PODZAMCZE

/247/, część m. Lublina. Teren na północ i zachód od zamku lubelskiego bardzo wcześnie, zapewne od XIV w., zamieszkiwała ludność żydowska. Był on od wschodu ograniczony wodami Stawu Wielkiego, od północy bagnami Czechówki, od zachodu Stawem Żydowskim. Na południe od zamku stały domy służby zamkowej i instytucji gospodarczych, jak browar, łaźnia (MWL, plan Lublina). W XVI w. istniała już na tych terenach jurydyka królewska podzamecka, opierająca się na przywilejach królewskich (Juryd 10, 26, 31, 36). Obok niej ukształtowała się tutaj dzielnica żydowska (GŻ). Stanowiący w XV i XVI w. rezydencję królewską zamek lubelski wymagał dużej liczby służby, dla której nie było miejsca w gmachach zamkowych, skutkiem czego musiała ona mieszkać u stóp wzgórza zamkowego. Od XIV w. zamek lubelski był rezydencją oraz siedzibą starostwa grodzkiego i sądu ziemskiego. Dynamiczny rozwój osiedla podzameckiego obserwujemy zwłaszcza w XVI w. Jurydyka miała własnego wójta, ławników, cechy rzemieślnicze, a ponadto w l. 1595 i 1614 otrzymała status samodzielnego miasta na prawie magdeburskim (Juryd 36). Po zniesieniu jurydyk w końcu XVIII w. jedynie ta jurydyka potrafiła utrzymać swoją odrębność administracyjną i sądową do 1793 r., kiedy to sejm grodzieński definitywnie włączył ją do m. Lublina. Odrębność zabudowy dzięki zachowanym starym dworkom i domom drewnianym, uwiecznionym przez malarzy, zachowało Podzamcze aż do II wojny światowej. Hitlerowcy w l. 1942-1943 wraz z ludnością żydowską zniszczyli i jej domy oraz piękne stare bożnice. Obecnie Podzamcze jest dzielnicą Lublina (UN 114 32; WU II 830).