1425 or. Swanthniky, 1430 Swyathniky, przekazy o nieokreślonej lokalizacji.

[Pow. pozn.]

[Świątnicy to osoby zobowiązane do służby w kościołach (przede wszystkim katedralnych i znaczniejszych koleg.); Świątniki zaś to wsie, skupiające taką ludność. Poza mieszkańcami →Świątnik k. Mosiny i →Świątnik k. Głuszyny do służby w kat. pozn. zobowiązani byli także świątnicy z Wielkiej Wsi k. Buku, która również należała do uposażenia kustosza kat. (z mocy nadania ks. Przemysła I w 1257: Wp. 1 nr 357). W 1303 kapituła kat. pozn. zamieniła Wielką Wieś i Buk z bpem pozn. Andrzejem Zarembą na Kaczanowo w pow. pyzdr. i 3 ł. w Kobylnikach k. Poznania (Wp. 2 nr 871). Wg Now. 1, 709, osobiste posługi świątników w kat. pozn. ustały przed początkiem XV w., „gdyż w aktach tego czasu nie ma już żadnych tego śladów; przypuszczalnie zamieniono je na dodatkowe daniny, z których kustosz opłacał najmowanych ich zastępców, tj. dzwonarzy” (też →Świątniki k. Mosiny, pod 1485). Wzm. z 1512 i 1660 świadczą, że posługi świątników w kat. pozn. wypełniali mieszkańcy z należących do kapituły Zawad. Obowiązek straży przy katedrze mieli także aż po 1588 mieszkańcy kapitulnego →Chwaliszewa (Now. 1, 709-710; LutKap s. 44, 201).]

1390 Wojciech [z Będlewa] archid. pozn. i wikariusz gen. pozn. rozstrzyga spór między wikariuszami kat. pozn. a Dazdarzem i Jakubem świątnikami (sanctuarii) kat. pozn. o poduszki i kapy pozostałe po pogrzebach, a także o ofiary (offertoria) składane z tej okazji; świątnicy twierdzą, że wszystko to należy do nich, zaś wikariusze, że świątnikom przysługuje tylko 1/10; sprawę tę kiedyś już rozstrzygnął zm. bp Mikołaj z Kórnika [bp pozn. 1375-82], przysądzając świątnikom dziesiątą część poduszek i kap; Wojciech potwierdza to rozstrzygnięcie (CP 10, 121-122; Wp. 6 nr 323 reg.).

1425 kmiecie z S. dziedziny pana kustosza nie dopuszczają do egzekucji wyroku sąd.; sąd skazuje ich na zapłacenie 14 grz. kary (PZ 8, 29v).

1428 Piotr sołtys z S. (RH 14, 1938, s. 61).

1430 sąd ziemski pozn. anuluje wszystkie kary, jakie ciążą na S., wsi prepozyta! [recte: kustosza] pozn. [może z powodu spłacenia zaległych podatków król.?] (PZ 11, 43v).