SIEKOWO

1210 or. Zecowo (Wp. 1 nr 66), 1319 kop. 1646 Antiquum Zekow (Wp. 2 nr 1011), 1391 or. Sekovo (Lek. 2 nr 1465), 1394 Szecowo (Lek. 2 nr 1663), 1397 Szekowo, Sekowo (Lek. 1 nr 2011, 2325), 1398 Zekovo (Lek. 2 nr 2135), 1400 Szekow (KP nr 45), 1401 Szekovo (KoścZ 1, 141), 1413 Szecowo Theutonicalis (KoścZ 4, 55), 1413 kop. XVI Sziekowo (Wp. 5 nr 225), 1413 kop. XVII w. Siecowo (DBL nr 145), 1415 Secowo (KoścZ 4, 150v), 1417 Secow (Wp. 8 nr 810), 1417 Sziecowo (ACC 10, 29), 1423 Szyekowo (Wp. 8 nr 971), 1423 Syekowo (Wp. 8 nr 970), 1427 Syecowo (ACC 10, 162v), 1428 utraque Seccowo (KoścZ 9, 36), 1428 Schecowo (PZ 10, 87v), 1432 Maior Syecowa (KoścZ 12, 39), 1435 Seccowa (KoścZ 11, 46), 1443 Magnum Syekowo (KoścZ 12, 282), 1463 Mayus Szyekowo (PG 6, 162v), 1522 Szyekovo (ACC 97, 4v), 1543 Siekowo (AE VIII 363v), 7,5 na S od Wielichowa.

1. 1463 n. pow. kośc. (PG 6, 162v); 1468 n. par. Ś. Andrzeja w → Przemęcie (ACC 47, 3).

2. 1417 król Władysław [Jag.] na prośbę opata przem. poleca zachować granice między miastem → Przemętem a S., wbrew roszczeniom dziedziców S. (Wp. 8 nr 810); 1427, 1430 zapowiedzi → p. 3: Przybysław; 1431 S. koło Kościana (DA lib. XI-XII 39); 1432 fortalicjum w S. Małym, 1440 w S. → p. 3; 1465 staw Palecznik, rybacy na tym stawie i na rz. Obrze, łąka na bagnie, dwór, lasy → p. 5; 1488 strugi czyli błoto (gurgites alias blotho) w Kluczewie prowadzące ku S. (PG 10, 93); 1490 Sędziwój Siekowski w sporze z Andrzejem Proskim o granice między Prochami a S. i S. Małym (KoścZ 17, 194v); 1513 Anna Siekowska i Kat. Ujejska [z Ujazdu] z Ziemina dokonują rozgraniczenia S. i Ziemina; granica biegnie od kopca narożnego dzielącego Śniaty, S. i Ziemin do kopca, na którym stoi wielka sosna; dalej aż do kopca narożnego zw. Sowin Kopiec, który stoi obok rz. Kłodzawa, a dzieli S., Prochy i Ziemin, granica ma zostać wytyczona w ciągu roku, gdy będzie już można bezpiecznie jeździć konno po lesie [tzn. jest on położony na bagnie] (KoścZ 18, 407v-408); 1516 fortalicjum → p. 3: Anna; 1532 kopiec narożny dzielący Kluczewo, Śniaty i S. leży między drogą przez bór zwany Trzeciewka oraz drogą zw. Srączna (Sranczna) ze Śniat do Przemętu (KoścZ 25, 111v); 1562 [obiekt nieokreślony] Gościce1K 8, 171, wymienia pod 1809 uroczysko Gościca i las o tej nazwie między Przemętem a S. Małym (Gosczicze) w okolicach S. (KoścG 14, 156v); 1566 kopce narożne dzielą S., Śniaty i Kluczewo (KoścG 18, 130v-131v); 1567 kopiec narożny na ostrowie Wądroj dzieli dobra klasztoru przem., Solec i S. (KoścZ 20, 87v-88); 1567 narożnik Wroniaw, Solca, Błocka i S. znajduje się w miejscu zw. Szeklaka na błocie, gdzie stało „drzewo wielkie szeklakowe”, obecnie spalone; kopiec narożny dóbr klasztoru przem., Solca i S. znajduje się na wzgórzu na brzegu bagna przy ostrowie Wądroj (KoścZ 20, 77v-78v); 1570 w rozgraniczeniu M.S., Kluczewa i Śniat wymieniono m. in. wielką drogę z Kościana do Przemętu oraz błoto Palecznik (PG 119, 114v-115); 1574 w transakcji zamiany dóbr między Janem Wilkowskim z Kluczewa i Mac. Krzyckim z S. wymieniono: łożysko zw. Chmielnik na „wierzchowisku” granicznego błota między S. Małym a Kluczewem, „przechód” w Chmielniku, groblę zw. Chmielnik, stawek Chmielnik położony w stronę błota Palecznik (PG 21, 402); 1580 mł. → p. 3.

3. Własn. książęca, przejściowo klaszt., potem szlach. [W haśle niniejszym zbieramy wszystkie informacje własnościowe i genealogiczne o właścicielach S. i S. Małego. Większość z nich posiadała dobra w obydwu wsiach, a wydaje się, że podział na S. i S. Małe mógł być płynny (np. fortalicjum – które było tu chyba tylko jedno – lokalizowano w 1432 w S. Małym, a w 1516 wyraźnie w S.).]

1210 Władysław [Od.] ks. kal. nadaje klasztorowi cyst. w Pforcie [w Turyngii] m. in. Z. w celu założenia nowego klasztoru w kasztelanii przem. (Wp. 1 nr 66; → Przemęt – niezrealizowana fundacja).

1319 kl. w Obrze daje Mac. Zielenkowicowi i jego ss. Jaktorowi i Wawrzyńcowi dziedzinę zwaną A.Z. i 6 grz., a w zamian otrzymuje → Borzysław; dziedzinę A.Z. klasztor kupił niegdyś za 20 grz. (Wp. 2 nr 1011; w haśle → Obra – opactwo, p. 3A, odwrócono strony transakcji).

1391-1409 Otto (Ota, Otka) Siekowski z S., ojciec Jana, Michała, Sędziwoja, Tomasza i być może Mik. Tumigrały2Śmichna, ż. Ottona, nazywała swymi ss. Jana i Michała (→ pod: 1411 i 1413), a jako bracia Michała występują z kolei Jan, Sędziwój i Tomasz (→ niżej: Mik. Tumigrała, pod 1417). O wątpliwościach z zaliczeniem do tego rodzeństwa Mik. Tumigrały, → przyp. 3 (WR 3 nr 73; ACC 3, 21v): 1391 tenże toczy proces z Pawłem i Konradem mieszczanami z Kościana o sołectwo [w Sokołowie?] (Lek. 2 nr 1465); 1393 tenże w sporze ze wspomn. Pawłem dowodzi, że trzyma → Sokołowo [k. Śmigla] spokojnie 3 l. (WR 3 nr 60; Lek. 2 nr 1547); 1393 tenże pozywa Andrzeja Sepieńskiego o kradzież pieska (Lek. 2 nr 1509); 1394-1401, 1409 tenże asesor w sądzie ziemskim kośc. (Lek. 2 nr 1663, przed nr 2420 i 2605; ZSW po nr 220; Wp. 7 nr 650); 1397 tenże wuj Hanki ż. Miczka [ze wsi Węgierskie, pow. pyzdr.], Helszki i Machny sióstr z Bukowca [Małego k. Śmigla] pozwany przez nie o 60 grz. posagu oraz 1/5 z 200 grz. wiana ich matki (Lek. 2 nr 2011); 1397 tenże toczy proces z Miczkiem z Węgierek (Lek. 1 nr 2325); 1398 tenże odpiera roszczenia Jana Brusickiego mieszcz. z Kościana o 3 grz. za zabrane sukno (Lek. 2 nr 2135); 1399 tenże przegrywa proces z [Mik.] Warmulem [→ z Sikorzyna w par. Charbielin], którego pozwał o ukrywanie podpalaczy (Lek. 2 nr 2363); 1400 tenże w sporze z Wolframem z Bucza o 7 łyżek srebrnych wartości 7 wiard. (Lek. 2 nr 2548); 1400 tenże pełnomocnik sąd. Andrzeja Gryżyńskiego (KP nr 45); 1401 tenże pozywa Mik. Warmula z → Sikorzyna o zabitego kmiecia (KoścZ 1, 141, dawniej k. 142; KoścZ 2, 7); 1403 tenże z ż. Śmichną (KR 3, 150, cytowanego tam aktu nie udało się odnaleźć); 1411 tegoż żona [wd.? Śmichna] wraz z ss. Janem i Michałem w sporze z Michałem Massmethem [mieszcz. z Kościana?] o 36 grz. (KoścZ 3, 171); 1413 tegoż ż. Śmichna zostaje zachowana przy dok. oprawy zapisanej na S.; sąd oddala pozew Jarunowskiego [osoba niezident.] przeciw Michałowi synowi wspomn. Śmichny (KoścZ 4, 55, dawniej k. 131; K 3, 150, błędnie pod 1403); 1425 wspomn. Śmichna z S. jako wd. rezygnuje na rzecz Przybysława [Gryżyńskiego] ze swej oprawy zapisanej na S. i umarza list oprawny (KoścZ 4, 119, dawniej k. 104; KR 3, 150, błędnie pod 1424).

