SKRZETUSZ

1405 or. Skretusze (KP nr 2293), 1405 Skrzatusze (PZ 5, 6v), 1406 Skrzetusz (Wp. 11 nr 1853), 1406 Scrzetuszewicze (K 5, 302), 1408 Scrzatuszewo (ACC 2, 99), 1411 Scrzetuszicze (PZ 3, 157), 1413 Krczotusze¹K 3, 204, ma błędne lekcje: 1405 Skrzetusse, 1411 Skrzetussicze, 1413 Krzetusche (PZ 4, 2), 1413 Skrzethusze (PZ 3, 209), 1416 Skrzatusz (PZ 4, 166), 1417 Skrzethusz (PG 119, 123), 1417 Skrzatusse (PZ 5, 6v), 1417 Skrzatus (PZ 5, 12v), 1420 Skratus (WR 1 nr 988), 1421 Skatus! (WR 1 nr 1096), 1422 Scrzathusz, 1423 Scrathusz (WR 1 nr 1121, 1158), 1425 Maior Skrzatus (PZ 8, 47), 1429 Scrzatusche (K 3, 204), 1438 Skrzethusche (PG 1, druga foliacja 89v), 1440 utraque Scrzathusz (ACC 23, 137), 1458 Magna Skrzatuss (ACC 38, 162v), 1464 Magna Scrzethusz (PZ 18, 41), 1499 Srzetusz! (CP 32, 179), 1501 Szkrzethusch (AS 2, 67), 1508 Sczrethusch (ASK I 3, 16v), 3,5 km na NW od Ryczywołu, 18 km na SE od Czarnkowa.

1. 1427 n. pow. pozn. (PZ 9, 63); 1426 [zapewne] par. Ludomy²Kościół par. w Ryczywole powstał prawdop. dopiero po lokacji tego miasta w pierwszej połowie XV w. O tym, że wcześniej S. należał zapewne do par. Ludomy świadczą spory o dzies. z obu wsi S. toczone w XV w. między plebanami z Ludom i z Ryczywołu → p. 5; w 1426 o chorobie Marcina Stopy z S. (→ p. 3Aa) miał zaświadczyć wikariusz z Ludom (PZ 8, 86v), później [ok. połowy XV w.?] prawdop. par. Ryczywół → p. 5.

2. 1406 sołtys w → Krężołach otrzymuje na mocy przyw. sołeckiego m. in. ostrów pod S. [tzn. przy gran. z S.] (Wp. 11 nr 1853).

1417 dziedzina → Siedliska w S. → p. 3Ab; 1507-59 cz. zw. Siedliska (1556 – folw., 1559 – Półsiedlisk), w M.S. → p. 3Ah, → p. 3B.

1426 Niemierza z Kiszewa ma dokonać rozgraniczenia z dziedzicami S. [→ p. 3Ab]; na to rozgraniczenie ma być wezwanych 12 kmieci z sąsiednich wsi (ville extranee), po 6 z każdej wsi; mają oni złożyć zeznania o przynależności poszczególnych gruntów do rozgraniczanych posiadłości (PZ 8, 93).

1472 proces o rozgraniczenie między wsią Krężoły i m. Ryczywół Mik. Objezierskiego scholastyka łęcz. a wsiami S. i S. Mały, poszczególni dziedzice tych wsi → p. 3Ab (PG 57, 136v).

1491-1552 części w S.: 1491 Jirzmanowska → p. 3Aa: Jirzman, → p. 3Af, → p. 3Ag; 1518, 1552 Pipińska (i 1563 Papińska?) → p. 3Aa: Jan Pipa, → p. 3Aj, → p. 3Ae; 1519 części Kuszewska i Tochowska → p. 3Ah.

1513 gran. wsi S. Mały z Przybychowem, które nal. do braci Macieja i Sędziwoja Czarnkowskich; gran. ta biegnie od kopca narożnego stojącego przy wielkiej drodze z Ryczywołu do Czarnkowa (który dzieli obie wsie S. z Przybychowem), przechodzi przez olszynę zw. Krzewie i dochodzi do narożnika wsi S. Mały, Przybychowo i Gębice; w rozgraniczeniu biorą udział Skrzetuscy: Jan Mikosz [→ p. 3Ad], Mik. Andrych [→ p. 3Ah], Jerzy [→ p. 3Aa] i Maciej syn zm. Wincentego [→ p. 3Af] (PZ 28 k. 19, 36v).

