TRZCIEL – dobra

1. [W kluczu dóbr T. Borkowiców wymieniano: w 1394-98 wsie →Rybojady, →Posadowo, →Smolno, →Siercz i 1/2 →Tomyśla oraz młyny, hamry, jeziora i lasy; w 1406 wsie Posadowo, Rybojady, →Smolno, Siercz i 1/2 Tomyśla oraz młyny i kuźnice k. T.; w 1434 wsie →Jabłonkę, Rybojady, Siercz i →Tuczępy. Od 1434 do XVII w. dobra T. należały do Ostrorogów Lwowskich: w wyniku kilku działów dóbr między nimi zmieniała się przynależność niektórych wsi do poszczególnych kluczy dóbr, ale aż do XVII w. trzon dóbr T. stanowiły wsie Jabłonka, Siercz i Rybojady.]

2. Zamek (castrum, fortalicium) →Trzciel, p. 2.

1590 dom i dwór w T. Ostrorogów Lwowskich (curia et domus; PG 23, 474-475v).

1422-1539 burgr., rządca: 1422 Syla [Żyła?] burgr. →p. 3: Maciej; 1505 szl. Jan burgr. w T., 1510 burgr. w T. →Trzciel, p. 5A; 1539 Stan. Wojnowski rządca (factor) w T. zabity przez służbę Piotra Zbąskiego (KoścG 8, 416v).

3. Własn. monarsza, potem szlach. [1334-40] król Kazimierz konfiskuje Mik. Bodzęcie 2 zamki (castra) i 2 miasta (oppida), tj. T., Babimost i Zbąszyń, ale daje mu w zamian 3 wsie, tj. Goszczewice z przyległymi wsiami w pow. radomskim1W haśle →Kiebłowo – dobra, przyp. 18, wyjaśniliśmy szczegółowo, że przekaz dotyczy Kiebłowskich, zawarte w obu źródłach informacje są bałamutne, a chronologia zdarzeń nieścisła; wcześniej Mikołaj i Jan ss. Bodzęty Święcy, dziedzice Babimostu i Zbąszynia, otrzymali od ks. Władysława Łok. pieczę nad Pomorzem i zastawili je Krzyżakom za 2000 grz.; po koronacji [1320] król Władysław uwięził tychże, ale zwolnił ich za poręczeniem wspomn. Mik. Bodzęty, ojca Mikołaja ze Zbąszynia i Goszczewic (MPHn. 9, 65 – Rocznik świętokrzyski, pod 1338; DA lib. IX 48, pod 1307 i pisze o 2 zamkach, tj. T. i Zbąszyniu oraz o 2 miastach, tj. Babimoście i Zbąszyniu).

1393 wspomn. jako zm. Józef [Ożep, z rodu Borków, h. Napiwo] z →Grodziska, właśc. zamku (castrum) T. →niżej.

1393-1412 Wichna z →Grodziska, T., →Posadowa i →Chroślina [w 1386, wieś w dobrach Grodzisk], c. Józefa z Grodziska i T., ż. Świętosława [Pałuki z Szubina] podkom. pozn., potem kaszt. kal., 1403 wd. po nim, matka Borka z Szubina, Sierakowa i Grodziska, Macieja z Grodziska, Pleszewa, T. i Lutola Suchego, Burnety z Szubina żony Jana Janowskiego z Janów Młyna [pow. gnieźn., obecnie Janowiec], Filki Szreniawiny z Szubina, Pleszewa i Ruszczy2Wieś Ruszcza nadana została w 1386 przez króla Władysława Sędziwojowi z Szubina, potem najwidoczniej w wyniku działów dóbr między Sędziwojem i jego bratem Świętosławem, znalazła się w posiadaniu tego ostatniego, który wydzielił ją c. Filce (W. Brzeziński, Koligacje [→p. 7], s. 218). [woj. sier., obecnie Rusiec; była ż. Jana Szreniawy z Sarnowej i Klęczy w woj. sier.], Dobroszki z Grodziska żony Mroczka z →Łopuchowa, N. córki ż. N. z Rojewa:

