1294 kop. XV w. Crobya Unentina (Wp. 2 nr 720), 1307 or. Unicic[e] (Wp. 2 nr 910), 1394 Vnenczice (WR 3 nr 10), 1414 Vnyączycze, Vnyczycze (Wp. 5 nr 226), 1402 [nazwisko] Hwnøtsky (WR 4 nr 50), 1415 Vnanczicze (WR 3 nr 558), 1416 Vsczanczicze! (WR 3 nr 592), 1423 Vnyanczicze (WR 3 nr 1012), 1425 Vnyączicz[e] (WR 3 nr 1142), 1428 Unyathky (PG 7, 16v-17), 1462 Vnyączycze (KoścZ 14, 319v), 1505 Wnyathky (MS 3 nr 2159; A 183), 1564 Humientki, Humiętki (IBP 286), obecnie Chumiętki, 1 km na NW od Krobi.

1. 1494 n. pow. kośc. (PG 7, 16v-17); 1510 n. par. Krobia (LBP 113).

2. 1294 bagno w C.U. (Wp. 2 nr 720); 1307 wieś Krobia [→Krobia – Kościelna Wieś] przylega do dziedziny U. (Wp. 2 nr 910); 1414 podkom. pozn. rozgranicza dziedziny V. Mikołaja, Tomisława, Janusza i Andrzeja oraz Dryszpułowo i Krobia bpa pozn.; dziedzicom V. i ich poddanym zezwala się na pojenie bydła oraz trzody w stawie [w Jadamowie] bpa pozn. przez 3 l. oraz na zbudowanie stawu na krańcach Jadamowa, ale bez szkody dla bpa (Wp. 5 nr 226); 1504, 1505 U. leży k. wsi Krobia (PG 13, 15; MS 3 nr 2159; A 183); 1547 rozgraniczenie wsi H. i Kokoszki (PG 17, 308); 1564 na folw. H. jest pastewnik, 3 stawki opust., gaik dębowy zw. Grzybulki, olszyny, łąki przy granicy z Żytowieckiem (IBP 286); 1580 mł. i wiatrak w H. (ŹD 72).

3. Własn. szlach., cz. U. należy do bpa pozn. (→Uwaga). 1294 ks. Przemysł II zatwierdza zamianę dóbr: Tomasz kustosz kat. pozn. oraz jego bracia Tomasz [o nim też →p. 4, pod 1307] podkom. księżnej [Małgorzaty] i Bogusław pleb. w Wytomyślu [k. Lwówka], ss. Unięty, dają Marcinowi zw. Crispul [od crispus = kędzierzawy?] sołectwo wraz z 6 ł. flam. i 1/2 bagna w swojej dziedzinie C.U., a w zamian otrzymują od Marcina wieś Oczkowice (Wp. 2 nr 720).

1307 bp pozn. dołącza 2 ł. w V. do sołectwa w Krobi →p. 4.

1394-1414 Mik. Unięcki z V.: 1394-1401 tenże śwd. (WR 3 nr 10, 11, 173); 1414 tenże →p. 2.

1399-1402 Berwold Unięcki śwd. (WR 3 nr 122; WR 4 nr 50).

1400-18 Tomisław Unięcki z V. (KoścZ 4, 143v, dawniej k. 40v): 1400 tenże wraz ze swoimi braćmi toczy proces z Małg. Krajewską o cz. →Krajewic (Lek. 2 nr 2616); 1407 tenże pozywa Pietrasza Abdanka [z Rogowa] o zabicie swojego brata [brak imienia] (KP nr 2895); 1407 tenże w sporze z Tomisławą z Włostowa [Wielkiego, k. Krobi] dowodzi, że Piotrasz [z Włostowa Wielkiego] ma dziedzictwo tylko we Włostowie (WR 3 nr 338); 1412-18 tenże śwd. (WR 3 nr 453, 480, 489, 524, 558, 561, 566, 592 – tenże i Janusz z U., 643, 651, 686, 703, 720; WR 1 nr 705; WR 2 nr 413); 1414 tenże →p. 2; 1416 tenże i Marcin Unięcki h. Czasza świadczą w wywodzie szlachectwa Piotra Gościejewskiego (MHP nr 135; por. WR 3 nr 594); 1416 tenże z ż. Hanką oraz Zofia, dziedzice w V., pozwali kapitułę kat. pozn. o Trzcielin, ale otrzymali 100 grz. i odstępują od roszczeń (Wp. 5 nr 259); 1417 tenże w sporze z Michałem Unięckim dowodzi, że nie podpalił nocą stodoły i nie uczynił szkody wartości 10 grz. (WR 3 nr 639); 1418 tenże Tomisław Unięcki z Szurkowa śwd. (WR 3 nr 1969).