1519-47 dwory w S.: 1519 zabudowania w posiadaniu ss. Andrzeja → p. 3Ah; 1524 dwór Stan. Wietrzycha Skrzetuskiego → p. 3Am; 1528 w spuściźnie po Jerzym Skrzetuskim znajduje się 1/2 dworu → p. 3Ah; 1547 dwór Wietrzychów Skrzetuskich w M.S. → p. 3Am.

1570 rozgraniczenie wsi M.S. z m. Ryczywół i z wsią Krężoły, która nal. do Piotra Czarnkowskiego kaszt. pozn.; w postępowaniu gran. biorą udział dziedzice M.S. → p. 3Ab; wspomn. gran. biegnie od kopca narożnego m. Ryczywół i obu wsi S. przez lasek zw. Borek i lasek Ostrów przyległy do wzgórza Jaźwia [Góra], przez błoto i przez miejsce zw. Przyrowie; następnie gran. przecina drogę z obu wsi S. do Ryczywołu, a potem wielką drogę z S. do Gorzewa i Poznania, dalej biegnie przez „ług alias błocko” i przez las Lusiniec do wielkiego lasu i kopców narożnych, które dzielą wsie Połajewo, Krężoły i S.M. w miejscu zw. Szubianka (PWc. 3, 189-190).

1571 bracia Jakuszowie Skrzetuscy [→ p. 3Al] pozywają Marcina Skrzetuskiego [Czoltę, → p. 3Ae] o to, że niemałą cz. wspólnego lasu Miedza wyciął i wykarczował, chcąc ten teren przyłączyć do swojej cz. [w S.]; powodowie oceniają szkodę na 1000 grz. (PZ 36, 691).

3. Własn. szlach. [W S. i S. Małym mieszkała liczna drobna szlachta, → p. 3A, niewielkie części w obu wsiach należały do bogatszej szlachty z sąsiedztwa (Kiszewscy, Objezierscy, w końcu Czarnkowscy) → p. 3B; niektóre informacje dotyczą obu wsi S. → p. 3C].

3A. Skrzetuscy –drobna szlachta.

[S. i S. Mały (jako dwie odrębne wsie zaczęto je rozróżniać po 1420) zamieszkane były przez bardzo liczną drobną szlachtę. Przytaczamy poniżej wszystkie znane nam zapiski dot. S. oraz S. Małego, gdyż licznie rozrodzeni dziedzice tych wsi posiadali często role w obu wsiach, między sobą żenili się oraz zawierali różne transakcje. Zapewne tylko niektórzy przedstawiciele tej szlachty trafili przed oblicze sądów szlacheckich i ich imiona uwieczniono w zapiskach sądowych. Ogółem z obu wsi S. znamy z XV i XVI w. (do ok. 1580) ponad 150 mężczyzn. Identyfikacja posiadaczy części w obu wsiach oraz ustalenie ich powiązań rodzinnych i majątkowych nastręcza sporo trudności.

Oprócz zapisek o pojedynczych osobach zdarzają się też wpisy, w których zanotowano, że przed sądem stawały większe grupy posiadaczy części w obu wsiach S. o niejasnym pokrewieństwie (→ p. 3Ab). Od schyłku XV w. udało się powiązać niektóre z tych osób w kilkupokoleniowe grupy rodzinne, niektóre o charakterystycznych przezwiskach (→ p. 3Ac – 3An). Obfitość materiału źródłowego skłoniła nas do nieco odmiennego układu materiału w p. 3Aa, gdzie zestawiamy Skrzetuskich (pojedyncze osoby – większość z XV w.) w układzie alfabetycznym wg imion.]

[Układ p. 3A: 3Aa. Osoby występujące w S. i w S. Małym w XV i XVI w. – układ alfabetyczny wg imion; 3Ab. Skrzetuscy z S. i S. Małego występujący w XV i XVI w. grupowo w sądach; 3Ac. Boguszowie Skrzetuscy (1472-1529); 3Ad. Mikoszowie Skrzetuscy z S. Małego (1480, 1509-70); 3Ae. Czoltowie Skrzetuscy z S. (1480, 1524-80); 3Af. Synowie Wincentego z S. Małego (1491-1516); 3Ag. Jan Pietryka i jego syn z S. (1491-1534); 3Ah. Potomstwo Andrzeja z S. Małego (1501-77); 3Ai. Legieniowie [Łęgieniowie?] Skrzetuscy z. S. (a 1509-70); 3Aj. Wielżyńscy w obu wsiach S.(1517-41); 3Ak. Papieszowie [Papieżowie?] Skrzetuscy (1517-70); 3Al. Jakuszowie Skrzetuscy z S. Małego (1510-80); 3Am. Wietrzychowie Skrzetuscy z S. (1524-80); 3An. Bździelowie Skrzetuscy z S. (1525-80).]

