KOSTRZYN

1187-93 or. Costrinensis provincia (Wp. 1 nr 29; SŹ 9, 54). 1251 kop. 1494 Costrzin (Wp. 1 nr 296), 1257 or. Costrin (Wp. 1 nr 357), 1303 Kostrzina (Wp. 2 nr 878), 1398 Kostrzino (WR 1 nr 383), 1399 Costrzyno (Wp. 6 nr 371), Kostrzin (Lek. 2 nr 1329), 1406 Kosztrzyn (AS 1, 23), 1410 Costczino (Wp. 5 nr 167), 1411 Costrzino (Wp. 5 nr 181), a. 1418 or. Costrsen (Wp. 1 nr 104: SŹ 9. 56), 1420 Catzen! (Lites wyd. I, t. 3, 194-195), Costrzijn (Lites wyd. I, t. 2, 37), 1423 Costrzyn (LBP 151), 1426 Costryn (PZ 6, 15v), 1435 Kosterynne (AR nr 24), 1438 Cosczin (ACC 22, 52), 1477 Kostrzyn (AS 1, 231), 1493 Costrczyn (ACC 70, 39v), 1527 Cosztrzyn (AC 2 nr 1803), 1533 Costhrzin (ACC 108, 20), m. 19 km na E od Poznania.

1. 1251 n. civitas (Wp. 1 na 296), 1331 n. opidum (Lites wyd. II, t. 1, 98); 1257 n. par. własna (Wp. 1 nr 357), 1510 dek. Poznań (LBP 64); 1339 ziemia (districtus et territorium) pozn.1Określenie to oznacza niewątpliwie całą Wielkopolskę – wymienione bowiem, jako leżące „in districtu et territorio Poznaniensi”, są także miasta woj. kal.: Środa, Kłecko, Pobiedziska (Lites wyd. II, t. 1, 98), 1506 ziemia (terra) pozn. (MS 3 nr 2698), 1521, 1524 ziemia (terra) pozn. (RejWozów 478; CMP nr 150); 1508, 1534, 1563, 1564 pow. gnieźn. (ASK I 3, 3v; ASK I 5, 217; ASK I 12 k. 382, 534); 1530 woj. kal. (MS 4/1 nr 5451)2Na mapach Perthéesa i Gaula z końca XVIII w. K. występuje jednak w granicach woj. pozn. Wydaje się, że przynależność administracyjna K., leżącego na granicy województw, nie była ściśle określona. Zgodnie z zasadą przyjętą w Słowniku hasło K. umieszczamy zatem w tomie dot. woj. poznańskiego.

2. Granice: 1420 wymienieni sędziowie polubowni mają rozgraniczyć m. C. klarysek gnieźn. od wsi Paczkowo (PZ 6, 97v-98); proces o rozgraniczenie między m. C. a wsią Siekierki (PZ 6, 117v).

1442 zarośla we wsi Główna położone w stronę K. (Wp. 5 nr 692); 1448 Drzązgowo k. (circa) C. (LBP 274; CP 3 nr 165); 1459 pola we wsi Jasienie [par. Swarzędz] położone w stronę m. C. (ACC 41, 68 -68v); 1510 Paczkowo k. (circa) C. (LBP 25);

1513-16 staw między m. C. a wsią Stroniany [dziś Strumiany] → p. 4 wójtowie.

1534, 1554, 1559 m. K. graniczy ze wsią Czerleninko [obecnie Czerlejnko] (VG s. 495, 549-50, 581-82, 654); 1573 rozgraniczenie m. K. klarysek gnieźn. od wsi Trzek: kopiec węgielny dzieli Trzek, K. i Siekierki; kamień wkopany nad strużką Męcina stanowi kopiec węgielny między K., Trzekiem i Czerleninkiem (GG 43, 297v); 1575 pola we wsi Gowarzewo położone w stronę m. K. (PG 21, 592v-593v).

Drogi do K.: 1258 (fals. XIV w.3O dok. tym → Bielińska 263) droga Kostrzyńska (via Kostrynska) z Pobiedzisk (Wp. 1 nr 346); 1504 ze wsi Kluny [obecnie Klony, pow. pyzdr.] (PG 12 k. 290v, 291-29lv); 1568 z Gołutowa [obecnie Gułtowy, pow. pyzdr.]; droga Kostrzyńska [z Giecza?] rozgranicza wsie Siedlec i Sokolniki [pow. pyzdr.] (PG 115, 631v-633); 1616 z Czerlenina [obecnie Czerlejno] (M. Kostrzyn 9, 77v).

Topografia miasta: 1424 ogrody przy ul. Skokowej i Łaziennej (platea Balnei) → p. 4 wójtowie; 1485 mł. koński położony przy jez. na końcu ul. długiej Pobiedziskiej; ksieni klarysek gnieźn. odnawia Wojc. Pastewce przywilej na ten mł., który kupił on od Przecława za 100 grz. (K. Ney, Żywot bł. Jolanty i kronika klasztoru zakonnic Ś. Klary w Gnieźnie, Leszno-Gniezno 1843, s. 83); 1486 dom narożny w rynku z ogrodem → p. 3 mieszczanie; 1588 dom Mrzewczyński [tj. Mrzewczyńskiego?] w rynku (M. Kostrzyn 8, 10v); 1592 role należące do mieszczan na polu Kostrzyńskim [campus Costrzinensis] (M. Kostrzyn 9, 18); 1644 Rypin, ul. Garncarska (M. Kostrzyn 9, 216); 1777 ul. Poznańska za miastem → p. 5 szpital.

3. Własn. książęca, następnie kl. klarysek w Gnieźnie. 1251 Przemysł I ks. wlkp. lokuje m. K. na pr. niem. → p. 4; 1298 Władysław Łok. ks. wlkp. nadaje klasztorowi klar. w Gnieźnie m. C. wraz ze wsią [na prawie] pol. C. (cum alia Polonica villa ibidem adiacente, que eodem censetur nomine), z rolami, które niegdyś uprawiane były dla księżnych wlkp., z pr. patronatu kościoła (capella civitatis), ze wsią Wybiartowo [obecnie Libartowo] i źrebiem Duba (sors Dubonis), która to wieś i źreb należą do wspomn. kościoła, oraz ze wsiami Stroniany [obecnie Strumiany], Siedlec [pow. pyzdr.] i Grotkowice [pow. gnieźn., obecnie Grotkowo] (Wp. 2 nr 783), 1372 Elżbieta królowa pol. i węg. transumuje wspomn. dok. z 1298 (Wp. 3 nr 1666).

