ŁAJSCE

(1354 Lassce, 1390 Łaszczę, 1391 Lascze, 1419 Llazcze, 1421 Layscze, Laysce, Laisce kopia z 1534, 1434 Laszicze kopia z XVI w., 1437 Lazcze, 1470-80 Lasscze, 1450 Laszyszczow, 1496 Laszczye, 1508 Lanscze, 1513 Layszcze, 1514 Lasci, Lasczi, 1529 Lasschicze, 1530 Laszce Bucynsky, Laszce abbatis, 1531 Laysscze). 9 km na SE od Jasła.

1. 1354 terytorium żmigrodzkie (territorium Smigrodense) (Mp 3, 707); 1388, 1513, 1530, 1581 pow. biecki (Mp 4, 997; GB 5 s. 223; RP k. 50; ŹD s. 115); 1470-80 L. w par. Łężyny (DLb. 3 s. 392); L. w par. Łubienko (DLb. 1 s. 482)1Nie można wykluczyć, że wówczas cz. L. należała do par. Łubienko, a cz. do par. Łężyny, ale Długosz mógł się pomylić. W protokole powizytacyjnym z r. 1596 odnotowano bowiem, że do par. Łubienko należy tylko jedna, ta wieś (WR k. 120v); 1596 L. w par. Łężyny (WR k. 120v).

2. Ok. 1354 → Lubno, p. 2; 1437 dziekan kol. Ś. Floriana za murami Krak. wraz z opatem koprz. potwierdzają stare granice między Łubienkiem a L. biegną one od starych granic i znaków czyli ciosen (signis antiquis alias cosni) aż do zarośli (sareptam alias przelank), do źródła, do rzeczki (ad fluvium alias maczicza) i dalej przez drogę zw. Krzewakowa Droga (Crzewacowa droga, ZB 1 s. 18); 1526 opust. staw → p. 3Aa; 1529 L. wsią podgórską (LR s. 383).