3Aa. Osoby występujące w S. i w S. Małym w XV i XVI w. – układ alfabetyczny wg imion.

1469 Agnieszka wd. po Marcinie woźnym [gnieźn.] ze wsi Kamieniec [pow. gnieźn., k. Kłecka], Stanisława Andrzejowa Lubowska i Świętosława Andrzejowa Zaszkowska [prawdop. z Zaszkowic k. Gołańczy w pow. kcyn.], siostry rodz. niedz. [Skrzetuskie?] z S. Małego, sprzedają Wincentemu z S. część S. Małego za 27 grz.; siostry dziedziczą po swym zm. bracie rodz. Wawrzyńcu (PG 8, 16).

1483 Agnieszka [Skrzetuska] c. Andrzeja Jirzmana [wnuczka Jirzmana z 1426?] sprzedaje za 22 grz. swemu stryjowi Janowi Skrzetuskiemu cz. M.S., odziedziczoną po zm. siostrze Katarzynie (PG 9, 172v).

1495 Agnieszka Skrzetuska c. zm. Janika [Skrzetuskiego] z S. oraz [wnuki Janika] Wojciech (po zm. c. Annie) i Elżbieta (po zm. c. Katarzynie) spadkobiercy Janika, → p. 3Ag (PG 7, 74v).

1413-41 Andrzej Skrzetuski (Skrzatuski) z S. [kilka osób o tym imieniu]: 1413 Andrzej z K. w sporze z Michałem z Lubosza o Mędzikowo (PZ 4, 2); 1416 [tenże?] z ż. Janną z Otorowa → Michał z braćmi; 1418-30 Andrzej śwd. (WR 1 nr 947, 957, 988 – tu nazwany szwagrem [czyim?], 1121, 1505, 1528); 1424 Janna z Otorowa [wd.? po Andrzeju] z ss. Święchem i Mikołajem → Michał i bracia; 1425-26 Andrzej → p. 3Ab; 1438-40 Andrzej Skrzatuski z S. występuje w sądzie w zastępstwie in. osób (PZ 14 k. 60, 72); 1440 Andrzej występuje w sądzie jako poseł Adama z Budziszewa (PZ 14 k. 60, 72); 1441 Andrzej brat niedz. [i rodz.?] Piotra i Ubysława z S. Małego → p. 3Ab.

1418, 1426 Andrzej syn Pawła zwanego Sędzią, → p. 3Ab.

1441 Andrzej i Mik. Marcinkowice [ss. → Marcina Stopy?] → p. 3Ab.

1441 Andrzej Wojciechowic → p. 3Ab.

1443 Andrzej Stojkowic z S. śwd. (WR 1 nr 1636).

1463 Andrzej syn zabitego Wojciecha, → niżej.

1463 Andrzej z M.S. oraz jego bratankowie (nepotes) Andrzej, Maciej i Wojciech ss. zabitego Wojciecha zawierają ugodę polubowną z Dawidem z Drogocina, który ma im zapłacić 25 grz. główszczyzny (w 2 ratach) za zabicie Wojciecha brata Andrzeja (PZ 17, 284).

1464 Andrzej Konieczny wspomn. jako zm. [nie wiadomo, do którego Andrzeja odnosi się to określenie] → Jan syn Andrzeja Koniecznego.

1464 Andrzej syn Jirzmana → Jan syn Andrzeja Koniecznego; 1483 tegoż Andrzeja c. → Agnieszka.

1472 Andrzej→ p. 3Ab.

1472 Andrzej Ś[wią]szkowic [zapewne syn Świętosława] → p. 3Ab.

1472 Andrzej zw. Mądrzych [może ident. z Andrzejem z S. Małego → niżej] → p. 3Ab.

1472-76 Andrzej Bogusz → p. 3Ac.

