GARLICA ŚREDNIA

(1381 Gardlicza Thomkonis, 1397 Gardlicia, Gorlicza [!], Gardlicza, 1400 Garlicza, Garlicz, 1402 Gardlicze, Gerdlicze, 1409 Maior Garlicza, 1413 Gerdlicze, 1449 Garlicza Srednia, Garlicza Posredna, 1450 Possredna Garlicza, 1454 Mediocris Garlicza, 1458 Garlicza dicta Srzednya, 1460 Garlicza dicta Posrzedna, Garlicza dicta Srzedna, 1463 Media Garlicza, 1470-80 Gardlicza dicta Wierzynkonis, Garlycze Strzeleczky, 1529 Garlicza Gyerczman, Garlicza Michaelis), dziś Garliczka, 10 km na N od centrum Krakowa.

1. 1490 n., 1581 pow. krak.; 1581 par. Giebołtów (ŹD s. 28, 435).

2. [1381] G. blisko m. Skały (KK 2, 311); 1427 gaj → Gąsawa w G. [dziś cz. Garliczki zwie się Gęsawa; UN 1 s. 59] (ZK 146 s. 71); 1442 sadzawka (ZK 150 s. 216); 1463 gaje w G. Ś.: wielki gaj dębowy, gaj zw. → Gąsawa, gaik Koczcze (Coczcze) (ZK 17 s. 74); 1470-80 G. Wierzynka graniczy z Garlicą Dolną (DLb. 1 s. 171).

