1155 or. Gelenov Nalcho¹Nie ma pewności, czy jest to jedna nazwa z przydawką dzierżawczą (Niałek Jeleniów), czy też chodzi o dwie odrębne osady. K 2, 504 i KR 6, 89, przyjmował pierwszą możliwość; za rozdzielnym traktowaniem obu członów opowiadał się A. Moepert, Zur älteslen Bistumsurkunde von 1155, „Archiv für schlesische Kirchengeschichte” 2, 1937, s. 26 n., ale nie potrafił znaleźć odpowiednika dla Gelenov. Za łącznym traktowaniem nazwy świadczy fakt, że N. był jednym z najdawniej poświadczonych gniazd rodu Jeleni (→ też p. 6) (SU 1 nr 28), 1237 or. Nalco (SU 2 nr 137), 1238 or. Nalch (Krasoń 168), 1245 or. Nalcho (SU 2 nr 287), 1312 Nalko (Wp. 2 nr 951), 1380 Nalek (Wp. 3 nr 1782), 1384 kop. XVII w. Nalke (Wp. 3 nr 1816), 1404 Nyalko (ACC 1, 37), 1413 Maior Nalko (KoścZ 4, 59), 1420 Nyalek (KoścZ 5, 247v), 1421 Maius Nalko (PZ 7, 12v), 1425 Nialek (ACC 8, 57), 1448 Maius Nyalkowo (PG 3, 25v-26), 2 km SW od Wolsztyna.

1. 1507 n. pow. kośc. (PG 13, 120v); 1238 n. par. własna (Krasoń 168; Wp. 1 nr 215); 1510 n. dek. Grodzisk (LBP 165).

2. 1285 n. mł. → Niałecki Młyn.

Granice: 1325! [recte 1425?] między Kiebłowem, oboma Niałkami i Obrą (Cystersi Obra 51, 290, dawniej B 3, 290), 1404 z Niałkiem Małym (Cystersi Obra 51, 285, dawniej B 3, 285), 1425 z Obrą i Chorzeminem (KoścZ 8, 177), 1428 z Kiebłowem (Cystersi Obra 51, 281, dawniej B 3, 281), 1428 z Niałkiem Małym i Nieznowicami (Cystersi Obra 51, 283, dawniej B 3, 283) oraz z N.M. i Byrzyną (Cystersi Obra 51, 283, dawniej B 3, 283); 1424 Jan z N.M. toczy proces z Więcoszką Niałecką [z Niałka Małego] o rozgraniczenie obu wsi Niałek (PZ 7, 61v); 1425, 1428-30 Henryk Kotwicz z N.M. (a w jego zastępstwie Kasper z N.M.) toczy proces z Janem i Sędziwojem z Niałka Małego o rozgraniczenie M.N., Nieznowic i Niałka Małego; sąd orzeka rozgraniczenie za pomocą opola: każda ze stron ma przyprowadzić po 6 starców z sąsiednich wsi, którzy wskażą podkomorzemu przebieg granicy (KoścZ 8, 184v; KoścZ 9 k. 102, 112v-113, 124, 153, 176v, 232v, 245v); 1430 Henryk Niałecki toczy proces z Abrahamem Kiebłowskim o granice M.N. i Byrzyny (KoścZ 9 k. 258, 273); 1449 granica między m. Wolsztyn a M.N. zaczyna się poniżej mł. Miałeckiego od pala i biegnie do gaci na lewo od młyna Niałeckiego tak, że woda po prawej należy do Wolsztyna, a ziemia po lewej do M.N.; sam mł. należy do opata z Obry; powyżej gaci młyna woda należy do Jakuba Sepieńskiego [z Wolsztyna], a ziemia do M.N. (Cystersi Obra 51 s. 216, 239-240, dawniej B 3 s. 216, 239-240); 1485, 1502 granica N. z Powodowem idzie od kopca narożnego przy drodze z Siedlca do Chorzemina do kopca narożnego przy zagajniku zw. Niałecki (Nialski) obok drogi z Wolsztyna do Obry (Cystersi Obra 51 s. 284, 295, dawniej B 3 s. 284, 295); 1513 Anna Niałecka ż. Piotra Pożarowskiego pozwana o rozsypanie kopców granicznych nad rz. Dojcą (KoścZ 18, 430); 1524 sędzia i podsędek pozn. zatwierdzają akt rozgraniczenia N.W. z Wolsztynem z 1449 (Cystersi Obra 51, 239-240, dawniej B 3, 239-240); 1527 kopiec narożny wsi N.M., Niałek Mały i Obra (PG 73, 603; Cystersi Obra 51, 240, dawniej B 3, 240); 1531 kopiec narożny wsi Kiełpiny, Powodowo i N. stoi k. Zapustu Niałeckiego (KoścZ 25, 99-100).