1472-1501 Andrzej (Andrzich) z S. i S. Małego: 1472 [tenże?] kupuje od Małgorzaty c. Jirzmana z S. Małego cz. tej wsi za 10 grz. (PG 8, 131); 1474 [tenże?] Andrzej z M.S. otrzymuje od [wspomn.?] Małgorzaty cz. S. Małego w zamian za cz. M.S. (PG 9, 3v); 1477 [tenże?] wraz z [bratem?] Janem ręczy za → Jakuba z S. Małego; 1479 [tenże?] jest winien 1 kopę [gr] Annie ż. Walentego z M.S. i zwraca ten dług → Anna; 1480 Andrzej (Andrzich) S. Małego zapisuje ż. Barbarze po 40 grz. posagu i wiana na 1/2 swej cz. w S. Małym (PG 9, 125; PG 58, 106v); 1501 [tenże?] Andrzej jest ojcem studenta Jakuba w Krakowie (Metryka Uniwersytetu Krakowskiego z lat 1400-1508, wyd. A. Gąsiorowski [i inni], Kraków 2004, nr 1501e/062). [Jego potomstwo → p. 3Ah.]

1504-11 Andrzej syn Wincentego → p. 3Af.

1511-21 Andrzej Skrzetuski [później zw. Łosińskim] nazywany Rywalem, syn Jana [którego?]: 1511 tenże kupuje od Anny c. Wojc. Łosińskiego [w 1514 ta Anna występuje jako ż. Jakuba Redeckiego z Recza w pow. kcyn.] 1/2 wsi Łosiniec w pow. gnieźn. (PG 14, 304); 1512 temuż wspomn. Anna przekazuje 100 grz. posagu swej matki zapisanego na wsi Łosiniec, a jej matka Helena zobowiązuje się przekazać mu drugie 100 grz. swego posagu po swej śmierci (GG 18, 18-18v); 1514 temuż wspomn. Anna kwituje odbiór 50 grz. (GG 17, 224v-225, dawniej k. 509v, 527); 1514-20 tenże dz. w Łosińcu i w S. nabywa z zastrz. pr. odkupu: 1514 od Marcina Siekierzeckiego cz. wsi Siekierki Wielkie za 15 grz., 1517 od Marcina Raszkowskiego części wsi Raszkowo i Chociszewo w pow. gnieźn. za 25 grz., 1520 od Jana i Wojc. Budziejewskich 2 ł. w Popowie w pow. gnieźn. za 45 grz. (PG 15 k. 12, 131, 358); 1521 tenże Łosiński dz. w S. kwituje swemu ojcu Janowi Skrzetuskiemu odbiór wszystkich dóbr po ojcu i matce w S.M. (PG 70, 544v).

1518-35 Andrzej syn Jakuba → p. 3Al.

1520-29 Andrzej zw. [Czeladka?, tak jak domniemany jego ojciec → Mikołaj] (Czelathka, Czyelyathka) z S. Małego [prawdop. syn → Mikołaja zw. Czeladka]: 1520 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Mik. Andrychowi Skrzetuskiemu [→ p. 3Ah] swoją cz. czyli „spłacheć” [w S. Małym] za 12 grz. (PG 16, 312; PZ 24, 49v); 1529 tenże sprzedaje cz. S. Małego → p. 3Ah; 1530 tenże wspomn. jako zm. (PG 74, 605).

1524-25 Andrzej syn Bogusza → p. 3Ac.

1524-30 Andrzej Skrzetuski [może 2 osoby?]: 1524-30 Andrzej zapisuje ż. Katarzynie c. Wojc. Gembickiego po 20 grz. posagu i wiana na 1/2 jego cz. w S., a 1530 jego teść sprzedaje mu cz. M.S. za 20 grz. (PG 16 k. 27, 327v); 1537 Andrzej sprzedaje cz. M.S. → Marcin syn Tomasza.

1525-26 Andrzej Bździel → p. 3An.

1541 Andrzej syn Andrzeja → p. 3Al.

1580 Andrzej syn Marcina Bździela → p. 3An.

1584 Andrzej syn Łukasza Skóry → p. 3Ad.

1479-80 Anna ż. Walentego z M.S.; Andrzej Skrzetuski z S. Małego winien jej jest 1 kopę [gr] i zwraca ten dług (PG 58 k. 79v, 98).

1514-23 Anna Skrzetuska c. zm. Mik. Skrzetuskiego; mąż Jan Gorzuchowski zapisuje jej po 100 zł posagu i wiana na 1/2 swych części w Gorzuchowie (PG 15, 23); 1523 [ta sama?] c. Mik. Skrzetuskiego ż. Jerzego Sławieńskiego → Barbara Skrzetuska.

