ROGUSZYNO-PERKUŁY

1518 or. Pyerkuly (PułtTest. 1, 332v-333v), 1565 granities Perkulska (RogWyp.: LZG 25, 92), 1578 Perikulanka (ASK I 51, 5v), 1621 Perkulanka (Okazowanie 513), 1783-84 Roguszyno Perkuły (RegDiec. 634), 1790 Rog. Stare v[el] Perkuly (PerthéesMaz.), zaginiony przysiółek Roguszyna Starego, być może leżał na E od tej wsi; Roguszyno Stare 8 km na W od Liwa.

1. [A. 1518] par. Pniewnik, diec. płoc. (PułtTest. 1, 332v-333v); 1621-22 pow. liw., par. Czerwonka (Popis 62; Okazowanie 513); 1783-84 par. Pniewnik (RegDiec. 634).

2. 1565 pole w dobrach Roguszyno Stare Osieckie [→ Roguszyno-Połazie Osieckie ciągnie się] od gran. P. do gran. [Roguszyna]-Wypychów (RogWyp.: LZG 25 k. 92, 107, 818); 1584 gran. [dóbr] Floriana Perkulika i jego brata Stanisława → Roguszyno Stare, p. 2.

3. Włas. szlach. 1529 Małgorzata, c. Jana Perkuły z → Roguszyna; 1551 Adam Świętochowski ustanawia Piotra Perkułę Roguskiego swym pełnomocnikiem (RódŚwięt. 61, wg LZG); [a. 1562] szl. Piotr Pyrkula Roguski → p. 5; 1562 tenże Piotr wspomn. jako zm. (RogWyp.: LZG 21, 295v); 1570 Feliks Perkuła Roguski podwojewodzi maz. (ASLiw 11); 1578 P. stanowi wspólną włas. 10 szl. → niżej; 1581 Florian Perkuła Roguski pozywa swego teścia Marcina Świętochowskiego o wypłacenie 140 kóp [posagu] (RódŚwięt. 60, wg LZG); 1621-22 Adam Roguski dz. dóbr P. (Popis 62; Okazowanie 513).

1578 pobór z P. od 1 wł. szl. bezkm. [należącej do:] Macieja i Wawrzyńca ss. zm. Jakuba Donata, Bartłomieja syna zm. Andrzeja, Jakuba i Sebastiana ss. zm. Stanisława, Sebastiana, Piotra, Jakuba i Jana ss. zm. Salomona, Tomasza syna zm. Witulty1Podatek w 1578 z P. został zapłacony razem z innymi działami w → Roguszynie Starym. Jako właściciel jednego z działów tamże występuje Feliks Perkuła sędzia grodzki liwski z bratankami Mikołajem i Stanisławem (ASK I 51, 5v).

5. 1518 szl. Grzegorz, Maciej i Jan z Roguszyna [Starego] zeznają, że wsie Roguszyno i P. należą do par. w Pniewniku od czasu jej fundacji (PułtTest. 1, 332v-333v); [a. 1562] szl. Piotr Pyrkula Roguski przekazuje w testamencie kościołowi w Pniewniku 3 1/2 kopy gr (RogWyp.: LZG 21, 295v).

Uwaga: Wbrew PacMat. 127, sądzimy, że R.-P. nie były nigdy osobną wsią, a jedynie częścią Roguszyna Starego lub jego przysiółkiem, zaginionym pod koniec XVIII w. Wprawdzie w 1518 w zeznaniu świadków zostały one razem z Roguszynem określone jako wsie (villae), jednak charakter tego źródła powoduje, że zapisu tego nie powinniśmy uważać za rozstrzygający. R.-P. nie pojawiają się bowiem w rejestrach poborowych 1535, 1540-41, 1563 i 1567, zaś w 1578 zostały opisane jako jeden z działów w Roguszynie Starym. Nie występują w rejestrach pogłównego 1663, 1673 i 1676 oraz podymnego 1663 i 1790. Nie notują ich też wizytacje z XVII-XVIII w., ani w par. Pniewnik, ani Czerwonka. Jako osobny byt osadniczy traktuje R.-P. tylko RegDiec. 634, gdzie zanotowano, że Roguszyno-Perkuły stanowiły wówczas własność podzieloną na 5 działów należących do Orzechowskich, Roguskich, Świętochowskich, Zawadzkich i Zielińskich. Za lokalizacją R.-P. na E od Roguszyna Starego przemawiać może zapis z 1565 o polu, które rozciągało się od gran. P. do Wypychów, a także widoczne na PerthéesMaz. (1783) Orzechowo Perkulanka. Na poprawionym wydaniu tej mapy z l. 1789-1791 Perkulanki już nie oznaczono, zanotowano jednak P. jako drugą nazwę Roguszyna Starego. Na późniejszych mapach P. już się nie pojawia.

1 Podatek w 1578 z P. został zapłacony razem z innymi działami w → Roguszynie Starym. Jako właściciel jednego z działów tamże występuje Feliks Perkuła sędzia grodzki liwski z bratankami Mikołajem i Stanisławem.