1364 bagno ciągnące się od Karpicka przez Komorowo do N. (Wp. 3 nr 1520).

1420 n. jezioro → Niałeckie Jezioro.

1511 jaz na rz. Dojcy w M.N. → p. 3.

3. Własn. kościelna, następnie szlach. 1155-1245 w bullach pap. dla biskupstwa wrocł. wśród dóbr bpich wymienione m. in.: 1155 G.N.²Bulla z 1155 opisuje uposażenie biskupstwa wrocł. na podstawie kilku źródeł pochodzących z różnych czasów. Ustęp, w którym pojawia się G.N., zestawia, jak dowodził T. Silnicki, Dzieje i ustrój Kościoła katolickiego na Śląsku do końca w. XIV, wyd. 2, Warszawa 1953, s. 47, nadania monarsze z II poł. XI w.; H. Łowmiański, Początki Polski, t. 6, Warszawa 1985, s. 364, przypisuje je Bolesławowi Szczodremu (SU 1 nr 28), 1245 N. w diec. pozn.³N. występuje tu jako posiadłość kościelna, ale już wcześniej pisze się stąd komes Janusz. Być może już wówczas N. składał się z dwóch działów, z których wyłoniły się potem odrębne wsie N. Wielki i Mały. Nie znamy ani momentu, ani sposobu, w jaki biskupstwo wrocł. pozbyło się dóbr w N (SU 2 nr 287).

[1216-27] Janusz syn Henryka z N., 1237 Janusz z N.⁴Janusz należał do rodu, który później używał h. Jeleń (najstarsze pieczęcie z II poł. XIII w., w niektórych rodzinach jeszcze w początku XIV w. godło było nie ustalone), co zapewne stoi w związku z poświadczoną 1155 formą nazwy G.N. (→ przyp. 1). Wykazać można na podstawie bezpośrednich przekazów filiacyjnych pochodzenie od Janusza dziedziców → Kiebłowa, przesiedlonych następnie do Małopolski (Potkana, Goszczewice); Mikołaj z Kiebłowa to s. Bodzęty z Widzimia i Lubrzy, syna naszego Janusza. Od brata Janusza – Mirona – wywodziła się śląska rodzina panów z Sośnicy i Prochowic h. Jeleń. Przypuszczalnie od Janusza wywieść też należy dziedziców z → Chyciny, posiadaczy N. w XIV w. (→ przyp. 5-7). O rodzie tym zob. T. Jurek, Slesie stirps nobilissima. Jeleńczycy – ród biskupa wrocławskiego Tomasza I, RH 58, 1992, s. 23-57, zwł. 35-45 (SU 1 nr 278; SU 2 nr 137), także z Widzimia (1236: Wp. 1 nr 193), brat Mirona, a brat stryjeczny kantora gnieźn. Sędziwoja (Wp. 1 nr 130, 230), zm. a. 1246, mąż Białdamy, ojciec Bodzęty i Mirona (Wp. 1 nr 252, 279, 280).