3A. Własn. król., od 1354 szlach. -a. Sprawy własnościowe. 1354 Kazimierz W. sprzedaje synom wwdy krak. Mik. Bogorii m.in. L., które król zobowiązuje się uwolnić od ewentualnych zobowiązań z tytułu nadań poczynionych przez poprzedników króla → Lubno p. 3 A; 1388 własn. Paszka z Bogorii2Ów Paweł, Paszek ze Skotnik i Bogorii był synem Prokopa → 1354. Spośród wymienionych w tym roku braci także Piotr miał syna Pawła, który pisał się ze Skotnik i Bogorii. Obaj bracia stryjeczni dziedziczyli w L., dlatego często precyzyjne ich rozróżnienie jest trudne → Kolanówka, p. 3 → Lubno p. 3B; 1419 → Lubno p. 3A; 1450 Piotr z L. (ZB 1 s. 119)3Jest to jedyne wystąpienie Piotra. Pisownia Laszyszczow budzi pewne wątpliwości identyfikacyjne, niemniej wydaje się, że można Piotra wiązać z L; 1485 Stan. Szalowski ma termin z Janem Wielopolskim [dzierż.] z L. (ZB 3 s. 66); 1489 Stan. Skotnicki oprawia posag i wiano ż. Barbarze → Lubno, p. 3; 1513 Jan Dąbrowski tenut. w Brzyścu ze Stan. Skotnickim z Lubna i L. o 200 fl. wadium. Te 200 fl. należą się Janowi Dąbrowskiemu tytułem posagu dla Ewy [żony Dąbrowskiego] siostry Skotnickiego. Pieniądze Stanisław z matką Barbarą zobowiązali się zapłacić pod rygorem wwiązania Jana przez Stanisława do L. w ziemi i pow. bieckim, wolnych od wszelkich obciążeń i powinności; ww. Stanisław nie zapłacił tych pieniędzy, dlatego woźny wwiązuje Jana do L., a zgodę na to wyraża ww. Barbara wd. po Stan. Skotnickim; Dąbrowski zapisuje ż. Ewie c. Stan. Skotnickiego 200 fl. posagu i 200 fl. wiana na połowie dóbr w Brzyścu, połowie dworu, sprzętów domowych tamże, na dobrach zastawnych oraz na skarbcu czyli gotówce. Ewa rezygnuje na rzecz br. Stan. Skotnickiego z praw do dóbr ojczystych i macierzystych (GB 5 s. 221-6); 1514 wpis do akt ziemskich powyższego zobowiązania Stan. Skotnickiego z Lubna i L. → 1513 (ZB 4 s. 321-3); Jan Dąbrowski za dług 80 fl. wwiązuje Jana Wielopolskiego z Klęczan do L., które posiada w zastawie od Stan. Skotnickiego (GB 5 s. 232-3 zp.); 1516 Jan Dąbrowski dzierżawca L. winien zapłacić Annie i Elżbiecie cc. Anny wd. po Stanisławie wójcie z Ciężkowic 25 grz. pod rygorem wwiązania ich do L., które posiada w zastawie od Stan. Skotnickiego (ZB 5 s. 25-6 zp.); ww. Jan ma zwrócić dług 40 fl. Irzykowi Wiktorowi, pod warunkiem wwiązania do L. (GB 5 s. 322-4); 1518 →. Lubno p. 3A; Jan Dąbrowski z Brzyścia i L. przysięga w sporze przeciw Stan. Skotnickiemu z Lubna, że Maciej zwany Skoluth kmieć z L. dał mu za dług 6 kop pszenicy ozimej (ZB 3 s. 184); 1520 ww. Jan dzierżawca L. odstępuje Stan. Skotnickiemu prawa do 1/2 L., którą ma od niego w zastawie 200 fl. (ZB 5 s. 145); panna Anna c. zm. Barbary, ż. Łukasza Szebieńskiego → Lubno p. 3A; 1521 → Lubno p. 3A; 1522 Stan. Skotnicki dz. Piotrówki i L. zastawia te wsie za 500 fl. Jadwidze ż. Sebastiana Kowalowskiego oraz Adamowi i Beacie dzieciom zm. Marcina Susza [i Jadwigi]. Skotnicki zobowiązuje się również, że oddali ewentualne roszczenia Szebieńskiego i Stanisława [ongiś] sołtysa w L. do zastawionych dóbr, oraz że jego ż. Katarzyna zrezygnuje z pr. do posagu i wiana oprawionych na Piotrówce i L. oraz sołectwie w L.; ww. Łukasz składa protest, ponieważ był gotów wziąć od Skotnickiego 200 fl., uwalniając w ten sposób poręczycieli Stan. Mleczkę i Mik. Żarnowieckiego, i zeznać spłatę tej sumy zabezpieczonej c. Annie na L. (ZB 5 s. 239-41); 1524 Jadwiga ż. Sebastiana Kowalowskiego z c. Beatą ustępują s. i br. Adamowi Suszowi za 500 fl. prawa zastawne do dóbr w L. i Piotrówce, z wyjątkiem sołectw wyłączonych przez Stan. Skotnickiego z Lubna. Zastaw został zabezpieczony wadium 500 fl. Ponadto Jadwiga przekazuje synowi ojcowiznę i macierzyznę, przysługujące jej od Mik., Hier. i Stan. Jeżowskich (GB 6 s. 315-6).