1516 Anna Skrzetuska wd. po Jakubie Ninińskim (PG 69, 299v).

1517 Anna wd. po Andrzeju Skrzetuskim [ale nie po Andrzeju Skrzetuskim-Łosińskim, bo ten żył jeszcze w 1521, → Andrzej] (PG 15, 184).

1528-36 Anna Skrzetuska z S. Małego: 1528 taż ż. Piotra Wolikowskiego [prawdop. z Wolikowa k. Grodziska³W Wolikowie k. Grodziska Wlkp. na początku XVI w. występowało trzech Piotrów, jeden starszy i dwóch z młodszego pokolenia: syn Filipa i syn Jakuba (TD). Nie udało się ustalić, który z nich był żonaty ze Skrzetuską] sprzedaje Jakubowi kan. pozn. i Mik. Skrzetuskim [→ p. 3Ah] cz. S. Małego z 1/2 dworu, które odziedziczyła po zm. Jerzym Skrzetuskim i wykupiła od Barbary wd. po Jerzym (PG 16, 228); 1536 jako jej stryj występuje Wojc. Ludomski (PG 17, 39); 1536 taż z S. Małego sprzedaje swemu mężowi Piotrowi Wolikowskiemu [w TD błędnie: Walkowskiemu!] swą cz. tej wsi za 60 grz. (PG 19, 76); 1537 Piotr Skrzetuski [zapewne ident. ze wspomn. wyżej Piotrem Wolikowskim] sprzedaje Łukaszowi Skrzetuskiemu cz. S. Małego za 60 grz., → p. 3Ad [tamże dalsze losy tej cz. S. Małego] (PG 17, 105); 1540 tychże Piotra i Anny c. Zofia żoną Mac. Skrzetuskiego zw. Papiesz → p. 3Ak.

1417-41 Augustyn z S.: 1417 tenże, 1418 tenże z braćmi, 1426, 1441 tenże → p. 3Ab; 1427 tenże → Michał; 1427-28 tenże śwd. (WR 1 nr 1248, 1505).

1484 Barbara z S. Małego → Mac. Skrzetuski.

1523, 1562 Barbara Skrzetuska ż. Mac. Sławieńskiego i 1523 Anna c. Mik. Skrzetuskiego ż. Jerzego Sławieńskiego [czy to siostry?; obie? cc. Mik. Skrzetuskiego (którego?); obaj Sławieńscy są ze → Sławna w pow. pozn.] (PG 15 k. 505v, 510v); 1562 taż Barbara wd. (PG 106, 838v).

1547 Barbara c. Mac. Skrzetuskiego [którego?] (PG 18, 350).

1480 Bartłomiej [prawdop. syn Mik. Mikosza, a ojciec Jana Mikosza i Kaspra Skrzetuskich] → p. 3Ad.

1558-92 Bartłomiej Czolta → p. 3Ae.

1423-27 Błażej z S.: 1423 tenże śwd. (WR 1 nr 1158, 1248); 1427 tenże → Michał; 1427 tenże oraz → Mirosław [bracia?] z S. w sporze ze szl. Januszem [rodem z S.?, → p. 6] mieszcz. z Obornik (PZ 9 k. 63, 96v); 1427 tenże śwd. (WR 1 nr 1248); 1472 Małgorzata wd. po Błażeju i syn Marcin → p. 3Ab.

1472 Bogusz i Andrzej Bogusz → p. 3Ab, → p. 3Ac.

1443 Czechna siostra → Przecława.

1417 Częstowoj dz. S. → p. 3Ab.

1544-63 Daniel → p. 3An.

1541-60 Dionizy → p. 3Al.

1493 Dobiesław z M.S. sprzedaje Janowi z S. Małego cz. M.S. za 10 grz. (PG 10, 183v).

1427 Dobrosz z M.S. → Michał.

1422 Dorota siostra Mikołaja i Wojc. [Skrzatuszewskich] → niżej: Pęczka.

1475 Dorota ż. Jana z M.S. sprzedaje Mikołajowi z S. cz. S. za 30 grz. (PG 9, 32).

1490-95 Dorota i Kat. Skrzetuskie cc. Piotra: 1490 te same cc. zm. Piotra dziedziczą w Wielewiczu [pow. nak.] (NG 4, 67); 1495 te same Katarzyna ż. Jana Wielewickiego i Dorota panna, siostry rodz., dziedziczki w M.S., w towarzystwie stryja Mik. Skrzetuskiego i wuja Jakuba Skrzetuskiego sprzedają Walentemu Gembickiemu⁴W 1530 Piotr Gembicki sprzedał Mac. Jakuszowi Skrzetuskiemu cz. M.S. za 30 grz., → p. 3Al, a Wojc. Gembicki sprzedał [inną] cz. M.S. zięciowi Andrzejowi Skrzetuskiemu (PG 16, 372). Może Piotr i Wojc. Gembiccy byli spadkobiercami Walentego? swą cz. M.S. za 50 grz. (PG 7, 60).