1403-20 Andrzej Unięcki z V.: 1403-20 tenże śwd. (WR 3 nr 195, 306, 312, 474, 547, 558, 561, 566, 619, 686, 776; WR 1 nr 705); 1414 tenże →p. 2; 1415 tenże w sporze z Januszem Unięckim dowodzi, że od 30 l. posiada 1/2 śl. w U. (WR 3 nr 528).

1412 Paszek Unięcki śwd. (WR 1 nr 871).

1414-32 Janusz, Jan, Unięcki z V. (KoścZ 4, 143v, dawniej k. 40v): 1414 tenże →p. 2; 1415-24 tenże śwd. (WR 1 nr 1123; WR 3 nr 540, 592 – wraz z Tomisławem z U., 631, 701, 702, 755, 819, 861, 905, 948, 966, 1109, 1210a, 1292, 1456); 1415 tenże →wyżej: Andrzej; 1418 tenże w sporze z Wojsławem Raszewskim dowodzi, że dział V. posiada spokojnie od 30 l. (WR 3 nr 663); 1418 tenże pozwany przez Michała Unięckiego o to, że ranił i wypędził [?] (zagnał) jego człowieka [kmiecia] (WR 3 nr 719); 1420 tenże śwd., przebywa u Mik. Nieparckiego (WR 3 nr 807); 1422 tenże toczy proces z Michałem kmieciem z →Kokoszek (WR 3 nr 925); 1422 tenże w sporze z Mik. Nieparckim (WR 3 nr 827); 1423 tegoż pozywa Piotr Gwiazda (Gwasda) [niezident.] o zabranie konia wartości 8 grz., samostrzału wartości kopy gr i szat (białych rąb) wartości 5 grz. (WR 3 nr 979); 1425 Hanka ż. tegoż Janusza toczy proces z Wojc. Unięckim, a 1428 ze Szczepanem z V. (KoścZ 8, 207, dawniej k. 272; KoścZ 9 k. 75v, 87v); 1428 tenże w sporze z Tomisławem Kapustą [z Kokoszek] (WR 3 nr 1203); 1429 tenże zastępuje w sądzie Dorotę z Ziółkowa [k. Krobi] (KoścZ 9 k. 147, 148, 163v, 165, 166, 180v); 1429-30 tenże w sporze z Lutką Chwałkowską [z Chwałkowa, k. Krobi] (KoścZ 9 k. 206v, 221v, 233v, 248).

1416 Zofia dz. w V. →wyżej: Tomisław.

1416-21 Marcin Unięcki h. Czasza: 1416 tenże →wyżej: Tomisław; 1421 tenże niegdyś Unięcki śwd. (WR 3 nr 870).

1417-24 Michał Unięcki: 1417-24 tenże śwd. (WR 3 nr 643, 781, 1071, 1212, 1212a; WR 2 nr 606); 1417 tenże →wyżej: Tomisław; 1418 tenże →wyżej: Janusz.

1423 Grzymka z V. w sporze z Maciejem kmieciem z Chwałkowa dowodzi, że nie przekazała [komu?] pr. własności swojej ojcowizny (WR 3 nr 1012).

1424-37 Szczepan Unięcki z V.: 1424, 1437 tenże śwd. (WR 3 nr 1071; Wp. 10 nr 1438); 1428 tenże →wyżej: Janusz.

1425 Wojc. Unięcki w sporze z Sobkiem Żytowieckim [z Żytowiecka, k. Krobi], który dowodzi, że jego sołtys wziął Piotrowi z U. 4 konie i wóz zgodnie z prawem, bo na jego [Sobka] łące (WR 3 nr 1142); 1425 tenże →wyżej: Janusz.

1425-29 Piotr z U.: 1425 tenże →wyżej; 1429 tenże zastępuje w sądzie Jana z Łęgu [k. Śremu] (KoścZ 9, 166v).

1429-48 Bartosz Unięcki [czy tożsamy z Bartoszem 1476? →niżej]: 1429 tenże zastępuje w sądzie Pietrasza burgrabiego (senior) Przybysława [Gryżyńskiego], a 1430 Janusza Lubońskiego (KoścZ 9 k. 233v, 243v); 1448 tenże Bartosz Unięcki z Mirzewa w sporze z Andrzejem Gądkowskim (KoścZ 13, 342).