1393-94 taż Wichna toczy spory z Fredhelmem synem Maćka Borkowica (Lek. 1 nr 1453, 1965): 1393 taż zeznaje, że wyrok przysądzający jej wwiązanie do Kurowa [k. Kościana] w sumie 500 grz., uzyskała na Maćku [Borkowicu wdzie pozn.] i trzyma Kurowo spokojnie 3 lata [okres przedawnienia]3W. Brzeziński, Uwagi [→p. 7], s. 9-10, podkreśla, że wyrok zapadł wcześniej, krótko po śmierci Józefa z Grodziska, który zm. 1386-91 (Lek. 1 nr 1454; WR 1 nr 151); 1393 sąd przysądza tejże Wichnie Kurowo, bo już wcześniej została wwiązana w tę wieś z tytułu zasądzenia na jej rzecz 500 grz. za zbroję (harnasz), broń, kusze i inne rzeczy, jakie [Maciek], ojciec Fredhelma, zabrał z zamku T. Józefa z Grodziska (Lek. 1 nr 1638, 1708); 1394 taż z sporze ze wspomn. Fredhelmem Borkowicem o 500 grz. na Kurowie (Lek. 2 nr 1661); 1394 taż w sporze z Fredhelmem Borkowicem o zamek i dziedzinę T. (Lek. 2 nr 1667);

1394, 1398 taż Wichna toczy procesy z Fredhelmem Wezenborgiem4Fredhelm Wezenborg był synem Henryka Wezenborga oraz ojcem Bartosza i Bogusza (JurObce wg indeksu, hasło: Wiesenburg). Jego siostra lub córka była zapewne ż. Mac. Borkowica syna Macieja wdy. W. Brzeziński, Uwagi, s. 13, pisze, że roszczenia Fredhelma Wezenborga do dóbr T. najpewniej wynikały z ciążących na nich zobowiązań na jego rzecz, zaciągniętych przez Fredhelma Maćkowica. Po śmierci Józefa dobra T. (i Grodzisk) przeszły w ręce Wichny i jej męża Świętosława. Wówczas Fredhelm Wezenborg wystąpił z roszczeniami wobec nowych właścicieli T o zamek i m. T. z wsiami Rybojady, Posadowo, Smolno, Siercz i 1/2 Tomyśla wraz ze wszystkimi młynami, hamrami, wodami, jeziorami i lasami nal. do zamku i m. T. (Lek. 1 nr 1807a, 2609); 1403 taż Wichna wraz z synem Borkiem w procesie z Fredhelmem Wezenborgiem i Katarzyną ż. Wierusza [z Wieruszowa i Kopanicy], c. Mac. Borkowica, o dobra T. (Lek. 1 nr 1121); 1404 taż z synem Borkiem uzyskują wyrok sądu, że Katarzyna i jej mąż Wierusz winni w ciągu 18 tygodni uwolnić zamek T. z dobrami od roszczeń Fredhelma Wezenborga (KP nr 1835; ZSW nr 682); 1404 Bernard [Wierusz] sędzia ziemski wieluński z synem Wieruszem pod wadium 1000 kóp gr poręczają za Katarzynę ż. Wierusza, że będzie ona przestrzegać wyroku sądu król. w sprawie zamku T. z przynależnymi dobrami, bez względu na jego treść (KP nr 1798; ZSW nr 675); 1406 taż Wichna wd. po Świętosławie i jej syn Borek z Grodziska wygrywają proces z Boguszem i Bartoszem ss. zm. Fredhelma Wezenborga o zamek i m. T. z wsiami Rybojady, Smolno, Siercz, Posadowo oraz 1/2 Tomyśla z młynami, kuźnicami, lasami i jeziorami (KP nr 2657, 2659, 2684; ZSW nr 1006, 1007, 1017); 1407 taż z ss. Borkiem i Maciejem toczy proces o 500 kóp gr [kary umownej?] z Katarzyną i [i jej synem?] Wieruszem, a 1409 Borek z Grodziska toczy proces z Wieruszem o 500 kóp gr [tej samej? kary umownej] (KP nr 2823, 2886, 2889; ZSW nr 1191, 1125, 1322; KoścZ 3, 56v);

1407 taż Wichna z synem Borkiem zawierają ugodę z Jodokiem Suczką ze Świebodzina [też z Wojnowic i Łagw] dot. 1/2 T.; Jodok może wykupić tę 1/2 za 105 grz., a gdy wypłaci tę sumę, to Borek z matką winni mu ustąpić dobra T. (KP nr 2823, 2886, 2889; ZSW nr 1125); 1412 taż →niżej.

1403-09 Borek Grodziski z →Grodziska, Szubina i T. [zm. bezpotomnie 1410-13] →wyżej.

