ŚNIATY

1312 or. de Snatow (Wp. 2 nr 955), 1393 Snathi (WR 3 nr 60), 1413 Snaty (KoścZ 4, 132), 1424 Snyathy (KoścZ 8, 95v), 1425 Snathy (KoścZ 8, 190v), 1426 Snyathi (WR 3 nr 1176), 1427 w Sneczech, z Sznath (WR 3 nr 1278), 1445 Sznyathi (KoścZ 12, 638), 1513 Sznyathy (KoścZ 18, 407v), 6,5 km na SE od Wielichowa.

1. 1424 opole przem. →p. 2; 1463 n. pow. kośc. (PG 6, 162v); 1451 n. par. Wilkowo Polskie (ACC 33, 62).

2. 1424 dla rozgraniczenia S. Wyszomira Bodeckiego oraz Wilkowa Polskiego ma się zebrać opole przem. (KoścZ 8, 95v); 1425 woźny zapowiada drogi boczne (vias indirectas), łąki, lasy i zapusty w dziedzinie S. nal. do Wyszomira (KoścZ 8, 190v-191); 1500 bory →p. 3; 1513 kopiec narożny w borze dzieli S., Siekowo i Ziemin (KoścZ 18, 407v); 1520-21 Andrzej Bieganowski toczy proces o odnowienie gran. z Wilkowem Polskim; kopiec narożny zw. Trzy Wierzby leży w lesie i dzieli Wilkowo, Ręcko i S.; kolejne kopce stoją na łące Ulesica, przy drodze z Wilkowa do Ziemina, w kącie zw. Mieczka przy drodze z Wilkowa do S., pod lasem czyli „pod królewym ogrodem”; dalej gran. biegnie przez las i strugę do kopca Ogorzały Pień w podmokłym lesie czyli w strudze, który to kopiec dzieli Wilkowo, S. i Kluczewo; w podmokłym lesie nie można było czynić znaków z powodu wylania wód i sędziowie mają dokonać tego później (KoścZ 24 k. 43v, 144v-145v); 1532 Jan i Andrzej Bieganowscy z S. pozwani o rozgraniczenie S. i Kluczewa; kopiec Ogorzały Pień leży w lesie Zastawa i dzieli S., Kluczewo i Wilkowo; granice biegnie lasem Zastawa do smugu i przez smug do drogi z Wilkowskich Górek do boru; stąd przez kopiec zw. Roszuthi [rozsuty, czyli zniszczony?] Kopiec, który leży u końca ról kmiecych w Kluczewie, do kopca między drogą przez bór Trzeciewca i drogą zw. Zręczna z S. do Przemętu; kopiec ten dzieli Kluczewo, S. i Siekowo (KoścZ 25, 111v); 1533 rozgraniczenie S. i Kluczewa (KoścZ 25, 197); 1566 rozgraniczenie wsi S. Mik. Ossowskiego oraz Kluczewa; kopce narożne w strudze Zastawa przy Sosnowcu dzielą Wilkowo, S. i Kluczewo; od nich 27 kopców oznacza gran. aż do kopca dzielącego Siekowo, S. i Kluczewo (KoścG 18, 130v-131).

3. Własn. szlach., wcześniej zapewne klasztoru cyst. w Wieleniu. 1312 Mikołaj z S. śwd. w wystawionym w Kwieciszewie [k. Mogilna, pow. gnieźn.] dok. Michała z Koszanowa1Michał ten w związku z sytuacją polityczną opuścił wtedy rodzinne strony (gdzie rządzili książęta głog.) i przeniósł się na północno-wschodnie kresy Wielkopolski, pod władzę ks. Władysława Łok., mianowany przez niego kaszt. konińskim i kwieciszewskim. Wraz z Michałem emigrowała też grupa sąsiadów, którzy świadczyli przy zawieranych przez niego transakcjach (Wielisław z →Darnowa, Jasiek z →Radomicka). Wyjaśnia to obecność Mikołaja z Ś. w odległym Kwieciszewie. Zob. BieniakWlkp. 158-159; J. Pakulski, Siły polityczno-społeczne w Wielkopolsce w pierwszej połowie XIV wieku, Toruń 1979, s. 35. Nie da się jednak wykluczyć pochodzenia Mikołaja z in. miejscowości. Nasuwa się zwłaszcza sugestia, że Snatow to Śniatowa w pow. łęcz. (ok. 12,5 km na SW o Łęczycy), ale dzieli ją jednak znaczna odległość od Kwieciszewa (ok. 55 km) (Wp. 2 nr 955).

1325 ks. głog. Henryk [II] potwierdza zamianę S. na Górsko2Ponieważ reg. zachował się w kalendarzu kl. w Przemęcie (przeniesionego tam w XV w. z Wielenia), wolno przypuszczać, że wspomn. w dok. zamiana polegała na tym, że kl. dał komuś Ś., a otrzymał w zamian Górsko. Górsko jest potem poświadczone jako własn. klasztorna (Wp. 11 nr 1722, reg. z XIX w.).

