GÓRKA

(1388 Gorka, Gora) 9,5 km na SW od Obornik.

1. 1508 n. pow. pozn., par. Objezierze (ASK I 3, 14v).

3. Własn. szlach.1Własność G. po r. 1420 niejasna. Zapis czynszu na G. przez Górków w 1436 r. nie jest równoznaczny z posiadaniem Górki przez nich, gdyż mogli oni tylko wykupić czynsz na G. od jej aktualnego niezn. właściciela. W 1463 r. (→ p. 5) zgodę na wyrok bpa pozn. w sprawie dzies. wyrazili: Tomisław komandor joan. jako patron [kościoła par. w Radzimiu] oraz szl. [tu łuka w tekście, brak imienia] dz. w G. Jest to więc jedyna i bardzo niepewna wzm. o szlach. własn. w G. między r. 1420 a r. 1577, kiedy to występuje szl. Kiszewska jako płatnik poboru. Por. → Górka (przekazy o nieokreślonej lokalizacji) przyp. 2 1388-1406 Bodzęta Gorzecki (Gorecki, Gorski) z G., [czasem:] z Góry (Lek. 1 nr 569, 574, 1164, 1180, 1340); 1402-06 tenże zw. Bodzętą Jardanowskim z → Jardanowic [obecnie Wiardunki]; 1388-92 tenże w sporach z Piotrkiem Połajewskim i jego s. Janem, m. in. o szkodę (Lek. 1 nr 366, 1172, 1184); 1389-91 tenże w sporach z Janem z Zaszczytowa [niezident.] o konie, które stanowiły kaucję w poręczeniu, o długi stryja [czyjego?], i in. (Lek. 1 nr 504, 741, 1112); 1393 tenże pozwany przez Żydów z dóbr, które otrzymał po śmierci swego stryja Piotrka (Lek. 1 nr 1633); 1397-1400 tenże w sporach z Sędziwojem Objezierskim o 20 grz. i in. sprawy; Bodzęta oddalił roszczenia Sędziwoja (Lek. 1 nr 2458, 2645, 3055, 3081, 3122; KP nr 13); 1400 tenże zwolniony od odpowiedzialności za kradzież snopów żyta dokonaną przez jego poddanych; kary mają zapłacić poszkodowanym sami winowajcy (Lek. 2 nr 2567); 1400 tenże w sporze z Drogomirem z Pożarowa o konie (KP nr 1333, 1370, 1504; WR 1 nr 725); 1404 tenże w sporze z Mik. Ninińskim, → Jardanowice (KP nr 1683); 1405-06 spory z Wichną i Święszkiem z Nosilina: 1405 Wichna dowodzi przy pomocy świadków, że Bodzęta ujął jej człowieka na drodze publicznej i wziął mu łup; Bodzęta oddala jej roszczenia; Hanka z G. [żona Bodzęty?] wygrywa w sądzie proces o swe wiano [w G?] wbrew roszczeniom Wichny; 1406 Bodzęta przegrywa proces z Wichną o 1 1/2 grz. poręki i 30 grz. zakładu; tenże przegrywa proces ze Święszkiem o 30 grz. (poręki?) zakładu (WR 1 nr 777; KP nr 2283, 2369, 2410, 2504, 2584, 2629, 2969).

1415-20 Bogusz (Bogusław) z G. [identyczny z Boguszem Koszutskim z Koszut k. Środy, pow. pyzdr.] (PZ 5, 41v), wicesędzia w Poznaniu 1419 (GUrz. C 980; MHP s. 321); 1415-20 tenże w sporach z komandorem joan. [→ Święty Jan k. Poznania]: 1418 Bogusz w sporze z Mik. Gądkowskim o 50 grz. poręki; Mikołaj ręczył w sprawie [planowanej] zamiany wsi G. na Drożyn [obecnie Drużyn] (PZ 4, 75; PZ 5 k. 91, 93v), 1420 Mik. Gądkowski w sporze z Boguszem przedstawia świadków, którzy zeznają, iż Bogusz pozywał Gądkowskiego, że w umówionym czasie nie uzyskał pisma od komandora w sprawie wspomn. zamiany i z tego powodu winien jest Boguszowi 50 grz. (WR 1 nr 996: tu wydawcy czytali błędnie Stroszin zamiast Scroszin, tekst ten dot. jednak niewątpliwie wsi Droszin, czyli Drużyn – PZ 6, 51)2Drużyn k. Grodziska Wlkp. był własn. joan., a G. sąsiadowała z dwoma in. wsiami nal. do joan.: Chrustowem i Żukowem. Przez zamianę G. na Drużyn komandor joan. zyskiwałby częściowe scalenie swoich dóbr. K 2, 202 pod błędną datą 1400 cytuje jeszcze jeden przekaz dot. projektu tej zamiany: „Bogussius de G. commutaturus G. pro Drosin cum Nicolao Gatkowsky”; przekazu tego nie udało się odnaleźć ani pod wskazaną datą, ani w in. kolejnych tomach PZ. Cytowane wyżej źródła dowodzą, że do r. 1420 zamiany nie dokonano. K 2, 202 błędnie lokalizuje G. k. Drużyna. Nie było tam wsi o takiej nazwie.