1399 Mik. Siekierka [z Siekierek?] toczy proces z Chwałem Gołanieckim [z Gołańczy, pow. kcyń.] o to, że jego ludzie spalili C. (Lek. 1 nr 3118).

1420 m. C. klarysek gnieźn. → p. 2; 1428 opatka [klarysek] gnieźn. jako właścicielka C. toczy proces [o co?] z Wacławem z Siekierek Wielkich (PZ 10, 73); 1433 król Władysław Jag. transumuje dok. królowej Elżbiety z 1372 (M. Kostrzyn I 1).

Podatki: 1458 m. K. ma dostarczyć 3 pieszych na wyprawę do Malborka (CMP nr 129); 1463-65 m. C. płaci cyzę w 11 ratach po: 5 grz., 3 grz. bez 8 gr, 2 1/2 grz. bez 3 gr, 4 grz. i 10 gr, 4 grz. bez 1 wiard., 3 grz. bez 8 gr, 3 grz., 3 grz., 2 1/2 grz. bez 3 gr, 9 wiard., 1 1/2 grz. bez 1 gr (M Poznań I 1854); 1498 król Jan Olbracht zwalnia mieszczan z C. od wszystkich podatków na okres 1 roku, z powodu zniszczeń dokonanych przez szlachtę idącą na wojnę (MS 2 nr 1258); 1508, 1534, 1563, 1564 [formularz poboru nie wypełniony] (ASK

1 3, 3v; ASK I 12, 382; ASK I 5, 217; ASK I 12, 534); 1513 z m. K. podatki mają być wybierane według ustalonej taksy (MS 4/1 nr 2088); 1521, 1524 m. C. ma obowiązek wysyłania wozów wojennych [liczby wozów nie podano] (RejWozów 478; CMP nr 150); 1530 m. C. zwolnione z podatków (exactio civilis) na 6 lat, a z czopowego na kwartał z powodu pożaru sprzed 2 lat (MS 4/1 nr 5451); 1654 m. K. ma 25 domów (M. Kostrzyn 9, 216).

Handel i rzemiosło: 1424-ok. 1550 jatki mięsne → niżej, mieszczanie, p. 4 i p. 5; 1477 bractwa rzeźnicze, krawieckie, szewskie, piekarskie, ubogich, kuśnierskie, garncarskie, płóciennicze → p. 4; 1486 mielcuch → mieszczanie; 1506 król Aleksander nadaje, na prośbę Jana Latalskiego prep. gnieźn., krak. i łęcz. oraz sekretarza król., klaryskom gnieźn. targowe z obydwu jarmarków, jakie odbywają się w C. w dni ś. Piotra w Okowach [1 VIII] i ś. Łukasza [18 X], od całej trzody i bydła (MS 3 nr 2698); 1513 w C. warzą piwo → p. 4 wójtowie.

1523 król Zygmunt St. na prośbę Jana Górskiego z Miłosławia archid. pozn., kan. krak. i pleb. w C., swego sekretarza, zatwierdza statut cechu szewców w C., który działa na mocy przywileju opatki klarysek gnieźn.; król zezwala szewcom z C. sprzedawać buty na targach i jarmarkach w C. i innych miastach (Cechy Kostrzyn 4); 1543 burmistrz i rajcy m. C. [→ p. 4] zaświadczają, że zm. Marcin komendarz kostrzyński zapisał cechowi szewców w C. sumę 8 grz., pod warunkiem, że starsi cechu nie będą uzyskiwali od tej sumy procentów lub innych zysków; gdyby warunek ten został złamany, wówczas wspomn. sumę przejąć mają burmistrz i rajcy i obrócić ją na pobożne uczynki (Cechy Kostrzyn 6); [poł. XVI w.] starsi cechu szewców → mieszczanie.

1592 słodownia wraz z rolą (M. Kostrzyn 9, 14v); 1644 mielcuch [słodownia] i „browarne domy” spłonęły w pożarze miasta (M. Kostrzyn 9, 216).

1645 ksieni klarysek gnieźn. potwierdza statut cechu garncarzy z powodu spalenia się starego statutu wydanego przez jej poprzedniczki (Cechy Kostrzyn 1).