1525 Stan. Skotnicki sprzedaje szereg wsi w tym L. i → Lubno Stan. Buczyńskiemu z Niegłowic; 1526 tenże Buczyński z Lubna, Piotrówki i L. pozywa Jadwigę Suszową wd. po Marcinie Suszu oraz jej dzieci Adama i Beatę dzierżawców L. i Piotrówki o pobranie i zabranie przezysków (ad tollendum et recipiendum), które należą się im zgodnie z zapisami poprzedniego właściela [Skotnickiego]; Adam Susz zeznaje, że wziął od Buczyńskiego pieniądze z racji przezysków i ustępuje mu z dóbr L. i Piotrówka jako prawowitemu dziedzicowi; ww. Buczyński zobowiązuje się zapłacić 200 fl. Katarzynie ż. Stan. Skotnickiego pod warunkiem zastawienia jej Lubna. W razie zastawu tej wsi będzie obow. bronić ją od roszczeń w sprawie jej oprawy posagu i wiana – ta zp. w r. 1528; Adam Susz dzierż, z Lubna umarza i unieważnia wszelkie zapisy na dobrach Lubno, L., Piotrówka i Grabie, które ma od Stan. Skotnickiego w jakichkolwiek aktach, ponieważ uzyskał pełną satysfakcję od Stan. Buczyńskiego; Kowalowski ustępuje Buczyńskiemu z L. i praw do sołectwa w L. → p. 4; tenże Buczyński zastawia za 500 fl. pol. i 30 grz. Bartłomiejowi Ciężkowskiemu [wójtowi z Ciężkowic] L. z sołectwem oraz młyn z pożytkami w Piotrówce, a także pastwiska, połowę łąk i opust. ról w Piotrówce, z zasiewem ozimym na rolach opust. i rolach sołectwa, z wolnością połowów ryb sieciami z wyjątkiem włoku we wszystkich stawach w Lubnie, opust. stawem w L., wolnym wypasem bydła i trzody w łubieńskich lasach (ZB 6 s. 395-9); 1527 ww. Bartosz Ciężkowski podzastawia, posiadane w zastawie od zm. Stan. Buczyńskiego, L., młyn w Piotrówce i połowę opuszczonych ról tamże za sumę 500 fl. Pawłowi Kowalowskiemu; Paweł zaś arenduje mu te dobra od 11 IV do Bożego Narodzenia (ZB 6 s. 411-2 zp.); ww. Bartłomiej oświadcza, że w razie niezapłacenia Kat. Łyczkowej wd. po Bernardzie Łyczce 30 fl. wwiąże ją do L. wadium 30 grz. (GB 6 s. 501-2); 1528 → Lubno p. 3A; Bartłomiej Ciężkowski zastawia za 30 grz. Janowi Wielowiejskiemu dwie role w L., na których siedzą Marcin i Marek Pierzwoniowie, młyn z dochodami oraz opust. role i łąki w Piotrówce. Jeżeli Jan zwróci Ciężkowskiemu 15 grz., ustąpi mu role w L., a zatrzyma dobra w Piotrówce; tenże Ciężkowski zwróci Wielopolskiemu 10 fl. węg. pod rygorem wwiązania go do roli w L., na której siedzi Kruczek (GB 6 s. 599-601); ww. Bartłomiej zapisuje na wypadek śmierci matce Katarzynie wd. po Bartoszu Ciężkowskim 550 fl., które ma z zapisu dokonanego w tych aktach przez zm. Stan. Buczyńskiego na L., Piotrówce i młynie tamże; Paweł Kowalowski dzierż w L. arenduje od 6 IV do Bożego Narodzenia ww. Ciężkowskiemu dobra L. (ZB 6 s. 474, 480-1); 1529 → p. 3B; ww. Paweł wieś L., młyn z dochodami oraz opust. rolę w Piotrówce, które posiada w zastawie od Ciężkowskiego, wydzierżawi mu od 1 IV do ś. Onufrego [12 VI] tj. na dwa tygodnie przed ś. Janem Chrzcicielem (GB 6 s. 623); ww. Ciężkowski dzierż. L. winien doktorom Akad. Krak. 12 grz., których zwrot zabezpiecza wwiązaniem ich w 2 ł. w L. z kmieciami Wójtem (Woyth) i Piątkiem (GB 6 s. 623, 641-2); ww. Bartłomiej dobra swoje L., młyn w Piotrówce wraz z rolami, które posiada w zastawie za 500 fl. i 30 grz. od zm. Stan. Buczyńskiego, zastawia za 120 fl. Zygmuncie, wd. po Bernardzie Służowskim (GB 6 s. 645); Jan Wielowiejski kwituje Bartłomieja Ciężkowskiego z 30 grz. zastawu [→ 1528] na 2 rolach zasiedlonych w L., młynie w Piotrówce oraz opust. ł. i łąkach w tejże Piotrówce; kwituje go także z 12 fl. węg. zabezpieczonych na roli osiadłej w L. (GB 6 s. 648).