1411-35 Jan Siekowski z S., Szczepankowa i Ujazdu, syn Ottona (→ przyp. 2), podsędek wsch. 1426-36 (UDR I/1, 199; GUrz. nr A 379): 1411 tenże → wyżej; 1413 tenże w sporze z Mikołajem i Tossem zwanymi Zeren o 60 grz. szer. gr (KoścZ 4, 78); 1413 tenże dowodzi, że jego czeladź (familia) nie ukradła Pietraszowi Krakwiczowi 24 koni (KoścZ 4, 77v, dawniej k. 153v); 1415-18 tenże śwd. (WR 3 nr 545, 658); 1416 tenże → niżej: Michał; 1417 tenże Siekowski z Ujazdu jednym z poręczycieli 200 grz. długu, jaki Janusz Woźnicki i Paszek Ptaszkowski oraz ich bracia winni są Hinczce Szkapie [z Ujazdu] z synami i [Andrzejowi?] Borzysławskiemu (KoścZ 4, 293, dawniej k. 33); 1417 tenże → niżej: Mik. Tumigrała; 1419 tenże Siekowski z Ujazdu w sporze z Janem Bodeckim i Tomaszem z Parzęczewa, którzy ręczyli mu za uwolnienie od roszczeń in. osób dziedziny Ujazd [kupionej lub sprzedanej przez Jana?] (KoścZ 4, 406, dawniej k. 149); 1420 tenże w sporze z Januszem Woźnickim o 19 grz. [długu] i tyleż szkody (WR 3 nr 847); 1425 tenże w sporze ze [swymi] braćmi Sędziwojem i Tomaszem z Sikorzyna (KoścZ 8, 151); 1426 tenże śwd. (Wp. 5 nr 429); 1426 tenże ze Szczepankowa, 1427 tenże z S. → niżej: Mik. Tumigrała; 1427 tenże Sikorzyński → niżej: Sędziwój; 1429 tenże ze Szczepankowa z ż. Helszką → Sikorzyn; 1430 tenże Siekowski podsędek wsch. jednym z arbitrów w sporze Michała Wilamowskiego z Grzymałą z Niniewa [pow. kal.] (PZ 11, 86); 1435 tenże → niżej: Sędziwój.

1411-23 Michał Siekowski z S. (WR 3 nr 886, 887), syn Ottona (→ przyp. 2): 1411, 1413 tenże → wyżej: Otto; 1416 tenże ręczy za Małg. Walermulową (KoścZ 5, 33v-34, dawniej k. 27v-28); 1416 tenże ze [swymi braćmi?] Mik. Tumigrałą i Janem, dziedzice w S., pozwani przez Hampla mieszcz. z Kościana o 40 grz. (KoścZ 4, 225v); 1418 tenże toczy proces z opatem klasztoru cyst. w Wieleniu (KoścZ 4, 390-390v, dawniej k. 133-133v); 1419 tenże dowodzi, że zapłacił wspomn. Hamplowi 40 grz. szkody, 1420 cd. sporu (WR 3 nr 732; KoścZ 6, 40v); 1420 tenże w sporze z Jadwigą Szczepowską [ze Szczepowic k. Kościana], która dowodzi, że Michał dał jej mężowi Mikołajowi ślad roli w S., ale po jego odebraniu nie miał wymagać już robocizny, żyta i siana, a zabrał jej [dobra] za 40 grz. (WR 3 nr 761); 1421-23 tenże pozwany przez opata przem. o napad na Przemęt (WR 3 nr 992, 993; KoścZ 6 k. 154, 161); 1422 tenże → niżej: Mieszkańcy.

1413-32 Mik. Tumigrała Siekowski z S. i Charłupi Wielkiej [w ziemi sier.], być może syn Ottona3Oparciem dla tej filiacji jest jedna tylko zapiska, w której Mikołaj występuje jako brat Jana Siekowskiego (poświadczonego skądinąd syna Ottona). Zastanawiające jest jednak, że w in. zapiskach, gdzie Mikołaj występuje wspólnie z Janem, Michałem, Sędziwojem czy Tomaszem, nie odnotowano już łączącego ich pokrewieństwa. Wydaje się więc, że Mikołaj i Jan nie byli braćmi rodz., lecz raczej stryj. Zauważyć jeszcze należy, że imiona domniemanych braci powtarzają się potem u ss. Mikołaja (byli to Jan, Sędziwój, Maciej i być może Tomasz, → przyp. 10 i 26), h. Wczele4O herbie Mikołaja informuje tylko Długosz (DA lib. XI-XII s. 39, 56). Ścisłość jego przekazu budzi jednak wątpliwości. W 1622 Tumigrałą nazwano bowiem herb Jana Konarzewskiego (Koz. Nieznane nr 64c), a herb Konarzewskich wyobrażał gwiazdę nad trzema pionowymi słupami (KObceRyc. 168) i przypominał herb osiadłej na Śląsku niemieckiej rodziny Grelle. JurObce 317, przypuszcza nawet, że Mik. Tumigrała mógł pochodzić od Grellów. Do Wlkp. musieli przybyć już przynajmniej jego rodzice, po których dziedziczył w S (PSB 21, 99-100; Wp. 8 nr 970, 971; Wp. 11 nr 1956; Kodeks dyplomatyczny Małopolski, t. 4, nr 1275), tenut. średzki 1416-20, obornicki 1423, star. inowrocławski i nieszawski 1427-31 (G.Star. s. 53, 65), pisarz gnieźn.5Tytułowany „notarius terre Gneznensis” (GUrz. nr C 104); charakter tej funkcji nie jest jasny: czy chodzi o urząd pisarza ziemskiego kal. (co odpowiadałoby pozycji społecznej Mikołaja), czy tylko o pisarza sądowego w pow. gnieźn. W UDR I/1, 114-115, Mikołaj nie jest uwzględniony wśród pisarzy ziemskich kal 1426 (GUrz. nr C 104): 1413 tenże odpiera roszczenia Mik. Pytla [skąd?] o 3 grz. z tytułu poręczenia wobec Ożepa [z Grodziska?] (KoścZ 4, 38, dawniej k. 61 lub 114v); 1413 tenże sędzią polubownym w sporze kl. w Lubiniu z Borkiem z Gryżyny (Wp. 5 nr 225; DBL nr 145); 1415 tenże w sporze z Maciejem z Trzciela [wnukiem Ożepa z Grodziska] o 5 grz. (KoścZ 4, 150v, dawniej k. 47v); 1415 tenże w sporze z Dobrogostem Koleńskim o 8 grz. i 3 wiardunki z tytułu poręczenia (KoścZ 4, 164, dawniej k. 61); 1416 tenże ręczy Janowi Tylkowi i jego stryjowi Tylkowi, mieszczanom kośc., za Jaśka Szczodrowskiego na kwotę 55 grz. (Wp. 5 nr 255); 1416 tenże → wyżej: Michał; 1417 tenże z bratem Janem Siekowskim mają zawrzeć ugodę z Bernardem Oderwolfem [z Luboni] (KoścZ 4, 270v-271, dawniej k. 5v-6; → przyp. 3); 1417 tenże toczy proces z [bratem?] Janem Siekowskim (ACC 3, 21v); 1417 tenże odstępuje [swym?] braciom Janowi, Michałowi, Sędziwojowi i Tomaszowi z S. dobra należne w działach po ojcu i matce w S. i Ujeździe oraz pieniądze nal. mu po ojcu (Wp. 5 nr 263, reg.; ACC 10, 29, pełen tekst); 1424 tenże mąż Małgorzaty z Charłupi6Być może nie była to pierwsza ż. Mikołaja. Nie potrafimy jednak stwierdzić na pewno, czy występujący w 1431 jako dorosły człowiek Tomasz Tumigrała młodszy był jego synem (co wydaje się prawdopodobniejsze, a co oznaczałoby istnienie wcześniejszej żony Mikołaja) czy bratem (→ przyp. 10 i 26). Małgorzata była c. Piotra Wolipiwo z Charłupi, podstolego sier., przedstawiciela zamożnej rodziny h. Świnka. Zanim wyszła za Mik. Tumigrałę, miała już dwóch mężów: Jana z Góry [której?] (1417-18) i Olbrachta z Cielczy [pow. kal.] (zm. 1423); z drugiego małżeństwa miała c. Elżbietę (A. Szymczakowa, Szlachta sieradzka w XV wieku. Magnifici et generosi, Łódź 1998, s. 222-224). Po śmierci Mikołaja Małgorzata wyszła ponownie za mąż, → przyp. 8; daje mu ona 1/3 Charłupi Wielkiej, Wróblewa, Rowów, Dąbrówki [Zgniłej] i Drząznej w ziemi sier. oraz Rychłocic Wielkich i Małych w ziemi wieluńskiej, zaś na pozostałych 2/3 tych dóbr zapisuje mu 500 grz. (AGAD, castr. Sieradz 5, 44); 1426 tenże dz. w Charłupi Wielkiej wraz ze [swymi braćmi?] Janem ze Szczepankowa oraz Sędziwojem i Tomaszem Lustkiem dziedzicami z S. prezentują plebana w Kiekrzu Wojciecha syna Dzierżka na altarystę altarii Wniebowzięcia NMP w kościele Ś. Marii Magdaleny w Poznaniu (Wp. 5 nr 431); 1427 tenże z [bratem?] Janem z S. zgadzają się, by wspomn. Wojciech odebrał przywilej Sędziwoja i [Tomisława] Lustka z S. [chodzi o dok. fundacyjny altarii?] (ACC 10, 162v); 1428 tenże stren. niegdyś Siekowski pozwany przez Jana Tylesza [= Tylka] mieszcz. kośc. o przypadającą nań część sumy 55 grz. [z tytułu poręki, → wyżej: pod 1416] (KoścZ 9, 115v); 1429 tenże zapisuje swej ż. Małgorzacie jako wiano 500 grz., za którą to sumę wykupiła ona dobra charłupskie od Pleszewskich [krewnych drugiego męża Małgorzaty]7Już wcześniej transakcje Małgorzaty (może właśnie te na rzecz Mikołaja) budziły niepokój Pleszewskich; na pewno to na ich prośbę król w 1427 zakazał urzędnikom sier. przyjmowania jakichkolwiek rezygnacji dóbr Małgorzaty, bowiem transakcje takie oznaczałyby krzywdę jej c. [z drugiego małżeństwa] Elżbiety, która powinna dziedziczyć dobra po matce (AGAD, castr. Sieradz 5, 749-750) (AGAD, castr. Sieradz 6, 31v); 1431-32 tenże oskarżony o zdradę8Sprawa ta złamała pozycję polityczną i majątkową Mikołaja. Trzeba było bowiem sprzedać dobra dziedziczne żony (poświadczona w 1432-33 sprzedaż Rychłocic: AGAD, castr. Sieradz 6 k. 352v, 469). Po śmierci Mikołaja Małgorzata wyszła po raz czwarty za mąż za Dominika z Jeżewa (jako jego ż. poświadczona 1443-50), miała z nim cc. (Dorotę za Mik. Błociszewskim, Annę i Katarzynę), a jako wd. po nim żyła jeszcze w 1463 (A. Szymczakowa, Szlachta sieradzka, op. cit., Łódź 1998, s. 225). Oddawszy w 1436 dobra charłupskie Wojc. Malskiemu w zamian za wieś Poprężniki i 2100 grz. (AGAD, terr. Sieradz 10, 79v-80), kupiła ona Borek w pow. pyzdr. Siedzieli tam potem jej ss. z małżeństwa z Mikołajem: Jan Tumigrała, Sędziwój i Maciej, używający nazwiska Borkowski lub Pakosławski (→ Pakosław). Synem Mikołaja (ale z in. żony) był też pewnie Tomasz (→ przyp. 10 i 26) → p. 6.