Mieszczanie [sprawujący urzędy miejskie → p. 4]: 1375 Więcek (Wiączek), Mikołaj krawiec, Mac. Rogoż, Stan. Jeziorko, Jan Marzęta [mieszczanie z K.] (Wp. 6 nr 243); 1423 Michał zw. Dempta wygnany z 1/2 ł. w Siekierkach Małych przez dziedzica przenosi się do C. (LBP 51); 1426 Stefan włodarz z C. (PZ 9, 15v) 1428 Paweł Kwartnik, Wojc. Szepiolak, Mik. „Nozderca”, Piotr Ligęza z C. zostają zwolnieni od ekskomuniki, pod którą popadli z powodu niezapłacenia Wojciechowi pleb. w Mącznikach 2 grz. i 3 gr za kupione odeń zboże (ACC 11, 126v); 1432 Marcin kmieć ze Spławia przeprowadza dowód, iż opatka [klarysek] gnieźn. odebrała mu jatkę mięsną w K. (WR 1 nr 1545); 1442 mieszczanie z C. obłożeni interdyktem → p. 5 inny kler; 1447 Wojc. Kaczor, Piotr Schevad [lub Schebad] i Stan. Piątek [mieszczanie z K.] zobowiązują się zapłacić pleb. w C. 3 grz. bez 1 wiard. → p. 5 plebani; 1453 Małgorzata mieszczka (mulier) z C. toczy proces z Waszkiem kmieciem (laicus) z Wydzierzewic (ACC 34, 130); 1461 Wojciech z C.4Być może chodzi tu raczej o rodzinę mieszczan pozn. Kostrzyńskich (→ p. 6) daje Janowi budnikowi [z Poznania] 20 grz. tytułem posagu swej c. Katarzyny, ż. Jana; Jan zapisuje Katarzynie 40 grz. (AR nr 892); 1472 Wojc. Kruk z C. ojciec Jana altarysty w C. → p. 5 altarie; 1486 Piotr Żegota z ż. Anną mieszczanie z C. sprzedają za 12 grz. Jadwidze Olbrachtowej z Kościana mieszczce pozn. i jej ss., patronom altarii w kościele par. w Kościanie, 1 grz. czynszu dla wspomn. altarii, zapisanego na domu narożnym w rynku, 2 mielcuchach, ogrodzie za domem i drugim domu, który kupią od Wawrz. Fygnow (ACC 64, 89v); 1483 Wincenty ojciec Piotra kleryka prezentowanego na altarystę w C. → p. 5 altarie; 1493 Piotr z C. ma zapłacić Marcinowi kan. od Ś. Marii Magdaleny w Poznaniu 2 fl. węg. (ACC 70, 56); 1496 Katarzyna i Łucja c. zm. Stan. Czecha z C. toczą proces z Wawrzyńcem ze wsi Kowalskie [pow. gnieźn.] rzeźnikiem z Chwaliszewa; wspomn. siostry przedstawiają dok. wójta kostrz., lecz oficjał utrzymuje w mocy dok. burmistrza i rady, jaki przedstawił Wawrzyniec (ACC 73 k. 72, 8lv); 1500 Reska zbieg ze wsi Zielniki do C. (CP 111, lv); 1503 Wojciech z C.4Być może chodzi tu raczej o rodzinę mieszczan pozn. Kostrzyńskich (→ p. 6) i Maciej z Czerlenina krewni (propinqui) zm. Stanisława Gagatka [mieszcz. pozn.] (AR nr 1948); 1506 Maciejowi Bieniakowi z C.4Być może chodzi tu raczej o rodzinę mieszczan pozn. Kostrzyńskich (→ p. 6) zobowiązuje się Mac. Malder [mieszcz. pozn.] zapłacić 2 kopy i 6 grz. za kupione odeń futra (AR nr 2239); 1507 Stan. Godal z C. toczy proces z Elżbietą sołtyską ze wsi Glinka [Popowa, obecnie Glinka Duchowna], która domaga się od niego zapłacenia 1 fl. węg. zapisanego jej, w testamencie przez zm. Małg. Bankową z C. (ACC 84, 112v); 1513 Dorota ze Szczodrzykowa [k. Kórnika] ż. szl. Bernarda Węgierskiego [ze wsi Węgierskie w pow. pyzdr., k. K.] mieszczanina kostrz. (PG 14, 407); 1515 Stanisław malarz z C.5Now. 1, 120 dopuszcza możliwość identyfikowania tego Stanisława z innymi malarzami tego imienia czynnymi współcześnie w Wielkopolsce: Stan. Świetlikiem z Krakowa, Stanisławem z Kórnika i Stanisławem z Gniezna (ACC 91, 75v); 1521 Bernard z C. toczy proces z Marcinem altarystą z Kościana, który domaga się, by Bernard płacił czynsz, jaki zapisała [altarii] jego matka [Anna ż. Piotra Żegoty → wyżej], ponieważ zgodnie z pr. miejskim m. C. odziedziczył po matce wszystkie dobra; Bernard zgodził się niegdyś na przyjęcie sumy głównej, winien więc teraz zwrócić ją wraz z czynszem, którego dotąd nie uiszczał (ACC 96, 104v-105); 1535 opatrzny Piotr Płaczkowski [ze wsi Płaczki k. Środy pow. pyzdr.] mąż szl. Jadwigi Rusieckiej wd. po Janie Rusieckim [z Ruśca w pow. gnieźn.] (PG 16, 729); [ok. 1550] Jan Kujawa i Szymon starsi cechu szewców (Cechy Kostrzyn 5); 1559 Fabian Łopatka szewc z Czerlenina mieszka (manet) w C. (VG 656); 1561 Jakub Rysko, zm. Kasper z Lądku mieszczanie kostrz. (Cechy Kostrzyn 7); 1592 Grzegorz woziwoda (ductor aquae: M. Kostrzyn 9 k. 16, 18).

4. 1251 Przemysł I ks. wlkp. zezwala sołtysowi Hermanowi lokować m. C. na pr. niem., jakiego używają goście (hospites) książęcy w Rogoźnie; mieszkańcy otrzymują 3 lata wolnizny, potem zaś mają płacić księciu 1 wiard. srebra z łanu, a tytułem dzies. 3 miary (modica), po jednej pszenicy, żyta i owsa; od działek i każdego domu (de locis vero, de qualibet curia) mają płacić 1/2 sk. srebra; z dochodów sądowych książę ma otrzymywać 2/3, sołtys zaś 1/3; sołtys otrzymuje co ósmy łan; mieszkańcy uzyskują wszystkie prawa wolnych miast niem. i zwolnieni zostają od wszelkich powinności pr. pol. [citaciones omnes Polonici et exacciones] (Wp. 1 nr 296)6W innej kopii (MS 4/3 supl. nr 18 według MK 38, 159) dok. datowany jest na r. 1253; 1477 Kat. Zagajewska ksieni klarysek gnieźn. nadaje pr. magd. miastu K.; mieszczanie mają płacić po 1 grz. od każdego śladu, których jest 42 1/2, podworowe w wysokości 3 1/2 grz. oraz podatki od bractw: rzeźniczego, krawieckiego, szewskiego, piekarskiego, ubogich, kuśnierskiego, garncarskiego, płócienniczego i in.; 2 kopy czynszu z łaźni przeznaczone być mają na budowę ratusza i brukowanie ulic; mieszczanom nie wolno posiadać własnych łaźni ani utrzymywać balwierzy; łaziebnik w łaźni miejskiej ma pr. szynkować wino, miód i piwo; w mieście istnieć ma kuna dla karania mieszczan (K. Ney, Żywot bł. Jolanty i kronika klasztoru zakonnic Ś. Klary w Gnieźnie, Leszno-Gniezno 1843, s. 80-82).

1375-1525 wójtowie dziedziczni: 1375 Mirosław wójt [w K.] (Wp. 6 nr 243); 1395 Mikołaj wójt w C. (Lek. 2 nr 448).

1398-1424 szl. Spytek wójt w K. (Lek. 2 nr 1329; WR 1 nr 383, 725, 808; WR 2 nr 128): 1424 tenże otrzymuje od opatki klarysek gnieźn. 4 jatki rzeźnicze, 1 1/2 ogrodu przy ul. Skokowej (platea Scocowa), ogród przy ul. Łaziennej (platea Balnei); opatka potwierdza przywilej lokacyjny z 1251 (Wp. 5 nr 401; MS 4/3 supl. nr 584); 1424 tenże ma zapłacić 3 grz. kmieciowi z Sokolnik za niesłuszne pozwanie (PZ 7, 146).

1399-1435 szl. Domarat wójt w C.: 1399 czynsz 1 grz. [na dobrach] tegoż należny altarii Ś. Doroty w kat. pozn. (Wp. 6 nr 371); 1435 tenże sprzedaje Jarandowi 1/8 Krzestkowic [obecnie Krzeszkowice, pow. pozn.] za 40 grz. (PG 1, 91).