1292 ks. Przemysł II zaświadcza, że Wisław syn zm. Gerlacha dał Wojsławowi s. Gosława⁵Tenże Wojsław pod zniekształconym przez kopistę imieniem Borzysław (Borislaus) występuje w 1303, kiedy to wraz z Wisławem z Chyciny nadał klasztorowi w Paradyżu wieś Pieski (Wp. 2 nr 875). Gosław ojciec Wojsława to zapewne występujący w 1256 syn Dzierżka a brat Tomasza i Dzierżka (Wp. 1 nr 335); Dzierżek ten to późniejszy kaszt. międz. (1287), ojciec Bartłomieja, Jana, Gerlacha i Wisława z → Chyciny (Wp. 1 nr 576; Wp. 2 nr 911, 912). Wojsław nasz należał zatem również do rodziny panów z Chyciny wsie Wronczyn (którą nabył drogą zamiany od Przybysława s. Lutogniewa) i Bieganin [pow. kal.], a otrzymał w zamian dziedzinę N. (Wp. 2 nr 685).

1311-12 Iko z N. (Wp. 2 nr 949, 951).

1384 Wincenty z N. dz. w → Chycinie z ss. Dzierżkiem, Teodorykiem i Mikołajem (Wp. 3 nr 1816).

1387 Gąska z N. [brat Wincentego⁶Gąska ten występuje też w niemieckim dokumencie z 1354 jako Genskin brat Dzierżka z Chyciny (Wp. 3 nr 1324), o którym wiadomo, że był bratem Wincentego (→ Chycina)] (Lek. 1 nr 184).

1402 Dzierżek Chyciński z N. [syn Wincentego, → Chycina] toczy proces z Andrzejem Ptaszkowskim (KoścZ 2, 37).

1413 Grzymka z M.N. [ż. lub już wd. po Dzierżku z → Chyciny] w procesie z Barbarą ż. Zawiszy z Goruńska uzyskuje 20 grz., ponieważ posiada ona w zastawie od Mikołaja z Chyciny [s. Wincentego] swego wuja dobra w M.N. o wartości większej niż zapisane jej pieniądze (KoścZ 4, 59).

1418 Jan Niałecki⁷Jan ten mógł być tożsamy z Janem Chycińskim s. Dzierżka Wincentowica, → Chycina (WR 3 nr 678); 1420 tenże toczy proces z opatem z Obry (KoścZ 6, 30); 1422 tenże → p. 2 [→ też Niałek Mały, gdzie współcześnie występuje inny Jan, syn Więcoszki].

