NIEMIECZKOWO

1361 or. Nemeczkowo (Wp. 3 nr 1454), 1387 Nemeczkovo (Lek. 1 nr 244), 1418 Nyemeczkowo Maior (WR 1 nr 1025), 1422 Nemeczcowo (PZ 7, 61), 1428 Nyemeczcowo (PZ 10, 11), 1435 Nyemyeczkowo (PG 1, 85v), 1443 Nyemyeczcowo (PZ 14, 190v), 1489 Myemyeczkowo (ACC 66, 155), 1508 Nyemyeczkovo (ASK I 3, 14v), 1563 Niemieczkowo (ASK I 5, 229), 7,5 km na W od Obornik.

1. 1436 n. pow. pozn. (PG 1, 194v); 1508 n. par. Objezierze (ASK I 3, 14v).

2. 1387 Bieniasz komandor Ś. Jana za murami Poznania i dziedzice Wielżyna w sporze o rozgraniczenie między N. a Wielżynem (Lek. 1 nr 244); 1443 młynarz w N. → p. 3: mieszkańcy; 1508-09 mł. o 1 kole, 1535 mł. [opust.], 1580 mł. dor. o 2 kołach → p. 3: areał; 1510 mł. wodny, staw i staw rybny k. dworu w N. (PZ 24, 10v); 1527 Jan i Stan. Niemieczkowscy dają za zgodą króla [Zygmunta] Janowi Mierzewskiemu [z Mierzewa, pow. gnieźn.] komandorowi Ś. Jana za murami Poznania całą ziemię wraz z brzegiem [rz. Samicy, lewego dopływu Warty] położone k. Chrostowa [na SW od Obornik], w zamian za brzeg [rzeki] i ziemię k. N., poczynając od miejsca zw. Wierzchowiska Przestań, dalej wzgórzem przez błoto zw. Oparzysko Małe aż do drugiego wzgórza przy polach wsi Chrostowo i do błota zw. Oparzysko Wielkie w kierunku drogi z N. do Obornik, dalej prosto do końca zarośli (rubetum) zw. Zapowiedź, w końcu przez wzgórze do lasku (nemus) zw. Goły Borek i dalej aż do wzgórza naprzeciw N., a stamtąd prosto do strumienia [dzielącego?] wsie N. i Chrostowo (PP 10, 237v; PZ 24, 72; MS 4 nr 15091); 1533 dwór w N. (PZ 24, 90v).

3. Własn. szlach. 1361 Jarota niegdyś dziedz. w N., teść Dominika z Popowa [k. Śmigla, obecnie Popowo Stare], tenutariusz w Żernikach (Wp. 3 nr 1454).

1386-88 Mścigniew z N.: 1386 tenże przegrywa proces z sędzią kal. [Mikołajem z Wenecji, Chomiąży] o 12 sztuk bydła, połcie słoniny [mięsa?] i pieniądze (Lek. 1 nr 58); 1386-88 tenże w sporach: 1386 z kmieciami z → Chlewisk o 20 grz. (Lek. 1 nr 57), 1386 z Piotrem kmieciem z Nieczajny o konia wartości 16 grz. (Lek. 1 nr 58); 1386-88 z kmieciami kaszt. sant. [Dziersława Grocholi z Ostroroga] (Lek. 1 nr 59, 69, 419).

1391 Mik. Niemieczkowski (WR 1 nr 288): 1391 tenże w sporze z Bodzętą Gorzeckim [z Górki k. Obornik] (Lek. 1 nr 1164).

1394-1411 Adam Niemieczkowski (WR 1 nr 789): 1394 tenże i Janek [prawdop. Jan Niemieczkowski] wraz z 2 braćmi [Mścigniewem i Mikołajem?] w sporze z Mikołajem z Popowa [syn albo wnuk Dominika z Popowa i NN z N.?] zostali utrzymani w prawach do N. ze wszystkimi jego pożytkami (Lek. 1 nr 1791); 1411 tenże w sporze ze Szczepanem (Stephanus) z Wilkowa [k. Buku, pow. pozn.] o 8 grz. (PZ 3, 134v).