3. Własn. szlach. [1381] → p. 5; 1397-1430 Janusz, Hanusz, Jan, Jaszek Wierzynek s. Miczka, br. Tomasza i Mikołaja dz. obu Garlic [tj. G. Ś. i Garlicy Dalszej] i do r. 1400 Kokotowa i Śledziejowic, rajca krak. (SP 2, 1759, 2295; 7/2, 112, 356, 1227; 8, 6211, 7299, 7407, 7409, 8206, 9249, 9251, 10 802, 10 848, 10 859, 10 883, 10 931, uw. 220/54, 232/46, 272/20, 312/61, 342/60, 351/31, 356/15; KSN 1564; ZDK 2, 296-7; ZDM 2, 460; wg ind. WAP); 1397 tenże procesuje się z Małgorzatą [Borg] ż. Wiernka z Rożnowa [i Gabania] (SP 8 uw. 235/44, 238/10); 1400 tenże procesuje się z Janem z Ossolina [pow. sand.] i Balic z jego matką Elżbietą, czyli Halszką [kasztelanową] wiślicką (SP 8 uw. 325/57; 343/13); tenże Janusz ręcząc Maćkowi z Pielowa [nie zid.] za 60 grz. długu Żegoty [z Pisar] chorążego krak. gwarantuje zwrot tego długu ewentualnym zastawem wsi G. (SP 8, 10 482); br. Hanusz, Niklos i Tomasz [Wierzynkowie] dziedzice G. procesują się z Markiem z Czarnochowic o granicę między Czarnochowicami i Kokotowem (SP 8, 10 647, 10 852); Paszek z Bzowa i G. z Jaszkiem z G. o 2 woły zabrane kmieciowi Paszka Kilianowi (SP 8, 10 941-2, uw. 354/14); Tomasz Wierzynek z G., po r. 1400 dz. Kokotowa, s. Miczka, br. Janusza i Mikołaja (SP 8, 10 647, 10 852, 10 883); Jan [czyli Janusz], Tomasz i Mikołaj ss. Miczka Wierzynka dziedzice G. dzielą dobra. Jan otrzymuje całą wieś G. i cz. w innej G. [czyli w G. Dalszej]. Tomaszowi przypada wieś Kokotów, Mikołajowi wieś Śledziejowice i połowa całego dziedzictwa w Trzemeśni (SP 8, 9998); Mikołaj alias Niklosz Wierzynek z G. (SP 8, 10 647, 10 852); 1402 sąd najwyższy pr. niem. w Krakowie rozstrzyga spór między Paszkiem z G. [i Bzowa] a jego kmieciem Piotrem Cieciorką z G. na korzyść Paszka (KSN 1135, 1150, 1208); 1409 Hanusz Wierzynek gwarantuje Pietraszowi z Garlicy Górnej zwrot 10 grz. w półgroszkach ewentualnym wwiązaniem w całą swoją cz. w G. (ZK 5 s. 126); → Bzów; 1417 Piechna c. zm. Piotra z Przybysławic, ż. Hanusza Wierzynka z G. (wg ind. WAP); 1427 Jan Wierzynek z G. sprzedaje za 75 grz. Mikoszowi z Owczar cały swój gaj zw. Gąsawa w G. do wycięcia w ciągu 5 lat. Po upływie tych 5 lat Mikosz winien Janowi z tego gaju ustąpić (ZK 146 s. 71); 1430-49 Katarzyna c. Adama z Mninogi, ż. Mik. Wierzynka z G., 1449 rozwiedziona z nim, 1456-70 wd., dziedziczka G. i Kopytówki (wg ind. WAP; ZK 10 s. 146, 251; 13 s. 304; 14 s. 262; 15 s. 122, 266, 345; 16 s. 46, 58, 558, 563, 631, 678-9, 684; 17 s. 56, 146; SP 2, 3400); 1430-51 Mik. Wierzynek h. Łagoda dz. G. Ś., Garlicy Dalszej i Śledziejowic, 1427n. burgrabia krakowski (SP 2, 3277, 3400; KMK 1 s. XXXII, XXXIII; ZK 10 s. 79, 265; 11 s. 505; 12 s. 3; 13 s. 32, 35, 269, 271; 14 s. 115, 132; Fed. s. 129); 1436 Piotr z Krzeszowic ustępuje Mik. Wierzynkowi z karczmy w G. trzymanej w zastawie od Jana Wierzynka (ZK 11 s. 373); 1441 Mikołaj [Wierzynek] z G. zastawia za 30 grz. Stanisławowi s. Grzegorza z Ujazdu [par. Bolechowice] 3 ł. w G., na których są osadzeni kmiecie Gaweł, Siwiec i Szkoda (ZK 11 s. 531); 1442 Mikołaj s. Wierzynka z G. zastawia za 12 grz. [Piechnie] wd. po Piotrze z G. [nie zid.] całą karczmę w G. (ZK 150 s. 216-7); 1443 Stanisław z Ujazdu oświadcza, że ustąpił Mikołajowi [Wierzynkowi] z G. z 3 ww. łanów, które miał w zastawie (ZK 12 s. 130); Mik. [Wierzynek] z G. zapisuje swej ż. Katarzynie c. Adama z Mninogi 70 grz. wiana i posagu na obu Garlicach [tj. G. Ś. i Garlicy Dalszej] (ZK 12 s. 131); 1447 Stanisław z G. pozywa Mik. Wierzynka o to, że jest bliższy pannie Katarzynie ich siostrzenicy niż Mikołaj (ZK 13 s. 55); Mik. Wierzynek z G. ― w sprawie przeciw Stanisławowi z G. o dom na Kazimierzu ― zostaje odesłany z sądu ziemskiego krak. przed sąd miejski na Kazimierzu (ZK 13 s. 58); 1449 Katarzyna c. Adama z Mninogi niegdyś ż. Mikołaja [Wierzynka] z G. ś. przedkłada dok. stwierdzający, że miała przez tegoż Mikołaja niegdyś swego męża zapisany posag i wiano na połowie dóbr w obu Garlicach [tj. w G. Ś. i Garlicy Dalszej] i oświadcza, że gotowa jest ten dok. zwrócić, jeżeli tenże Mikołaj zadośćuczyni jej w sprawie wiana i posagu (ZK 13 s. 304, 308); 1450 → Garlica Dalsza; Mikołaj z G. sprzedaje za 400 grz. mieszczaninowi krak. Stan. Strycharzowi i jego ż. Dorocie całe dziedzictwo swoje i swojej siostry Elżbiety w G. Ś. (ZK 13 s. 357, 