1417-35 Sędziwój z S., → Sikorzyna, także → Opalenicy, syn Ottona (→ przyp. 2): 1417 tenże → wyżej: Mik. Tumigrała; 1425 tenże z Sikorzyna → wyżej: Jan; 1426-27 tenże → wyżej: Mik. Tumigrała; 1427 tenże niegdyś Siekowski toczy proces ze [swym bratem] Janem Sikorzyńskim (KoścZ 8 k. 310v, 327v-328, → Sikorzyn); 1428 tenże z Sikorzyna niegdyś Siekowski, pozwany o 20 grz. przez Mik. Czackiego, który ręczył Przybysławowi Gryżyńskiemu za wyclenie obu dziedzin S. [a więc Sędziwój sprzedał te dobra Przybysławowi] (KoścZ 8, 323; KoścZ 9 k. 36, 45v, 83); 1428 tenże niegdyś z S., jego ż. Katarzyna zrzeka się na rzecz swej matki Hanki i jej dzieci [z in. małżeństwa] pr. do dóbr po niej; przypadną one Katarzynie dopiero w razie śmierci Hanki oraz dzieci Niklasza z Więckowic [drugiego męża Hanki?] (PZ 10, 11); 1428 tegoż ż. Katarzyna pozwana przez Wierzbiętę z → Rozbitka z pieniędzy, jakie ma w zastawie na Rozbitku (PZ 10, 87v); 1428 za tegoż Michał [Abdank] Rogowski jako poręczyciel ma zapłacić Przybysławowi Gryżyńskiemu 6 grz. [chodzi o porękę za wyclenie sprzedanych dóbr w S.?] (WR 3 nr 1318); 1429 tenże niegdyś Siekowski z Opalenicy9Sędziwój najpewniej nie miał własnych dóbr w → Opalenicy, a był raczej tylko klientem tamtejszego dziedzica Przedpełka ze Stęszewa (którego zastępował też w sądzie, → niżej) lub z Sikorzyna z ż. Katarzyną, → Sikorzyn (KoścZ 9 k. 157v, 162, 185v, 198); 1430 tenże Siekowski zastępuje w sądzie Przedpełka ze Stęszewa [dz. w → Opalenicy] (KoścZ 9 k. 245, 259, 259v, 270, 273v); 1435 Katarzyna ż. tegoż Sędziwoja niegdyś z S. kupuje od braci Jana i Grzegorza z Młodawska dziedzinę Izdebno za 250 grz. (PG 1, 68v); 1435 tenże niegdyś Siekowski; sąd orzeka, że jeżeli [jego brat] Jan podsędek wsch. zastanie go w dobrach żony w Izdebnie, będzie ona odpowiadała za jego zobowiązania wobec Jana (PZ 13, 106v-107).

1417-27 Tomasz zw. Lustek (Lustesz)10Prawdop. nie nal. z nim identyfikować Tomasza Tumigrały młodszego, który w 1431 dostał się do niewoli krzyżackiej, → przyp. 26. Tomasz Lustek nigdy poza tym nie użył przydomka Tumigrała. Tomasz Tumigrała był więc raczej synem Mik. Tumigrały, acz wśród znanych nam skądinąd jego dzieci Tomasz nie występuje [może to niem. przydomek Lustig?] z S. i → Sikorzyna, syn Ottona (→ przyp. 2): 1417, 1426, 1427 tenże → wyżej: Mik. Tumigrała; 1425 tenże → wyżej: Jan; 1427 tenże w sporze z Bieniakiem z Bytynia (PZ 9, 97v); 1427 tenże → wyżej: Sędziwój.

1425-30 Przybysław Gryżyński [z → Gryżyny i → Brenna] z S.: 1425 tenże → wyżej: Otto; 1427 tenże w sporze z Wyszomirem Grobskim ze Śniat dowodzi, że zakazał kmieciom ze Śniat wchodzenia na grunty i pastwiska dziedziny S., zaś Dziersław [Bylęta] Trzebiecki [ze wsi Trzebiec k. Krzywinia, obecnie nie istnieje] stwierdza, że zajął dobytek tych kmieci na dziedzinie swego pana [czyli Przybysława] (WR 3 nr 1278, 1286); 1428 tenże Przybysław → wyżej: Sędziwój; 1430 woźny zapowiada drogi boczne (vie indirecte), łąki i pastwiska dziedziny S. tegoż Przybysława (KoścZ 9, 273).

1432-35 Teodoryk z S., także z → Iwna, → Lubikowa, → Międzychodu, Mościsk [pow. nak.], chor. pozn. (SzwedaGrzym 104 n.): 1432 tenże zapisuje swej ż. Katarzynie 150 grz. posagu i 250 grz. wiana na S. Małym wraz z fortalicjum i na 1/2 S. (Wp. 9 nr 1283); 1432 tenże toczy proces z Anną Rakoniewską o żyto i in. dobytek wartości 300 grz., który wybrał w 1/2 Lubikowa stanowiącej oprawę wspomn. Anny (WR 3 nr 1422, 1455); 1433 tenże asesor w sądzie król. w Kościanie (Wp. 9 nr 1322); 1434 tenże przegrywa proces z Januszem z Luboni o 10 grz. (WR 3 nr 1474); 1435 tenże pozwany przez Jana Grabianowskiego o 5 grz. i tyleż tytułem szkód (KoścZ 11, 47).

1435-40 Domarat z S., Mościsk i → Chojnicy, syn Teodoryka (→ Międzychód, przyp. 14): 1435 tenże z S. i Grabianowa w sporze z Bieniakiem Będlewskim (KoścZ 11, 46); 1440 tenże wraz z braćmi Jarosławem [z Mościsk i Dąbrówki] i Janem [z Jastrzębnik i Mościsk] pozwani przez wierzycieli Teodoryka: Mik. Czackiego, Jana Nietąszkowskiego i Jana Bronikowskiego, każdy o 27 1/2 grz. i tyleż szkody (KoścZ 12 s. 172, 213, 225, 334, 338); 1440 tegoż ż. Katarzyna unieważnia dok. zapisu jej posagu i wiana na części S. ze znajdującym się tam fortalicjum [było ono w S. Małym, → wyżej: pod 1432], ponieważ mąż oprawił jej wiano na in. dobrach; przysądne płacą bracia Wojciech, Mikołaj, Jakub i Michał z Grobi, którzy nabyli S. [od Domarata] (KoścZ 12, 219); 1443 tenże z → Jastrzębnik oświadcza, że uwolni od zobowiązań poręczycieli, którzy ręczyli za niego wobec Wojciecha, Michała i Jakuba braci z Grobi za uwolnienie [sprzedanych im] M.S. i S. Małego od roszczeń in. osób (KoścZ 12, 282).

1440-69 Wojc. Grobski, syn Wyszomira z Bucza i → Grobi, 1443-69 pleb. w Kryrowie [pow. pyzdr., obecnie Krerowo] (KoścZ 12, 282): 1440 tenże wraz z braćmi Mikołajem, Jakubem i Michałem nabywa S., 1443 tenże → wyżej; 1452 tenże funduje altarię ŚŚ. Trójcy, Wojciecha i Stanisława w kat. pozn., a pr. jej patronatu zastrzega Jakubowi i Michałowi11Dalsze losy tej fundacji, do której pr. patronatu zachowywali dziedzice S., nie są całkiem jasne. Pewne związane z nią dokumenty przedstawił bowiem w 1535 Jan Szyszkowski kanonik kolegiaty NMP in Summo w Poznaniu jako dotyczące jego prebendy kanonickiej (ACC 109, 275v-277v). Now. Kolegiata 333, przyjął więc, że kanonia ta powstała w oparciu o uposażenie altarii Ś. Trójcy (którą łączył bodaj także z kolegiatą in Summo). Altaria Ś. Trójcy w katedrze istniała jednak nadal (podają ją wykazy altarii w kat. pozn. z 1620: CP 18, 280-282v; CP 20, 14), a Now. 1, 418-419, wśród jej altarystów wymienia też Jana Szyszkowskiego. Wydaje się zatem, że w 1535 Szyszkowski przedstawiał po prostu dokumenty w sprawie różnych swych prebend. Nic nie wskazuje jednak, aby pr. patronatu nad kanonią Szyszkowskiego in Summo miało również przysługiwać Siekowskim (jak twierdził Now. Kolegiata 333). Wskazać jeszcze trzeba, że Siekowscy byli też patronami in. altarii ufundowanych również przez Wojc. Grobskiego: altarii Zwiastowania NMP i 10 Tysięcy Męczenników w kościele w Kryrowie (przeniesionej jednak w 1498 do kat. pozn., → przyp. 17) oraz altarii Nawiedzenia NMP, ŚŚ. Jana Chrzciciela, Wojciecha i Stanisława w kościele NMP in Summo w Poznaniu (Now. Kolegiata 338) krewnym ze swego rodu (ACC 64, 39v; ACC 109, 275v-276); 1463 tenże daje swemu bratu Jakubowi swe dobra w Grobi, Buczu, obu wsiach S. i Głodnie (PG 6, 168).