1441 Jarosław Bieganowski z ż. Przechną i Jan Rożnowski z ż. Małgorzatą sprzedają Mikołajowi z Blizanowa wikariuszowi kat. pozn. i altaryście altarii Wniebowzięcia NMP w kat. pozn. czynsz 10 grz. od sumy głównej 120 grz. na wójtostwie w K., oraz wsiach Grodziec [który?] i Rożnowo (AC 2 nr 1129; CP 14, 618); 1447 Jarosław Bieganowski toczy proces z rajcami m. C. o czynsz 2 grz. na wójtostwie w C., który sprzedał jego poprzednik wójt Domarat plebanowi z Tulec → p. 5 szpital.

1464 szl. Mik. Chybski [z Chyb k. Poznania?] wójt dziedz. w C. sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Anastazji wd. po Janie Cieciradzie z Chwałkowa [pow. pyzdr., par. Mądre] 4 grz. czynszu od sumy głównej 50 grz. na wójtostwie w C. oraz domach, polach, rolach i dochodach do niego należących (ACC 43. 110).

1486-1525 szl. Grzegorz Dąbrowski [z Dąbrowy pow. gnieźn.] wójt w K.: 1486 tenże kupuje z zastrz. pr. odkupu od Mikołaja i Wojciecha ze Szczytnik 4 ł. w Gablinie w pow. pyzdr. za 50 grz. (PG 10, 61 v); 1486 tenże oddaje swej ż. Dorocie wspomn. 4 ł. w Gablinie tytułem posagu (PG 10, 67v); 1490 tegoż kwitują wikariusze kat. pozn. z sumy 12 grz. i 1 grz. czynszu (ACC 67, 52); 1493 tenże → p. 5 plebani; 1497 tenże wójt w C. (ACC 74, 107); 1498 tenże wysyła zastępcę na wyprawę turecką z dóbr swej ż. Doroty w Gablinie (ExpBel. nr 472); 1500 tenże wuj Piotra Tarnowskiego z Tarnowa w pow. gnieźn. (PG 12, 129v); 1508 tenże kupuje z zastrz. pr. odkupu od Jana Noskowskiego 1/2 wsi Kołaczkowo w pow. gnieźn. za 80 grz., a od Macieja i Piotra Ździchowskich 1 ł. os. w Kołaczkowie za 20 grz. (PG 14 s. 3, 48); 1510 tenże sprzedaje Piotrowi Krzesińskiemu swą cz. Dąbrowy w pow. gnieźn. za 30 grz. (PG 14, 229); 1511 tenże wuj Małgorzaty z Sokolnik w pow. gnieźn. (PG 14, 250); 1513 tenże kupuje z zastrz. pr. odkupu od opatki klarysek gnieźn. staw między m. C. a wsią Stroniany w pow. gnieźn. za 40 grz.; opatka zastrzega sobie pr. pojenia bydła i trzody z C. i Stronian, czerpania wody na potrzeby warzenia piwa w C. (PG 14, 450); 1516 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu wspomn. staw Bartłomiejowi Kąkolewskiemu (PG 15, 102); 1517 Małgorzata c. tegoż, a ż. Andrzeja Tomickiego (PG 15, 171 v); 1525 na wniosek tegoż król Zygmunt St. potwierdza przywilej lokacyjny m. K. w zatwierdzeniu opatki klarysek gnieźn. z 1424 (MS 4/1 nr 4622).

1506 czynsz na wójtostwie w dyspozycji Wojc. Bylińskiego → p. 5 altarie; 1526 Dorota Komornicka opatka klarysek gnieźn. zapisuje wikariuszom kat. gnieźn. czynsz od sumy głównej 150 grz. na dobrach swego klasztoru w zamian za czynsz wykupiony z wójtostwa w C. (MS 4/2 nr 14470); [ok. 1550] łany wójtowskie → p. 5 plebani.

[poł. XVI w.] Jan wójt przysięgły (advocatus iuratus)7Prawdopodobnie chodzi tu o wójta z nominacji władz miejskich, działającego po przejęciu przez miasto praw wójtów dziedzicznych m. C. (Cechy Kostrzyn 5).

1561 Marcin szewc podwójci [viceadvocatus] (Cechy Kostrzyn 7).

1447-1561 burmistrzowie: 1447 Wawrzyniec (ACC 29, 184v); 1483 Stan. Panchirek (ACC 61, 104v-105); 1543 Piotr Skiera [→ też ławnicy] (Cechy Kostrzyn 6); [poł. XVI w.] Wojc. Mikołajewski (Cechy Kostrzyn 5); 1561 Michał Lissogora (Cechy Kostrzyn 7).

1447-1561 rajcy: 1447 Siechno (ACC 29, 184v); 1483 Piotr Jarnolt (ACC 61, 104); 1483 Jarosław (ACC 61, 104v-105); 1543 Grzegorz Przybyłek, Wojc. Kmoszek, Jan Guzek (Cechy Kostrzyn 6); [poł. XVI w.] Stan. Pachleta, Piotr Skiera, Jan Guzek (Cechy Kostrzyn 5); 1561 Piotr Skiera, Paweł krawiec, Stan. Pachleta (Cechy Kostrzyn 1).

[poł. XVI w.] Wojc. Koterba, Paweł krawiec, Paweł, Wojc. Pipala ławnicy (Cechy Kostrzyn 5).

1543 księga rezygnacji burmistrza i rady8Obecnie zachowane księgi miejskie obejmują wpisy sądów radzieckiego i ławniczego od r. 1581 (M. Kostrzyn 8-9). Księgi te pisane były początkowo w języku pol. i łacińskim, od ostatnich lat XVI w. zaś wyłącznie po łacinie (Cechy Kostrzyn 6); [poł. XVI w.] pieczęć m. C. (Cechy Kostrzyn 5).

5A. Kościół par.: 1218 kop. interpolowana 1417 rzekome nadanie dzies. z K. kościołowi Ś. Michała w Poznaniu należącemu do joannitów przez bpa pozn. Pawła (Wp. 1 nr 104)9W or. nie występował K., wzmiankowany jest tylko w części dok. będącą interpolacją (SŹ 9, 56).

Plebani: 1257 Mirost pleb. w C. (Wp. 1 nr 357).

1262 Piotr pleb. w C. (Wp. 1 nr 603); 1298 Władysław Łok. ks. wlkp. nadaje klaryskom gnieźn. pr. patronatu kościoła w C.; do kościoła należy wieś Wybiartowo i źreb Duba → p. 3.