1407-33 Mac. Trzcielski z →Grodziska, T., Pleszewa i →Lutola Suchego [zm. bezpotomnie między 18 XII 1432 a 29 I 1433], syn Wichny i Świętosława [Pałuki] z Szubina (WR 1 nr 1532; KoścZ 4, 186, dawniej k. 83; PG 1, 72v; WR 3 nr 961; PZ 8, 77; PZ 9, 63; PZ 11, 110; PZ 12, 55v): 1407 tenże z matką i bratem Borkiem →wyżej: Wichna; 1412 tenże pozwany przez podkom. kal. Wojciecha [z Trląga] o 150 grz. z tytułu poręczenia; Wichna, matka tegoż Macieja, dowodzi, że T. jest jej ojcowizną, więc sędziowie postanawiają, by tenże Maciej nie był pozywany z T. (PZ 3, 181v-182); 1413 tenże w sporze z Hanką wd. po [swoim bracie] Borku Grodziskim o jej posag i wiano (KoścZ 4, 71v); 1415 tenże toczy procesy ze [swoją siostrą] Dobroszką o T. i Grodzisk z przynależnościami (KoścZ 4, 187v-188, dawniej k. 84v-85); 1415 tenże toczy proces z Mik. Tumigrałą z Siekowa o 5 grz. (KoścZ 4, 150v, dawniej k. 47v); 1418 tenże z →Lutola Suchego (KoścZ 4, 379, dawniej k. 123); 1420 tenże zawiera ugodę z wdą pozn. Sędziwojem [z Ostroroga]; spór o nową groblę, którą Sędziwój wzniósł koło mł. Węgielnego, zostanie rozstrzygnięty polubownie, a jeśli Maciej spiętrzy wodę przy swoim mł. Mitręga, to również ta sprawa ma być załatwiona polubownie (KoścZ 6, 74);

1420-23 tenże Maciej toczy procesy z Piotrem Urbanowskim z Lewic (PZ 6, 39): 1422 tenże i jego burgrabia Syla [Żyła?] w sporze z Piotrem o wykoszenie przemocą łąki w Lewicach (PZ 7 k. 40v, 49); 1422 o granice między T. i Lewicami; opole ma je ustalić, lecz strony oddają spór do rozstrzygnięcia sędziom polubownym (każdy przyprowadzi dwóch) pod karą umowną 100 grz. (PZ 7 k. 41, 42v, 43v); 1423 o to, że tenże Maciej uwięził człowieka Piotra (PZ 7, 109);

