(1302 Schonewald, Schonewalt, Schimphalth) 7 km na NE od Łasina.

1. 1302 wójt. rog. (Pr U1/2, nr 771); 1330 par. S. (UC nr 230); 1520 z. chełm., okr. rog. (MS 4/1, nr 3456); XVI w. pow. chełm., par. S. (Bi. 34, 84).

2. 1302 granice S.: Wydrzno, dobra bpa pomez. i krzyż. z Radzynia oraz wieś Zawda (Pr U 1/2, nr 771); 1314 S. graniczy z lasem nadanym mieszczanom Łasina (PrU 2/1, nr 115); 1336 w. m. Dytrych v. Altenburg nadaje wsi S. 3 ł. lasu między polami wsi Zawda, lasem łasińskim i polami wsi Biskupice (PrU 3/1, nr 44); 1342 w. m. Ludolf König nadaje Piotrowi, sołtysowi z S., pr. rybołówstwa na jez. Szynwałd za zrzeczenie się takowego na jez. Nogat (PrU 3/2, nr 541).

3. 1302 własn. Zak. (PrU 1/2, nr 771); 1429 Mikołaj z S. otrzymuje od wójta rog. 2 ł. w S. za czynsz 3 wiard. z łanu, wolne od szarwarku, płużnego i czynszu leśnego; 1435 73 ł., z tego 7 ł. sołt., 6 ł. pleb., Herman ma 10 ł., 14 ł. opust., reszta płaci czynsz; karczma i ława chlebowa; 1440 w. m. Paweł Russdorf nadaje Hansowi Saudenerowi 5 ł. i 3 morgi na pr. in. mieszkańców za czynsz 3 wiard. z łanu i 16 den. z morga, za karczmę położoną na końcu wsi przy kapliczce NMP ma płacić 3 grz. do zamku rog. i 1/2 grz. sołtysowi aż do wybudowania drugiej, po czym będzie płacił tylko zwykły czynsz od karczmy; 1442 63 ł.¹Obszar zmniejszony o 10 ł., ponieważ powstał szlach. Szynwałdzik, czynszu z łanów i karczmy nie płacą wobec klęski gradu (Fr. 1, 315-6); 1511, 1520, 1524 własn. król. oddawana w zastaw (MS 4/2, nr 9965, 3456, 14 081); później dobra gracjalne (Fr. 1, 316; Bi. 34).

4. 1302 mistrz kraj. Helwig v. Goldbach nadaje Janowi Ockenicz s. Bertolda 70 ł. we wsi S. na lokację na pr. chełm., poza tym 6 ł. na uposażenie kościoła par., sołtys ma otrzymać 7 ł. i 1/3 opłat z sądownictwa, z 63 ł. czynsz po 13 szk. i 2 kury oraz od pługa po 1 miarze pszenicy i 1 żyta, a od radła po 1 miarze pszenicy, czynsz z karczmy oraz od sprzedaży chleba i mięsa będzie w 1/2 oddawany Zak., a w 1/2 sołtysowi, z mł. sołtys ma dawać Zak. 3 grz. czynszu; gdyby sołtys miał wybudować własnym staraniem mł. na wodzie płynącej pod wałem byłego grodu, ma do niego pr. wolnego posiadania; zezwala się sołtysowi i chłopom na wybudowanie grodu, gdyby chcieli i potrzeba ich do tego skłaniała; sołtys ma pr. rybołówstwa na jez. Szynwałd (Pr U 1/2, nr 771).

5. 1330 w. m. Werner v. Orseln nadaje kl. cystersek w Toruniu pr. patronatu kościoła par., kaplicy NMP i uposażenia (UC nr 230); kościół Narodzenia NMP z pocz. XIV w., nawa z poł. XIV w. (BK 2, 584-9; DCh 340).

6. 1414 szkody woj. na 2030 grz., 1 człowiek zabity (Br. 158).

7. Reg. 1, nr 481; Br. 82.

8. Grodzisko wyżynne, mniej więcej trójkątne, na E od jez. Nogat, wał (Łęga 540; Ziel. 27).