NIEMIERZEWO

1400 or. Nemirzewo (KP nr 246), 1404 Nemerzewo (KP nr 1738), 1412 Nemyrzewo (PZ 3, 182v), 1440 Nyemyrzewo (PZ 14, 64), 1508 Nyemyerzewo (ASK I 3, 3v), 11,5 km na SE od Sierakowa.

1. 1435 n. pow. pozn. (PG 1, 71); 1508 n. par. Chrzypsko Wielkie (ASK I 3, 3v).

2. 1398 Mik. Bielejewski ma przeprowadzić rozgraniczenie z Przybysławem Piętą [z Przesieki w pow. gnieźn.], pełnomocnikiem Niemierzy z Lubosza [rozgraniczenie dot. zapewne N. i Lubosza, → niżej] (Lek. 1 nr 2806); 1400 tenże z matką i braćmi [z N.] oraz Niemierza z Lubosza mają rozgraniczyć za pomocą ujazdu N. i Lubosz (KP nr 246).

1510 mł. wodny w N. → p. 3.

3. Własn. szlach. 1398, 1400-04 Mik. Bielejewski [z Bielejewa i z N.?]: 1398 tenże, 1400 tenże z matką i braćmi → p. 2, 1404 tenże z bratem Tomaszem → niżej.

1404-07 Jakub (Jakusz) z N.1Wg KR 1, 55, Jakusz był bratem Mikołaja z Bielejewa: 1404 tenże pozwany przez Mikołaja z Bielejewa i jego brata Tomasza o podział dziedzin Rzyrzyn [obecnie Ryżyn]2W zapisce „Zirzewo”, przyjmujemy jednak zgodnie z sugestią autora indeksu do KP s. 575, przyp. 47, że wzm. ta dot. wsi Ryżyn (Rzyżyn), sąsiadującej z N, Oporowo [k. Ostroroga] i Bielejewo (KP nr 1738); 1407 tenże h. Sobiejuchy świadczy o szlachectwie Dziersława z Więckowic s. Odoja h. Drogosławic (ZSW nr 1144; MHP 82 – tu nazwa herbu błędnie odczytana: Sbyeynthi!); 1407 tenże w sporze ze [swą siostrą?] Szymką z Pomorzan o N. – ich majątek po ojcu (KP nr 2863).

1411-12 Małgorzata (Machna) z N. [wg KR 1, 55 wd. po Jakuszu; cytowana zapiska tej informacji nie potwierdza]: 1411 taż w sporze z Mikołajem, Tomaszem i Czemą z Bielejewa (PZ 3 k. 155, 309); 1412 taż w sporze z c. Dorotą; Machną ma pr. do [oprawy?] 1/2 N. (w tym do 1/2 zboża na roli i w stogach oraz do 1/2 macior, wieprzy i bydła); jeżeli do końca roku Machna otrzyma 70 grz., będzie musiała ustąpić z N. (PZ 3, 182v).

1435-40 Piotr Stok z N.: 1435 tenże z N. kupuje [drugą?] 1/2 N. od Jana z Ryżyna za 200 grz. (PG 1, 71); 1438-40 tenże pozwany przez Dziersława z Nowej Wsi i jego ż. Katarzynę, która ma pr. bliższości do 1/2 N. [była ona prawdop. siostrą Jana z Ryżyna]; 1440 sąd przysądza 1/2 N. Katarzynie pod warunkiem, że zapłaci ona Stokowi 200 grz.; ostatecznie sąd przysądza wspomn. 1/2 N. Stokowi, ponieważ Dziersław i Katarzyna nie spłacili całej sumy (PZ 14 k. 23v, 64, 78v, 84v; WR 1 nr 1603).

1442-66 Stan. Niemierzewski z N.: 1442 tenże w sporze z Wincentym i Toszem braćmi z Wielżyna (PZ 14, 148v); 1463 tenże zapisuje na N. po 100 kóp [gr] posagu i wiana ż. Barbarze (PG 6, 24, dawniej k. 105); 1466 tenże nabywa z zastrz. pr. odkupu 7 1/2 ł. w Lutomiu za 100 kóp [gr] od Marcina, Mikołaja i Jakuba z Lutomia (PG 6, 233v).