1303 Wilhelm kan. rudzki i pleb. w K. (Wp. 2 nr 878); 1331 kościół w C. spalony przez Krzyżaków → p. 6.

1375 Jan pleb. w C. sprzedaje Miłkowi s. Andrzeja sołectwo w Wybiartowie wsi należącej do kościoła w C. (Wp. 6 nr 243).

1404 Wojciech pleb. w K. toczy proces z Przecławem z Gołutowa, który zajął w dobrach kościoła 2 krowy (AC 2 nr 940).

1417-18 proces w Kurii pap. o godność pleb. w K.: po śmierci plebana Wojc. Kiełbasy plebanem został Mik. Stuler (Stelar) z Poznania; dokonał on zamiany swego beneficjum z Bernardem z Grodziska wikariuszem kat. pozn. na jego wikariat; zamiana była jednak nieważna, gdyż Mikołaj nie uzyskał wymaganych święceń i choć był pleb. ponad rok nie miał już pr. do tej godności; o prowizję na plebana proszą papieża Paweł s. Klemensa z Lelowa [w Małopolsce] oraz Tomasz s. Stanisława z Lelowa wikariusz kat. krak., a także Maciej s. Piotra z Tarnowa pleb. we Wronczynie i altarysta w kat. gnieźn., który powołuje się na rezygnację z godności plebana w K. Bartłomieja Kiełbasy i Tomasza z Lelowa; dochody kościoła par. w K. określone na 17 lub 18 grz. (Bul. Pol. 4 nr 24, 35, 45, 226, 239, 348, 352).

1422-32 Bernard pleb. w C. (Wp. 5 nr 366): 1426 tenże toczy proces z sołtysami z Wybiartowa (ACC 9, 183); 1426 tenże toczy proces ze szl. Janem z Sokolnik [Gwiazdowskich, pow. gnieźn.] (ACC 9, 254); 1432 tenże zobowiązuje się dać 6000 cegieł dla kat. pozn. lub ich równowartość tytułem kary synodalnej nałożonej na niego (ACC 16, 203); 1435 tenże jako zm. opiekun Agnieszki siostry zm. Bartosza balwierza mieszcz. pozn. (AR nr 24).

1432 Sulisław pleb. w K. (SzPozn. 167).

1438-65 Mikołaj z Kanina (SzPozn. 167) pleb. w C. (ACC 22, 52): 1443 tenże toczy proces ze szl. Przechną z Lubosiny, która popadła pod ekskomunikę z powodu niepłacenia mesznego z ról sołeckich w Pościkowie [pow. gnieźn., obecnie Puszczykowo-Zaborze] (AC 2 nr 1159); 1447 temuż zobowiązują się zapłacić 3 grz. bez 1 wiard. Wojc. Kaczor, Piotr Schevad [lub Schebad] i Stan. Piątek [mieszczanie z K.] (ACC 29, 184v); 1453 tenże toczy proces z Mikołajem kościelnym (minister) w C.; kościelny domaga się zapłacenia 8 grz. za to, że pleb. go oddalił; pleb. stwierdza, że oddalił kościelnego z powodu licznych burd (scandala), które wszczynał w karczmie, gdzie pobił wielu ludzi (ACC 34, 127); 1459 temuż Jan Kosiarz z s. Wawrzyńcem [mieszczanie pozn.] zobowiązuje się płacić czynsz z domu na Piaskach [w Poznaniu] (AR nr 814); 1460 zapis dla tegoż [przez kogo?] 3 grz. czynszu na Pościkowie [obecnie Puszczykowo-Zaborze, pow. gnieźn.] i Sokolnikach (CP 14, 637); 1465 tenże oraz Mikołaj pleb. w Grodźcu [pow. kon., par. własna], wikariusze kat. pozn. fundują w kat. pozn. altarię Ś. Trójcy, NMP, ŚŚ. Andrzeja Apostoła, Mikołaja, Kosmy i Damiana, dając jej 11 grz. czynszu (CP 14 s. 637, 642).

1480-83 Mik. Gwiazdowski pleb. w C. (AC 2 nr 1400): 1482 tenże → altarie; 1482 temuż zapisuje Andrzej Bieganowski 1 2/3 fl. czynszu od sumy głównej 20 fl. na Bieganowie (ACC 60, 91); 1483 tenże → altarie; 1493 tenże toczy proces z Grzegorzem Dąbrowskim wójtem w C.; wójt wnosi o zwolnienie go od ekskomuniki, pełnomocnicy plebana stwierdzają jednak, że nie może być on uwolniony od kar, dopóki nie zapłaci dzies. i mesznego, które od dawna były płacone kościołowi w C.; wójt przedstawia dok. opatki klarysek gnieźn. dotyczący wójtostwa, wnosząc o uznanie ważności tego dok. i uwolnienie od pretensji plebana; pełnomocnik plebana wnosi o uznanie ważności ugody między plebanem a ojcem wójta wpisanej do akt konsystorza pozn. i zmuszenie wójta do płacenia dzies. i mesznego ze swych ról, zgodnie z tą ugodą; na kolejnej rozprawie wójt nie jest obecny i pełnomocnik plebana wnosi o ponowne obłożenie go ekskomuniką, od której zwolniono go na czas procesu (ACC 70 k. 39v, 47, 51).

1498 Mik. Przebrodzki [Przeborowski ?] pleb. (curatus) w C. (ExpBel. 265).

1506 Stan. Siejuski kleryk diec. gnieźn. [→ altarysta w K.] prezentowany przez opatkę klarysek gnieźn. na pleb. w C. po śmierci Mik. Przeborowskiego, zrzeka się swych pr. na rzecz Jana Latalskiego prep. gnieźn. [późniejszego abpa gnieźn.]; na rzecz tegoż Jana zrzeka się swych pr. do kościoła w C. także Mik. Kotwicz archid. i oficjał pozn., w zamian za co Jan Latalski zrzeka się na rzecz wspomn. Mikołaja altarii w Pyzdrach i Pobiedziskach (AE IV 44v-45); 1507 Jan Latalski prep. gnieźn., krak., łęcz. i pleb. w C. zrzeka się swych pr. do

kościoła par. w C. na rzecz Stan. Latalskiego kleryka posiadającego niższe święcenia; Stanisław przedstawia dok. prezenty na pleb. w C. wydany przez opatkę klarysek gnieźn. (ACC 84, 119); 1507 Błażej komendarz i Wojc. Skierka witryk kościoła par. w C. zawierają umowę ze Stan. Skórką malarzem z Poznania, który ma do najbliższego święta Nawrócenia ś. Pawła [25 I] namalować obrazy przedstawiające Ś. Krzyż i ś. Longina (ACC 84, 171); 1508 Stan. Latalski pleb. w C. wydzierżawia Piotrowi altaryście w C. dochody kościoła par. w C. na trzy lata, za 44 grz. w pierwszym roku, 47 grz. w drugim roku i tyleż w trzecim (ACC 85, 75v); 1510 Stan. Latalski pleb. w C. kwituje Piotra arendarza [kościoła] w C. z dzierżawy za minione 2 lata (ACC 87, 17).