1444-50 Jan Humięcki z V.: 1444 tenże kupuje od Hermana ze Zdun [k. Krotoszyna, pow. kal.] cz. Krzyżanek za 450 grz. i zapisuje ż. Katarzynie po 75 grz. posagu oraz wiana na 1/2 Krzyżanek (PG 2, 8); 1447 tenże kupuje od Jana Żydówki z Pasierbic 1 1/2 ł. i 1/3 folw. w Pasierbicach (PG 2, 179v); 1449 [tenże?] Jan Krzyżanowski [→Pasierbice, przyp. 4] (KoścZ 14, 24); 1450 tenże Jan Humięcki dz. w Krzyżankach w sporze z Konradem Zdunowskim [synem wspomn. Hermana ze Zdun] (PyZ 11, 14).

1462 Wawrzyniec, Marcin i Andrzej oraz 1462-69 Mik. Unięcki, bracia niedz.: 1462 ciż niegdyś z V. w sporze z Mik. Mączką Kuczyńskim (KoścZ 14, 319v); 1469 tenże Mik. Unięcki toczy proces ze wspomn. Mik. Mączką z Kuczynki (KoścZ 15, 381).

1470 Maciej i Jakub Unięccy z U. [bracia?]: 1470 ciż występują jako stryjowie Macieja syna Tomka z Grunowa [zapewne z Grunowa Małego, →Grunówko] (PG 8, 60); 1485 tenże Maciej i 1498 tenże Jakub wspomniani jako zm. →niżej: Katarzyna i Dorota.

1476 Bartosz Unięcki [czy tożsamy z Bartoszem 1429-49? →wyżej] wraz z Mik. Mączką [Kuczyńskim] pozwani przez Katarzynę z Goniębic ż. Piotra z Kuczyny, jako poręczyciele Jana Zemelki niegdyś dzierżawcy dochodów kościoła w Krobi, a obecnie w Poniecu, o 4 grz. długu (AE II 449).

1485-95 Katarzyna bratanica Mac. Unięckiego, siostra stryj. Katarzyny i Doroty cc. zm. Jakuba Unięckiego: 1485 taż →niżej; 1495 taż Katarzyna ż. Marcina Mirzewskiego daje bpowi pozn. Urielowi Górce i jego bratankowi Łukaszowi swoją cz. dziedz. w U., a w zamian otrzymuje 1/2 ł. w Modrakowie i 35 grz. (PG 7, 53v).

1485-96 Katarzyna i 1485-98 Dorota cc. zm. Jakuba Unięckiego: 1485 te siostry oraz [in.] Katarzyna, ich siostra stryj., bratanice zm. Mac. Unięckiego, pozwane przez Mac. Kurogórskiego (KoścG 3, 11v); 1494 taż Katarzyna ż. Stan. Ziółkowskiego i taż Dorota ż. Jana Włostowskiego sprzedają bpowi pozn. Urielowi Górce: Katarzyna 1/2 swojej cz. w U. za 36 grz., a Dorota cz. U. za 30 grz. (PG 7 k. 16v, 17); 1496 tejże Katarzynie zapisuje mąż Stan. Ziółkowski po 30 grz. posagu i wiana na swojej cz. dziedz. w Ziółkowie (PG 7, 123v); 1498 tejże Dorocie c. zm. Jakuba Unięckiego zapisuje jej mąż Jan Włostowski po 30 grz. posagu i wiana na 1/2 swojej cz. Włostowa Małego (PG 12, 3).

1494-1505 cz. U. w rękach Górków: 1494, 1495 bp pozn. Uriel Górka →wyżej: Kat. Mirzewska, →wyżej: Katarzyna i Dorota.

1495-1505 Łukasz Górka kaszt. spicymierski [syn Mikołaja kaszt. gnieźn.], bratanek bpa pozn. Uriela: 1495 tenże →wyżej: Kat. Mirzewska; 1504 tenże sprzedaje wdzie kal. Mik. Gardzinie z Lubrańca [na Kujawach] części U. (PG 13, 15); 1505 tenże sprzedaje bpowi pozn. Janowi z Lubrańca swoje dobra dziedz., tj. folw. W.; król Aleksander, na prośby bpa, zgadza się na włączenie tego folw. do klucza dóbr Krobia biskupów pozn. oraz zwalnia te dobra od obowiązku posp. ruszenia i od wszelkich ciężarów, którym podlegają dobra świeckie (A 183; MS 3 nr 2159).

1500 Anna Unięcka ż. Niemierzy Kiełczewskiego [z Kiełczewa, pow. pyzdr.] (PG 12, 87v).

1504-11 Mik. Gardzina z Lubrańca wda kal.: 1504 tenże →wyżej: Łukasz Górka; 1510 wieś i folw. V. wdy kal. i [Małg.] Rokossowskiej wd. [po Janie Unięckim] (LBP 113); 1511 tenże Mikołaj wda kal. sprzedaje dobra dziedz. w U. [swojemu bratu] bpowi pozn. Janowi [Lubrańskiemu] za 200 grz. (PG 14, 322).