1548-61 Dorota Skrzetuska ż. Wawrz. Gurowskiego (PG 90, 299; PG 105, 824).

1555-62 Dorota matka → Stan. Skrzetuskiego.

1441 Drogosław → p. 3Ab.

1459 Elżbieta wd. po Marcinie z S. Małego toczy spór z Mik. Skrzetuskim [którym?] (PZ 17, 263v).

1466 Elżbieta wd. po → Piotrze, matka → Macieja zw. Nadnasus.

1480 Elżbieta z M.S. [wd. po → Szymonie] toczy proces ze swą c. → Katarzyną ż. Mik. Piętki [z Grzybowa w par. Lechlin, pow. gnieźn.].

1491 Elżbieta [z domu Skrzetuska albo c. Skrzetuskiej] ż. szl. Piotra Darnowskiego [mieszcz.?] z Rogoźna ze swymi braćmi sprzedaje Janowi Pietryce Skrzetuskiemu [→ p. 3Ag] swą cz. S., odziedziczoną po matce, za 10 grz. (PG 10, 146).

1509 Feliks → p. 3Ai.

1550-60 Grzegorz Legień → p. 3Ai.

1570-77 Grzegorz Jakusz → p. 3Al.

1588-98 Grzegorz Papiesz → p. 3Ak.

1436 Helena z S. w sporze z Janem z Dąbrowy [par. Skórzewo] (WR 1 nr 1558).

1486 Jadwiga wd. po → Jakubie.

1523 Jadwiga Skrzetuska; jej mąż Dobiesław Łubowicki zapisuje jej po 10 grz. posagu i wiana na 1/2 cz. we wsi Łubowice w pow. gnieźn. (PG 15, 494v).

1417-20 Jakub Skrzatuski dz. S. [prawdop. różny od Jakuba Nerody]: 1417 tenże → p. 3Ab; 1420 tenże śwd. (WR 1 nr 988).

1418, 1425-27 Jakuba Neroda [syn → Pawła zwanego Sędzią, czasem zw. tylko: Neroda]: 1425-26 tenże → p. 3Ab; 1427 tenże Neroda z S. śwd. (WR 1 nr 1248); [1491 → Michał Neroda, może jego syn?]; → Jan syn Michała Nerody.

1471 Jakub Jakusz z M.S. → p. 3Ab [prawdop. jego potomkami są Jakuszowie Skrzetuscy → p. 3Al; nie wiadomo, czy niektóre zapiski podane przy następnym Jakubie nie dotyczą tegoż Jakuba Jakusza]; 1486 Jadwiga wd. [po tymże?] daje 3 ł. opust. z folw. w S. Janowi Jankowskiemu [z → Jankowic k. Poznania], a w zamian otrzymuje 1 ł. opust. w Buntowie w pow. nak. i 100 kóp [gr] (PG 10, 51v).

1477-95 Jakub Skrzetuski: 1477 [tenże?] z S. Małego ma żyć w pokoju z Wincentym z S. Małego; ręczą za niego [bracia?] Jan i Andrzej z M.S. (PG 58, 50v); 1486 tenże kupuje od Piotra cz. dziedz. w M.S. za 40 grz. (PG 10, 43); 1495 [tenże] występuje jako wuj Katarzyny i Doroty [raczej był ich stryjem] → Dorota; 1508, 1540 [tegoż?] c. Agnieszka, ż. → Mac. Staniaka Skrzetuskiego, → p. 3An.

1501-44 Jakub kan. → p. 3Ah.

1558-63 Jakub brat Jana → p. 3Ad.

1561 Jakub Wietrzych → p. 3Am.

1570-80 Jakub Jakusz → p. 3Al.