1511 Jan Konarski kan. krak. i pleb. w C. zrzeka się swych pr. do kościoła par. w C; opatka klarysek gnieźn. prezentuje na pleb. Marcina z Grodziska wikariusza kat. pozn. (AE V 20 -21v).

1523 Jan Górski archid. pozn., kan. krak., pleb. w C. i sekretarz król.10O jego karierze → SŹ 3, 167 → p. 3 rzemiosło i handel.

1533 proces o pr. patronatu kościoła par. S. Piotra w Okowach w C. po śmierci Jana Górskiego archid. pozn. [i pleb. w K.]; opatka klarysek gnieźn. prezentuje Samuela Maciejowskiego kan. gnieźn., krak. i sandomierskiego; z drugiej strony Stefan Zdzarowski [prezentowany przez kogo?] dowodzi, że o pr. patronatu kościoła w C. toczy się proces przez abpem gnieźn.; oficjał instytuuje na pleb. w C. Maciejowskiego11Maciejowski był pleb. w K. do 1536; 1539 został podkanclerzym koronnym, następnie 1547 kanclerzem wielkim, wreszcie 1545 bpem krak.; zm. 1550 (PSB 19, 64-69) (ACC 108, 20v-21).

1543 zm. Marcin komendarz kostrz. → p. 3 handel i rzemiosło.

1534, 1554, 1559 Wybiartowo wieś plebana w K. (VG s. 495, 581-82, 654); [ok. 1550] uposażenie pleb. w C.: 2 ł., własna wieś Wybiartowo, jatka mięsna w C.; dzies. snopowa w Stronianach i Sokolnikach; w C. dzies.: 1 wiard. i 2 miary zboża, pszenicy i owsa, z każdego łanu tak mieszczańskiego, jak wójtowskiego; do par. należą wsie: Wybiartowo, Stroniany, Jady, Tarnowo, Jagodno, Gwiazdowo i Pościkowo (LBP 64); 1580 do par. w K. należą Stroniany i Wybiartowo (ŹD 15).

1638/39 kościół par. w K. pod wezwaniem ŚŚ. Piotra i Pawła, zbudowany z cegły i pokryty marnymi dachówkami (tegalis futilibus), dzwonnica częściowo murowana, częściowo drewniana, ma 2 dzwony; cmentarz otoczony ogrodzeniem, częściowo murowanym; metryki chrztów i małżeństw prowadzone są niestarannie; w kościele jest pięć ołtarzy: główny ŚŚ. Piotra i Pawła, Ś. Anny na lewej ścianie nawy głównej, Wniebowzięcia NMP, Nawiedzenia NMP z ołtarzem przenośnym, oraz piąty bez uposażenia posiadający wizerunek Ś. Krzyża (AV 9, 12-13v).

Altarie w kościele par.: 1448 altaria → inny kler; 1467 Jan altarysta w K. toczy proces z Zawiszą z Mileszynej Górki [pow. pyzdr., obecnie Targowa Górka] i jego bratankami ss. zm. Boguchwała brata Zawiszy, w sprawie fundacji altarii w K. i należnych jej czynszów zgodnie z dok. bpa pozn. Andrzeja [Bnińskiego]; strony godzą się na wyrok sędziów polubownych, którzy wyrokują, iż Zawisza z bratankami ma nie przeszkadzać w erekcji altarii, ma płacić jej czynsz zgodnie z istniejącym w tej sprawie dok. oraz zapłacić ma 1 1/2 grz. tytułem zaległych czynszów (Kor.Pral. 3, 233-234).

1472 Jan s. Wojc. Kruka z C. altarysta altarii Ofiarowania NMP, ŚŚ. Michała, Mikołaja i Barbary w C. zrzeka się pr. do tej altarii i na następcę prezentuje Wojciecha z C. (ACC 52, 19).

1482 mgr Mik. Czepel licencjat dekretów, kan. średzki zrzeka się pr. do altarii [Nawiedzenia NMP] w C. na rzecz Piotra s. Baltazara z Poznania; Mikołaj pleb. w C. i inni dziedzice z Gwiazdowa prezentują Piotra na altarystę (ACC 60, 112); 1483 sprawa o pr. patronatu altarii Nawiedzenia NMP, ŚŚ. Andrzeja i Mikołaja w kościele par. w C. po śmierci altarysty Piotra s. Baltazara kuśnierza z Poznania; burmistrz i rajcy [m. K.] prezentują na altarystę Piotra s. Wincentego z C; Mik. Gwiazdowski pleb. w C. prezentuje natomiast Stan. Gwiazdowskiego (ACC 61 k. 104, 104v-105, 107, 108, 109, 115v, 116v, 117v).

1489 Jan Kraska archid. uniejowski, kan. gnieźn. i krak. oraz altarysta altarii [Ofiarowania?] NMP w C. zrzeka się pr. do tej altarii; Wojc. Kostrzynek wikariusz kat. pozn. wraz z siostrą Barbarą Długą z Pyzdr prezentują na altarystę Jana Latalskiego (ACC 66, 195v); 1489 Jan Latalski altarysta w C. [później pleb. w K. i abp gnieźn.] (ACC 66, 237).

1493-1500 Wojciech altarysta w K.: 1492 tenże pleb. w Rychwale kupuje z zastrz. pr. odkupu od Jana Górskiego dz. w Krzyżownikach 4 fl. czynszu od sumy głównej 50 fl. węg. (PG 10, 181v); 1495 tenże kupuje z zastrz. pr. odkupu od Małgorzaty ż. Łukasza Jarochowskiego 4 fl. węg. czynszu na wsi Kopaszyce w pow. pyzdr. za 50 fl. węg. (PG 7, 73v); 1497 tenże kupuje z zastrz. pr. odkupu dla swej altarii, za zgodą jej patronów burmistrza i rajców m. C., od Marcina Komornickiego [z Komornik par. Tulce] dz. w Garbach 1 grz. czynszu na wsi Garby za 12 grz. (ACC 74, 74v); 1500 tenże [?] pleb. we wsi Grodzisko [obecnie Grodziszczko, pow. pyzdr. k. Środy] kupuje dla altarii w C. z zastrz. pr. odkupu od Andrzeja Dzierznickiego 1 grz. czynszu na wsi Dzierznica, przeniesionego tu ze wsi Garby (PG 12, 122).

