JODŁOWA GÓRNA

(1354 Iodlowa, Iodloua, 1359 Jodlowa, 1390 Duplex Jodlowa, 1403 de Jodlowa Polonicali, 1412 de Superiori Jodlowa, 1425 de Polonicali seu Superiori Jodlowa, 1432 Jodlowa Maior, 1498 Jodlowe Gorne Polskye, 1527 Parva Jodlova, 1529 Jodlova Polonorum) 11 km na S od Pilzna.

1. 1390 ziemia biec. (ZDM 6, 1567); 1412 n. pow. biec. (ZDM 6, 1764; ŹD s. 124); par. → Jodłowa Dolna.

2. 1354 komisarze król. zatwierdzają granice imiennie wymienionych dóbr kl. tyn. [w pow. biec. i pilzn.], m.in. J. (Tyn. 73)1W sprawie autentyczności tego dok. → Brzyska przyp. 1 i F. Sikora, Dokumenty tynieckie Kazimierza Wielkiego, „Zapiski Historyczne”, 50, 1985, s. 155-160; por. przyp. 2; Kazimierz W. zwraca bpowi krak. Bodzancie wsie: Radłów [pow. pilzn.], Uszew, Biesiadki, Zawada [Liszewska], Przeczyca [pow. pilzn.], I., Paseczna [nie zid.], Nemsyno [Rozembark] rozciągając na te posiadłości imm. uzyskany od jego poprzedników (KK 1, 198)2K. Skowroński, - p. 7, przypuszcza, że Kazimierz W. mimo formalnego zwrotu J. G. czyli Polskiej bpowi krak., faktycznie ja sobie zatrzymał. Pozostałe wymienione w dok. wsie. poza Rozembarkiem również należącym do monarchy, rzeczywiście wróciły do bpa i jako jego własn. poświadczone są w XV w. W Rozembarku bp krak. zachował sobie tylko pr. patr. kościoła. Sprawa przynależności wsi J. w 1. połowie XIV w. do kl. tyn. i bpa krak. nie jest możliwa do jednoznacznego wyjaśnienia bez dodatkowych szczegółowych badań; 1357 lokacja wsi Zwanowa [pow. pilzn., dziś Dzwonowa] nad rz. Lubczą k. wsi I. (Mp. 3, 718); 1359, 1470-80, 1486, 1577 → Jodłowa Dolna p. 2.

3. Własn. król. w stwie biec., od końca XIV w. w odrębnej tenucie u szlachty. 1354, 1357 → p. 2; 1359 → Jodłowa Dolna p. 4; 1390, 1412, 1420, 1478, 1495 → Jodłowa Dolna p. 3; 1407 → Jodłowa Dolna p. 5; 1508 J. P. w pow. biec., pobór z 3 ł. (RB s. 430); 1509 J. P. w stwie biec., pobór z 8 ł. i 5 prętów (RB s. 391, 413, 419); 1510 w J. P. pobór z 8 ł. 5 prętów (RB s. 438); 1526, 1527, 1530 → Jodłowa Dolna p. 3; 1530 w J. P. pobór z 10 ł., 9 1/2 prętów, 1 młyna dziedz. o 1 kole (RP k. 49); 1532 Klemens z Kamieńca [ziemia sanocka] tenut. S. J. i Dolnej Jodłowej i Lubczy zastawia za 250 fl. Sewerynowi Bonerowi z Balic kaszt. żarnowskiemu, żupnikowi i wielkorządcy krak., star. biec. oświęcimskiemu. zatorskiemu i rabsztyńskiemu wieś S. J. (MS 4, 16649); 1536 w J. G. pobór z 10 ł. i 9 1/2 prętów, z 1 młyna o 1 kole i z 1 karczmy dziedz., 1/2 łanu skupione do folwarku (RP); 1537, 1538, 1542, 1564 → Jodłowa Dolna p. 3.