1530 ww. Ciężkowski zastawia za 20 fl. młyn z dochodami w Piotrówce Hier. Szebieńskiemu. Gdyby zaszła potrzeba naprawy młyna, prace wykonają kmiecie i poddani Ciężkowskiego. W młynie tym mają od dawna prawo mleć; ww. Zygmunta posiadane w dzierżawie od Bartłomieja Ciężkowskiego dobra: L., młyn z dochodami i poł. opust. ról w Piotrówce wydzierżawia mu od 7 VII do Bożego Narodzenia. Zapłacił on za dzierżawę z góry, zaś po upływie dzierżawy Zygmunta będzie mogła wjechać do tych dóbr bez przeszkód, jak do swoich (GB 6 s. 671-2 zp., 714); 1531 Stan. Lipnicki tenut. Lipnicy oraz Bartłomiej Ciężkowski dzierż. L. zobowiązali się wwiązać do tych dóbr Hier. Sufnarowskiego, ponieważ poręczyli za Gabriela Strzeżowskiego, który pożyczył od Sufharowskiego 90 fl.; Jan Wielowiejski bierze w zastaw za 350 fl. od Stan. Gamrata Trzcinicę i od ww. Ciężkowskiego L. Transakcja ma być wpisana do ksiąg ziemskich biec, a matka Ciężkowskiego Katarzyna potwierdzi zastaw. Wadium 350 fl.; Jan Wielowiejski oddaje w dzierżawę od 30 III do Bożego Narodzenia ww. dziedzicom L. i Trzenicę, po jej upływie Jan będzie miał prawo przyjechać do swych dóbr i nie może mu się stać z tego powodu krzywda (GB 6 s. 758-9, 763-5); 1532 ww. Ciężkowski dzierż. L. ma zapłacić Annie wd. po Mikołaju Buczyńskim 30 grz. pod warunkiem wwiązania jej do 4 ról w L. z kmieciami: Kruczkiem, Pierzwoniem, Marcinem i Bernardem. Zobowiązanie to potwierdza także matka Ciężkowskiego Katatrzyna; Hier. Szufnarowski umarza i kasuje zastawy, które miał od Ciężkowskiego i Gamrata na Lipnicy i L. (GB 6 s. 842, 880).

-b. Kmiecie, pobór. 1438 Marcin z L. wraz ze swym sąsiadem Wawrzyńcem, Klemensem, Paszkiem i Jarosławem z Biecza oraz z Janem z L. ręczą za Jana Chochoła z L., który ma stanąć przed starostą. Wyznaczono wadium 30 grz. (ZB 1 s. 54 zp.); 1508 pobór w L. z 6 ł. (RP k. 434v); 1518 Maciej zw. Skolnth → p. 3a.; 1528 Marcin i Marek Pierzwoniowie → p. 3a; 1529 Wójt i Piątek → p. 3a; 1532 Kruczek, Pierzwoń, Marcin i Bernard → p. 3a; 1530 pobór w cz. Buczyńskiego z 3 1/2 ł. i karczmy dorocznej (RP k. 50).

3B. Od 1388 własn. kl. Cyst. w Koprzywnicy. 1388 kl. koprz. kupuje L. i → Lubno p. 3B4L. i Lubno jako własn. klaszt. wymienia dok. z datą 1277 (Mp. 1 82), który m.in. we fragmencie dotyczącym tychże wsi nabytych dopiero w 1388 r. został interpolowany w XV w; 1470-80 w cz. klaszt. w L. 7 ł. kmiec., kl. pobiera czynsz, jajka, sery i koguty (DLb. 3 s. 393)5W DLb. 1 s. 482 Długosz błędnie podał, że L. należą do kl. tyn., zamiast koprz; 1474 Kazimierz Jag. zwalnia na 3 lata m. Frysztak [pow. pilzn.] i wsie m.in. Lubno i L. z danin, ciężarów i podwód., por. Łąka Niżna (MS 1 1162); 1529 kl. koprz. pobiera z szeregu wsi, m.in. z cz. Lubna i L., łącznie 46 grz. 21 gr czynszu (LR s. 383); 1530 pobór w cz. klaszt. z 1 ł. i 10 prętów (RPk. 50); 1564 L. własn. kl. koprz., sep z 1 ł. owsiana do zamku w Nowym Mieście Korczynie, żytnia do zaniku w Bieczu (LS s. 56).