1440 Mik. Siekowski [także z → Grobi12Najpewniej jego dotyczą fakty podane w 1529 przez Piotra Konarzewskiego zeznającego w sprawie powiązań rodzinnych Jakuba Chłapowskiego: wg Piotra Mikołaj zw. Grobia miał siostrę Jadwigę wydaną za Kondratowskiego oraz c. Małgorzatę, która była matką Andrzeja Bieganowskiego (AC 2 nr 1816). Nasz Mikołaj nie żył najpewniej już w 1452 (kiedy to jego brat Wojciech za dziedziców prawa patronatu nad ufundowaną altarią uznał tylko Jakuba i Michała), więc nie nal. go utożsamiać z imiennikiem występującym w 1473 (→ niżej) (gdzie występuje 1428-41), syn Wyszomira z Bucza] → wyżej.

1440-65 Jakub Grobski syn Wyszomira z Bucza i Grobi: 1440, 1443, 1452 tenże → wyżej; 1453 tenże → p. 5 (pod 1474); 1455 tenże kupuje od Jana Jaszkowskiego 2 grz. czynszu z Krzonu z zastrz. pr. wykupu za 24 grz. [dla altarii w Grobi, przeniesionej w 1465 do S., → p. 5] (AE II 535v-536); 1461 tenże zapisuje altarii w Grobi 2 grz. czynszu z M.S. z zastrz. pr. wykupu za 24 grz. (AE II k. 32, 535); 1462 tenże daje swemu bratankowi Stan. Grobskiemu, synowi zm. Michała Grobskiego, 1/3 swych dóbr w S., S. Małym, Grobi, Boszkowie, Barklinie Starym, Śniatach, Sikorzynie i Głodnie (PG 6, 162v); 1463 tenże na wspomn. dobrach zapisuje plebanowi z Grobi 4 grz. czynszu od sumy 80 grz. (PG 6, 162v); 1463 tenże → wyżej: Wojciech; 1465 tenże → p. 5; 1484 tenże wspomn. jako zm. posiadacz domu pod Kościanem13Ponieważ dom ten odziedziczył bratanek Stanisław, wydaje się, że Jakub zm. bezpotomnie, → niżej: Stanisław.

1440-47 Michał Siekowski, też z → Bucza i → Grobi, syn Wyszomira z Bucza i Grobi, ojciec Stanisława14Michał miał też córkę, wydaną za Piotra Siedleckiego, → przyp. 21: 1440, 1443, 1452 tenże → wyżej; 1447 tegoż ż. Katarzyna z matką Anną, wd. po Mikołaju z Goliny, sprzedają 2 ł. w Golinie (PG 2, 179); 1462 tenże wspomn. jako zm. → wyżej.

1443 wzm. o wykupieniu czynszu 3 1/2 grz. zapisanego na S. na rzecz kap. pozn. (CP 29, 26v).

1462-1489 Stanisław z S. syn Michała: 1462, 1465, 1467 tenże → p. 5; 1469 działy tegoż z Andrzejem synem zm. Winc. Bieganowskiego15Andrzej był synem Małgorzaty, najpewniej c. Mikołaja z Grobi (→ przyp. 12), tak więc Katarzyna musiała być jej siostrą. Wnuk Katarzyny po córce, Jan Rydzyński, w swym wywodzie szlachectwa przypisał jej (jako swej babce macierzystej) h. Jastrzębiec (MHP nr 278), ale nie mamy pewności, czy była to ścisła informacja. W działach z 1469 uczestniczyli więc potomkowie Wyszomira z Bucza po różnych jego synach oraz z jego ciotką rodz. Katarzyną ż. Baltazara [Kotwicza] Gołanickiego (występującą w towarzystwie wuja rodz. Andrzeja z Bnina bpa pozn., wuja stryj. Mik. Stęszewskiego oraz stryjów Mikołaja z Tomic i Jana z Konarzewa pleb. w Kryrowie); tenże Stanisław dostaje S., S. Małe, Barklino Stare i Głodno, Katarzyna – Grobię, Bucz i Stare Boszkowo, zaś Andrzej – Śniaty i Sikorzyn (PG 8, 42); 1472 tenże zapisuje swej ż. Burnecie [z Ostroroga16Pochodzenie Burnety wyraźnie określa zapiska z 1519 (→ niżej: Małg. Grocholska), gdzie mowa, że była siostrą Jana, a ciotką Stanisława i Wacława z Ostroroga. Jej ojcem był zatem Stanisław z Ostroroga (zm. 1476/77). Z faktu, że krewni spierali się potem o jej posag nie trzeba wyciągać wniosku, że jej małżeństwo ze Stanisławem było bezdzietne: sprawa toczyła się już po śmierci ich dzieci] po 400 grz. posagu i wiana na S. i S. Małym (PG 8, 142); 1472 tegoż kwituje Piotr Kuczyński altarysta w kat. pozn. z zapłaty 11 grz. z tytułu poręki za dług Mik. Sączkowskiego (AE II 345v-346); 1473 tenże z S., Barklina i Głodna w sporze z Mik. Siekowskim (KoścZ 16, 19); 1474 tenże kupuje z zastrz. pr. odkupu od Piotra, Jana i Mikołaja z Opalenicy wieś Wyskoć za 600 fl. węg. (PG 9, 15); 1477 tenże ręczy za Dziersława ze Szczepankowa i Biskupic (ACC 56, 113); 1482 tenże kupuje od Katarzyny ż. Mik. Maćka z Kuczynki wsie Biskupice i Trzebidza za 600 fl. (PG 9, 162v); 1484 tenże pozwany przez kan. pozn. Hektora [z Koziemina, obecnie Koźmin, pow. kon.] o 1 grz. czynszu dla altarii Hektora; czynsz ten ciąży na domu pod Kościanem, odziedziczonym przez Stanisława po stryju rodz. Jakubie Grobskim (ACC 62, 65); 1485 tegoż ma Marcin Poniecki uwolnić z poręczenia jego długu 20 fl. i 9 grz. u Piotra Chociszewskiego [z Chociszewic k. Krobi] (KoścG 3 k. 10v, 25v); 1485-86 tenże prezentuje Marcina Gorzyckiego na altarystę altarii Ś. Trójcy, ŚŚ. Wojciecha i Stanisława w kat. pozn. (ACC 63, 106v; ACC 64, 39; → przyp. 11); 1486? tenże toczy spór z Mik. Kurskim, który ma okazać dokumenty przyznające mu pr. do dochodów z Biskupic i Trzebidzy (PZ 21, 81); 1487 tenże występuje jako wuj dzieci zm. Stan. Łukowskiego (PZ 21, 106); 1488-89 tenże w sporze z sędzią kal. Janem Sepieńskim i jego bratankami o patronat altarii Zwiastowania NMP i 10 Tysięcy Męczenników w Kryrowie17Altarię ufundował w 1455 pleb. w Kryrowie Wojc. Grobski, ale czynsze na jej rzecz zapisał też Jan Sepieński (→ Sepno, p. 3Aa). W 1498 altarię przeniesiono do kat. pozn. (Now. 1, 267); wyrok zapada na korzyść Sepieńskich, a kandydat Siekowskiego, Marcin z Piekar, odstępuje od roszczeń (ACC 66 k. 57, 126v, 140; ACC Sent. II 77v); 1489 tenże wspomn. jako zm. → niżej: Sędziwój; 1519 wspomn. posag zm. Burnety → niżej: Małg. Grocholska.

1473 Mik. Siekowski18Nie wiemy, kim był ten Mikołaj. Nie można go identyfikować z jednym z braci Grobskich, którzy nabywali w 1440 S. od Domarata; ten Mik. Grobski nie żył bowiem najpewniej już 1443, kiedy to przestano go wymieniać w kolejnych zapiskach dot. tej sprawy, → przyp. 12 → wyżej.