1423-33 tenże Maciej toczy procesy: 1423 z Maciejem z Łabiszyna5Maciej z Łabiszyna wda brzeski kujawski był mężem Małgorzaty, córki Sędziwoja z Szubina, brata Świętosława, męża Wichny z T. (W. Brzeziński, Koligacje, s. 196) o dokumenty dot. Pleszewa6Po śmierci Sędziwoja z Szubina (zm. 1406), Pleszew przejęli po połowie Maciej z Łabiszyna i Ścibor ze Ściborza. Maciej z Łabiszyna sprzedał ok. 1412 swoją połowę Pleszewa Olbrachtowi z Cielczy, a Ścibor (który przebywał na Węgrzech) wraz z synem Ściborem procesowali się z Cieleckimi – w ich imieniu działał Mac. Trzcielski, procesując się kolejno z Maciejem z Łabiszyna, potem z jego synem Wojciechem z Łabiszyna (zastawnikiem Rakowa w pow. gnieźn.). Spory z Cieleckimi trwały do 1428 (Najdawniejsze zapiski z ksiąg miejskich Pleszewa w latach 1428-1444, wyd. T. Jurek, Poznań 2011, s. 9-10) (WR 4 nr 718); 1424 z Przybysławem z Gryżyny stolnikiem pozn. z powodu poręki za Dobrogosta Koleńskiego na sumę 200 grz. (PZ 7, 195v); 1424 tenże oraz Stanisław z Szurkowa, Niemierza z Lubosza, Stan. Słap [m. in. z Palędzia] i Mik. Wata [z Kosiczyna] toczą procesy z Dobrogostem z Kolna (PZ 7 k. 165v, 197v); 1425 z Wincentym z Bielaw [też z Chojnicy], który dowodzi, że nie jest mu winien 16 grz. (WR 1 nr 1205); 1426 z Hektorem [z Koziemina w pow. kon., obecnie Koźmin] prep. głusz. i tenut. w Pczewie (PZ 8, 126); 1427 z Wojciechem z Łabiszyna o to, że Wojciech jako zastawnik Rakowa7Zob. przyp. poprzedni [par. Czerniejewo] podzastawił 2 ślady za więcej niż 15 grz., a gdy Maciej wykupił Rakowo z tytułu pr. bliższości, to Wojciech miał te ślady uwolnić za 15 grz. i na to dał mu dok. (WR 5 Gn nr 277); 1428 z Mik. Brożyną synem Bardzkiego [z Barda, pow. pyzdr.] o konia (WR 4 nr 720); 1428 z podczaszym pozn. Mikołajem z Cielczy, który dowodzi, że ani jego ojciec Olbracht, ani on nie zobowiązali się zapłacić kapłanom w Kaliszu 50 grz. długu pana Ścibora8Zapewne Ścibor z Szubina i Pleszewa, który był synem Dobrochny (c. Sędziwoja z Szubina) oraz Ścibora ze Ściborza wdy siedmiogrodzkiego (W. Brzeziński, Koligacje, s. 196) (WR 4 nr 726); 1428 z Jakubem Flakiem mieszcz. ze Zbąszynia (PZ 10 k. 51, 143v); 1429 z Abrahamem Zbąskim, który występuje w imieniu staruszki z Łomnicy o bydło i inne mienie (KoścZ 9, 218); 1430 z Janem z Mieszkowa [pow. pyzdr.] (PyZ 6, 272v); 1432 z Barbarą i Dobroszką z Łopuchowa [jest ich wujem] (PZ 12, 14); 1432 z Małgorzatą wd. po Gerwardzie z Łopuchowa [swoim siostrzeńcu] o konia, którego Maciej ma zwrócić i dostarczyć do jej dworu w Posadowie9Wieś →Posadowo w 1394-1406 nal. do Wichny z Grodziska i T., następnie w Posadowie wymieniany był jej zięć Mroczek z Łopuchowa, potem cc. Mroczka i Dobroszki, tj. Barbara i Dobroszka (PZ 11, 3v-4, por. k. 142 – spór Małgorzaty pewnie o tego samego konia z cc. zm. Mroczka z Łopuchowa); 1432 z Parysem z Lubowa o 7 grz. (PZ 11, 150v; PZ 12, 52); 1432 wraz z Bodzętą z Niewierza w sporze z Przedpełkiem z Daszewic, który dowodzi, że wskutek niezapłacenia na czas 1/2 sumy 70 grz. poniósł 10 grz. szkody (WR 1 nr 1407); 1432 z Przedpełkiem ze Stęszewa (PZ 12, 22v); 1432 z Janem Pniewskim ze Śliwna (PZ 12, 110v); 1433 tenże jako poręczyciel Dobrogosta z Kolna kaszt. kam. zobowiązuje się zapłacić 30 grz. w 2 ratach po 15 grz. Przedpełkowi ze Stęszewa, a Dobrogost zobowiązuje się zwrócić te pieniądze Trzcielskiemu (PZ 12, 94v-95); 1433 z Mik. Czackim (PZ 12, 90); 1433 temuż ręczy Tomasz ze Starołęki [też z Łopuchowa] za mieszcz. pozn. Wojtka Bogatego i jego ż. Małgorzatę, że zapłacą oni temuż Maciejowi 50 grz. długu (SBP s. 217 nr 603);

1426 sąd utrzymuje w mocy dok. starosty [gen. Wlkp.] dot. nabycia przez tegoż Macieja całych Tuczęp wraz z cz. Gralewa, od dawna nal. do Tuczęp (PZ 8, 77);

1427 tenże Maciej wymieniony wśród współdziedziców Czerniejewa10Mac. Trzcielski był jednym ze spadkobierców swojego stryja Sędziwoja z Szubina, m. in. odziedziczył Czerniejewo (szczegółowo W. Brzeziński, Koligacje, wg indeksu) [pow. gnieźn.] (Wp. 5 nr 459); 1427 tenże sędzią polubownym w sporze gran. Abrahama Zbąskiego z Janem z Tuchorzy (KoścZ 9, 211); 1428 tenże zastępuje w sądzie Jaranda z Łopuchowa [zapewne swojego siostrzeńca] (PZ 10 k. 77); 1428 tenże ręczy [jest jego wujem] za Gerwarda z Łopuchowa (wraz z Andrzejem ze Słomowa) w sporze Gerwarda, jego matki [Dobroszki] i rodziny (familia) z Piotrem Urbanowskim oraz z Klemensem i Winc. Krakwiczami (PZ 10, 134); 1429 Anna ż. tegoż Macieja w sporze z Mikołajem z Pleszewa podczaszym pozn. o 5 grz. czynszu z 1/2 dziedziny Piekarzew [pow. kal.] (PyZ 6, 23v; KObceRyc. 17, błędnie pod 1428); 1430 temuż Maciejowi winien jest Mik. Konotopski 44 grz. (PZ 11, 35v); 1432 tenże otrzymuje w sądzie ziemskim wwiązanie w Konotopię na pokrycie długu, który miał mu spłacić Wojciech z Konotopi (PZ 12, 61);