1393-1428 Wyszomir z Bucza, Bodecki: 1393 tenże z S. śwd. (WR 3 nr 60); 1412 tenże toczy proces z Mik. Granowskim z Ziemina o rozgraniczenie Ziemina i S.; zastępuje go w sądzie włodarz (villicus; KoścZ 4, 27v); 1413 tenże Bodecki odpiera roszczenia swego brata Dobiesława Grobskiego w sprawie 170 grz. i sołectwa w S. należnego mu po matce (KoścZ 4, 132); 1421 tenże toczy proces z plebanem z Wilkowa Polskiego o 1 łan kmiecy w Ś., który nal. do plebana (Now. 2, 435, cytowanego tam aktu nie udało się odszukać); 1424, 1425 tenże →p. 2; 1426 tenże dowodzi, że jego syn Mikołaj zajął rzeczy kmieci Tomisława Kluczewskiego na swojej [dziedzinie] (WR 3 nr 1157); 1426 tenże toczy proces z Tomisławem Kluczewskim, który najechał na jego dziedzinę S. z 20 równymi sobie i 20 niższego stanu oraz zranił Wyszomira (WR 3 nr 1160, 1176); 1427 tenże Grobski toczy proces z Przybysławem [z Gryżyny] stolnikiem pozn., który dowodzi, że do włodarza w S. słał posłów, którzy zakazali kmieciom z S. korzystać z pastwisk w Siekowie (WR 3 nr 1278); 1427 tenże ze swymi kmieciami z S. toczy proces z Dziersławem Trzebickim, który dowodzi, że zajął kmieciom z S. ich rzeczy, ale uczynił to na dziedzinie swego pana w Siekowie (WR 3 nr 1286); 1428 tegoż sługa (famulus) Dobiesław z S. dowodzi, że zajął wóz i konie Sędziwoja Barklińskiego w zapuście swego pana w Barklinie Starym (WR 3 nr 1358).

1396 Mac. Kwiczła z S. toczy proces z Jarotą z Wilkowa [Polskiego] (Lek. 2 nr 1931).

1445-51 Michał i 1450-63 Jakub Grobscy [ss. Wyszomira]: 1445 tenże Michał z Grobi, Bucza i S. pozwany przez Mik. Bylęckiego o zapłatę 84 grz.; sąd przyznaje Bylęckiemu wwiązanie w dobra Michała (KoścZ 12, 638); 1450 ciż Jakub i Michał z Grobi pozwani przez Wojciecha pleb. w Wilkowie [Polskim]; pleb. wnosi, by zwrócili oni Dobiesławowi i Wielgusowi kmieciom z S. 1 1/2 ł. w S., który od 50 lat należy do plebana i jego poprzedników, zaś dziedzice zmuszają kmieci do płacenia sobie czynszu z tych łanów (ACC 32, 29); 1451 c.d. sprawy, tu mowa o 1 ł., łące i działce nal. do kościoła od 100 lat (ACC 33, 62); 1453 pleb. domaga się od tegoż Jakuba Grobskiego wydania łanu i łąki w S., które nal. do jego kościoła; Jakub odpiera, że to jego dziedzina; sprawę rozstrzygnąć ma bp pozn. jako rozjemca (AE I 204v); 1463 tenże Jakub daje swemu bratankowi Stan. Grobskiemu, synowi zm. Michała, 1/3 swych dóbr w Grobi, Buczu, Boszkowie Starym, Barklinie Starym, Siekowie, Siekowie Małym, S., Mikorzynie i Głodnie; Jakub zapisuje z tych wsi plebanowi w Grobi 4 grz. czynszu od sumy 80 grz. (PG 6, 16).