1489-1502 Sędziwój Siekowski z S., syn Stanisława: 1489 tenże z siostrą [Anną], dzieci zm. Stanisława (ich opiekunem jest Jan z Ostroroga) winni są Peregrynowi Kurskiemu 100 grz. (KoścG 3, 72v-73); 1489 tenże pozywa Marcina Ponieckiego o wwiązanie w Łęg i in. dobra [Marcin miał długi wobec Stanisława, → wyżej: pod 1485] (KoścG 3, 78); 1490 tenże → p. 2; 1493 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Piotrowi Chociszewskiemu 8 ł. os. w Głodnie za 60 grz. szer. półgr (PG 10, 193); 1495 tenże sprzedaje z zastrz. pr. wykupu Mac. Trzebawskiemu [mężowi swej siostry] 5 ł. os. w Głodnie za 50 grz. półgr. i 1 kopę gr (PG 7, 76v; PG 11, 101v); 1495 tenże → niżej; 1496 tenże kupuje z zastrz. pr. odkupu od Marcina Ponieckiego wieś Gierłachowo [k. Ponieca] i 3 ł. os. w Konarzewie [k. Miejskiej Górki] za 60 grz. (PG 7, 122v); 1496 tenże i jego siostra Anna w sporze z Mik. Zdrojewskim i jego cc. Martą i Agnieszką (KoścG 4, 221v); 1498 tenże kolator altarii ŚŚ. Trójcy, Wojciecha, Stanisława i Marcina w kat. pozn. prezentuje na nią mgra Leonarda z Lublina adwokata w konsystorzu pozn. (AE III 262); 1500 tenże sprzedaje wspomn. Leonardowi i jego altarii 1 grz. czynszu z S. z zastrz. pr. wykupu za 12 grz. (ACC 79, 53); 1500-02 tenże wśród osób pozwanych przez Jana z Ostroroga o napaść na Stopnicę [w woj. sand.]19Jest to fragment sporów Ostrorogów z licznym gronem spadkobierców Jana Czyżowskiego o Działoszyce (w woj. krak.) i król. Stopnicę (SHGKrak. 1, 647); roszczenia Sędziwoja wynikały z faktu, że jego matka pochodziła z Ostrorogów. Choć po śmierci Sędziwoja procesowano się też o jego udział w dobrach działoszyckich (1523, → niżej), nie wiemy, by wszedł on w rzeczywiste posiadanie tych małopolskich włości (MS 4 supl. nr 1217; KoścZ 18, 29v-30); 1501 temuż oficjał przysądza pr. patronatu altarii Nawiedzenia NMP, ŚŚ. Jana Chrzciciela, Wojciecha i Stanisława w kolegiacie NMP in Summo w Poznaniu, on zaś prezentuje na altarystę Marcina Gorzyckiego (ACC 80, 16; → przyp. 11); 1502 tenże kwituje Ambrożego z Pępowa z zapłaty sum zapisanych na Gierłachowie i Konarzewie [tzn. Pampowski wykupił te wsie] (PZ 23, 32); 1502 tenże skwitowany przez Katarzynę z Barklina (KoścZ 18, 28); 1506, 1511 tenże wspomn. jako zm. → niżej; 1523 tenże wspomn. jako zabity przez Wacława z Ostroroga jego brata ciotecznego dziedzic cz. Działoszyc (Starodawne prawa polskiego pomniki, t. 6, s. 217-219 nr 233, s. 238-239 nr 253; → Ostroróg).

1494-1516 Anna Siekowska c. Stanisława: 1494 tejże zapisuje mąż Mac. Trzebawski po 800 fl. węg. posagu i wiana (PG 7, 25; PG 11, 38v); 1495 taż w towarzystwie wuja [rodz.] Jana z Ostroroga, rodz. brata ciotecznego Mac. Pawłowskiego [z Pawłowic k. Rydzyny] i stryja Hinczki Kubackiego kwituje swego brata Sędziwoja z dóbr po ojcu i matce oraz z pr. bliższości do dóbr po [Janie] Czyżowskim [→ przyp. 19] (KoścG 4, 82v); 1496 taż → wyżej: Sędziwój; 1506 taż → p. 5; 1506 taż wd. po Mac. Trzebawskim w sporze z Martą Konarską o 18 grz. po [jej] zm. [bracie] Sędziwoju Siekowskim, 1508 skwitowana z zapłaty tej sumy (KoścG 6 k. 45v, 62); 1509 taż sprzedaje z zastrz. pr. wykupu Mik. Ossowskiemu wieś Szczepankowo za 600 grz.; również 1509 Mikołaj kwituje jej męża Jana Rychwalskiego ze zwrotu tej sumy (WsG 1 k. 68v, 70); 1510 taż w sporze ze Stan. [Hinczą] Ujejskim z Wyskoci, a 1511 z Janem Ujejskim (KoścZ 18 k. 129, 229v); 1511 taż (w jej imieniu występuje Feliks Budzisławski) pozywa Wacława z Ostroroga o główszczyznę za zabicie jej brata Sędziwoja Siekowskiego, a 1518 kwituje jej zapłatę (KoścZ 18, 218v; KoścG 6, 403v); 1512 taż pozwana przez Wojc. Punińskiego o 100 fl. węg.; sąd nakazuje wwiązać Wojciecha w sołectwo w S. (KoścZ 18, 329v); 1513 taż → p. 2; 1513-14 taż ż. Jana Rychwalskiego w sporach o granice Głodna (PZ 37, 96; KoścZ 18 k. 500v, 505); 1513 taż sprzedaje Wojciechowi, Zofii i Dorocie z Ponina 8 fl. czynszu rocznego z Głodna (KoścZ 19, 40v; KoścZ 22, 41); 1516 taż sporządza testament: klasztorowi w Obrze zapisuje Głodno na anniwersarz i msze za swą duszę, które ustalą wykonawcy testamentu; mężowi Janowi Rychwalskiemu zapisuje 500 fl. węg., jakie wniósł w obie jej wsie S., oraz wszelkie ruchomości (w tym szaty, swą wyprawę, 12 srebrnych łyżek, 2 srebrne pierścienie, złoty łańcuch, pościele, wszelkie sprzęty domowe), bydło, trzodę, konie, zboże i pieniądze w S. i Szczepankowie, a także pr. patronatu altarii w kościele NMP in Summo w Poznaniu oraz altarii w kat. pozn. [→ przyp. 11]; wykonawcami testamentu ustanawia Piotra Konarzewskiego podsędka pozn. i Wojc. Chomęckiego braci rodz.; testament spisano w wielkiej izbie fortalicjum w M.S. (ACC 92, 324v-325; Hock. 3 nr 577); 1517 taż wspomn. jako zm. → niżej; 1517 Jan Rychwalski prezentuje Jana z Charbowa kan. pozn. na altarystę altarii w kolegiacie NMP in Summo w Poznaniu, której patronat przypadł mu w drodze darowizny (ACC 92, 244v).

1517-22 Małg. Grocholska i jej mąż Piotr Ćmachowski: 1517 taż c. Mik. Grocholskiego z bratem Bernardem Grocholskim i ciotką Katarzyną wd. po Janie Roszkowskim [o niej → niżej i przyp. 21] pozywają Wacława z Ostroroga o wygnanie ich z dóbr po zm. Annie Siekowskiej w S., S. Małym, Szczepankowie, Biskupicach, Głodnie, opust. Barklinie Starym i 1/2 Trzebidzy (PG 69 k. 379, 401); 1517 wspomn. Piotr kupuje od Bernarda Grocholskiego jego cz. wspomn. dóbr za 1300 fl. (PG 15, 181); 1517 taż kupuje od męża Piotra wspomn. dobra oraz Ćmachowo, Wróblewo i 1/2 Kłodziska z zastrz. pr. odkupu za 3000 fl. (PG 15, 185); 1517 taż z mężem sprzedają z zastrz. pr. odkupu Bernardowi Grocholskiemu wspomn. dobra za 900 fl., a 1519 za 600 fl. (PG 15 k. 186, 264; Obra 51 s. 234-235, 248; AAP, AZ 4/3, 13); 1517 taż (w towarzystwie stryja Mik. Tupalskiego i wuja Piotra Konarzewskiego) kwituje swego ojca z dóbr po nim i po matce (PG 69, 379); 1518 taż wwiązana we wspomn. dobra po zm. Annie Siekowskiej (KoścZ 23, 29); 1519 taż z bratem Bernardem Grocholskim i ciotką Kat. Roszkowską, dziedzice w S., pozwani przez Stanisława i Wacława z Ostroroga o 400 fl. posagu zm. siostry ciotecznej Anny Siekowskiej20Anna była siostrą cioteczną zarówno Ostrorogów (→ przyp. 16), jak i Kat. Roszkowskiej (→ niżej i przyp. 21) oraz o 200 grz. posagu i klejnoty po zm. Burnecie [ż. Stan. Siekowskiego], ciotce Ostrorogów, a siostrze rodz. ich ojca Jana Ostroroga (KoścZ 23 k. 54, 67; KoścZ 24, 15); 1522 taż z mężem dają Janowi Rozdrażewskiemu swą cz. wspomn. dóbr, a otrzymują w zamian 1/2 Smoszewa i 600 fl. (PG 15, 453v).

1517-23 Kat. Roszkowska c. Piotra Siedleckiego [z Siedlca k. Jutrosina, pow. pyzdr.], wd. po Janie Roszkowskim [z Roszkowa, pow. pyzdr.]: 1517, 1519 taż, → wyżej; 1523 taż daje swemu synowi Andrzejowi Roszkowskiemu 1/2 S., S. Małego, Biskupic, Głodna, Szczepankowa oraz opust. Barklino Stare i Trzebidzę, przypadłą jej prawem bliższości po zm. Annie Siekowskiej, córce jej wuja rodz.21Wynika z tego, że matka Katarzyny była siostrą Stan. Siekowskiego, a więc c. Michała. Nieznana z imienia siostra Katarzyny wyszła za Mik. Grocholskiego (→ wyżej) (PG 15, 520); 1524 tejże syn Andrzej Roszkowski → niżej.

1522-27 Jan Rozdrażewski kaszt. kam.: 1522 tenże → wyżej; 1524 tenże daje Andrzejowi Roszkowskiemu Biskupice, Trzebidzę, Szczepankowo i 400 grz., a otrzymuje w zamian S., S. Małe, Głodno i opust. Barklino Stare (PG 16, 15); 1525 tenże zapisuje Piotrowi Ossowskiemu [z Osowej Sieni] 16 grz. czynszu rocznego od sumy głównej 400 fl. na S., S. Małym i Głodnie oraz sprzedaje mu z zastrz. pr. odkupu 1/2 jez. Trzebidza w Trzebidzy (PG 16 k. 72v, 195; wykup 1540, → niżej); 1527 tenże zastawia Hieronimowi Mosińskiemu wieś S. za 352 fl. (MS 4 nr 15169).