1421 Zbychna z Brodów → Niałeckie Jez.

1423-46 Henryk (Jędrzych, a niekiedy błędnie: Andrzej) Kotwicz z M.N. (WR 3 nr 1168; Wp. 5 nr 713; KoścZ 9 k. 103, 106, 122, 124, 158v, 193v, 211, 225, 246v), także z Żegrowa: 1423 tenże i Wyszak z Żegrowa → Niałek Mały, p. 3; 1424 tegoż sąd utrzymuje w prawach do dziedziny M.N. przeciwko roszczeniom Szymka karczmarza z Radomicka, który pozwał z tej wsi jego siostrę (KoścZ 8, 61); 1425 tenże z Żegrowa i N. toczy proces z Janem Tuchorskim (KoścZ 8 k. 136v, 143v); 1425 tenże toczy procesy: z Abrahamem Kiebłowskim (WR 3 nr 1260), z Mikołajem altarystą z Kościana (ACC 8 k. 97v, 102), z Janem Byrzyną o gwałt (KoścZ 8, 183); 1425 tenże → p. 2; 1426 tenże ma zapłacić Joannie, Dziersławowi, Wojciechowi i Mikołajowi dzieciom zm. Paszka z Chrząstowa 108 grz. sumy głównej i 8 grz. czynszu (Wp. 9 nr 1075); 1427 tenże toczy proces z Jachną ż. Kaspra z Prochów (KoścZ 8, 249v); 1427 tenże Niałecki toczy proces z Opaczem Kokorzyńskim; Opacz ma przysiąc, iż Henryk (Jędrzych) i Dzierżek z braćmi dali mu na przechowanie tylko ten dok., który okazał w sądzie (WR 3 nr 1293); 1427-30 tenże toczy proces z Wojc. Dobczyńskim, któremu zapłacić ma 35 grz. (WR 3 nr 1300; KoścZ 9 k. 151v, 167v, 264v); 1428 tenże toczy proces z opatem z Obry o kmiecia (KoścZ 8 k. 191, 448); 1428 tenże pozywa Annę ż. Jana [Chełmskiego z Ponieca] i Jadwigę ż. Wojciecha [ze Zdzieża], córki [Jurgi] Donina [z Sarnowy], oraz Małgorzatę wd. po nim, o 70 grz. szkód; sąd oddala jego roszczenia, bowiem przedstawił dok. bez pieczęci i uszkodzony, a świadków postawionych przez Małgorzatę zwolnił od przysięgi (KoścZ 9 k. 95, 106, 122v, 123v); 1428-29 tenże → p. 2; 1429-30 tenże w procesie z Blizborem z Karśnic ma postawić Andrzeja Bojanowskiego i Sędziwoja Spławskiego, którzy winni uwolnić go od roszczeń Blizbora w sprawie 2 grz. czynszu z Karśnic płatnego opatowi z Przemętu; Blizbor ocenia poniesione przez siebie straty na 10 grz. (WR 3 nr 1393; KoścZ 9 k. 224v, 237, 254); 1429-30 tenże wraz z Januszem Rąbińskim toczą proces z Andrzejem niegdyś z Chełkowa o 11 grz. strat z powodu poręki za Janusza Popowskiego (KoścZ 9 k. 172, 180, 194, 199, 262v, 265v, 273); 1429 tenże wraz z Wyszakiem Żegrowskim [swym bratem?] toczy proces z Michałem s. Daniela [mieszcz. kośc.], któremu winien jest 6 grz. (KoścZ 9 k. 214, 236v); 1430 tenże → Niałeckie Jez.; 1430 tenże → p. 2; 1430 tegoż sługa → niżej: mieszkańcy; 1432 tenże w procesie z Michałem z Ręcska [obecnie Reńsko] dowodzi, że nie ręczył mu za Wojciecha niegdyś z Niałka Małego za 1 1/2 grz. (WR 3 nr 1454); 1432 tenże toczy proces z Abrahamem Kiebłowskim (WR 3 nr 1465); 1432 tenże wraz z bratem Wyszkiem dziedzice w M.N. toczą proces z klerykiem Mikołajem z Radomicka (ACC 16, 237); 1433 tenże daje Kasprowi niegdyś Jarosławskiemu w zastaw za dług 40 grz. 2 ł. sołectwa i 2 ł. os., na których siedzą 4 kmiecie, oraz rybaka Grzywnę (KoścZ 10, 158v-159); 1438-40 tenże toczy procesy z opatem z Obry (KoścZ 12 k. 106, 161); 1439-40 tenże z s. Janem → p. 5; 1440 tenże opiekun dzieci zm. Wyszaka z → Żegrowa (AE Ia 34v); 1440 tenże zobowiązuje się płacić swemu bratankowi Wyszakowi z Żegrowa [s. Wyszaka?] 17 grz. rocznie z tytułu dzierżawy Żegrowa tak długo, aż Wyszak osiągnie wiek sprawny (KoścZ 12, 221); 1443 tenże Niałecki niegdyś Żegrowski z ż. Anną kupuje z zastrz. pr. wykupu od Pawła z Ptaszkowa Małego wieś Ptaszkowo Wielkie z sołectwem za 250 grz. (PG 2, 57); 1443 tenże niegdyś z N.M., 1446 niegdyś Niałecki śwd. (PG 2, 57; Przemęt A 14); 1444 tegoż ż. Anna toczy procesy z Jarosławem Dokowskim i Grotem Urbanowskim; zastępuje ją w sądzie syn Frycz (KoścZ 12 s. 437, 449); 1445 tenże występuje jako stryj Wyszaka Żegrowskiego (KoścZ 12, 571); 1445 tenże toczy proces z Januszem Taderem z Tarnowej [k. Wielichowa] o 10 1/2 grz. (KoścZ 12, 690); 1448 Anna ż. tegoż niegdyś dz.⁸Nie wiemy, czy zwrot „olim heres” oznacza tu zmarłego, czy też żyjącego byłego dziedzica w M.N. w asystencji swego brata Mik. Dobczyńskiego odstępuje swemu zięciowi Mikołajowi niegdyś Brodzkiemu pr. do swej oprawy, którą miała zapisaną na N.M. (KoścZ 13, 314-315).

