NOWAWIEŚ KRÓLEWSKA

(1289 Ditterichswalde, Dietrichswald, Ditterichwaldt, 1565 wieś Nowa, Nowa Wieś) 8 km na BW od Wąbrzeźna.

1. 1289 wieś, komt. Wieldządz (Pr U 1/1, nr 532); 1414 wójt. rog. (Br. 158); 1570 pow. chełm., stwo rog., par. N. (Bi. 33, 80).

2. 1565 wieś N. położona o milę od folw. Trzciana, graniczy z Wieldządzem, Czaplami i lasem gzikowskim dzierżawy panów Kostków (Lustr. 152).

3. 1425 w. m. Paweł Russdorf nadaje wieś D. Dytrychowi Legendorf (Altpreuss. Biographie 1, 405); 1526 60 ł., z tego 5 sołt., 6 ł. par., 48 ł. czynsz. (F 6-10 686); 1565 własn. król. stwa rog., 60 ł., w tym 5 ł. sołt., 6 kośc., 30 ł. os., na których 14 chłopów trzyma po 2 ł., 1 ł. karczmarza, 1 ł. sołtysa, 18 ł. opust., 4 zagr., karczmarz ma 1 ł. opust. (Lustr. 152-3); 1570 własn. król., 36 ł. chł., 5 ł. sołt., karczmy, 9 zagr., 3 komornice, 3 rzem. (ŹD 12).

4. 1289 komtur z. chełm. Herman v. Schönenberg nadaje Teodorykowi sołtysowi z Sentkowe(?) 60 ł. we wsi D. na lokację na pr. chełm.; Teodoryk ma 6 ł. sołt. wolnych, z pozostałych czynsz po 15 szk. i 2 kury do Wieldządza; pierwszy czynsz Teodoryk ma przekazać Zak., na następne 2 lata wieś otrzymuje wolniznę, karczmarz ma dawać rocznie 3 kopy kur (!), sołtys uprawniony do rybołówstwa na jez. Wieldządzkim, do stawiania sideł na zające i do chowania 2 psów na polowania (Pr U 1/2 nr 532).

5. 1402-16 par. D. (EZ 9, 307); 1445 par. D. w planie synodu laickiego bpstwa chełm. (UC nr 578); kościół Ś. Jana Chrzc. z ok. 1300 r. przebudowany (Kat. zab. pow. wąbrzeskiego).

6. 1414 szkody woj. w D. na 1000 grz. (Br. 158).

7. He. 309.