-3, 145-154; A. Stadnicki, Krótki rys historyczny miasta Grybowa i starostwa grybowskiego, „Biblioteka Warszawska”, 3, 1855, s. 367-75; S. Tomkowicz, Powiat grybowski, [w:] Teka grona konserwatorów Galicji Zachodniej, 1, Kr. 1900.

8. Drewniany kościół cmentarny Ś. Bernarda Sieneńskiego z połowy XV w., spalił się w r. 1945, dziś widoczne ślady fundamentów (R. Brykowski, Drewniana architektura kościelna w Małopolsce XV wieku, Wr. 1981, s. 214-5). Na plebanii obrazy: Ś. Zofii z trzema córkami z ok. 1450, dwa trójkątne ze zwieńczenia tryptyku – Zachariasz i Daniel z ok. 1450 i Ś. Rodzina z XV/XVI w. (Kat.Zab. 1 s. 299, fig. 451; „Rocznik diec. tarnowskiej”, 1972 s. 219).

Uw. F. Kiryk, Rozwój, → p. 7, s. 118, wśród wójtów grybowskich wymienia Ottona z r. 1382. W powołanych w przyp. 6 źródłach nie ma takiego, które poświadczałoby tę wiadomość (SWPM I/7 [Teut.], s. 103-5 = KSN 645, 685-6; SP 2, 1337 ma datę 1414 i dotyczy czynszu 3 grz.). W MS 4, 12 958 z r. 1521 odnotowano jednak: Zygmunt Stary na prośbę uczc. Marcina z Grotkowa potwierdza i transumuje dok. na sołectwo tamże wydany w r. 1382 przez Ottona wójta „de Grebowo” (w MK 35 s. 368 w nagłówku Grębowo). Wiadomość ta mogłaby dotyczyć Grybowa, choć nigdy nie zapisano jego nazwy z raczej niemałopolską końcówką wo. Od biedy można by też „Grothkowo” identyfikować z Gródkiem przy założeniu pewnej zmiany w nazwie w późniejszym czasie. Gródek jest poświadczony w r. 1428, mógł więc istnieć już w r. 1382. W SG i innych wykazach nie znalazłem pary miejscowości – m. Grebowo i wieś Grotkowo, które można by identyfikować z danymi z dok. z r. 1382.

Otto sprzedał „honesto viro sculteto de Grothkowo scultetiam seu iudicium hereditarium cum duobus liberis prediis wulgariter lani, cum ecclesia libera” z jęz. niem., „libero predio alias lan” ... „cum liberis pascuis alias szwygonem etiam cum potestate medicandi super caput et manum” ... Sołtys miał służyć „cum equestri et armatura hastas vero ponere et arma super currum domini. Et notam super hiis facimus, quia pueri ipsius presentes huic vendicioni interfuerunt videlicet Sigismundus et Antuldus. Et est manifestum hoc negocium honestis et fidedignis viris in Grothkowo Nicolao Thilicz, Theodorico et Venceslao et de Grebowo Pescho Wolsch, Petro Rogner et Nicolao Bekke. Datum et actum post Purificacionis beate Virginis octavo die in Grebowo”. Król zatwierdził wszystkie punkty przedłożonego mu dok.

W zacytowanym fragmencie, zgodnie z sugestią prof. Z. Perzanowskiego, trzeba poprawić medicandi na iudicandi. Treść dok. może wskazywać na stosunki w państwie krzyżackim, a w żadnym wypadku na małopolskie. Z tych zapewne względów słusznie pominął ten dok. doc. S. Kuraś w ZDM. Nie wdając się w ocenę owego dok. przyjmuję, że nie dotyczy on nie tylko Grybowa, ale i Małopolski. Pomijam zatem w wykazie wójta Ottona.