1505-11 Jan z Lubrańca bp pozn.: 1505 →wyżej: Łukasz Górka; 1511 tenże →wyżej.

1510 Jan Unięcki wspomn. jako zm., wd. po nim [Małg.] Rokossowska: 1510 taż →wyżej: Mik. Gardzina z Lubrańca; 1522 taż wspomn. jako zm. →niżej.

1522-32 Mac. Pijanowski [zw. Zygadło, z →Rokosowa i →Pijanowic]: 1522 tenże wraz ze swoim bratankiem Mac. Rokossowskim, synem zm. Wawrzyńca, oraz Jadwigą Przylepską i Zofią Piątkowską, swoimi bratanicami, wwiązani w 1/5 U., którą miała w posiadaniu ich zm. ciotka Małg. Rokossowska; wwiązanie następuje z tytułu 50 kóp gr posagu i wiana, które zm. Jan Unięcki oprawił swojej żonie Małg. Rokossowskiej, ciotce Macieja syna Wawrzyńca oraz Jadwigi i Zofii (PG 70, 478; KoścZ 24, 243); 1532 tenże sprzedaje Januszowi Latalskiemu kaszt. gnieźn. i star. inowrocł. cz. U. za 30 grz. (PG 16, 515).

1532 Marcin Przylepski [syn Jana Przylepskiego i wspomn. wyżej Jadwigi] sprzedaje Januszowi Latalskiemu cz. w U. za 20 grz. (PG 16, 524v).

1532-35 Janusz Latalski kaszt. gnieźn. i star. inowrocł.: 1532 tenże →wyżej: Mac. Pijanowski; 1535 tenże sprzedaje [swojemu bratu przyrodniemu] Janowi bpowi pozn. i jego następcom części w U. za 300 grz. (PG 16, 761v).

1510 w V. 4 ł., w tym 1 ł. os. i 3 ł. opust., folw. (LBP 113); 1563 pobór z V. (ASK I 4, 146v); 1564 folw. H. w kluczu dóbr Krobia biskupów pozn.: są zagrodnicy, na folw. wysiewa się jesienią 7 małd., a na wiosnę ok. 6 małd., k. folwarku jest pastewnik dla cieląt folw., są 3 stawki, ale opust., z łąki k. folwarku zbiera się ok. 5 stogów siana, przy H. jest gaik dębowy zw. Grzybulki (IBP 286); 1566 pobór od 5 zagr. (ASK I 4, 243v); 1571 pobór z H. wsi bpa pozn.: od 5 zagr. po 2 gr (ASK I 5, 433); 1580 pobór w H. od 3 zagr., wiatraka dor., mł. dor. o 1 kole (ŹD 72; ASK I 6, 501v).

4. 1294 sołectwo, sołtys Marcin Crispul →p. 3; 1307 Andrzej [Zaremba] bp pozn. nadaje w dziedziczne posiadanie Piotrowi niegdyś sołtysowi w U. sołectwo we wsi biskupów pozn. Krobia [→Krobia – Kościelna Wieś], do której dołącza 2 ł. z dziedziny V., łany te mają nal. do sołectwa w Krobi oraz mają być wolne od dzies., wszelkich opłat i służb; sołtys ma służyć Tomaszowi [też →p. 3, pod 1294] bratu zm. Tomka kustosza kat. pozn. oraz ż. Tomasza, a po ich śmierci ma służyć bpstwu (Wp. 2 nr 910); 1422 ławnicy z V.: Jakub, Paweł i Jan (WR 3 nr 926).

5. 1510 pleb. z Krobi pobiera wiard. dzies. z 4 ł. w V. oraz dzies. snop. z folw. w V. (LBP 113).

Uwaga: Na stosunki własnościowe w U. wpłynęło sąsiedztwo zespołu osadniczego →Krobia: już w 1307 (→p. 4) do biskupów pozn. należały 2 ł. w naszej wsi, które bp dołączył do sołectwa w swojej wsi Krobia (→Krobia – Kościelna Wieś). Potem bpi pozn. (w 1494 Uriel Górka, w 1532 Jan Latalski) kupowali inną cz. U. i tej właśnie cz., przekształconej w folw., król w 1505 nadał status dóbr duchownych. Folw. ten jeszcze przez pewien czas funkcjonował jako własn. prywatna (w 1510) i dopiero w 1564 mowa jest o folw. w U. w kluczu dóbr biskupów pozn. Krobia.