1394?, 1418-35 Jan Niemieczkowski z N., Wielżyna i Osowa, h. Przosna (PZ 7, 61; PZ 8, 129; PZ 9 k. 4v, 43v; PZ 12 k. 166v, 229v; PZ 13 k. 134, 134v, 136v, 209v; PG 10, 35v): 1394 prawdop. tenże → wyżej: Adam Niemieczkowski; 1418 tenże toczy spór z Hanką z Więckowic, która dowodzi, że pożyczyła dożywotnio swojej dziewce [córce] Małgorzacie 15 grz. (WR 1 nr 1025); 1397 tenże z Wielżyna [i N.] h. Przosna naganiony przez wdę pozn. Sędziwoja [z Szamotuł] dowodzi, że jest h. pół lwa z głową panny1Jest to rzadka odmiana h. Przosna, por. J. Szymański, Herbarz średniowiecznego rycerstwa polskiego, Warszawa 1993, s. 244-245 (Lek. 1 nr 2322); 1420 tenże przedstawia w sądzie dok. nabycia: a) 6 ł. i części folw. w Osowie [k. Szamotuł], b) 1/2 dziedz. tamże; nikt nie zgłosił pr. bliższości [czy chodzi o ową 1/2, czy też o dwie różne części Osowa?] (PZ 6 k. 60v, 128); 1428 tenże otrzymuje od Andrzeja z Golęczewa 30 grz. (z oprawy jego ż. Drogochny) jako posag swojej ż. (PZ 10, 11); 1434 tenże w sporze z Mikołajem z Otorowa i jego ż. Małgorzatą, którzy dowodzą, że Mikołaj dał temuż Janowi w ramach posagu swej siostry [a żony Jana?] płaszcz podbity popielicami wartości 20 grz., 2 woźniki [konie pociągowe] i wóz wartości 7 grz., ręby [pocięte drewno?], pościel oraz 10 grz. (WR 1 nr 1429); 1435 tenże kupuje od Filipa z Osowa 1 ł. w Osowie za 15 grz. (PG 1, 85v); 1436 tenże zapisuje ż. Beacie [siostrze Mikołaja z Otorowa?] po 100 grz. posagu i wiana na N. i Osowie (PG 1, 194v).

1436-43 Beata Niemieczkowska, ż. Jana Niemieczkowskiego?: 1436 taż → wyżej: Jan Niemieczkowski; 1443 taż, matka Stan. Niemieczkowskiego, w sporze z Burnetą Charcicką [z Chartowa?] (PZ 14 152v); 1443 tejże Winc. Czuryło z Bielaw jest winien 3 grz. półgr bez l0 gr (PZ 14, 248).

1443 – zm. a. 1495 Stan. Niemieczkowski, z N., [syn Jana?]: 1443 tenże syn Beaty Niemieczkowskiej (PZ 14, 152v); 1448 tenże w sporze z Janem Otorowskim (PZ 16, 151); 1459-70 tenże występuje jako wuj: 1459 Piotra i Katarzyny z Grzebieniska (PZ 17, 253v), 1470 Małgorzaty z Wielżyna ż. Klemensa z Nieczajny (PZ 19, 32v); 1494 tenże wspomn. jako zm. (PG 7, 23).

1459 Piotr i Katarzyna z Grzebieniska kwitują Bartosza z Kobylnik [k. Kościana] z cz. po swojej matce Annie, a mianowicie ze 170 grz. jej posagu i wiana, które wspomn. Anna przeniosła z N. na Grzebienisko (jest to cz. przynależna tymże Piotrowi i Katarzynie po ojcu), a następnie na Kobylniki (PZ 17, 153v).

1494 Dorota c. zm. Stan. Niemieczkowskiego; mąż Jakub Złotnicki [ze Złotnik k. Żnina, pow. kcyn.] zapisuje jej po 50 grz. posagu i wiana (PG 7, 23).