1424 Mikołaj i Piotr bracia rodz. z M.N. → Niałek Mały [→ niżej: Mikołaj].

1428 Formoza z N.M. toczy proces ze Stojsławem Jarosławskim (→ Jarosławki); zastępuje ją jej syn Kasper z N.M. (WR 3 nr 1360; KoścZ 9 k. 103, 116v).

1428-33 Kasper z N. (KoścZ 9 k. 29v, 51, 77v, 79v, 103), Jarosławski teraz z N. (KoścZ 9, 50): 1428 tenże toczy procesy: z Wojciechem z Dobczyna o 20 grz. zgodnie z dok. (KoścZ 9 k. 13a, 28), z Borkiem z Osiecznej o dok. Dobczyńskiego (KoścZ 9 k. 16, 30, 44, 76v, 79v), z Maciejem z Szołdr (KoścZ 9 k. 19, 50), z opatem z Obry o 2 woły, konia i wóz (KoścZ 8, 435); 1428 tenże zastępuje w sądzie Henryka Kotwicza z M.N. i Żegrowa (KoścZ 9 k. 75v, 112v-113, 119v, 120v); 1430 tenże toczy proces z Budziwojem z Jarosławek (KoścZ 9 k. 244v, 255, 270); 1430 tenże w procesie z Wawrzyńcem kmieciem z Widzimia dowodzi, że 1 kopę za konia zapłacił już jego ojcu, jest mu natomiast dłużny 22 gr; Wawrzyniec domaga się od Kaspra jeszcze 3 gr i 2 koszul (KoścZ 9, 275); 1432 tenże winien jest 1 1/2 grz. prac. Baszowi z Sepna (KoścZ 10, 21); 1433 tenże → wyżej: Henryk.

1444-49 Mik. Niałecki, z M.N.: 1444-45 tenże [czy ident. z bratem Piotra, → wyżej: 1424] toczy proces z Henrykiem Kotwiczem z → Machcina [i z → Gołanic, różny od Henryka Kotwicza z N., → WR 3 nr 1465] o uwolnienie od pretensji osób trzecich wsi N.M.; sąd przyznaje Mikołajowi wwiązanie w Machcin na taką sumę [jakie poniósł straty] (KoścZ 12 s. 400, 692); 1444 tenże toczy proces z Pawłem Ptaszkowskim (KoścZ 12, 437); 1444 temuż Zbylut z Pakosławia kan. poz. winien jest 12 grz. (PZ 15, 17v); 1448 tenże [DwMat. 14415, 164, błędnie: Michał!] z M.N. zapisuje swej ż. Małgorzacie po 50 grz. posagu i wiana na 1/2 M.N. (PG 3, 25v); 1449 tenże toczy proces z Jakubem Sepieńskim [zapewne o rozgraniczenie N.W. i Wolsztyna, → p. 2] (KoścZ 13, 448v).

1474 Małg. Niałecka wd. [po Mikołaju?] wysyła na wyprawę wojenną pieszego zastępcę (ExpBel. nr 678).

1493 Katarzyna, Anna i Małgorzata siostry niedz. z M.N. zawierają ugodę z Abrahamem Kiebłowskim w sprawie → Niałeckiego Jeziora.

1505 Mik. Niałecki sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Wawrz. Praskiemu [ze wsi Prochy] 2 ł. os. w N.W. (PG 13, 67); 1507 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Piotrowi Pożarowskiemu swemu zięciowi 1/4 N. za 80 grz. (PG 13, 120v); 1516 [tenże?] Mik. Niałecki pleb. w Łękach [Wielkich] (Cystersi Obra 51, 38, dawniej B 3, 38); 1517-18 tenże → niżej: Piotr i przyp. 6.

