GÓRKA

(1282 fals.?, kop. 1570 Gorka, 1420 or. Gorca) 3,5 km na SW od Krzywinia.

1. 1444 pow. kośc. (PG 2, 45); 1461, 1563 par. Świerczyna (ACC 41, 106v; ASK I 4, 197).

2. 1282 łąka sołecka w G. graniczy z [dziedziną] Sarbino i z wsią Czerwony Kościół → p. 4; 1420 [Mac] Borek Osiecki rozgranicza G. i Wojnowice z dziedziną Rusinowo [będącą w posiadaniu Andrzeja Bojanowskiego]: Bojanowski ma przejechać wzdłuż granicy [ujazd] i zaprzysiąc, że jest to prawa granica (WR 3 nr 857).

3. Własn. szlach. 1282 Bogumił dz. G. → p. 4.

1420-1444 Mac. Borek Osiecki z Osiecznej: 1420 → p. 2; 1444 tenże zapisuje ż. Małgorzacie [z Nowego Miasta, pow. pyzdr.] 2000 grz. na dobrach Czerwony Kościół, G. i Bojanice, ponieważ 1/2 Nowego Miasta sprzedał na swój użytek [zamienił na dobra Gostyń] (PG 2, 45).

1462 Mikołaj, Maciej i Piotr Borkowie ss. zm. Mac. Borka z Osiecznej dzielą się dobrami po ojcu: Maciej i Piotr otrzymują dobra → Gostyń oraz wsie Krzemieniewo, Drobnin, Garzyn, Świerczynę z 1/2 dąbrowy, G., Ziemice [obecnie Ziemnice], Trzebiec i Czerwony Kościół [obecnie Czerwonawieś] (PG 6 k. 119, 214v); Mac. Borek z Gostynia zapisuje Ściborowi z Ponieca sędz. pozn. 3000 grz. długu na dobrach → Gostyń oraz na wsiach Krzemieniewo, Drobnin, Garzyn, Świerczyna, G., Ziemice i Trzebiec (PG 6, 237); 1471 Piotr [Borek] dz. Gostynia zapisuje ż. Barbarze po 1000 zł węg. posagu i wiana na dobrach Gostyń oraz na kilku in. wsiach, m. in. na G. (PG 8, 98); 1472 Mac. Borek duchowny sprzedaje bratu Mik. [Borkowi] z Osiecznej za 500 grz. 1/2 Ziemic i 1/2 G., a Mikołaj sprzedaje te wsie Janowi Gryżyńskiemu za 500 grz. (PG 8, 160v); 1485 Marcin Poniecki s. Ścibora sprzedaje braciom Mik. Borkowi z Osiecznej i Piotrowi Gostyńskiemu swoje pr. do 1/3 dóbr Gostyń oraz do 1/3 wsi Krzemieniewo, Drobnin, Świerczyna, G., Ziemice, Garzyn, Trzebiec za 1000 zł węg. [od każdego z braci?] (PG 10 k. 23, 23v – 2 transakcje); 1485 Mik. Borek z Osiecznej sprzedaje Mik. Kębłowskiemu (Camblowski1Osoba niezident.; w tym czasie nie znamy Mikołaja ani w Kębłowie pow. kośc., ani w Kębłowie pow. pyzdr.; może to chodzi o Mik. Kamblana z Wszołowa w pow. kal., który nabywał w tym czasie różne wsie w pow. kośc.?) 1/2 G. i cz. Rusinowa (PG 10, 21v); 1485 tenże sprzedaje z pr. odkupu Janowi Miaskowskiemu cz. G. i cz. Ziemie z 1/2 jez. w Ziemicach za 200 zł węg. (PG 10, 35v); 1486 Piotr Borek z Gostynia sprzedaje z pr. odkupu Janowi Kąkolewskiemu z Sienna 1/2 G. i 1/2 wsi opust. Rusinowo za 100 zł węg. (PG 10, 54); 1491 Maciej i Jan Gostyńscy [ss. Piotra Borka] kupują od [swego ojczyma] Jana Milaja Jarockiego za 1150 zł węg. 1/3 posagu ich matki Barbary [por. r. 1471] zapisanego na cz. dóbr → Gostyń oraz na in. wsiach, m. in. na G.2W 1489 Barbara wd. po Piotrze Gostyńskim przekazała swą oprawę swemu drugiemu mężowi; w akcie tym nie wymieniono wsi G. (PG 10, 106v) (PG 10, 153); 1491 Mik. Borek z Osiecznej sprzedaje z pr. odkupu Wojc. Miaskowskiemu 1/2 G. i 1/2 Ziemie za 42 grz. (PG 10, 182v; por. PG 7, 123); 1496 Mik. Borek Osiecki uzupełnia swą wcześniejszą rezygnację wsi G. i Ziemice [z 1491 r.?], dodając do tych wsi cz. Rusinowa, która od wspomn. wsi nie jest odgraniczona (PG 7, 123); 1502 Andrzej Osiecki [s. Mik. Borka] zawiera ugodę z Janem Sieńskim z Sienna [poprzednio zw. Kąkolewskim z Kąkolewa k. Osiecznej]: Sieński otrzymuje zapis 30 grz., a Mac. Gostyński [s. Piotra Borka z Gostynia] ma się zobowiązać, że nie będzie go niepokoił w jego tenucie, tzn. w 1/2 Ziemic z 1/2 jeziora i 1/2 gaju, w 1/2 G. z 1/2 wiatraka oraz w 1/2 dziedziny opust. Rusinowo (KoścZ 18, 80); 1507 Jan Sieński [Kąkolewski] sprzedaje z pr. odkupu Janowi s. Mik. Bojanowskiego cz. Ziemic, cz. G. z 1/2 flw. oraz cz. Rusinowa za 600 zł węg. oraz przezyski na tych wsiach za 300 zł węg. (PG 13, 118).