1489?, 1501-21 Jakub duchowny (→ p. 6), 1501-33, zm. a. 1559 Stanisław oraz 1501-44 Jan Niemieczkowscy, z N. i Osowa, bracia, [ss. Stan. Niemieczkowskiego] (AC 2 nr 1704; PG 62, 187; PG 68, 385): 1501, 1503 ciż dziedzice w N. (PG 12 k. 154v, 277); 1503 tenże Jakub pleb. w Brodach daje swoim braciom Janowi i Stanisławowi z N. swe części po ojcu i matce w N., Osowie i Wielżynie (PG 12, 278v); 1510 tenże Stanisław zapisuje swojej ż. Elżbiecie, c. Mik. Zieleńskiego [z Zielińca, pow. pyzdr.], po 100 grz. posagu i wiana na 1/2 swoich połówek wsi N. i Osowo, mł. wodnego, stawu oraz stawu rybnego k. dworu w N. (PZ 24, 10v); 1511 tenże Stanisław występuje jako wuj Katarzyny [c. zm. Stan. Imbira z Objezierza kaszt. śrem.], ż. Jana Wielżyńskiego (PG 14, 128v); 1513 tenże Jakub oskarżony przez Mik. Nojewskiego o to, że w 1. ubiegłych i w roku bieżącym wyciął drzewa [gdzie?] wartości 50 kóp [gr] i postawił z nich budynki w Skwierzynie; pleb. twierdzi, że miał do tego prawo i tego ma dowieść (ACC 89, 74v); 1513 tychże Jana i Stanisława kwituje Jan Wargowski z sumy [głównej] 40 grz. i czynszu rocznego 3 1/2 grz. zapisanych na 1/2 Osowa (PG 68, 385); 1524 tenże Stanisław kupuje z zastrz. pr. odkupu od Jana Iłowieckiego i jego ss. Jana i Wojciecha 1/2 Iłowca Wielkiego za 100 grz. (PG 16, 50v); 1527 ciż Jan i Stanisław → p. 2; 1529 tenże Stanisław kupuje z zastrz. pr. odkupu od Piotra Turkowskiego cz. Wargowa zw. Kotowska za 100 grz. (PG 16, 277v); 1533 tenże Stanisław zapisuje swojej [drugiej] ż. Agnieszce c. Andrzeja Iłowieckiego po 100 kóp [gr] posagu i wiana na częściach w Wielżynie i Osowie; jeżeli Stanisław umrze pierwszy, Agnieszka ma pr. do zachowania wszystkich rzeczy, które posiadała wcześniej [przed ślubem ze Stanisławem?], 1/3 sprzętów domowych z domu i dworu w N., w którym mieszka z mężem (PZ 24, 90v); 1544 tenże Jan jednym z opiekunów dzieci Kaspra Gorazdowskiego [z Gorazdowa w pow. pyzdr.] i Reginy Zieleńskiej [z Zielińca w pow. pyzdr.?] (PG 18, 100v); 1558 Agnieszka Iłowiecka wd. po tymże Stanisławie (PG 19, 540).

1503 – zm. a. 1517 Barbara c. zm. Stan. Niemieczkowskiego: 1503 mąż Jan Wargowski zapisuje tejże po 50 grz. posagu i wiana oraz darowuje 20 grz. (PG 12, 258); 1516 taż wspomn. jako zm. (PG 69, 289v).

1539 – zm. a. 1546 Dorota, 1545-64 Katarzyna, 1555 – zm. a. 1578 Elżbieta, 1559-89 Anna, 1561-64 Małgorzata, 1556 – zm. a. 1600 Bartłomiej oraz 1558 – zm. a. 1595 Krzysztof dzieci Stan. Niemieczkowskiego (DwMat. 14415, 230-233): 1566 tenże Krzysztof Niemieczkowski h. Przosna płaci → pobór.

Areał: 1508 pobór od 8 1/2 ł., karczmy 6 gr, mł. o 1 kole wiard. (ASK I 3, 14v); 1509 pobór od 8 1/2 ł., mł. 6 gr, karczmy 3 gr (ASK I 3, 52v); 1535 pobór od mł. [opust.] (ASK I 5, 140); 1563 pobór od 4 ł., 1 karczmy dor., 1 człowieka luźnego (vagus; ASK I 5, 229); 1566 pobór z N. płaci Krzysztof Niemieczkowski h. Przosna (W. Wittyg, Nieznana szlachta polska i jej herby, Kraków 1908, s. 218); 1577 pobór z N. wsi Bartłomieja Niemieczkowskiego (ASK I 5, 698); 1580 pobór z wsi Bartłomieja Niemieczkowskiego: od 5 półł., 4 zagr., mł. dor. o 2 kołach, od niewielkiej (modicus) roli karczm. 4 gr (ŹD 25; ASK I 6, 124).

Mieszkańcy: 1426 Pawłowi kmieciowi z N. lub Janowi dziedz. z N. Bogusz z Koszut ma zapłacić 1,5 grz. z tytułu poręczenia (PZ 9, 61); 1426 [tenże?] Paweł kmieć z N. w sporze z Hektorem kan. pozn. (PZ 9, 37); 1429 Jan kmieć z N. w sporze z Niemierzą z Kiszewa, który przysięga, że jego czeladź zajęła kmieciowi 2 konie i wóz, ale kmieć ten kradł Niemierzy w niedzielę przed mszą św. drewno przygotowane do budowania (WR 1 nr 1319); 1443 prac. Mikołaj młynarz z N. jest winien Mikołajowi pleb. z Kiszewa 20 sk. (ACC 26, 55v).

6. 1489, 1501-21 Jakub Niemieczkowski, z N.: 1489 tenże pleb. w Sławnie (ACC 66, 155); 1501 tenże dziedz. w N. (PG 12, 154v); 1503-19 tenże pleb. w Brodach (PG 12, 278v; PG 70, 115; ACC 89, 74v; ACC 90, 27v); 1513 tenże → p. 3; 1518-21 tenże pleb. w → Lwówku (ACC 93, 136v; PG 15, 390v).

1 Jest to rzadka odmiana h. Przosna, por. J. Szymański, Herbarz średniowiecznego rycerstwa polskiego, Warszawa 1993, s. 244-245.