4. 1403-30 Jan sołtys z J. G. i → Jodłowej Dolnej 1417-27 br. Macieja i Piotra mąż Anny (GB 1 s. 104; 2 s. 19, 21, 27, 30, 39, 40, 42, 83, 110, 177, 250, 274)3Zob. Jodłowa Dolna przyp. 1; 1412-16 Hanek s. Jana sołtysa z J. G. mąż Małgorzaty (GB 2 s. 21, 61, 65); 1414-30 Andrzej sołtys z J. G. s. Jana sołtysa z J. G. i → Jodłowej Dolnej br. Heleny (GB 2 s. 42, 51 A, 99, 107, 201-2, 237, 242, 258, 275); 1413 Katarzyna c. Jana sołtysa z J. P. i → Jodłowej Dolnej ż. Mikołaja sołtysa w Czyrmnej (GB 2 s. 30); 1414 Jan sołtys z J. P. nadaje swemu s. Andrzejowi i c. Helenie sołectwo pod warunkiem, że Andrzej wyda za mąż siostrę swą Helenę (GB 2 s. 42); 1415 Jan sołtys z J. odstępuje swemu s. Andrzejowi połowę swego sołectwa w J. (GB 2 s. 51 A); 1416 Małgorzata ż. Hanka z J. (GB 2 s. 61); 1420 Jan z J. P. zeznaje, iż otrzymał od Jaszka ze Słotowej [pow. pilzn.] 75 grz. za sołectwo (GB 2 s. 110); 1425-32 Maciej sołtys z J. G. i → Jodłowej Dolnej w l. 1418-28, br. Jana i Piotra (GB 2 s. 177, 294)4Zob. Jodłowa Dolna przyp. 2; 1425 Maciej sołtys z P. J. czyli S. J. oświadcza, że jego br. Jan zaspokoił go z cz. sołectwa w J. (GB 2 s. 177); 1430-49 Mik. Procheński sołtys w J. G. br. Hanka (GB 2 s. 274, 292-3, 303, 306, 309, 388; 3 s. 430-31); 1430 Jan sołtys z J. P. oświadcza, iż dał Mik. Procheńskiemu pół łanu wolnego należącego do sołectwa w J. (GB 2 s. 274); 1432-37 Hanek Procheński sołtys w J. G. br. Mikołaja, ojciec Macieja (GS 2 s. 292-3, 303, 309, 331); 1432 Anna ż. niegdyś Jana sołtysa z J. S. wraz z s. Janem i cc. Małgorzatą i Katarzyną oraz pasierbowie Hanek i Mik. Procheńscy dokonują podziału dóbr. Anna wraz z dziećmi ma partycypować w połowie sołectwa, a mianowicie w połowie karczmy, młyna z rolami i łąkami, a ponadto ma pobierać 10 grz. z karczmy. Hanek i Mikołaj mają uwolnić Annę od wszelkich przeszkód, a ona ma zapłacić 4 grz. z racji długu swego męża (GB 2 s. 292-3).

1434-65 Stanisław sołtys z J. G., s. Marcina z Warzyc [pow. pilzn.] siostrzeniec Hanka i Mikołaja Procheńskich sołtysów z J. G., mąż Elżbiety (GB 2 s. 306, 309, 366; 3 s. 433, 491, 504, 517, 523-4, 550, 591); 1434-76 Jan sołtys z J. G. (GB 2 s. 311, 365; 3 s. 403, 422, 427, 430-31, 532, 555, 589, 630, 643, 661; ZB 1 s. 7, 11)5Cz. tych zapisek zwłaszcza wcześniejszych może dotyczyć Jana s. Jana sołtysa w l. 1403-30, cz. Jana s. Mik. Procheńskiego sołtysa w l. 1430-49, a cz. być może też Jana s. Hanka Procheńskiego sołtysa w l. 1432-37. Któryś z tych dwóch ostatnich Janów jest zapewne dziadkiem Mik. Bobolki sołtysa z J. G; 1434 Mik. Orzyk z Lubczy i Święszno mieszcz. z Jasła ręczą za Marcina Pisarzowica z Warzyc, że przeznacza swemu s. Stanisławowi szóstą cz. sołectwa we wsi J. M. jako część macierzystą (AGZ 1, 15); Marcin z Warzyc ze swym s. Stanisławem zawiera układ z Mikołajem z S. J. w sprawie 10 grz. zastawu na połowie młyna i połowie karczmy tamże w J. (GB 2 s. 306); Hanek i Mikołaj sołtysi z J. M. oświadczają, że odstąpili Stanisławowi ich siostrzeńcowi s. Marcina z Warzyc w zamian za jego cz. po matce szóstą cz. sołectwa w J. M. (GB 2 s. 309); Małgorzata ż. Klemensa z J. M. odstępuje swemu mężowi całą cz., którą ma w J. (GB 2 s. 310); Klemens sołtys z J. S. sprzedaje za 44 grz. Racławowi niegdyś dz. ze Sławęcina całą cz. sołectwa w J. (GB 2 s. 310); Jan sołtys z J. S. zastawia za 7 grz. na 3 lata Racławowi niegdyś ze Sławęcina 2 cz. sołectwa w J. (GB 2 s. 311); 1441 Racław z Kunowej sprzedaje za 30 grz. Janowi z Jodłowej cz. sołectwa w Kunowej (GB 2 s. 358); 1443-60 Elżbieta ż. Stanisława sołtysa z J. G. (GB 2 s. 360; 3 s. 523-24); 1445 Maciej sołtys z J. s. zm. Hanka brat Jana (GB 2 s. 376); 1449 Jan sołtys z S. J. oświadcza przed sądem, że chce złożyć 12 grz. za cz. sołectwa w S. J. (GB 3 s. 427); → Jodłowa Dolna p. 4 (GB 3 s. 430-31).