1532-43 Hieronim, 1532-33 Wacław, 1532-39 Stan. Rozdrażewscy ss. Jana: 1532 wieś S. Hieronima, Wacława i Stan. Rozdrażewskich (KoścZ 25, 111v); 1533 tenże Hieronim w działach z braćmi Wacławem i Stanisławem otrzymuje m. in. S., S. Małe, Głodno oraz opust. Trzebidzę i Barklino Stare (PG 16, 563v); 1535 tenże Hieronim zapisuje Annie, Urszuli i Małgorzacie cc. Andrzeja Błockiego 8 grz. czynszu na S. i S. Małym z zastrz. pr. odkupu za 150 grz.22W 1536 Urszula i Małg. Błockie sprzedały ten czynsz Mikołajowi i Janowi z Rakoniewic (PG 17, 40v) (KoścZ 19, 167v; KoścZ 25, 259); 1539 tenże Hieronim daje swemu bratu Stanisławowi 3 półł. os. w S. Małym, a otrzymuje w zamian 3 półł. os. w Grębowie w pow. pyzdr. (PG 17, 306v); 1540 tenże Hieronim wykupuje od Piotra Ossowskiego czynsz [zapisany 1525] ciążący na S., S. Małym i Głodnie (KoścG 8, 440v); 1543 tenże Hieronim → p. 5.

1562 Jan Rozdrażewski z małol. braćmi Piotrem i Andrzejem → p. 5; 1566-70 ciż Jan, Piotr i Andrzej Rozdrażewscy dziedzice w S. (KoścG 18, 130v-131v; PG 19, 114v-115).

1572 Mac. Krzycki → p. 5, 1574 tenże → p. 2.

1582-83 Jan Ossowski, syn Jana pisarza ziemskiego wsch. [wnuk Andrzeja, brata wspomn. wyżej Piotra Ossowskiego]: 1582 tenże (Piotrkowska 1 nr 531); 1583 tenże daje Wacławowi Słupskiemu Gościeszyn i 1500 zł, a otrzymuje w zamian S. i cz. Trzebidzy (PG 22, 52v).

1599 Melchior Knobelsdorf dz. → S. Małego.

1510 w S. jest 8 ł. os. i 4 ł. opust. (LBP 127); 1530 pobór od 4 1/2 ł. (ASK I 3, 130v); 1563 pobór od 5 1/2 ł., 1 rzem., wiatraka, karczmy w której warzy się piwo (ASK I 3, 184v); 1564 w S. jest 5 ł. (IBP 305-06); 1580 pobór od 5 ł., 1 zagr., 1 rzem., 40 owiec, młyna dor. (ŹD 81).

Mieszkańcy: 1422 Krolek karczmarz w S. toczy proces z Dobrogostem Kiebłowskim; zastępuje go w sądzie Michał Siekowski (KoścZ 7, 24); 1429 Andrzej Jargos kmieć z S. toczy proces z Dominikiem Wilkowskim, który ma mu zapłacić 4 wiard. 6 gr tytułem poręczenia za pana Korzboka; Andrzeja zastępuje w sądzie Borek Gryżyński (KoścZ 9 k. 224v, 228, 251); 1445 prac. Abraham z S. toczy proces z Tomisławem Kluczewskim (KoścZ 12, 697); 1461 kmiecie Mac. Grol, Michał Lasznya (AE II 535).

4. 1512 sołectwo → p. 3: Anna.

5. 1439 do uposażenia kościoła Ś. Andrzeja w → Przemęcie nal. m. in. 20 miar dwojakiego ziarna i 1 kopa gr z S. Małego oraz 12 miar dwojakiego ziarna z S. (Wp. 5 nr 629).

1465 bp pozn. Andrzej [z Bnina] na prośbę Jakuba z Grobi przenosi altarię pod wezw. ŚŚ. Andrzeja, Jakuba, Jerzego, Krzysztofa, 10 Tysięcy Męczenników, Marii Magdaleny i Barbary, ufundowaną w kaplicy Ś. Barbary przy kościele par. w Grobi23Now. 2, 435, błędnie pisze, że kaplica ta znajdowała się w Buczu, do kaplicy (capellania seu oraculum) w S., gdzie Jakub stale mieszka; obecnym altarystą jest Jan Konarzewski; bp zastrzega, że przenosiny nie mogą w niczym uchybić zobowiązaniom wsi S. wobec jej dotychczasowej parafii; altaria była uposażona w 9 1/2 grz. czynszów24W 1455 Jakub z Grobi kupił 2 grz. czynszu z Krzonu (→ p. 3), które musiały być przeznaczone dla tej altarii, bo odnośne dokumenty zostały wpisane do ksiąg bpich razem z dokumentami przenosin z 1465, a Jakub dodał do tego jeszcze 2 grz. i 1 fl. czynszu (kupione z zastrz. pr. odkupu), a także folw. czyli rolę w S. uprawianą przez karczmarzy, a leżącą za stawem Palecznik, 3 rybaków na tym stawie i 2 na rz. Obrze, łąkę na bagnie (in palude seu sceno) tak długą i szeroką, jak 6 mężczyzn zdoła kosić jednego dnia, łąkę w Barklinie Starym, zagrodę za dworem w S. i pr. do wyrębu drzew tam, gdzie wyrębują je kmiecie z S. (AE II 533-534v); nadanie dla altarii potwierdzono też dokumentem starosty, gdzie jako nadawcy wymienieni Jakub Grobski z bratankiem Stanisławem, a odbiorcą nadania jest Jan Konarzewski altarysta czyli pleb. w S.25Tytulatura ta wskazuje, że za przenosinami altarii krył się jednak (mimo zastrzeżeń zawartych w dok. bpim) zamiar utworzenia osobnej par. w S. Niewątpliwie był to pomysł Jakuba Grobskiego, który ufundował uposażenie nowego kościoła. Nie doszło do tego wobec oporu dotychczasowych plebanów z Przemętu (→ niżej: pod 1467-68) i dlatego kościół w S. pozostał tylko kaplicą, nazywaną też często altarią, chociaż jeszcze w 1520 i 1562 określano go (może tylko omyłkowo?) jako kościół par (AE II 534v-535; PG 6, 208).

1467 Andrzej i Stanisław kapłani gracjalni z S. oraz szl. Wawrz. Sączek toczą proces z Jakubem opatem przem. i Piotrem plebanem kościoła Ś. Piotra pod Przemętem (ACC 46, 119v); 1468 Stanisław wikariusz w Zieminie pozwany przez Jakuba opata przem. i Mikołaja plebana kościoła Ś. Andrzeja w Przemęcie o to, że wbrew zakazowi bpa [pozn.] w dni Poczęcia NMP i Bożego Narodzenia [8 i 25 XII 1467] w kaplicy w S., leżącej w par. Ś. Andrzeja, odprawiał nabożeństwa, głosił kazania, odbywał procesje, udzielał sakramentów i zbierał ofiary; powodowie oceniają swe straty na 100 fl.; oficjał uwalnia Stanisława od tych zarzutów, a pełnomocnik opata apeluje do sądu abpa (ACC 47, 3).

1474 Jan Baran z Paprotni [w z. rawskiej] prebendarz kaplicy (oraculum) pod S. kwituje Jana i Jakuba z Konarzewa ze zwrotu 24 grz. sumy głównej, od której w 1453 zapisali oni 2 grz. czynszu Jakubowi z Grobi; czynsz ten został następnie przeniesiony z Grobi do kaplicy w S.; za otrzymane pieniądze Jan Baran kupuje od Mikołaja i Wincentego z Woliszewa [obecnie Olszewo] 2 grz. czynszu z Sierpowa i Woliszewa z zastrz. pr. odkupu (ACC 53 k. 161v-162, 162v-163).

1478-85 Szymon syn Kleofasa z Łęczycy [o nim Not. nr 591] prebendarz w S.: 1478 tenże altarysta altarii w kaplicy (oraculum sive capellania) w S. przedstawia bpowi dokumenty dot. swej altarii i prosi o ich wpisanie do ksiąg bpich [Szymon sam był wówczas pisarzem bpim], na co bp zezwala; chodzi o dokumenty dot. przenosin altarii do S. z 1465 [→ wyżej] oraz zapisy czynszów z 1455 i 1461 [→ p. 3: Jakub] (AE II 533v-536); 1480 tenże ustanawia pełnomocników dla pobierania czynszów i regulowania zobowiązań swej kaplicy w S. (ACC 58, 86); 1485 tenże prebendarz w S. i pleb. we Wschowie w sporze z Winc. Sierpowskim o dok. w sprawie czynszu [z Sierpowa dla kaplicy w S.] (ACC 63, 106v).

1482 Paweł ze Śmigla lektor w kaplicy (oraculum) w S. pozywa Hanka pleb. w Poniecu o 5 grz. bez 1 wiard., jakie jest mu on winien za odprawianie mszy przy jego ołtarzu (lectura altaris) w Poniecu i za służbę wikariusza (ACC 60, 17).

1506 9 III Mikołaj altarysta w S. na żądanie Anny Siekowskiej jako kolatorki jego altarii zobowiązuje się do Wielkanocy [12 IV] zapewnić altarii lektora [duchownego odprawiającego nabożeństwa], a jeśli tego nie uczyni i sam nie będzie rezydować przy altarii, to do ś. Jana [24 VI] ma znaleźć kapłana, który będzie stale rezydował [i sprawował obowiązki duszpasterskie] (ACC 83, 35).

1510 altaria czyli kaplica (oraculum) w S. [formularz nie wypełniony] (LBP 131).

1520 mgr Maciej z Wielunia altarysta altarii ŚŚ. Andrzeja i Jakuba, Jerzego, Krzysztofa, 10 Tysięcy Męczenników, Marii Magdaleny i Barbary w kościele par. w S. kupuje od Andrzeja Słomowskiego 2 grz. czynszu z Zatomia z zastrz. pr. odkupu za 24 grz. (ACC 95, 86v-87); 1522 tenże Maciej altarysta w S. otrzymuje od Jana Leonarda jego altarię Wniebowzięcia NMP w kościele par. Ś. Marii Magdaleny w Poznaniu, a w zamian zobowiązuje się uzyskać dla niego w ciągu roku równorzędne beneficjum w diec. pozn. (ACC 97, 4v).