1507-37 Piotr Pożarowski, z → Pożarowa: 1507 tenże zięć Mik. Niałeckiego → wyżej; 1508 tenże Pożarowski albo Niałecki (PG 66, 147); 1511 tegoż ż. Anna pozywa Jana i Andrzeja z Wołsztyna o zniszczenie jazu na rz. Dojcy w M.N. (PG 68, 37v); 1513-14 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu opatowi z Obry 2 1/2 grz. czynszu od sumy 30 grz. na N.; czynsz wykupiony w 1517 (Cystersi Obra 51 s. 232-234, 290, dawniej B 3 s. 232-234, 290; ACC 90, 77); 1517 tenże kupuje z zastrz. pr. odkupu od Mik. Niałeckiego pleb. w Łękach i N.⁹Nie wiemy, czy pleb. Mik. Niałecki może być tożsamy z teściem Piotra, Mik. Niałeckim, który w 1507 sprzedawał również 1/4 N. za 80 grz. Możliwe, że pleb. Mikołaj był s. Mik. Niałeckiego. W 1517 nazwany jest pleb. w Łękach i N., w 1518 tylko pleb. w Łękach (tak samo w 1516: Cystersi Obra 51, 38, dawniej B 3, 38). Podejrzewać można więc, że plebanem w N. tytułowano go tylko omyłkowo jego 1/4 N. za 80 grz. (KoścZ 19, 58; KoścZ 22, 52), a 1518 wieczyście 1/2 N. za 300 grz. (PG 15, 215); 1531 tenże wraz z żoną Anną zapisuje Mikołajowi altaryście w Sierakowie 6 grz. czynszu od sumy 100 grz. na N. (PG 16, 387v); 1537 tenże z ż. Anną winni są Mac. Czackiemu 106 grz., których zapłatę zabezpieczają mu swymi dobrami w N., które są ojcowizną Anny (KoścG 8, 334).

1546-55 Marcin, 1546-69 Maciej, 1546-61 Jan, 1546-60 Baltazar (pleb. w N., → p. 5) i 1546-61 Stanisław, ss. Piotra Pożarowskiego: 1546 tenże Jan zapisuje swej ż. Annie c. zm. Wojc. Niemierzyckiego po 100 grz. posagu i wiana na 1/2 swej części w N.W. należnej mu z działów z braćmi Marcinem, Maciejem, Baltazarem i Stanisławem (PG 18, 279); 1546 tenże Maciej zapisuje swej ż. Emerencji c. zm. Mac. Ratajskiego po 150 grz. posagu i wiana na 1/2 swej cz. w N.W. (PG 18, 478); 1551 ciż bracia ss. Piotra Pożarowskiego pozwani przez Mikołaja altarystę w Sierakowie z powodu nie płacenia 11 grz. czynszu od sumy 100 grz. (PG 94, 151); 1552 temuż Marcinowi Pożarowskiemu z N. król zatwierdza pr. dożywotniego posiadania sołectwa we wsi Podmokle (MS 5 nr 5591); 1552-53 ciż → p. 5; 1555 tenże Baltazar sprzedaje swemu bratu Janowi cz. dworu w N. należną mu z działów z braćmi Marcinem, Janem, Maciejem i Stanisławem za 100 zł (KoścZ 20, 20); 1560-61 tenże Stanisław sprzedaje swemu bratu Janowi 1/5 starego dworu w N., w którym mieszkał ich ojciec, za 50 zł (KoścZ 20, 39); 1569 ż. tegoż Macieja Emerencja (PG 117, 599).

1583-84 Wojc. Pożarowski czyli Niałecki (Piotrkowska 1 nr 391).

Pobór: 1530 od 5 ł., od karczmy 3 gr (ASK I 3, 128v); 1563 od 5 ł. (ASK I 4, 178v); 1581 z działów wszystkich dziedziców od 3 1/2 ł., 10 zagr., od 1 1/2 ł. [nal. do] 2 kmieci [których zagrody] spłonęły (ŹD 78).