1417-46 Jan dz. S. [było kilka osób o tym imieniu, prawdop. jeden z nich zw. Jasiem był ojcem → Przybysława Jasiowica]: 1417, 1426, 1441 Jan → p. 3Ab; 1421-22 Jan z S. [brat?] → Janusza i → Świętosława, → Michał; 1428 Jan z S. śwd. (WR 1 nr 1505); 1446 Jan brat → Przecława z S.

1443 Jan Krzywoszczyc z S., śwd. (WR 1 nr 1636).

1443 Jan Kozłowic → Kozłowice.

1464-84 Jan Konieczny syn zm. Andrzeja Koniecznego: 1464 [tenże?] Jan syn Andrzeja z M.S. toczy proces o role i płosy w M.S. z małol. Andrzejem synem Jirzmana z M.S.; sąd poleca Janowi, aby przekazał te role małol. Andrzejowi w ciągu 8 tygodni (PZ 18 k. 41, 69v); 1477 tenże kupuje od Jana Keczika [?] cz. M.S. za 14 grz. (PG 9, 78); 1484 tenże Jan Konieczny z S. pozwany przez Małgorzatę niegdyś z S., obecnie z Obornik, o 18 grz. jej majątku po rodzicach [w S.] (ACC 62, 22v).

1466 Jan [Skrzetuski] brat → Mikołaja (1466-75).

1466 Jan Rzegl [Skrzetuski] → Mikołaj (1466-75).

1477 Jan Keczik [? przezwisko trudno czytelne] → Jan Konieczny.

1477-91 Jan z M.S. [zapewne kilka osób o tym imieniu; prawdop. jeden z nich to brat Marcina → niżej]; 1477 Jan i Andrzej [bracia?] z M.S. ręczą za → Jakuba z S. Małego; 1482 Jan zapisuje ż. Barbarze po 30 grz. posagu i wiana na 1/2 swej cz. w M.S. (PG 9, 165v); 1483 Jan zapisuje [wspomn.] ż. Barbarze po 30 grz. posagu i wiana na 1/2 swej cz. w M.S. i na 1/2 cz. S. Małego, którą posiada z zastrz. pr. odkupu (PG 9, 181); 1483 Jan Skrzetuski stryj → Agnieszki c. Jirzmana; 1486 Jan zobowiązuje się oprawić swej c. Katarzynie 30 grz. z jej majątku po matce; jako wuj Katarzyny występuje Sędziwój Sadowski [ze wsi Sady] (PZ 21, 61); 1491 Jan sprzedaje Janowi Pietryce z S. [→ p. 3Ag] za 10 grz. swoje pr. bliższości [nie wiadomo do czego], odziedziczone po babce Dorocie i po swym rodz. wuju Mikołaju wójcie w Ryczywole (PG 10, 137).

1479 Jan i Marcin Skrzetuscy bracia niedz. z M.S.: 1479 ciż toczą spór z Sędziwojem z Ninina (PZ 20, 74); 1480 [tenże?] Jan z S. Małego w sporze z Janem Skrzetuskim Czoltą → p. 3Ae; 1481 [tenże?] Jan w sporze z Mac. Ninińskim (PZ 20, 131v).

1480 Jan Czolta → p. 3Ae.

1491 Jan syn Bogusza → p. 3Ac.

1491 Jan syn Michała Nerody [może wnuk Jakuba Nerody i prawnuk Pawła zw. Sędzia?] z M.S. sprzedaje Janowi synowi zm. Bogusza [→ p. 3Ac] swą cz. po ojcu w M.S. za 20 grz. (PG 10, 143v).

1491-1521 Jan Pietryka → p. 3Ag.

1493 Jan z S. Małego → Dobiesław.

1494 Jan Skrzetuski syn zm. Macieja; sędziowie przysądzają mu 1/2 wsi Wieniec [pow. gnieźn.], należną mu na mocy pr. bliższości po babce (starej matce) Jana (GG 11, 7).

A. 1509 Jan Legień → p. 3Ai.

1509-13 Jan Mikosz → p. 3Ad.

1517 Jan Pipa Skrzetuski → p. 3Aj [gdzie więcej na temat ewent. tożsamości tegoż Jana z Janem Skrzetuskim cieślą w Poznaniu] → p. 3Ae; 1518, 1552, 1563 cz. Pipińska w S. → p. 3Aj, → p. 3Ae.

1517-23 Jan Wielżyński → p. Aj.

1518-19 Jan syn Bogusza → p. 3Ac.