1432 temuż Maciejowi i Winc. Choryńskiemu [mężowi Katarzyny, siostry Jadwigi Ksiąskiej, żony tegoż Macieja] ma zapłacić Piotr Obrzycki 45 grz. z tytułu poręczenia (PZ 12, 25); 1432 tegoż Macieja [druga] ż. Jadwiga w sporach: z Drogomirem z Pożarowa o 8 grz. (PZ 12, 73v); z Jarandem Baworowskim, dowodzi, że posiada 1/2 Bienina tytułem swojej ojcowizny (WR 1 nr 1532); ze [swoją siostrą] Katarzyną z Bienina [ż. Winc. Choryńskiego] o 15 grz. (PZ 12, 63); z Dobrogostem z Kolna kaszt. kam. (PZ 12, 123v, w haśle →Kolno nieprecyzyjnie: po 1429); 1432 Jadwiga Trzcielska [zapewne jako wd.] wraz [ze swoją siostrą] Kat. Choryńską z Bienina w sporze: z Małg. Słomowską, z Marcinem Kurnatowskim, z Baszem z Przyborowa, Piotrem z Obrzycka i z Janem Pniewskim (PZ 11 k. 1v, 128, 135v, 140v).

1433-35 spadkobiercy Mac. Trzcielskiego:

1433-34 Barbara i Dobrochna siostry z →Łopuchowa [cc. Dobroszki z Grodziska i Mroczka z Łopuchowa]: 1433 te siostry pozwane przez mieszczan z Lwówka z sum, jakie mają u Mac. Trzcielskiego swojego rodz. wuja (PZ 12, 91); 1434 Andrzej ze Słomowa jako opiekun tych sióstr ma zapłacić Wawrzyńcowi i Janowi mieszczanom z Lwówka 6 grz. i 1 wiard. oraz Wojciechowi kowalowi [z Lwówka?] 1 grz. (PZ 12, 119v);

1434 Jadwiga Trzcielska [wd. po Macieju]: 1434 taż w sporze Dobrogostem Koleńskim kaszt. kam. (PZ 12, 242); 1435 taż odstępuje swojemu ojcu Janowi z Książa i jego synom 1/3 dóbr po matce, tj. 1/2 m. Pleszew oraz połowy wsi Baranowo, Suchorzewo, Orpiszewo i Piekarzew w pow. kal. (PG 1, 72v); 1434 taż pozwana przez Winc. Choryńskiego z Bienina [męża swojej siostry] ze wszystkich swoich dóbr (PZ 12, 114);

1434 Jan Rojewski z T. i →Tuczęp syn N. córki Wichny oraz Hinczka i Borek z T. i →Tuczęp [ss. Filki córki Wichny] płacą karę, każdy z nich po 8 gr dla sądu i tyle samo Katarzynie [siostrze Jadwigi wd. po Mac. Trzcielskim] ż. Winc. Choryńskiego, bo nie stawili się na termin sąd. (PZ 12 k. 145v, 235v);

1434 Filka wd. po Szreniawie, [jej siostra] Burneta wd. po [Janie] Janowskim, [rodzeństwo] Anna ż. Stan. Mielżyńskiego [z Mielżyna w pow. pyzdr.], Małgorzata ż. [imię nie podane] Kaczkowskiego [z Kaczkowa pow. kcyn.], Jan Rojewski [stolnik inowrocł.] i Kat. Gądska [ż. Tomasza Gądkowskiego z Gądek], dalej siostry Barbara i Dobroszka [cc. Dobroszki i zm. Mroczka] z Łopuchowa, dziedzice T. i przynależnych dziedzin, tj. Jabłonki, Rybojadów, Siercza i Tuczęp, toczą procesy [z wierzycielami zm. Macieja z T., z każdym z nich osobno]: z Dziersławem z Krzestkowic, Mik. [Czackim] synem Henryka z Zimnej Wody, Sędziwojem z Grzebieniska, Marcinem Jarogniewskim, Winc. Nojewskim i Rafałem ze Strzeżmina, Manlinem Żydem pozn., Janem Pniewskim o różne długi po zm. Mac. Trzcielskim (PZ 12 k. 111v, 116v-118, 123v, 126-129v, 131v, 151v, 158v, 175v, 185, 198, 208, 213, 228, 247v, 249, 254v); 1434 ciż Filka, Burneta, Jan Rojewski z siostrami, Dobroszka i Barbara cc. Mroczka z Łopuchowa →niżej; 1435 [cd. procesów spadkobierców Mac. Trzcielskiego]: 1435 Jan Rojewski stolnik inowrocł. i Filka dziedzice T. w sporze z Andrzejem ze Słomowa (PZ 13, 17); 1435 Borkowi Gryżyńskiemu przysądzono dok. na sumę 50 grz. od panów [dziedziców] T., tj. [od sióstr] Burnety i Filki oraz od [ich siostrzeńca] Jana Rojewskiego (KoścZ 11, 107).