Mieszkańcy: 1406 Bartłomiej i Mikołaj → p. 4; 1430 Adam sługa Henryka z N. toczy proces z Małgorzatą c. sołtysa ze wsi Gola [k. Rakoniewic]; wnosi on o unieważnienie ich małżeństwa, gdyż do poślubienia jej został zmuszony przez uwięzienie (ACC 13 k. 13v, 38v); 1433 czterech kmieci siedzi na 2 ł., rybak Grzywna → wyżej: Henryk Kotwicz; 1529 pracowici Tomasz Pachoł i Mik. Pachoł z N. jako wujowie zawierają w sprawie opieki na dziećmi zm. Wawrzyńca karczmarza z Chorzemina ugodę z braćmi Szczepanem kuśnierzem z Kiebłowa i Andrzejem Pęczkiem zagrodnikiem z Chorzemina, stryjami tych dzieci; Mik. Pachoł przyjmie na wychowanie Annę i dostanie za to krowę; Tomasz przyjmie na wychowanie Macieja (brak mu 1 roku do pełnoletności) i dostanie za to konia i cielaka; Andrzej Pęczek będzie utrzymywał aż do zamążpójścia pełnoletnią już Jadwigę i dostanie wołu, ale ma go sprzedać i kupić jej suknię; Andrzej otrzyma też 15 gęsi, kur i kogutów (Cystersi Obra 51, 21-22, dawniej B 3, 21-22).

4. 1406 Stanisław sołtys z N. toczy proces z Maciejem pleb. z N.; Mikołaj s. Stanisława powołuje na świadków Bartłomieja i Mikołaja [kmieci?] z N. (ACC 2 k. 46v, 47v).

5. 1238 Jan pleb. z N. (Krasoń 168; Wp. 1 nr 215).

1380 Mikołaj [z Kórnika] bp pozn. eryguje kościół par. w Siedlcu i przyłącza do niego wsie Siedlec, Kiełpiny, Nieborza, Żodyń i Karna; w toku minionych walk z sąsiednimi władcami zostały one spustoszone, a następnie zajął je samowolnie pleb. z N., wyrządzając tym samym liczne szkody mieszkańcom (Wp. 3 nr 1782); 1401 Wojc. [Jastrzębiec] bp pozn. eryguje kościół par. w Siedlcu i przyłącza do niego wsie Siedlec, Kiełpiny, Żodyń i Nieborza; dotychczas ich mieszkańcy słuchali mszy i przyjmowali sakramenty w kościele w N., ale było to uciążliwe z powodu wielkiej odległości i zalewania dróg zwłaszcza w okresie jesieni i Wielkiego Postu (Wp. 7 nr 404).

1404 Maciej pleb. w N. toczy proces z krawcem Piotrem (ACC 1, 37); 1406 tenże → p. 4.

1408 Wojc. [Jastrzębiec] bp pozn. powiadamia plebana w Siedlcu, że erygował nowy kościół par. w Kopanicy i przyłączył do niego wsie nal. dotąd do par. w N.: Kopanica, Kargowa, Chwalim i Wąchabno, które położone są w rozlewisku rz. Obry, oraz Jaromierz oddzielony od N. niebezpiecznymi lasami (AC 2 nr 593; Wp. 5 nr 139).

1425 Michał Zmudek witryk w N. w imieniu kościoła domaga się od Jana z Kurska wypłaty 10 grz., jakie kościołowi w N. zapisał w testamencie Wawrzyniec pleb. w Kopanicy oraz 1 grz. pożyczonej od witryków (ACC 8, 57).

1431 Jakub pleb. z N. (ACC 15, 46).

1439 15 XII Mik. Faber pleb. w N. toczy proces z Henrykiem z N. [jako kolatorem]; Henryk oskarża plebana, że wszczyna kłótnie w karczmie i żyje skandalicznie oraz oświadcza, że nie może go dłużej tolerować, więc wnosi o zmuszenie go do zamiany kościoła w N. na inny; pleb. zgadza się na to, gdyż wycierpiał wiele krzywd od dziedzica; bp orzeka dokonanie zamiany w ciągu 6 miesięcy i poleca ponadto, by pleb. w zamian za kielich, który stracił, kupił nowy o wadze 1 1/2 grz. srebra (AC 2 nr 1081); 1440 3 VIII temuż bp wyznacza termin 6 miesięcy na dokonanie zamiany kościoła w N. na inny, gdyż Henryk i jego syn Jan dziedzice w N. oświadczyli, że z powodu jego postępowania nie mogą żyć z nim razem w jednej wsi; Jan syn Henryka zapłacić ma 2 grz. kary za zranienie plebana (AC 2 nr 1083-1085); 1440 tenże pleb. toczy procesy z opatem z Obry oraz z Mik. Kieblem pleb. w Komorowie (ACC 23 k. 94, 95v).