1534 Franciszek z Wielunia zrzeka się kapelanii czyli altarii pod wezw. Trójcy Ś. w S. (ACC 109, 55).

1543 Jan ze Śmigla rezygnuje z altarii w S. na rzecz Urbana z Miclicz [niezident.] pleb. w Benicach [pow. pyzdr.]; nowego altarystę prezentuje bpowi Hieronim Rozdrażewski jako kolator (AE VIII 363v).

1562 Franciszek pleb. w Grobi prezentowany przez Jana Rozdrażewskiego z S. i jego małol. braci Piotra i Andrzeja na altarystę w kościele par. w S. (ACC 121, 255v); 1572 Mac. Krzycki kolator kościoła w S. ustanawia swego pełnomocnika [co wskazuje, że o pr. patronatu toczy się proces] (ACC 123, 171).

1564 dzies. z 5 ł. w S.M. należy do bpa pozn. (IBP 305).

1777 z wizytacji par. w Przemęcie: do kościoła tego afiliowana jest kaplica (capella) pod wezw. Trójcy Ś. w S.; kaplica jest drewniana, ma wieżyczkę, pokryta jest gontem, ale obecnie zrujnowana, a ściany są przegniłe; jedyny ołtarz jest stary, ma malowidło z Trójcą Ś.; dzwonnica drewniana stoi w obrębie cmentarza; uposażenie kaplicy stanowi rola (w częściach na trzech polach), od niepamiętnych czasów uprawiana dla dworu, za co wikariusz otrzymuje po 2 korce (modius) żyta i owsa oraz 30 zł; z ról folwarcznych płacą dzies., a kmiecie po 1 mierze (metreta) i 2 korce żyta i owsa (AV 33, 11v-12v).

6. 1402 Mikołaj z S. student w Krakowie [może to Mik. Tumigrała?] (AS 1, 17).

1424-32 Mik. Tumigrała z S.: 1424 tenże jednym z rycerzy, który mają eskortować przejeżdżającego przez Polskę króla duńskiego, szwedzkiego i norweskiego Eryka (CE 1 nr 62); 1427-31 tenże star. nieszawski i inowrocławski wspominany w korespondencji krzyżackiej (Reg. 1/1 nr 4766, 4913, 5325, 5607); 1431 tenże jednym z posłów króla Władysława Jag. do wielkiego mistrza krzyżackiego (Reg. I/1 nr 5719); 1431 tenże h. Wczele, któremu powierzono obronę Kujaw, wydaje Krzyżakom bez obrony zamek w Nieszawie i m. Inowrocław, a kiedy zbierają się tłumy chłopstwa gotowe do odparcia najazdu, zniechęca je do walki26W relacji Długosza są niekonsekwencje faktograficzne: Mikołaj miał wydać wrogom Nieszawę i Inowrocław, ale z własnych słów Długosza wynika, że star. nie był wtedy obecny na miejscu (przybył dopiero, gdy zbierali się chłopi); zastępował go zapewne Tomasz Tumigrała (prawdop. syn), który też dostał się w Inowrocławiu do niewoli (Reg. I/1 nr 5762). O wypadkach tych: M. Biskup, Najazd krzyżacki na Polskę i bitwa pod Dąbkami 1431 r., w: Studia historyczne. Stanisławowi Herbstowi na sześćdziesięciolecie urodzin, Warszawa 1967, s. 21 (DA lib. XI-XII 39-40); 1431 Małgorzata ż. tegoż Mik. Tumigrały zobowiązuje się, że nie opuści on przez 4 tygodnie wieży, w której jest więziony, tak jak poręczyli za niego [wobec króla?] Jan z Iwanowic chor. sier., Piotr z Wrzącej i Wojciech [z Pakości] kaszt. śrem.; jeżeli zaś uczyniłby to, wówczas ona odda poręczycielom swe dobra na kwotę 2000 grz. (AGAD, castr. Sieradz 6, 340); 1432 tenże na sądzie sejmowym w Sieradzu, pozwany w imieniu króla przez marszałka Królestwa o zdradzieckie wydanie zamków wrogom i o 200 000 grz. z powodu zniszczeń na Kujawach, oczyszcza swą cześć przez własną przysięgę; sąd nakazuje mu jednak oddać królowi Nieszawę i Inowrocław27Relacja Długosza jest znów nieścisła i wręcz stronnicza, bo mówi on o pozbawieniu Mikołaja czci, a nie wspomina o przysiędze oczyszczającej. Długosz podaje też, że wielu usprawiedliwiało występek Mikołaja, twierdząc, jakoby popełnił zdradę nie z własnej woli, ale na rozkaz. Długosz nie rozwija domysłów, kto miał być zleceniodawcą Tumigrały. Może stali za nim kierujący wówczas pol. polityką Szafrańcowie (Mikołaj wraz z Janem Szafrańcem posłował krótko przedtem do wielkiego mistrza). Najazd krzyżacki nastąpił w momencie, kiedy Polacy zaangażowani byli w wyprawę łucką przeciwko Świdrygielle, z którym Szafrańcowie pragnęli wtedy ugody. Poruszające opinię wydarzenia na Kujawach mogły być im potrzebne, aby odwrócić uwagę od spraw litewskich. Znaczenie może mieć też fakt, że Tumigrałę uwięziono w Sieradzu, gdzie star. był Piotr Szafraniec (→ J. Sperka, Szafrańcowie herbu Stary Koń, Katowice 2001, s. 207 n.) (AGAD, terr. Sieradz 8, 97v; DA lib. XI-XII s. 40, 56); 1432 tegoż ż. Małgorzata zapewnia osoby, które poręczyły wobec króla za uwolnienie jej męża, że jeżeli nie stawi się on zgodnie ze zobowiązaniem, to przejmą oni jej majątek na kwotę 3000 grz. (AGAD, terr. Sieradz 8, 98; o całej sprawie A. Szymczakowa, Szlachta sieradzka, op. cit., s. 224-225).

8. Spotykane w literaturze wzmianki o osadzie z IX-XI w. w S. opierają się na materiałach z grodziska w → S. Małym.

1 K 8, 171, wymienia pod 1809 uroczysko Gościca i las o tej nazwie między Przemętem a S. Małym.

2 Śmichna, ż. Ottona, nazywała swymi ss. Jana i Michała (→ pod: 1411 i 1413), a jako bracia Michała występują z kolei Jan, Sędziwój i Tomasz (→ niżej: Mik. Tumigrała, pod 1417). O wątpliwościach z zaliczeniem do tego rodzeństwa Mik. Tumigrały, → przyp. 3.

3 Oparciem dla tej filiacji jest jedna tylko zapiska, w której Mikołaj występuje jako brat Jana Siekowskiego (poświadczonego skądinąd syna Ottona). Zastanawiające jest jednak, że w in. zapiskach, gdzie Mikołaj występuje wspólnie z Janem, Michałem, Sędziwojem czy Tomaszem, nie odnotowano już łączącego ich pokrewieństwa. Wydaje się więc, że Mikołaj i Jan nie byli braćmi rodz., lecz raczej stryj. Zauważyć jeszcze należy, że imiona domniemanych braci powtarzają się potem u ss. Mikołaja (byli to Jan, Sędziwój, Maciej i być może Tomasz, → przyp. 10 i 26).

4 O herbie Mikołaja informuje tylko Długosz (DA lib. XI-XII s. 39, 56). Ścisłość jego przekazu budzi jednak wątpliwości. W 1622 Tumigrałą nazwano bowiem herb Jana Konarzewskiego (Koz. Nieznane nr 64c), a herb Konarzewskich wyobrażał gwiazdę nad trzema pionowymi słupami (KObceRyc. 168) i przypominał herb osiadłej na Śląsku niemieckiej rodziny Grelle. JurObce 317, przypuszcza nawet, że Mik. Tumigrała mógł pochodzić od Grellów. Do Wlkp. musieli przybyć już przynajmniej jego rodzice, po których dziedziczył w S.

5 Tytułowany „notarius terre Gneznensis” (GUrz. nr C 104); charakter tej funkcji nie jest jasny: czy chodzi o urząd pisarza ziemskiego kal. (co odpowiadałoby pozycji społecznej Mikołaja), czy tylko o pisarza sądowego w pow. gnieźn. W UDR I/1, 114-115, Mikołaj nie jest uwzględniony wśród pisarzy ziemskich kal.

6 Być może nie była to pierwsza ż. Mikołaja. Nie potrafimy jednak stwierdzić na pewno, czy występujący w 1431 jako dorosły człowiek Tomasz Tumigrała młodszy był jego synem (co wydaje się prawdopodobniejsze, a co oznaczałoby istnienie wcześniejszej żony Mikołaja) czy bratem (→ przyp. 10 i 26). Małgorzata była c. Piotra Wolipiwo z Charłupi, podstolego sier., przedstawiciela zamożnej rodziny h. Świnka. Zanim wyszła za Mik. Tumigrałę, miała już dwóch mężów: Jana z Góry [której?] (1417-18) i Olbrachta z Cielczy [pow. kal.] (zm. 1423); z drugiego małżeństwa miała c. Elżbietę (A. Szymczakowa, Szlachta sieradzka w XV wieku. Magnifici et generosi, Łódź 1998, s. 222-224). Po śmierci Mikołaja Małgorzata wyszła ponownie za mąż, → przyp. 8.

7 Już wcześniej transakcje Małgorzaty (może właśnie te na rzecz Mikołaja) budziły niepokój Pleszewskich; na pewno to na ich prośbę król w 1427 zakazał urzędnikom sier. przyjmowania jakichkolwiek rezygnacji dóbr Małgorzaty, bowiem transakcje takie oznaczałyby krzywdę jej c. [z drugiego małżeństwa] Elżbiety, która powinna dziedziczyć dobra po matce (AGAD, castr. Sieradz 5, 749-750).