1434 Stanisław i Dobrogost Ostrorogowie m. in. z →Ostroroga, →Lwówka i →Międzychodu, ss. Sędziwoja z Ostroroga: 1434 pełnomocnik tychże braci przedkłada przed sądem ziemskim pozn. dokumenty dot. nabycia przez nich m. T. z wsiami Rybojady, Jabłonka, Siercz i Tuczępy: a) dok. wystawiony przez [ojca tychże braci] starostę gen. Wlkp. Sędziwoja Ostroroga [starosta do 13 III 1434], pozbywcami są Filka z Ruszczy, Burneta wd. po Janie Janowskim oraz Jan Rojewski z siostrami; sąd przyznaje dokumentowi moc wieczystą (PZ 12 k. 186-187, 202, 253); b) dok. wystawiony przez starostę gen. Wlkp. Andrzeja Ciołka z Żelechowa [mianowany starostą od 5 III 1434], pozbywcami są Dobroszka i Barbara cc. zm. Mroczka z Łopuchowa (PZ 12, 186v); Maciej z Wąsoszy [brat stryj. Mac. Trzcielskiego] na tym samym posiedzeniu zgłasza roszczenia z tytułu pr. bliższości (PZ 12 k. 187, 202); 1434 sąd ziemski kośc. po trzykrotnym wywołaniu przyznaje moc wieczystą dok. nabycia przez tychże braci m. T. z zamkiem i wszystkimi wsiami (KoścZ 10 k. 259v, 265v-266).

1510-22 Mikołaj, 1510-22 Marcin, 1510-35 Jerzy i 1510-45 Stan. Starszy Ostrorogowie Lwowscy z →Lwówka i T., ss. Dobrogosta: 1510 ciż są właścicielami m. T. z wsiami Jabłonka, Siercz i Rybojady (LBP s. 170, 174-176); 1510 dziedzice Lwówka są kolatorami kościoła par. w T. oraz altarii w tym kościele →Trzciel, p. 5A, 5B; 1520 ciż z T. w sporze z Janem Rozbickim z Lewic o gran. (PZ 29, 90; CP 378, 179-181, pod 1521, wg kop. z XVIII w.); 1522 do tychże braci nal. kuźnica Hamer (KoścZ 24, 211v); 1532 tenże Jerzy →Trzciel, p. 5A; 1535 ciż Jerzy i Stanisław dają Dobiesławowi, Piotrowi i Wojc. Rozbickim dziedzicom Lewic m. in. wolny wypas w borach m. T. i wsi Jabłonka, a w zamian Dobiesław Rozbicki daje Ostrorogom dla ich poddanych z T., Jabłonki i Hamru pr. wypasu w borach m. Lewic (PG 16, 746v); 1538, 1545 dobra T. wymieniane w działach dóbr między tymże Stan. Starszym i jego bratankiem Wojciechem, synem tegoż zm. Jerzego, oraz Stan. Młodszym synem tegoż zm. Wojciecha (1538: PG 80, 195v-197v; 1545: PG 18, 180-183; PG 87, 74-81).

1538-51 Stan. Młodszy Lwowski syn Marcina: 1538-45 tenże →wyżej; 1550-51 tenże pozywa Wojc. Lwowskiego kaszt. sant.: 1550 o zagarnięcie wyspy czyli ostrowu w m. T., którą to wyspę tenże Stanisław otrzymał w działach dóbr Lwówek i T. (PG 93, 330), a 1551 o podział dóbr T. (PG 94, 85).