1460 Katarzyna ż. Wojciecha sołtysa z Siar oświadcza, że zawarła ugodę ze swą siostrą Elżbietą sołtyską z S. J. i z jej mężem Stanisławem o cz. ojcowizny przypadającej jej w S. J. w ten sposób, że Elżbieta ze Stanisławem będą płacić Katarzynie 4 grz. rocznie aż do wypłacenia całej należności, tj. 12 grz. (GB 3 s. 523-4); 1463 Stanisław sołtys z S. J. zaspokoił za cz. ojcowizny w sołectwie w S. J. Katarzynę ż. Wojciecha niegdyś sołtysa w Siarach, teraz zaś „de Samya” [Zania pow. szczyrz., par. Sobolów] (GB 3 s. 550); 1468 siostry Katarzyna sołtyska z J. P. i Małgorzata sołtyska z Hankówki podzieliły się sołectwem w Hankówce po połowie (GB 3 s. 590); 1470-78 Mik. Bobola, Bobolka z J. G., od 1473 niegdyś sołtys z J. G. (GB 3 s. 615, 618, 619, 643, 707); 1470 Stanisław Procheński z S. J. cz. sołectwa w J., którą posiadał jego ojciec odstępuje swemu stryjowi Janowi sołtysowi z S. J. (GB 3 s. 608); Jan sołtys z S. J. zastrzegł, by Mik. Bobola sołtys drugiej cz. sołectwa nie czynił w księgach żadnych inskrypcji (GB 3 s. 615); Mik. Bobola sołtys jednej cz. sołectwa w P. J. oświadcza, że sprzedał Janowi sołtysowi drugiej cz. sołectwa w P. J. za 51 grz., za kuszę, kołczan i inne przybory łucznicze swą cz. sołectwa w J. P. (GB 3 s. 618); Mik. Bobolka oświadcza, iż sprzedał swemu dziadkowi Janowi sołtysowi z S. J. za 51 grz., za kuszę, kołczan i inne przybory łucznicze połowę sołectwa w J. P. z kmieciami i zagrodami, oraz ze wszystkimi rolami, które służą temuż sołectwu (GB 3 s. 619); 1471 Jan sołtys z J. P. sprzedaje za 14 grz. Tomaszowi sołtysowi z Hankówki swoją cz. sołectwa w Hankówce, która należała do jego ż. Katarzyny (GB 3 s. 624); 1475-90 Mik. Jodłowski sołtys z J. G. s. Stanisława, br. Mik. Boboli, Jakuba Boboli i Jana (GB 3 s. 654, 707, 779, 782, 784, 785); 1475 Beata sołtyska z Gilowej oświadcza, że otrzymała od Mikołaja sołtysa z P. J. 5 grz. z sołectwa tamże z tytułu sukcesji po matce (GB 3 s. 654); Jadwiga ż. Stanisława z J. wraz ze swoim s. Jakubem z pierwszego małżeństwa dali Stan. Tropskiemu z Tułkowic [pow. pilzn.] swą cz. w Tułkowicach w zamian za jego cz. w Różance [pow. pilzn.] (ZP 3 s. 144-5); Mik. Tilkowski [Tułkowski] zeznaje, że Jadwiga ż. Stanisława z J. i jej synowie z pierwszego małżeństwa Jakub, Jan, Mikołaj i Piotr zapłacili mu 3 grz., za które miał zastaw od ich ojca na rolach w Tułkowicach (ZP 23 s. 33); 1478 Mik. Bobola oświadcza, iż został zaspokojony przez swego br. Mik. Jodłowskiego s. Stanisława niegdyś z J. z dóbr po matce, które miał na sołectwie w P. J. (GB 3 s. 707).