367); 1451 Stanek [Strycharz] mieszcz. krak. i Hanek z Owczar poręczają 30 grzywnami za Mik. Wierzynka z G., że ten wypłaci posag swej siostry panny Elżbiety, jeśli wyjdzie ona za mąż za zgodą jego i stryja Mikołaja ze Śledziejowic. Elżbieta ustępuje bratu z wszelkich pretensji do dóbr ojczystych i macierzystych w obu Garlicach [tj. w G. Ś. i Garlicy Dalszej] (ZK 14 s. 12, 15-6); 1452 Elżbieta c. Jana Wierzynka z G., ż. Stanisława z Maszyc (ZK 14 s. 49); 1454 Stano Strycharz z Krakowa i G. Ś. gwarantuje Mikołajowi ze Strzelec [Wielkich] zwrot 48 grz. ewentualnym wwiązaniem w 5 ł. osadzonych w G., przynoszących 5 grz. czynszu (ZK 151 s. 228); 1456 Katarzyna z G. wd. po Mik. Wierzynku odpiera pr. roszczenia Mik. Losska z Bibic z racji arendy w Bibicach (ZK 14 s. 262); 1458 Dorota wd. po Stan. Strycharzu oraz jej s. Stanisław z Krakowa zamieniają dobra z Jakubem ze Strzelec Wielkich. Dorota i Stanisław dają Jakubowi całą swoją wieś G. Ś., w zamian dostają całą cz. Jakuba w Strzelcach Wielkich i 100 grz. (ZK 15 s. 312-4); Jan Szlepkugel mieszcz. krak. ustępuje Stanowi Strycharzowi z zastawu na G. Ś. (ZK 15 s. 314); Anna c. Katarzyny wd. po Mik. Wierzynku z G. (ZK 15 s. 345); 1459 taż Katarzyna zastawia za 4 grz. Mik. Losskowi z Bibic cz. ról w Szczodrkowicach, które sama trzyma w zastawie od Piotra ze Szczodrkowic (ZK 15 s. 18); taż Katarzyna przeciw Stanowi Strycharzowi z Krakowa o jej posag i wiano na G. (ZK 15 s. 42); 1460 taż Katarzyna otrzymuje wwiązanie sądowe w połowę wsi G. Ś. (ZK 15 s. 151); Jakub Strzelecki z G. gwarantuje wypłacenie tejże Katarzynie 50 grz. z racji jej wiana i posagu ewentualnym wwiązaniem w połowę wsi G. Ś. z połową dworu i ról dworskich (ZK 15 s. 174-5); Jan s. zm. Jana Nekandy z Grzegorzowic zastawia za 70 fl. węg. Janowi Oksakowi z Działoszyc i Elżbiecie z Suchczyna ż. Mikołajka całą swoją cz. w G., którą kupił u Mik. Wierzynka (ZK 15 s. 102-4); 1462 Jakub Strzelecki z G. daje ww. Katarzynie wwiązanie w połowę G. Ś. (ZK 15 s. 223, 240, 250); taż Katarzyna procesuje się z mistrzem Piotrem Gaszowcem (ZK 16 s. 59); taż procesuje się z Jakubem Strzeleckim o wydzielenie jej cz. w G., (ZK 16 s. 78); 1463 ww. Jakub i Katarzyna dzielą dobra w G. Ś. Jakub ustępuje Katarzynie połowę wielkiego gaju, z którego może ona brać drzewo na opał, budowę i inne potrzeby. Z drugiej połowy tego gaju należącego do Jakuba może Katarzyna wziąć 4 dęby. W gaju zw. Gąsowy może Katarzyna brać gałęzie do grodzenia dworu, a z gaiku zw. Koczcze drzewo na swoje potrzeby. Z gajów tych ma korzystać do czasu całkowitego spłacenia jej przez Jakuba (ZK 17 s. 74); tenże Jakub sprzedaje za 14 grz. Katarzynie połowę folwarku w G., tj. część zasianą żytem. Katarzyna winna Jakubowi potrącić te 14 grz. z sumy 50 grz. zapisanych jej przez Jakuba na G. (ZK 17 s. 122); 1464 Jakub Strzelecki z G. (ZK 17 s. 146); 1465-6 tenże procesuje się z Bernardem z G. (ZK 16 s. 322, 368); 1466 Anna c. [Mik.] Wierzynka z G., ż. Floriana z Wilczkowic [par. Więcławice] po odebraniu 40 grz. posagu zrzeka się wszelkich praw do dóbr ojczystych i macierzystych na rzecz matki Katarzyny i braci (ZK 17 s. 424); 1467 Katarzyna c. zm. [Mik.] Wierzynka z G. ż. Stanisława z Jankowie [pow. sand.?] po odebraniu 40 grz. posagu zrzeka się wszelkich praw do dóbr ojczystych i macierzystych na rzecz matki Katarzyny i br. Mikołaja (ZK 17 s. 469); Jakub Strzelecki z Więckowic [par. Zębocin] zapisuje swej ż. Marcie c. Wierzbięty z Piekar [par. Kościelec] 60 grz. wiana i 60 grz. posagu na połowie swoich dóbr w Więckowicach i w G. (ZK 17 s. 484); 1477 Mik. Wierzynek [s. Mikołaja i Katarzyny] z G. (SP 2, 4190); 1489-94, 1496-8 pobór z G. Strzeleckiego z 2 ł.; 1500 pobór z 1 ł. (ŹD s. 435; RP s. 134, 159, 174, 189, 204, 70, 107, 35, 243); 1498 Jan Piekarski pleb. z Gołczy ustępuje swą cz. w G. Ś. swemu br. wujecznemu Mik. Piekarskiemu (GK 27 s. 120); 1510 Jan Strzelecki kan. tarnowski dz. G. Ś. sprzedaje za 200 grz. Janowi Włodkowi ze Ściborowic całą swoją wieś G. Ś. (ZK 155 s. 26-8); 1521 → p. 6; 1529 G. Michała: role kmiece; G. Gyerczmana (LR s. 254); 1530 w G. Gerstmana pobór z 1 ł. (RP k. 7); 1537 Jan Gerstman s. zm. Jana w G. Ś. (W. N. Trepka, Liber generationis plebeanorum („Liber chamorum”), Wyd. W. Dworzaczek, Wr. 1963, nr 478 wg ksiąg ziemskich krak.).