1417 tenże Bogusz pozwany przez Stanisława kmiecia z Objezierza o to, że zabił jego brata (PZ 5, 27); 1419 tenże zapisuje wikariuszom kat. pozn. czynsz od sumy 12 grz. zapisany na G. (CP 14, 614); 1419 tenże Bogusz Koszucki zapisuje altarii Trzech Króli w kościele par. w Ostrorogu czynsz 2 grz. od sumy 20 grz. ze swej wsi G. (ACC 74, 111; Wp. 5 nr 301 reg.).

1436 Mikołaj Górka kanclerz kat. pozn. zapisuje altarii ŚŚ. Tomasza, Szczepana i Jadwigi w kaplicy Ś. Leonarda w kat. pozn. 7 grz. czynszu, z którego 3 grz. zapisuje na wsi G. k. Objezierza; bratankowie Mikołaja: Wyszota prep. kat. pozn. i Łukasz Górkowie zatwierdzają darowiznę stryja (Wp. 5 nr 568, 582, 584).

1508 wiard. wojenne z G. od 4 ł. i karczmy (ASK I 3, 14v); 1510 pobór z 8 ł. (ASK I, 273v); 1563 pobór od 11 ł. i karczmy (ASK I 5, 229); 1577 Kiszewska wdowa po Adamie płaci pobór (ASK I 5, 697v); 1580 [formularz nie wypełniony] (ŹD 24).

1420 Mikołaj kmieć z G. brał drzewo z zapustu nal. do Dziersława Lulińskiego (WR 1 nr 1078).

5. 1463 [Andrzej z Bnina] bp pozn. wyrokuje, że kmiecie z G. mają dawać plebanowi w Radzimiu po 1 wiard. z lana zamiast dzies. snop. (CP 30, 30); 1628 pleb. w Objezierzu3W tej samej wizytacji (k. 47) wymienia się tęże G. pomiędzy wsiami, które niegdyś dawały dzies. snop. plebanowi w Radzimiu pobiera meszne od 7 kmieci, z 3 ról kmiecych przyłączonych do folw. nic nie dają, folw. daje dzies. pieniężną (AAP Acta Visitationum 7, 49v).

1 Własność G. po r. 1420 niejasna. Zapis czynszu na G. przez Górków w 1436 r. nie jest równoznaczny z posiadaniem Górki przez nich, gdyż mogli oni tylko wykupić czynsz na G. od jej aktualnego niezn. właściciela. W 1463 r. (→ p. 5) zgodę na wyrok bpa pozn. w sprawie dzies. wyrazili: Tomisław komandor joan. jako patron [kościoła par. w Radzimiu] oraz szl. [tu łuka w tekście, brak imienia] dz. w G. Jest to więc jedyna i bardzo niepewna wzm. o szlach. własn. w G. między r. 1420 a r. 1577, kiedy to występuje szl. Kiszewska jako płatnik poboru. Por. → Górka (przekazy o nieokreślonej lokalizacji) przyp. 2.

2 Drużyn k. Grodziska Wlkp. był własn. joan., a G. sąsiadowała z dwoma in. wsiami nal. do joan.: Chrustowem i Żukowem. Przez zamianę G. na Drużyn komandor joan. zyskiwałby częściowe scalenie swoich dóbr. K 2, 202 pod błędną datą 1400 cytuje jeszcze jeden przekaz dot. projektu tej zamiany: „Bogussius de G. commutaturus G. pro Drosin cum Nicolao Gatkowsky”; przekazu tego nie udało się odnaleźć ani pod wskazaną datą, ani w in. kolejnych tomach PZ. Cytowane wyżej źródła dowodzą, że do r. 1420 zamiany nie dokonano.

K 2, 202 błędnie lokalizuje G. k. Drużyna. Nie było tam wsi o takiej nazwie.

3 W tej samej wizytacji (k. 47) wymienia się tęże G. pomiędzy wsiami, które niegdyś dawały dzies. snop. plebanowi w Radzimiu.