1469, 1478, 1499 N. zalega z podatkami (PG 57, 33; PG 58, 72v; PG 62, 12v).

1474?, 1479-1506 (w 1507 wspomn. jako zm.) Wojc. Niemierzewski syn Stanisława: 1474 tenże? małol. Wojciech wysyła na wyprawę wojenną sługę (familiaris) ze swej cz. N. (z czynszu 9 grz. należnych mu z N.; ExpBel. nr 699); 1479 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu N. za 150 grz. Janowi Przetoczyńskiemu (PG 9, 107); 1486 tenże kupuje Buszewko za 320 grz. od Mścicha z Buszewka (PG 10, 41v); 1486 tenże zapisuje ż. [brak imienia] po 150 grz. posagu i wiana na Buszewku i na 1/2 N. (PG 10, 41v); 1486 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Mścichowi Buszewskiemu 1/2 jeziora w Durmowie za 100 kóp [gr]; sam nabył wcześniej tę 1/2 jeziora na tych samych warunkach od Piotra Głażewskiego (PG 10, 41v) 1488 tenże w sporze z Wojciechem prep. z Lwówka o konia wartości 6 zł węg. (ACC 66 k. 5, 18, 29); 1489 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu 1/2 Durmowa z 2 ł. soł. za 100 kóp [gr] Mścichowi z Buszewa; sam nabył te role na tych samych warunkach od Jana Słomowskiego (PG 10, 104v); 1500 tenże występuje jako stryj Doroty i Heleny cc. Mik. Krzesińskiego, a jako wuj Katarzyny ż. Piotra Krzesińskiego (PG 62 k. 63, 69v); 1506 tenże kupuje z zastrz. pr. odkupu 3 ł. w Gnuszynie od Krzysztofa i Mik. Gnuszyńskich i ich matki Dobki, wd. po Szczepanie Gnuszyńskim, za 3 wiard. czynszu rocznego i 30 grz. (PG 13, 80v); 1506 tenże zapisuje ż. Barbarze c. Szczepana Gnuszyńskiego po 60 grz. posagu i wiana na 1/2 N. i na sprzętach domowych w Buszewie (PG 13, 84).

1507-10 Małgorzata i 1510 Dorota3DwMat. 14415, 238, przypuszcza, że córką tego Wojciecha była również Barbara Buszewska lub Niemierzewska, w 1. 1525-36 wd. po Mik. Bylińskim. cc. Wojc. Niemierzewskiego: 1507 Jerzy Młodawski zapisuje ż. Małgorzacie po 40 grz. posagu i wiana na 1/2 swej cz. w Młodawsku (PG 13, 117v); 1510 Jakub Deszczyński [z Deszna w pow. kal.?] zapisuje ż. Dorocie po 20 grz. posagu i wiana na 1/2 Deszczna w pow. kal. (PG 14, 244).

1507-46 Stanisław, 1510-23 Wojciech i 1511-21 Jan Niemierzewscy, ss. Wojciecha:

1507-46 tenże Stanisław (1523 nazwany Niemierzewskim lub Buszewskim lub Chełmskim): 1507 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Kilianowi Chrzypskiemu 3 ł. os. w Gnuszynie, nabyte przez jego ojca (→ wyżej: 1506), za 30 grz. (PG 13, 112v); 1510 tenże z bratem Wojciechem sprzedaje z zastrz. pr. odkupu 1/2 N. z młynem wodnym Marcinowi Kwileckiemu za 300 grz. (PG 14, 245); 1511 tenże z ż. Heleną Chełmską [z Chełmna k. Pniew] toczy spór ze Stanisławem, Tomaszem i Pawłem ze Śremu [k. Sierakowa] (PG 68 k. 117, 117v); 1511 tenże daje w dożywocie wspomn. ż. Helenie swoje części w Chełmnie pod warunkiem, że po jej śmierci dobra te wrócą do niego, a nie przypadną bliższym krewnym Heleny (PZ 24, 21); 1511 tenże w imieniu swoim i braci toczy spór z Maciejem i Wincentym z Sierosławia [k. Buku] o zwrot Mik. Grunkowicza kmiecia zbiegłego z N. (PG 68, 117v); 1514 tenże zapisuje 5 grz. czynszu rocznego od sumy 70 grz. Michałowi z Lublina drowi dekretów i kustoszowi koleg. NMP w Kórniku (PG 15, 18); 1514 tenże pozwany przez brata Jana o to, że go wypędził z jego części w N. i w Buszewku (PG 69, 55); 1514 tenże z bratem Wojciechem zobowiązują się uwolnić od roszczeń in. osób Hieronimowi i Marcinowi Kwileckim 1/2 N.; uprzednio w 1510 sprzedali tę cz. ich ojcu Marcinowi z zastrz. pr. odkupu (PG 69, 83); 1514 tenże spłacił 70 grz. Janowi Więckowskiemu, który nabył pr. do tej sumy zapisanej na N. od zm. Marcina Kwileckiego (PG 69, 107); 1521 tenże kupuje za 300 grz. od brata Jana części w N. i w Buszewku, które miały mu przypaść w działach braterskich (PZ 24, 53v); tenże pozwany przez witryków kościoła Ś. Ducha pod Szamotułami o 14 sk. zaległego czynszu z Buszewa [zapewne Buszewka], zeznaje, że jego cz. w tej wsi jest opust. (ACC 96, 45); 1523 tenże kupuje od brata Wojciecha jego części w N. i w Buszewie [zapewne Buszewku] za 600 grz. i daje temuż bratu te części wraz z dworem w Buszewie w dożywocie (PZ 24, 57); 1527 tenże? [czy jego syn?] sprzedaje z zastrz. pr. odkupu N. Andrzejowi Kunińskiemu [z Konina pod Lwówkiem] za 64 grz. (PG 16, 164v); 1533 tenże daje s. Malcherowi Buszewko (PG 16, 609v); 1546 tenże daje N. synowi Wojciechowi: po śmierci Stanisława N. ma być podzielone między wszystkich jego synów (PZ 25, 3v).

1510-46 tenże Wojciech → wyżej: Stanisław; 1523 tenże sprzedaje swoje części po ojcu → tamże.

1511-21 tenże Jan (PG 68, 117): 1514 tenże → wyżej: Stanisław; 1521 tenże sprzedaje swoje części po ojcu → tamże.

1511-49 Helena Chełmska4Helena Chełmska była wd. po Janie Śremskim. Jej synami byli Stan. i Paweł Śremscy, od których Niemierzewscy odkupywali pr. bliższości do Chełmna (DwMat. 14415 s. 237, 238) ż. Stan Chełmskiego [Niemierzewskiego] (→ wyżej): 1511 taż → wyżej: Stanisław (1507-46); 1519, 1521 taż posiada cz. w Chełmnie → niżej; 1546 taż jako wd. daje swoje części w Chełmnie [swym synom] Malcherowi, Stanisławowi, Wojciechowi i Jerzemu, ale zastrzega sobie dożywocie na tych częściach, 1547 woźny wwiązuje ich w otrzymane od matki dobra (PZ 25, 3v; PG 89, 178v); 1549 taż zeznaje, że jest winna 20 grz. Wojc. [Ostrorogowi] Lwowskiemu (PG 91, 361).

1519-79 Malcher Niemierzewski vel Chełmski, 1519-46 Stan. Niemierzewski, 1519 Jan Niemierzewski, 1546 (w 1567 wymieniony jako zm.) Wojc. Niemierzewski i 1546 Jerzy Niemierzewski, ss. Stan. Niemierzewskiego (1507-46):

1519 tenże Jan → niżej: Stanisław;

1519-46 tenże Stanisław: 1519-21 tenże kupuje pr. bliższości do części w Chełmnie: 1519 razem z braćmi Malcherem i Janem za 30 zł węg. od Stan. Śremskiego, 1521 sam za 30 zł węg. od Pawła Śremskiego; części te są w dożywotnim posiadaniu [ich wspólnej matki5→ przyp. 4] Heleny Chełmskiej (PZ 24, 45, PG 15, 385); 1546 tenże → wyżej: Helena Chełmska;