1496-98 Stan. Gwiazdowski altarysta [altarii Nawiedzenia NMP] w K.: 1496 temuż zobowiązuje się zapłacić 9 grz. Wojciech Sirniak (Szyrnyak) z Siekierek (ACC 73, 111v); 1497 tenże dz. w Sokolnikach w pow. gnieźn. posyła zastępcę na wyprawę wołoską (ExpBel. 359); 1497 tenże prep. [altarii] w C. brat Mac. Gwiazdowskiego (ACC 74, 107v); 1498 tenże toczy proces z Andrzejem Gowarzewskim i Wojc. Siekiereckim; popadli oni pod ekskomunikę z powodu [niepłacenia] czynszów; w związku z obecną wyprawą wojenną na Turków proszą oni oficjała pozn. o zwolnienie od ekskomuniki i zobowiązują się po powrocie z wojny zadośćuczynić altaryście za szkody (AC 2 nr 1533).

1506-10 Stan. Siejuski altarysta [altarii Nawiedzenia NMP] w K.: 1506 tenże pleb. w Grabienicach [pow. kon.] toczy proces z Dorotą Sirniaczką (Szyrnaczka) Siekierecką wd. po Wojc. Sirniaku Siekiereckim o 9 grz., które wspomn. Wojciech zapisał altarii w C.; Dorota twierdzi, że zapłaciła już 9 wiard., a resztę ma zapłacić zgodnie z ugodą zapośredniczoną przez Mik. Kotwicza archid. [pozn.]; oficjał wyrokuje, że Dorota ma zapłacić resztę wspomn. sumy (ACC 83, 91); 1506 tenże prep. [altarii] w kościele Ś. Piotra w C. kupuje z zastrz. pr. odkupu od Wojc. Bylińskiego 3 wiard. czynszu, który przeniesiony zostaje z wójtostwa w C. na wieś Bylin (ACC 83, 91v-92; PG 13, 91v-92); 1510 tenże → niżej.

1508-11 Piotr altarysta [altarii, którą 1493-1500 zajmował Wojciech] w K.: 1508 tenże wydzierżawia dochody kościoła par. w C. → plebani; 1510 tenże → niżej; 1511 tenże toczy proces z Mik. Kopaskim, który przeprowadza dowód, iż Kopaszyce są wsią opust. (DepTest. 4, 198); 1517 temuż Jan Dzierznicki zapisuje 3 grz. czynszu na Dzierznicy i Mileszynej Górce (PG 15, 115).

1510 altaryści w C.: Piotr, Wojciech [z] Łekna, Stan. Siejuski – formularz nie wypełniony (LBP 213).

1533 Jakub altarysta w C. toczy proces z Wojc. Komornickim [z Komornik par. Tulce] altarysta [w K.?] (ACC 108, 20); 1543 Jakub i Wawrzyniec altaryści w C. (Cechy Kostrzyn 6).

1638/39 altarie w kościele par. w K.: Ś. Anny, przy której istnieje bractwo Ś. Anny12Bractwo ś. Anny wspomn. jest już 1611 (M. Kostrzyn 8, 197v); Wniebowzięcia NMP; Nawiedzenia NMP, której pr. patronatu posiada prep. szpitala Ś. Ducha; do altarii tej przyłączony jest ołtarz przenośny (portatile), którego pr. patronatu posiadają burmistrz i rajcy m. K. (AV 9, 13).

Inny kler: 1397 Andrzej kapelan w C.(WR 1 nr 332); 1409 Maciej gracjalista w C. (BJ 8057 IV, 139); 1426 Piotr Nabrzuch wikary w C. pozwany przez Jakuba wikarego w Wierzenicy o to, że ranił go w tym roku po Wielkanocy w K. i ma zapłacić w związku z tym 10 grz. (ACC 9, 175v); 1427 Jan wikary w C. ma zeznawać w procesie szl. Piotra z Tarnowa z Mikołajem kmieciem z Iwna, że opatrywał Piotra sakramentami Św. [divinis] (WR 4 nr 994); 1428 Stefan kapłan (presbiter) w C. toczy proces z Tomisławem z Siekierek Wielkich o 2 grz., które Tomisław miał dać Stefanowi (ACC 11, 33); 1442 proces o zabójstwo Jana kleryka w C.; z powodu starań, jakie czynią mieszczanie z C. na rzecz śledztwa, zawieszony zostaje na przeciąg 1 miesiąca interdykt nałożony na miasto z powodu tego zabójstwa; w czasie tym mieszczanie winni znaleźć i przedstawić oficjałowi pozn. winowajcę (AC 2 nr 1139); 1448 Wawrzyniec s. Ziemaka (Zemak) kapłan (presbiter) w C. otrzymuje od Przecława z Gwiazdowa zapis 1 1/2 grz. czynszu pod warunkiem, że Wawrzyniec otrzyma prepozyturę szpitala lub altarię [w K.]; gdyby to nie nastąpiło, zapis traci ważność (ACC 30, 70); 1470 Maciej gracjalista w C. toczy proces z Maciejem pleb. w Kiekrzu i domaga się od niego 1 kopy za książkę kazań o świętych (liber sermonum dupplicum de sanctis) lub zwrot książki, którą sprzedał plebanowi przed 10 lub więcej laty; pleb. składa przysięgę, że zapłacił już za książkę i uwalnia się od zarzutów (ACC 50, 55v).

5B. Szpital: 1447 burmistrz i rajca m. C. toczą proces z Jarosławem Bieganowskim o 24 grz., które zm. Jakub Strzyżkowic pleb. w Tulcach zapisał w testamencie na rzecz założenia szpitala w C. i za którą to sumę Jakub kupił czynsz 2 grz. od wójta w C. Domarata, po którym objął wójtostwo Jarosław; strony godzą się na rozjemców, którzy wyrokują, że Jarosław ma albo zapłacić 24 grz. albo płacić 2 grz. rocznego czynszu z wójtostwa burmistrzowi i rajcom w C. (ACC 29, 184v); 1448 prepozytura szpitala → wyżej, inny kler.

1602 opiekunami szpitala są burmistrz i rada m. K.; kościół szpitalny Ś. Ducha (M. Kostrzyn 8, 128); 1638/39 kaplica Ś. Ducha i szpital: kościół zbudowany z drewna, pr. patronatu przysługuje plebanowi, burmistrzowi i rajcom; w kościele są dwa ołtarze; dom szpitalny położony jest po przeciwnej stronie ulicy (AV 9, 14-14v); 1777 szpital Ś. Ducha za miastem przy ul. Poznańskiej; kościół szpitalny pod wezwaniem ŚŚ. Andrzeja i Mikołaja, zbudowany z drewna13W protokole wizytacji zapisano na podstawie niepewnych informacji mieszkańców K. (non constat pro certo), że szpital i kaplice ufundowali bracia Sołtysiakowie (AV 3l, 37). Nie wiadomo, czy fundacja Sołtysiaków stanęła w tym samym miejscu, co dawny szpital. Na ciągłość instytucjonalną wskazuje fakt, że pr. patronatu w 1777 wciąż przysługiwało plebanowi i władzom miasta (AV 31, 37v). Kozierowski (SzPozn. 167) niesłusznie rozróżnia kościół szpitalny od kościoła ŚŚ. Andrzeja i Mikołaja (AV 31, 36).