1462 Stan. Grobski syn Michała →wyżej; 1469 Katarzyna ż. Baltazara Gołanickiego, w towarzystwie m. in. Andrzeja [z Bnina] bpa pozn., wuja rodz., oraz Stanisław z Siekowa dają w działach Andrzejowi synowi zm. Winc. Bieganowskiego3Andrzej Bieganowski był wnukiem Mik. Grobskiego (po c. Małgorzacie), Katarzyna najpewniej siostrą tej Małgorzaty, a Stanisław synem Michała, brata Mik. Grobskiego. O powiązaniach tych →Siekowo (zwł. przyp. 12 i 15) wsie S. i Sikorzyn; Stanisław daje Katarzynie Grobię, Bucz i Boszkowo Stare (PG 8, 42); 1500 Andrzej Bieganowski zapisuje swej ż. Elżbiecie Konarskiej c. Mik. Pasikonia Konarskiego po 100 grz. posagu i wiana na S. z folw., borami i łąkami oraz na 1/2 Sikorzyna (PG 12, 84); 1502 tenże Andrzej Bieganowski toczy proces z dziedzicami Kluczewa (KoścZ 18, 41); 1520-21 tenże Andrzej Bieganowski →p. 2; 1527 Andrzej i Łukasz Bieganowscy z S. [ss. Andrzeja] bracia rodz. ręczą, że postawią swą siostrę Katarzynę ż. Wojc. Dembnickiego, aby skasowała swą oprawę zapisaną na Mikorzynie, którą to wieś bracia sprzedali z zastrz. pr. odkupu Jakubowi Proczyńskiemu (KoścG 8, 128v); 1530 Łukasz i Adam Bieganowscy sprzedają swym braciom Janowi i Andrzejowi Bieganowskim części S. i Sikorzyna za 1000 grz. (PG 16, 352v-353); 1531 Jan Bieganowski duchowny sprzedaje swemu bratu Andrzejowi połowę połowy swych dóbr w S. i Sikorzynie za 1000 grz., zaś Andrzej zapisuje na tych dobrach po 800 zł posagu i wiana swej ż. Jadwidze c. Jana Chłapowskiego i Anny Bnińskiej (PG 16, 416v-417); 1532 Jan i Andrzej Bieganowscy →p. 2; 1533 Andrzej Bieganowski z S. (KoścZ 25, 197); 1553 Anna Bieganowska z S. i Sikorzyna, ż. Jana Popowskiego (PG 97, 209); 1555 taż Anna pozywa swych opiekunów Helenę, Łukasza i Adama Bieganowskich o S. i Sikorzyn (KoścG 10, 370v; PG 99 k. 74v, 94); 1556 taż Anna Bieganowska c. zm. Andrzeja, ż. Jana Popowskiego sprzedaje Mik. Ossowskiemu z Wilkowa 1/2 S., która przypadła po rodzicach jej i jej jedynej siostrze Helenie ż. Jerzego Przyborowskiego; Helena dokonuje sprzedaży w 1558 (PG 19 k. 347, 639v); 1566 Mik. Ossowski →p. 2; [Mik. Ossowski podsędek pozn., zm. 1575 (UDR I/2, 132)]; 1582 Stan. Ossowski syn zm. Mikołaja daje w działach swym braciom Mikołajowi, Andrzejowi i Piotrowi Ossowskim wsie Wilkowo Polskie, S., Kotusz w pow. kośc., Piotrowo i 1/4 Dachowic w pow. pozn. oraz dom na Piaskach w Poznaniu (WsG 7, 46).

1530 pobór od 3 ł. (ASK I 3, 135v); 1563 pobór od 2 1/2 ł. i karczmy dor. (ASK I 4, 208); 1581 pobór od 3 ł., 5 zagr., 2 rzem. i owczarza od 25 owiec (ŹD 89).

4. 1413 sołectwo →p. 3.

5. 1421, 1450 dobra plebana z Wilkowa →p. 3.

1 Michał ten w związku z sytuacją polityczną opuścił wtedy rodzinne strony (gdzie rządzili książęta głog.) i przeniósł się na północno-wschodnie kresy Wielkopolski, pod władzę ks. Władysława Łok., mianowany przez niego kaszt. konińskim i kwieciszewskim. Wraz z Michałem emigrowała też grupa sąsiadów, którzy świadczyli przy zawieranych przez niego transakcjach (Wielisław z →Darnowa, Jasiek z →Radomicka). Wyjaśnia to obecność Mikołaja z Ś. w odległym Kwieciszewie. Zob. BieniakWlkp. 158-159; J. Pakulski, Siły polityczno-społeczne w Wielkopolsce w pierwszej połowie XIV wieku, Toruń 1979, s. 35. Nie da się jednak wykluczyć pochodzenia Mikołaja z in. miejscowości. Nasuwa się zwłaszcza sugestia, że Snatow to Śniatowa w pow. łęcz. (ok. 12,5 km na SW o Łęczycy), ale dzieli ją jednak znaczna odległość od Kwieciszewa (ok. 55 km).

2 Ponieważ reg. zachował się w kalendarzu kl. w Przemęcie (przeniesionego tam w XV w. z Wielenia), wolno przypuszczać, że wspomn. w dok. zamiana polegała na tym, że kl. dał komuś Ś., a otrzymał w zamian Górsko. Górsko jest potem poświadczone jako własn. klasztorna.

3 Andrzej Bieganowski był wnukiem Mik. Grobskiego (po c. Małgorzacie), Katarzyna najpewniej siostrą tej Małgorzaty, a Stanisław synem Michała, brata Mik. Grobskiego. O powiązaniach tych →Siekowo (zwł. przyp. 12 i 15).