1489-91 Jan sołtys z J. G. br. Mikołaja i Jakuba (GB 3 s. 769, 775, 782, 784, 785, 791-2); 1490 Jakub Bobolka sołtys z J. G. br. Mikołaja i Jana (GB 3 s. 779, 782, 784); Anna i Elżbieta siostry Macieja z Ołpin i Walentyna z Jodłowej uczyniły swego br. Mik. Jodłowskiego opiekunem [pełnomocnikiem] w swych sprawach (GB 3 s. 782); Jakub Bobolka zeznaje przez swego rzecznika (per prolocutorem) Mikołaja sołtysa w S. J., że otrzymał od swych br. Jana, Mikołaja i Jakuba pełną zapłatę za swą ojcowiznę z sołectwa, tj. 12 i 1/2 grz. (GB 3 s. 784); Mikołaj z Jodłowej oświadcza, iż został zaspokojony z tytułu ojcowizny i macierzyzny przez br. Jana sołtysa z J. S. (GB s. 785); 1491 Jan najstarszy br. z S. J. przedkłada przed sądem wyższym pr. niem. na zamku biec. świadectwo sądu gajonego z S. J. stwierdzające, iż jego siostry Katarzyna, Dorota i Zofia zeznały przed tymże sądem, że Jan zaspokoił je z racji części, które miały na sołectwie w S. J. po ojcu i matce (GB 3 s. 791-2); 1497 Jan Olbracht nadaje Janowi Gutowi z Bliżyna [pow. opocz.] dobra Jana starszego z J. i drugiego Jana sołtysa z J. (MS 2, 872); 1498 Jan Gut szafarz kuchni królewskiej (piperarius R. M.) oświadcza, że sołectwo w J. G. P., które otrzymał od króla z powodu nieobesłania wyprawy na wojnę mołdawską przez Jana sołtysa z J. na powrót odstąpił Janowi, uzyskawszy od Jana zadośćuczynienie (AKH 9, 577); 1522 Zygmunt Stary nadaje Janowi Gładyszowi w dożywocie wójtostwo we wsi król. S. J. w pow. biec. (MS 4, 13351); Zygmunt Stary zezwala Janowi Gładyszowi dworzaninowi król. zastawić wójtostwo w S. J. w pow. biec. (MS 4, 13392); 1545 → Jodłowa Dolna p. 4 (MS 4, 21995); 1564 sołtys górny [w J. G.] za pana Bonera [zm. 1549] miał 2 łany, 5 prętów, 1 karczmę płacącą 10 grz. rocznie i oddającą kamień łoju, 4 zagrodników płacących po 2 grz. 20 gr rocznie, → Jodłowa Dolna (LK 1 s. 140).

5. 1529 → Jodłowa Dolna p. 5.

7. K. Skowroński, Z dziejów osadnictwa nad Wisłoką w XIV wieku, [w:] Mediaevalia. W 50 rocznicę pracy naukowej Jana Dąbrowskiego, Warszawa 1960, s. 147; M. Dobrowolska, Procesy osadnicze w dorzeczu Wisłoki i Białej Dunajcowej w tysiącleciu, Kraków 1985, s. 58.

1 W sprawie autentyczności tego dok. → Brzyska przyp. 1 i F. Sikora, Dokumenty tynieckie Kazimierza Wielkiego, „Zapiski Historyczne”, 50, 1985, s. 155-160; por. przyp. 2.

2 K. Skowroński, - p. 7, przypuszcza, że Kazimierz W. mimo formalnego zwrotu J. G. czyli Polskiej bpowi krak., faktycznie ja sobie zatrzymał. Pozostałe wymienione w dok. wsie. poza Rozembarkiem również należącym do monarchy, rzeczywiście wróciły do bpa i jako jego własn. poświadczone są w XV w. W Rozembarku bp krak. zachował sobie tylko pr. patr. kościoła. Sprawa przynależności wsi J. w 1. połowie XIV w. do kl. tyn. i bpa krak. nie jest możliwa do jednoznacznego wyjaśnienia bez dodatkowych szczegółowych badań.

3 Zob. Jodłowa Dolna przyp. 1.

4 Zob. Jodłowa Dolna przyp. 2.

5 Cz. tych zapisek zwłaszcza wcześniejszych może dotyczyć Jana s. Jana sołtysa w l. 1403-30, cz. Jana s. Mik. Procheńskiego sołtysa w l. 1430-49, a cz. być może też Jana s. Hanka Procheńskiego sołtysa w l. 1432-37. Któryś z tych dwóch ostatnich Janów jest zapewne dziadkiem Mik. Bobolki sołtysa z J. G.