4A. 1496 szlach. Paweł sołtys z L. przesuwa termin z Janem z Kolanówki lekką chorobą (GB 4 s. 112); 1522 szlach. Stanisław [ongiś] sołtys z L. → p. 3; 1526 Sebastian Kowalowski sołtys w L. ustępuje sołectwo Stanisławowi Buczyńskiemu z L. (ZB 6 s. 397).

4B. 1421 opat koprzywnicki potwierdza Wacławowi z Jaworowic nabycie za 200 grz. sołectw w → Kopytowej, Stanowiskach i L. Sołtys ma cieszyć się w Kopytowej i L. takimi samymi prawami, jak jego poprzednicy. W L. sołtys otrzymuje poł. ł. [dodatkowego], karczmę, młyn, staw rybny gdziekolwiek byłby założony, trzeci denar z kar sądowych, dwa denary zaś dla klasztoru. Na ś. Marcina sołtysowi przypadnie 6 denarów. Mieszkańcy ww. wsi mają odpowiadać wyłącznie przed sołtysem, według pr. magd. Sołtys ma odpowiadać przed sądem leńskim we Frysztaku. Na wyprawę sołtys i jego następcy mają wyruszyć na koniu wart. 3 grz. i z kuszą. Posługi sołtysa dla klasztoru mają być takie, jak innych sołtysów w pow. biec. (ZDM 2, 348); 1434 Wacław z Jaworza [pow. pilzn.] zapisuje ż. Dziwiszy (Czywiscza) 100 grz. posagu i 100 grz. wiana na połowie sołectw w Kopytowej, L. i Stanowiskach (BPAN rps 1538 k. 19v); 1470-80 sołtys z Kopytowej ma w L. karczmę, z której płaci kopę gr czynszu, młyn z prawem do jednej miary oraz szósty denar z czynszu (DLb. 3 s. 392).

5. 1444 Jan Czelustka burgr. krak. ma zapłacić 30 grz. w dwóch ratach magistrowi Bartłomiejowi z Radomia za dzies. z L. (OK 8 s. 679); 1470-80, 1529 dzies. snop. wart. 8 grz. dla kol. S. Floriana (DLb. 3 s. 392; LR s. 300).

1 Nie można wykluczyć, że wówczas cz. L. należała do par. Łubienko, a cz. do par. Łężyny, ale Długosz mógł się pomylić. W protokole powizytacyjnym z r. 1596 odnotowano bowiem, że do par. Łubienko należy tylko jedna, ta wieś (WR k. 120v).

2 Ów Paweł, Paszek ze Skotnik i Bogorii był synem Prokopa → 1354. Spośród wymienionych w tym roku braci także Piotr miał syna Pawła, który pisał się ze Skotnik i Bogorii. Obaj bracia stryjeczni dziedziczyli w L., dlatego często precyzyjne ich rozróżnienie jest trudne → Kolanówka, p. 3.

3 Jest to jedyne wystąpienie Piotra. Pisownia Laszyszczow budzi pewne wątpliwości identyfikacyjne, niemniej wydaje się, że można Piotra wiązać z L.

4 L. i Lubno jako własn. klaszt. wymienia dok. z datą 1277 (Mp. 1 82), który m.in. we fragmencie dotyczącym tychże wsi nabytych dopiero w 1388 r. został interpolowany w XV w.

5 W DLb. 1 s. 482 Długosz błędnie podał, że L. należą do kl. tyn., zamiast koprz.