1530 pobór od 3 ł. i wiatraka (ASK I 3, 133v); 1563 pobór od 9 1/4 ł., wiatraka dziedz. i karczmy (ASK I 4, 197); 1581 pobór od 5 ł., 1 zagr. i 1 komornicy (ŹD 85; ASK I 6, 491).

4. 1282 Bogumił dz. G. sprzedaje braciom Andrzejowi i Wojciechowi sołectwo w G. obejmujące 2 ł. za 10 grz.; sołtysi mogą posiadać karczmę z 2 ogrodami oraz jatki mięsną, piekarską i szewską, mają pr. do przysiężnego oraz 1/3 dochodów z sądownictwa (pozostałe 2/3 dziedzic zastrzega sobie), otrzymują łąkę między [dziedziną] Sarbino a granicą wsi Czerwony Kościół, las położony za ich rolami, pr. wypasu bydła na pastwiskach; sołtysi zobowiązani są do służby panu oraz udziału w posp. ruszeniu na koniu wartości 1 1/2 grz.; osadnicy (coloni) mają mieć po 3 pola (triplex agricultura) o rozmiarach 10x15 prętów i po upływie 8 lat wolnizny mają dawać panu po 20 jaj i 2 kury, a sołtysowi po 10 jaj i 1 kurę i pracować 4 dni w roku: 3 dni przy orce, a 1 dzień przy koszeniu i zbieraniu siana; wystawca uwalnia mieszkańców wsi od służby książęcej (ab servicio ducali) i od wszelkich ciężarów3Dok. ten oblatowany był w 1570 r. w KoścG 24, 502v przez prac. Jana i Piotra Przychów ss. Błażeja, sołtysów w G. Przynieśli oni do oblaty 3 dok.: dwa jednobrzmiące, różniące się tylko datą wydania (1282 i 1294). T. Tyc, Początki kolonizacji wiejskiej na prawie niemieckim w Wielkopolsce (1200-1333), Poznań 1924, s. 123-124, uznał dok. z 1282 (ten tylko został opublikowany w Wp. 5) za fals., gdyż zawiera on sformułowania właściwe czasom późniejszym (wymiary ról, wymóg robocizny oraz zwolnienie od służby książęcej nadane przez osobę prywatną). Równocześnie sołtysi przedstawili trzeci podobny dok. wydany przez Jana Borka z Gostynia, właściciela wsi G., w Gostyniu w dniu 22 III 1548 r. dla ich ojca Błażeja. W tym dok. dziedzina sąsiadująca z łąką soł. nazwana została → Skarbno, a nie Sarbino jak w poprzednich falsyfikatach (Wp. 1 nr 506).

5. 1461 oficjał pozn. uznając przedstawione mu dok., przysądza Dziersławowi pleb. ze Świerczyny pr. do wiardunków [dzies.] płatnych w półgr z kilku wsi nal. do jego kościoła, m. in. z G. (ACC 41, 106v).

1 Osoba niezident.; w tym czasie nie znamy Mikołaja ani w Kębłowie pow. kośc., ani w Kębłowie pow. pyzdr.; może to chodzi o Mik. Kamblana z Wszołowa w pow. kal., który nabywał w tym czasie różne wsie w pow. kośc.?

2 W 1489 Barbara wd. po Piotrze Gostyńskim przekazała swą oprawę swemu drugiemu mężowi; w akcie tym nie wymieniono wsi G. (PG 10, 106v).

3 Dok. ten oblatowany był w 1570 r. w KoścG 24, 502v przez prac. Jana i Piotra Przychów ss. Błażeja, sołtysów w G. Przynieśli oni do oblaty 3 dok.: dwa jednobrzmiące, różniące się tylko datą wydania (1282 i 1294). T. Tyc, Początki kolonizacji wiejskiej na prawie niemieckim w Wielkopolsce (1200-1333), Poznań 1924, s. 123-124, uznał dok. z 1282 (ten tylko został opublikowany w Wp. 5) za fals., gdyż zawiera on sformułowania właściwe czasom późniejszym (wymiary ról, wymóg robocizny oraz zwolnienie od służby książęcej nadane przez osobę prywatną).

Równocześnie sołtysi przedstawili trzeci podobny dok. wydany przez Jana Borka z Gostynia, właściciela wsi G., w Gostyniu w dniu 22 III 1548 r. dla ich ojca Błażeja. W tym dok. dziedzina sąsiadująca z łąką soł. nazwana została → Skarbno, a nie Sarbino jak w poprzednich falsyfikatach.