8 Sprawa ta złamała pozycję polityczną i majątkową Mikołaja. Trzeba było bowiem sprzedać dobra dziedziczne żony (poświadczona w 1432-33 sprzedaż Rychłocic: AGAD, castr. Sieradz 6 k. 352v, 469). Po śmierci Mikołaja Małgorzata wyszła po raz czwarty za mąż za Dominika z Jeżewa (jako jego ż. poświadczona 1443-50), miała z nim cc. (Dorotę za Mik. Błociszewskim, Annę i Katarzynę), a jako wd. po nim żyła jeszcze w 1463 (A. Szymczakowa, Szlachta sieradzka, op. cit., Łódź 1998, s. 225). Oddawszy w 1436 dobra charłupskie Wojc. Malskiemu w zamian za wieś Poprężniki i 2100 grz. (AGAD, terr. Sieradz 10, 79v-80), kupiła ona Borek w pow. pyzdr. Siedzieli tam potem jej ss. z małżeństwa z Mikołajem: Jan Tumigrała, Sędziwój i Maciej, używający nazwiska Borkowski lub Pakosławski (→ Pakosław). Synem Mikołaja (ale z in. żony) był też pewnie Tomasz (→ przyp. 10 i 26).

9 Sędziwój najpewniej nie miał własnych dóbr w → Opalenicy, a był raczej tylko klientem tamtejszego dziedzica Przedpełka ze Stęszewa (którego zastępował też w sądzie, → niżej).

10 Prawdop. nie nal. z nim identyfikować Tomasza Tumigrały młodszego, który w 1431 dostał się do niewoli krzyżackiej, → przyp. 26. Tomasz Lustek nigdy poza tym nie użył przydomka Tumigrała. Tomasz Tumigrała był więc raczej synem Mik. Tumigrały, acz wśród znanych nam skądinąd jego dzieci Tomasz nie występuje.

11 Dalsze losy tej fundacji, do której pr. patronatu zachowywali dziedzice S., nie są całkiem jasne. Pewne związane z nią dokumenty przedstawił bowiem w 1535 Jan Szyszkowski kanonik kolegiaty NMP in Summo w Poznaniu jako dotyczące jego prebendy kanonickiej (ACC 109, 275v-277v). Now. Kolegiata 333, przyjął więc, że kanonia ta powstała w oparciu o uposażenie altarii Ś. Trójcy (którą łączył bodaj także z kolegiatą in Summo). Altaria Ś. Trójcy w katedrze istniała jednak nadal (podają ją wykazy altarii w kat. pozn. z 1620: CP 18, 280-282v; CP 20, 14), a Now. 1, 418-419, wśród jej altarystów wymienia też Jana Szyszkowskiego. Wydaje się zatem, że w 1535 Szyszkowski przedstawiał po prostu dokumenty w sprawie różnych swych prebend. Nic nie wskazuje jednak, aby pr. patronatu nad kanonią Szyszkowskiego in Summo miało również przysługiwać Siekowskim (jak twierdził Now. Kolegiata 333). Wskazać jeszcze trzeba, że Siekowscy byli też patronami in. altarii ufundowanych również przez Wojc. Grobskiego: altarii Zwiastowania NMP i 10 Tysięcy Męczenników w kościele w Kryrowie (przeniesionej jednak w 1498 do kat. pozn., → przyp. 17) oraz altarii Nawiedzenia NMP, ŚŚ. Jana Chrzciciela, Wojciecha i Stanisława w kościele NMP in Summo w Poznaniu (Now. Kolegiata 338).

12 Najpewniej jego dotyczą fakty podane w 1529 przez Piotra Konarzewskiego zeznającego w sprawie powiązań rodzinnych Jakuba Chłapowskiego: wg Piotra Mikołaj zw. Grobia miał siostrę Jadwigę wydaną za Kondratowskiego oraz c. Małgorzatę, która była matką Andrzeja Bieganowskiego (AC 2 nr 1816). Nasz Mikołaj nie żył najpewniej już w 1452 (kiedy to jego brat Wojciech za dziedziców prawa patronatu nad ufundowaną altarią uznał tylko Jakuba i Michała), więc nie nal. go utożsamiać z imiennikiem występującym w 1473 (→ niżej).

13 Ponieważ dom ten odziedziczył bratanek Stanisław, wydaje się, że Jakub zm. bezpotomnie.

14 Michał miał też córkę, wydaną za Piotra Siedleckiego, → przyp. 21.

15 Andrzej był synem Małgorzaty, najpewniej c. Mikołaja z Grobi (→ przyp. 12), tak więc Katarzyna musiała być jej siostrą. Wnuk Katarzyny po córce, Jan Rydzyński, w swym wywodzie szlachectwa przypisał jej (jako swej babce macierzystej) h. Jastrzębiec (MHP nr 278), ale nie mamy pewności, czy była to ścisła informacja. W działach z 1469 uczestniczyli więc potomkowie Wyszomira z Bucza po różnych jego synach.

16 Pochodzenie Burnety wyraźnie określa zapiska z 1519 (→ niżej: Małg. Grocholska), gdzie mowa, że była siostrą Jana, a ciotką Stanisława i Wacława z Ostroroga. Jej ojcem był zatem Stanisław z Ostroroga (zm. 1476/77). Z faktu, że krewni spierali się potem o jej posag nie trzeba wyciągać wniosku, że jej małżeństwo ze Stanisławem było bezdzietne: sprawa toczyła się już po śmierci ich dzieci.

17 Altarię ufundował w 1455 pleb. w Kryrowie Wojc. Grobski, ale czynsze na jej rzecz zapisał też Jan Sepieński (→ Sepno, p. 3Aa). W 1498 altarię przeniesiono do kat. pozn. (Now. 1, 267).

18 Nie wiemy, kim był ten Mikołaj. Nie można go identyfikować z jednym z braci Grobskich, którzy nabywali w 1440 S. od Domarata; ten Mik. Grobski nie żył bowiem najpewniej już 1443, kiedy to przestano go wymieniać w kolejnych zapiskach dot. tej sprawy, → przyp. 12.

19 Jest to fragment sporów Ostrorogów z licznym gronem spadkobierców Jana Czyżowskiego o Działoszyce (w woj. krak.) i król. Stopnicę (SHGKrak. 1, 647); roszczenia Sędziwoja wynikały z faktu, że jego matka pochodziła z Ostrorogów. Choć po śmierci Sędziwoja procesowano się też o jego udział w dobrach działoszyckich (1523, → niżej), nie wiemy, by wszedł on w rzeczywiste posiadanie tych małopolskich włości.

20 Anna była siostrą cioteczną zarówno Ostrorogów (→ przyp. 16), jak i Kat. Roszkowskiej (→ niżej i przyp. 21).

21 Wynika z tego, że matka Katarzyny była siostrą Stan. Siekowskiego, a więc c. Michała. Nieznana z imienia siostra Katarzyny wyszła za Mik. Grocholskiego (→ wyżej).

22 W 1536 Urszula i Małg. Błockie sprzedały ten czynsz Mikołajowi i Janowi z Rakoniewic (PG 17, 40v).

23 Now. 2, 435, błędnie pisze, że kaplica ta znajdowała się w Buczu.

24 W 1455 Jakub z Grobi kupił 2 grz. czynszu z Krzonu (→ p. 3), które musiały być przeznaczone dla tej altarii, bo odnośne dokumenty zostały wpisane do ksiąg bpich razem z dokumentami przenosin z 1465.

25 Tytulatura ta wskazuje, że za przenosinami altarii krył się jednak (mimo zastrzeżeń zawartych w dok. bpim) zamiar utworzenia osobnej par. w S. Niewątpliwie był to pomysł Jakuba Grobskiego, który ufundował uposażenie nowego kościoła. Nie doszło do tego wobec oporu dotychczasowych plebanów z Przemętu (→ niżej: pod 1467-68) i dlatego kościół w S. pozostał tylko kaplicą, nazywaną też często altarią, chociaż jeszcze w 1520 i 1562 określano go (może tylko omyłkowo?) jako kościół par.

26 W relacji Długosza są niekonsekwencje faktograficzne: Mikołaj miał wydać wrogom Nieszawę i Inowrocław, ale z własnych słów Długosza wynika, że star. nie był wtedy obecny na miejscu (przybył dopiero, gdy zbierali się chłopi); zastępował go zapewne Tomasz Tumigrała (prawdop. syn), który też dostał się w Inowrocławiu do niewoli (Reg. I/1 nr 5762). O wypadkach tych: M. Biskup, Najazd krzyżacki na Polskę i bitwa pod Dąbkami 1431 r., w: Studia historyczne. Stanisławowi Herbstowi na sześćdziesięciolecie urodzin, Warszawa 1967, s. 21.

27 Relacja Długosza jest znów nieścisła i wręcz stronnicza, bo mówi on o pozbawieniu Mikołaja czci, a nie wspomina o przysiędze oczyszczającej. Długosz podaje też, że wielu usprawiedliwiało występek Mikołaja, twierdząc, jakoby popełnił zdradę nie z własnej woli, ale na rozkaz. Długosz nie rozwija domysłów, kto miał być zleceniodawcą Tumigrały. Może stali za nim kierujący wówczas pol. polityką Szafrańcowie (Mikołaj wraz z Janem Szafrańcem posłował krótko przedtem do wielkiego mistrza). Najazd krzyżacki nastąpił w momencie, kiedy Polacy zaangażowani byli w wyprawę łucką przeciwko Świdrygielle, z którym Szafrańcowie pragnęli wtedy ugody. Poruszające opinię wydarzenia na Kujawach mogły być im potrzebne, aby odwrócić uwagę od spraw litewskich. Znaczenie może mieć też fakt, że Tumigrałę uwięziono w Sieradzu, gdzie star. był Piotr Szafraniec (→ J. Sperka, Szafrańcowie herbu Stary Koń, Katowice 2001, s. 207 n.).