1538-51 Wojc. Lwowski syn Jerzego: 1538-45 tenże →wyżej: Mikołaj, Marcin, Jerzy i Stanisław; 1550-51 tenże →wyżej.

1568-80 Anna z Ostroroga Lwowska c. Marcina, siostra Stan. Młodszego, wd. po Prokopie Sieniawskim: 1568-80 taż →niżej; 1577 taż sprzedaje Zofii z Tęczyna wd. po Stan. Ostrorogu [zm. 1568, był synem Stanisława zmarłego w 1519] m. in. połowy m. T. oraz wsi Rybojady, Jabłonka, Siercz, Hamer ze stawem i mł. Mitręga (PG 21, 716v); 1579-80 taż z ss. Marcinem i Prokopem Sieniawskimi →niżej.

1568 Piotr, 1568-71 Krzysztof i 1568-90 Marcin Ostrorogowie z →Lwówka, ss. Wojciecha kaszt. santockiego i Zofii Zborowskiej: 1568 ciż oraz Anna z Ostroroga Lwowska wd. po Prokopie Sieniawskim pozywają się wzajemnie m. in. o karczunki w wielkim, wspólnym borze między T. a Hamrem (PZ 35, 299-300v); 1568 ciż i [wspomn.] Anna z Ostroroga Lwowska w sporze z Abrahamem Zbąskim dz. Strzeżewa, który protestuje przeciwko zniszczeniu przez Lwowskich kopca gran. między jego wsią Strzeżewo a miasteczkiem T. (KoścG 23, 69v-70); 1570 ciż Marcin i Krzysztof dzielą się dobrami: Krzysztof otrzymuje m. in. T. z wsiami Jabłonka, Rybojady, Siercz, Bukowiec, Łagowiec, dwa [młyny] w T. i Hamer (PG 119, 244-246); 1571 star. gen. Wlkp. [Wojc. Sędziwój Czarnkowski] rozdziela między tychże Krzysztofa i Marcina oraz Annę wd. po Prokopie Sieniawskim bory i lasy nal. do ich miasteczek Lwówek i T. (PG 121, 149v-156); 1571 ciż Krzysztof i Marcin oraz Anna Sieniawska [c. Marcina] rozgraniczają swoje dobra Lwówek i T. z wsiami Bolelice, Tomyśl i Sątop od Zbąszynia z wsiami Abrahama Zbąskiego (KoścZ 62, 50-53; PP 1, 79-82); 1579 tenże Marcin otrzymuje od Zofii z Tęczyna wd. po Stan. Ostrorogu kaszt. międz. sumę 20000 zł, którą zapisała jej z zastrz. pr. wykupu Anna z Ostroroga Lwowska wd. po Prokopie Sieniawskim, m. in. na 1/2 m. T. z wsiami Rybojady, Jabłonka, Siercz i Hamer ze stawem (stagnum) oraz na mł. Mitręga ze stawem; tenże Marcin udziela na 10 lat wspomn. Zofii i jej poddanym pr. wolnego wyrębu na własny użytek w lasach swojej 1/2 m. T. i przynależnych wsi (PG 134, 531-533); 1579 tenże Marcin kupuje od Anny z Ostroroga Lwowskiej i jej syna Prokopa Sieniawskiego m. Lwówek i T. z przyległymi [nie wymienionymi] wsiami za 1000 zł (PG 134, 372; PG 137, 364); 1580 tenże Marcin uzyskuje wwiązanie m. in. do dóbr Siercz, Rybojady, Jabłonka, m. T., młynów Hamer i Mitręga, które kupił za 120000 zł od Anny Sieniawskiej z ss. Prokopem i Marcinem (PG 136, 156-157); 1580-82 tenże Marcin płaci pobór →Trzciel, p. 3; 1590 tenże Marcin zobowiązuje się, że swojej przyszłej ż. Gertrudzie Opalińskiej [pierwszą ż. Marcina była Jadwiga Przerębska] zapisze po 7000 zł posagu i wiana m. in. na 1/2 m. T., w tym na całym domu i dworze oraz folw., mł. wodnym koło T. oraz na połowach wsi Jabłonka, Rybojady, Siercz, 1/2 Hamru czyli kuźnicy i na 1/2 folusza ze stawem czyli strugą (PG 155, 177), 1590 tenże wypełnia to zobowiązanie (PG 23, 474-475v).