1519-79 tenże Malcher: 1519 tenże → wyżej: Stanisław; 1533 tenże otrzymuje Buszewko od ojca (PG 16, 609v); 1533 tenże nabywa z zastrz. pr. wykupu [części?] we wsiach Buszewo, Otorowo, Słopanowo i Oporowo za 600 grz. od małol. Anny c. zm Piotra Buszewskiego i jej opiekunów (PG 16, 609v); 1533 tenże zapisuje ż., wspomn. wyżej Annie, po 600 grz. posagu i wiana na Buszewku (PG 16, 610); 1546 tenże → wyżej: Helena Chełmska; 1567 tenże zeznaje że jest winien Zofii Przetockiej wd. po Wojc. Niemierzewskim vel Chełmskim 74 zł (PG 113, 470v); 1567 tenże zawiera ze wspomn. wd. Zofią ugodę: Zofia otrzymuje 1/2 tych części w N., które posiadała niegdyś stara pani [Helena] Chełmska i te części wydzierżawia Malcherowi na 7 l., a za to Malcher da jej co roku 2 ćw. grochu i 3 ćw. pszenicy wg miary lwowskiej [tzn. stosowanej we Lwówku]; Zofia ma pr. wyrębu drewna na opał i do budowy w N., a ze wspólnych lasów w Chełmnie Malcherowi nie wolno rocznie sprzedać więcej drewna niż za 20 grz. (PG 113, 471); 1579 tenże z bratankiem [?] (nepos) Janem spłacają 100 zł długu Maciejowi i Marcinowi Śremskim (PG 135, 525);

1546 tenże Wojciech otrzymuje N. od ojca → wyżej: Stanisław (1507-46); 1546 → wyżej: Helena Chełmska; 1547 tenże unieważnia rezygnację wsi N. dokonaną na jego rzecz przez ojca, ponieważ chce uniknąć niezgody między braćmi (PG 89, 182v); 1567 wd. po nim Zofia Przetocka → wyżej: Malcher;

1546 tenże Jerzy → wyżej: Helena Chełmska.

1530 Anna c. Stan. Niemierzewskiego; mąż Wojc. Kurnatowski zapisuje jej po 400 zł posagu i wiana na wsi Orzeszkowo (PG 16, 383v).

1579 Jan Niemierzewski [syn Wojciecha i Przetockiej?, bratanek Malchera] → wyżej: Malcher.

1508 wiardunki król. z 12 półł. i karczmy (ASK I 3, 3v); 1563 pobór z N. [formularz nie wypełniony]; 1564 w N. 9 ł. → p. 5; 1577 płatnik poboru: Andrzej Jadamczewski (ASK I 5, 667v); 1580 tenże płatnik płaci pobór z N. od 10 półł., 5 zagr., 1/2 ł. opust. oraz od krawca (ŹD 8).

1511 zbiegły kmieć Mik. Grunkowicz z N. → wyżej: Stanisław (1507-46).

5. 1564 dzies. z 9 ł. w N. należy do uposażenia klucza bpiego Buk (IBP 303); 1602 (wzm. z 1641) pleban w Chrzypsku Wielkim pobiera z N. meszne od kmieci oraz dzies. z folw. (AV 10, 284-285).

Uwaga: Wg DwMat. 14415, 240, późniejsi potomkowie Niemierzewskich pozostali przy nazwisku Chełmscy.

1 Wg KR 1, 55, Jakusz był bratem Mikołaja z Bielejewa.

2 W zapisce „Zirzewo”, przyjmujemy jednak zgodnie z sugestią autora indeksu do KP s. 575, przyp. 47, że wzm. ta dot. wsi Ryżyn (Rzyżyn), sąsiadującej z N.

3 DwMat. 14415, 238, przypuszcza, że córką tego Wojciecha była również Barbara Buszewska lub Niemierzewska, w 1. 1525-36 wd. po Mik. Bylińskim.

4 Helena Chełmska była wd. po Janie Śremskim. Jej synami byli Stan. i Paweł Śremscy, od których Niemierzewscy odkupywali pr. bliższości do Chełmna (DwMat. 14415 s. 237, 238).

5 → przyp. 4.