6. 1331 m. C. spalone wraz z kościołem przez Krzyżaków (Lites wyd. II, t. 1, 322).

1382-1511 rodzina Kostrzyńskich mieszczanie pozn. [→ przyp. 4]: 1380-1411 Peczko, Piotr z C. (Lek. 1 nr 102, 159; SBP 76 nr 163), s. Przeczka (Wp. 4 nr 2072), rajca pozn. 1380, 1382, 1388-1389 (SBP 440); 1399-1408 Katarzyna (Lek. 1 nr 3034; SBP 64 nr 104); 1399 Kostrzyńska (Lek. 1 nr 3054); 1408 Piotr wikary kat. pozn. (Wp. 1 nr 626); 1430 Kostrzyńska (SBP 189 nr 532); [ok. 1430] Piotr (AR nr 1165); 1453 Barbara c. Jana z C. (M. Poznań I 294, 75v); 1457 Wojciech s. Jakuba Kostrzyńskiego ze Środy student w Krakowie (AS 1, 151); 1459 Jan Kostrzyński opiekun dzieci zm. Marcina Kostrzyńskiego (M. Poznań I 294, 160); 1511 Jan kan. pozn. (AC 2 nr 1660).

1390 Maciej s. Wojciecha zwany Człowiek (Homo) z C. kleryk (Bul. Pol. 3 nr 182).

1410-14 Wojciech, Albryk z C. kan. pozn. (Wp. 5 nr 167, 168, 169, 181, 228).

1461 Maciej z C. komendarz [kościoła] w Koninie (AC 2 nr 580); 1480 tenże [?] wikariusz kat. pozn. (AC 2 nr 1400).

1481 Wojciech z C. wikariusz kat. pozn. (CP 3 nr 59, 60, 62).

1527 duchowny Marcin z C. (AC 2 nr 1803).

1406-1538 studenci z K. w Krakowie: 1406 Jakub s. Piotra (AS 1, 23); 1430 Mikołaj s. Jana (AS 1, 75); 1458 Adam s. Mikołaja (AS 1, 153); 1477 Jakub s. Macieja (AS 1, 231); 1487 Jan s. Andrzeja (AS 1, 280); 1517 Andrzej s. Marcina (AS 2, 176); 1524 Stanisław s. Stanisława (AS 2, 225); 1535 Marcin s. Grzegorza (AS 2, 277); 1538 Jan s. Macieja (AS 2, 288).

1500 kostrzyńska miara objętości zboża (CP 111, 5); 1502 Pohan, Piotr Węgierski i Jan Dzieweczka dzielili w C. zrabowane sukno (SBP 329); 1503 sejmik szlachty obu województw wlkp. w K. (AA 176).

7. AC 1 nr 2744; SzPozn. 166-67; Münch s. 87, 89, 165, tabl. XXVIII.

8. Kościół par. wzniesiony w XVI w. w stylu późnogotyckim, zniekształcony restauracją z XVII i przebudową z XVIII w. (KZSz. 5, zesz. 24, s. 11-12).

Uwaga: z cytowanego w haśle dok. z 1298 (→ p. 3) wynika, że w K. po lokacji miasta na pr. niem. pozostała także osada wiejska na pr. pol. zwana „polską wsią”. Osada ta nie jest jednak nigdy później wzmiankowana, zapewne więc bardzo prędko zanikła, wchłonięta przez miasto.

1 Określenie to oznacza niewątpliwie całą Wielkopolskę – wymienione bowiem, jako leżące „in districtu et territorio Poznaniensi”, są także miasta woj. kal.: Środa, Kłecko, Pobiedziska.

2 Na mapach Perthéesa i Gaula z końca XVIII w. K. występuje jednak w granicach woj. pozn. Wydaje się, że przynależność administracyjna K., leżącego na granicy województw, nie była ściśle określona. Zgodnie z zasadą przyjętą w Słowniku hasło K. umieszczamy zatem w tomie dot. woj. poznańskiego.

3 O dok. tym → Bielińska 263.

4 Być może chodzi tu raczej o rodzinę mieszczan pozn. Kostrzyńskich (→ p. 6).

5 Now. 1, 120 dopuszcza możliwość identyfikowania tego Stanisława z innymi malarzami tego imienia czynnymi współcześnie w Wielkopolsce: Stan. Świetlikiem z Krakowa, Stanisławem z Kórnika i Stanisławem z Gniezna.

6 W innej kopii (MS 4/3 supl. nr 18 według MK 38, 159) dok. datowany jest na r. 1253.

7 Prawdopodobnie chodzi tu o wójta z nominacji władz miejskich, działającego po przejęciu przez miasto praw wójtów dziedzicznych.

8 Obecnie zachowane księgi miejskie obejmują wpisy sądów radzieckiego i ławniczego od r. 1581 (M. Kostrzyn 8-9). Księgi te pisane były początkowo w języku pol. i łacińskim, od ostatnich lat XVI w. zaś wyłącznie po łacinie.

9 W or. nie występował K., wzmiankowany jest tylko w części dok. będącą interpolacją (SŹ 9, 56).

10 O jego karierze → SŹ 3, 167.

11 Maciejowski był pleb. w K. do 1536; 1539 został podkanclerzym koronnym, następnie 1547 kanclerzem wielkim, wreszcie 1545 bpem krak.; zm. 1550 (PSB 19, 64-69).

12 Bractwo ś. Anny wspomn. jest już 1611 (M. Kostrzyn 8, 197v).

13 W protokole wizytacji zapisano na podstawie niepewnych informacji mieszkańców K. (non constat pro certo), że szpital i kaplice ufundowali bracia Sołtysiakowie (AV 3l, 37). Nie wiadomo, czy fundacja Sołtysiaków stanęła w tym samym miejscu, co dawny szpital. Na ciągłość instytucjonalną wskazuje fakt, że pr. patronatu w 1777 wciąż przysługiwało plebanowi i władzom miasta (AV 31, 37v). Kozierowski (SzPozn. 167) niesłusznie rozróżnia kościół szpitalny od kościoła ŚŚ. Andrzeja i Mikołaja.