5. [1381] Zawisza bp krak. uposaża mansjonarzy kaplicy PM w kat. krak., m. in. dzies. z G. Tomka (KK 2, 311); 1470-80 dzies. snop. wart. 5 grz. z ról kmiec. i zagród mansjonarzom kat. krak. Dziesięciny kon. wieś zwyczajowo nie płaci (DLb. 1 s. 266)1W DLb. 1 s. 266 nastąpiło pod hasłem Garlycza Thomkonis, świadczącym o wykorzystaniu dok. bpa Zawiszy z r. 1381, połączenie informacji dotyczących G. Średniej, zw. w 1381 r. Garlicą Tomka, i G. Górnej stanowiącej w czasach Długosza własn. mistrza Piotra Gaszowca; 1529 G. Michała ― dzies. snop. wart. 30 gr z ról kmiec. i G. Gyerczmana ― dzies. snop. wart. 36 gr z całej tej części wsi: mansjonarii kaplicy PM w kat. krak. (LR s. 254).

6. 1425 mieszczka krak. Konstancja Warszowa [c. Hanka Wierzynka, wnuczka Mik. Wierzynka stolnika sand. zmarłego 1360] zapisując 14 grz. czynszu, który ma na cle krak., dla altarii w kościele NMP w Krakowie, przyznaje pr. patronatu tej altarii swoim krewnym braciom Wierzynkom: Mikołajowi ze Śledziejowic i Janowi z G.; 1430 ww. br. Wierzynkowie jako egzekutorzy testamentu swej krewnej zmarłej ww. Konstancji wd. po Marcinie Warszowskim, a także jako patroni głównego ołtarza pod wezw. Wniebowzięcia PM w kościele NMP ufundowanego przez ich dziada [Mik.] Wierzynka seniora, stolnika krak.2Mik. Wierzynek był w latach 1342-59 stolnikiem sand., a nie krakowskim. Z. Kaczmarczyk, Monarchia Kazimierza W., t.1, Poznań 1939, s. 296 prezentują bpowi Zbigniewowi [Oleśnickiemu] na altarystę Mik. Czansera. Bp przychyla się do ich prośby (ZDK 2, 296-7); 1449 Mik. Wierzynek z G. zobowiązuje się wypłacić 9 grz. za sine rany zadane przez niego Maciejowi kmieciowi Stan. Oraczowskiemu z Przybysławic panu tegoż kmiecia; Paweł karczmarz z Przybysławic pozyskuje prawem na Mik. Wierzynku z G. zadośćuczynienie za 9 ran sinych, po 1 wiard. za ranę. Ponadto płaci Wierzynek sądowi karę XV. Przysięgą oczyszcza się od zarzutu tegoż karczmarza rozbicia bramy oraz zabrania mięsa i piwa (ZK 13 s. 269, 271); 1521 szl. Krzysztof z Garlicy Górnej pozwany przed sąd król. o to, że nazwał Annę Gerstmanową ż. sławetnego Jana Gerstmana [z G.] nierządnicą, zostaje uwolniony od pozwania pismem król., jako że w pierwszym terminie stwierdził, że o Annie nic złego nie wie i ma ją za uczciwą kobietę (SP 6, 201).

1 W DLb. 1 s. 266 nastąpiło pod hasłem Garlycza Thomkonis, świadczącym o wykorzystaniu dok. bpa Zawiszy z r. 1381, połączenie informacji dotyczących G. Średniej, zw. w 1381 r. Garlicą Tomka, i G. Górnej stanowiącej w czasach Długosza własn. mistrza Piotra Gaszowca.

2 Mik. Wierzynek był w latach 1342-59 stolnikiem sand., a nie krakowskim. Z. Kaczmarczyk, Monarchia Kazimierza W., t.1, Poznań 1939, s. 296.