[W 1610 Jerzy z Ostroroga Lwowski, który zm. w 1623, sprzedał Kasprowi Strzeżmińskiemu dobra T. z zastrz. pr. wykupu, a 1628 Jan Opaliński kupił T. od spadkobierców Ostrorogów (TD)].

5. 1427 Mac. Klocek (Kloczek) kapelan zamku w T. (presbiter castrensis) [kapelan dziedzica] →Trzciel, p. 5A.

7. W. Brzeziński, Koligacje małżeńskie możnowładztwa wielkopolskiego w drugiej połowie XIV i pierwszej połowie XV wieku, Wrocław 2012, wg indeksu (tam starsza literatura); tenże, Uwagi do genealogii Borkowiców herbu Napiwo w drugiej połowie XIV wieku i początkach XV wieku, „Genealogia. Studia i Materiały Historyczne” 20, s. 7-14 (w druku; autorowi dziękujemy za udostępnienie artykułu i zgodę na wykorzystanie publikowanych tam ustaleń); T. Jurek, Początki Sierakowa, „Sierakowskie Zeszyty Historyczne” 1, 2008, s. 11-47; Górczak wg indeksu.

1 W haśle →Kiebłowo – dobra, przyp. 18, wyjaśniliśmy szczegółowo, że przekaz dotyczy Kiebłowskich, zawarte w obu źródłach informacje są bałamutne, a chronologia zdarzeń nieścisła.

2 Wieś Ruszcza nadana została w 1386 przez króla Władysława Sędziwojowi z Szubina, potem najwidoczniej w wyniku działów dóbr między Sędziwojem i jego bratem Świętosławem, znalazła się w posiadaniu tego ostatniego, który wydzielił ją c. Filce (W. Brzeziński, Koligacje [→p. 7], s. 218).

3 W. Brzeziński, Uwagi [→p. 7], s. 9-10, podkreśla, że wyrok zapadł wcześniej, krótko po śmierci Józefa z Grodziska, który zm. 1386-91.

4 Fredhelm Wezenborg był synem Henryka Wezenborga oraz ojcem Bartosza i Bogusza (JurObce wg indeksu, hasło: Wiesenburg). Jego siostra lub córka była zapewne ż. Mac. Borkowica syna Macieja wdy. W. Brzeziński, Uwagi, s. 13, pisze, że roszczenia Fredhelma Wezenborga do dóbr T. najpewniej wynikały z ciążących na nich zobowiązań na jego rzecz, zaciągniętych przez Fredhelma Maćkowica. Po śmierci Józefa dobra T. (i Grodzisk) przeszły w ręce Wichny i jej męża Świętosława. Wówczas Fredhelm Wezenborg wystąpił z roszczeniami wobec nowych właścicieli T.

5 Maciej z Łabiszyna wda brzeski kujawski był mężem Małgorzaty, córki Sędziwoja z Szubina, brata Świętosława, męża Wichny z T. (W. Brzeziński, Koligacje, s. 196).

6 Po śmierci Sędziwoja z Szubina (zm. 1406), Pleszew przejęli po połowie Maciej z Łabiszyna i Ścibor ze Ściborza. Maciej z Łabiszyna sprzedał ok. 1412 swoją połowę Pleszewa Olbrachtowi z Cielczy, a Ścibor (który przebywał na Węgrzech) wraz z synem Ściborem procesowali się z Cieleckimi – w ich imieniu działał Mac. Trzcielski, procesując się kolejno z Maciejem z Łabiszyna, potem z jego synem Wojciechem z Łabiszyna (zastawnikiem Rakowa w pow. gnieźn.). Spory z Cieleckimi trwały do 1428 (Najdawniejsze zapiski z ksiąg miejskich Pleszewa w latach 1428-1444, wyd. T. Jurek, Poznań 2011, s. 9-10).

7 Zob. przyp. poprzedni.

8 Zapewne Ścibor z Szubina i Pleszewa, który był synem Dobrochny (c. Sędziwoja z Szubina) oraz Ścibora ze Ściborza wdy siedmiogrodzkiego (W. Brzeziński, Koligacje, s. 196).

9 Wieś →Posadowo w 1394-1406 nal. do Wichny z Grodziska i T., następnie w Posadowie wymieniany był jej zięć Mroczek z Łopuchowa, potem cc. Mroczka i Dobroszki, tj. Barbara i Dobroszka.

10 Mac. Trzcielski był jednym ze spadkobierców swojego stryja Sędziwoja z Szubina, m. in. odziedziczył Czerniejewo (szczegółowo W. Brzeziński, Koligacje, wg indeksu).