1453 Mikołaj pleb. w N. ma zapłacić 1 grz. Osannie na wychowanie dziecka, jakie z nią spłodził, a także karę synodalną 3 grz. (ACC 34, 88).

1482 Mikołaj pleb. w N. zapłacić ma cieśli Szymonowi 3 grz. za prace w kościele (ACC 60, 98v).

1508 Marcin sołtys w Chorzeminie zapisuje w testamencie: kościołom NMP w Wolsztynie oraz Ś. Mikołaja w N. po 5 grz., a nadto 1/2 achtela miodu i 2 worki wełny; kościołowi w N. i swemu bratankowi po połowie barci; Wawrzyńcowi wikaremu w N., którego ustanawia egzekutorem, krowę i wieprza; testament spisany w obecności pleb. z N. (ACC 85, 56v-57; DepTest. IV 67).

1509 Stanisław pleb. w N. toczy proces z Jakubem Powodowskim: o nie zapłacenie 4 ćw. (mensura) mesznego z Powodowa oraz o dzies. z folw. i 1 ł. opust., który uprawia, a także zabranianie plebanowi zaorania i obsiania ostrowu (agger alias ostrów) należącego do łanu kościoła w N.; oficjał wyrokuje, że Powodowski ma płacić z sołectwa dzies. snopową lub wiardunkową, a z ł. opust. płacić 6 gr (ACC 86, 65v).

1510 par. N. [formularz nie wypełniony] (LBP 165).

1513 Wawrzyniec pleb. z N. (ACC 89, 82).

1517 Mik. Niałecki pleb. w Łękach [Wielkich] i N. → p. 3: Piotr, oraz przyp. 9.

1552 Baltazar Niałecki prezentowany na pleb. w N. przez swych braci rodz. Marcina, Jana, Macieja i Stan. Niałeckich; instygator bpa pozn. sprzeciwia się jego instytuowaniu, ponieważ wszyscy ci bracia po śmierci poprzedniego plebana Marcina wtargnęli do domu plebańskiego i zagarnęli rzeczy zmarłego, za co zostali wyklęci i nie mogą wykonywać pr. patronackich; Baltazar odpiera, że nie zabrał z braćmi rzeczy po zm. plebanie i został już w tej sprawie oczyszczony przez bpa; 1553 tenże instytuowany na pleb. (ACC 119 k. 120v, 145v, 222); 1559 temuż plebanowi w N. bp nakazuje utrzymywać wikarego i uzyskać w ciągu 6 miesięcy dyspensę papieską od przeszkód w otrzymaniu święceń (AE X 293); 1560 z powodu skandalicznego zachowania tegoż plebana Urszula Powodowska wnosi o przeniesienie wsi Powodowo z par. N. do par. Siedlec; pleb. utrzymuje bowiem żonatego kapłana, mnicha zbiegłego z kl. w Przemęcie; bp przyłącza Powodowo do par. Siedlec, dopóki kościół w N. nie zostanie przywrócony do poprzedniego stanu (AE X 336).

1564 wsie Chorzemin i Reklino w par. N. płacą dzies. bpowi pozn. (IBP 304); 1603/07 wizytacja par. N.: kościół pod wezwaniem Ś. Mikołaja, do par. należą wsie N., Powodowo, Reklin, Chorzemin; w N. pleb. nie otrzymuje nic, w Chorzeminie z 8 ł. [dzies. i meszne?], o dzies. z Powodowa toczy się proces; in. dochodów pleb. nie posiada; wg zeznań kmieci pleb. winien otrzymywać meszne z Chorzemina, N., Powodowa i Reklina oraz dzies. snopową z Powodowa i N. (AV 3 k. 17v-18, 118).

6. 1400 Adam Dymoczewski przeprowadza wywód swego szlachectwa z h. Jeleń Niałek (Gelen Nalko: MHP nr 30).

1516-18 Mik. Niałecki pleb. we wsi Łąkie → p. 3 i przyp. 9.

Uwaga: → Netka.