1521 Jan Skrzetuski ojciec → Andrzeja Skrzetuskiego później Łosińskiego.

1541 Jan syn Andrzeja → p. 3Al.

1544-63 Jan Bździel → p. 3An.

1550-62 Jan→ p. 3Ai.

1553-70 Jan Jakusz → p. 3Al.

1558-63 Jan→ p. 3Ad.

1565 Jan Skrzetuski syn Wawrzyńca daje ojcu w dożywocie cz. M.S. (PG 20, 423v).

1570-77 Jan Jakusz → p. 3Al.

1570-80 Jan syn Marcina Bździela → p. 3An.

1575-81 Jan Wietrzych → p. 3Am.

1588-98 Jan→ p. 3Ah.

1416, 1424 Janna z Otorowa ż. → Andrzeja z S.

1495 Janik [Skrzetuski] wspomn. jako zm. ojciec → Agnieszki Skrzetuskiej.

1421-22 Janusz [prawdop. ident. z Januszem, 1427 mieszczaninem, 1431 rajcą, a 1431-33 burm. w Obornikach → p. 6]: 1421-22 tenże, Świętosław i Jan, dziedzice w S. → Michał.

1502-13 Jerzy Skrzetuski z S. Małego, syn → Macieja zw. Sląk [może tym ojcem był → Maciej z l. 1483-84]: 1502 temuż siostra Anna ż. Jana wójta w Ryczywole kwituje odbiór swej cz. majątku po ojcu i matce (PG 62, 310); 1502 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Mikołajowi z S. [któremu?, Andrychowi? → p. 3Ah] swą cz. w S. za 11 grz. w półgr (PG 12, 213); 1511 tenże zapisuje ż. Barbarze c. Mik. Zagroby z Gościejewa po 20 grz. posagu i wiana na 1/2 swej cz. w S. Małym (PG 14, 300); 1513 tenże bierze udział w rozgraniczeniu S. Małego z Przybychowem → p. 2; 1527 Barbara c. Mik. Zagroby z Gościejewa wd. po Jerzym sprzedaje braciom Wojciechowi i Jakubowi kanonikom oraz Mik. [Andrychowi] Skrzetuskim swą oprawę (po 20 grz. posagu i wiana) zapisaną jej przez męża na 1/2 jego cz. w S. Małym, → p. 3Ah (PZ 24, 73); [1528 cz. S. Małego z 1/2 dworu, należącą do wd. po Jerzym, wykupiła → Anna ze Skrzetuskich Piotrowa Wolikowska i sprzedała braciom Skrzetuskim ss. Andrzeja, → p. 3Ah].

1426 Jirzman (Gyrzman⁵KObceRyc. 141, czytał to imię błędnie jako Guzman, → przyp. 10, Herman): 1426, 1441 tenże → p. 3Ab; 1464-83 potomkowie Jirzmana: 1464 → Andrzej małol. syn, 1472 → Małgorzata c.; 1483 → Agnieszka c. Andrzeja Jirzmana [wnuczka Jirzmana] i wzm. o jej zm. siostrze → Katarzynie; 1491 cz. Jirzmanowska w M.S. → p. 2, → p. 3Ag.

1510-30 Kasper → p. 3Ad.

1570 Kasper → p. 3Al.

1413 Katarzyna i Machna (Małgorzata) z S. [i z Lubosza?] toczą spór ze Stanisławem i Sławętą z → Mędzikowa (PZ 3, 209).

1483 Katarzyna [Skrzetuska] c. Andrzeja Jirzmana [wnuczka Jirzmana z 1426?] wspomn. jako zm. → Agnieszka.

1480-85 Katarzyna c. Elżbiety Skrzatuskiej i zm. → Szymona Skrzatuskiego: 1480 taż ż. Mik. Piętki [Grzybowskiego z Grzybowa w par. Lechlin, pow. gnieźn.] w sporze z matką Elżbietą (PZ 20, 111); 1485 taż otrzymuje wwiązanie w przysądzoną jej cz. M.S. na sumę 20 grz. (PZ 21, 17).

1490-95 Katarzyna Skrzetuska c. Piotra → Dorota Skrzetuska.

1493-1514 Katarzyna c. Mac. Skrzetuskiego (1483-84), ż. Jana Dobrosołowskiego: 1493-94 mąż zapisuje jej: 1493 – 100 zł posagu i 130 zł wiana na Czestkowie [obecnie Cząstków] w pow. gnieźn., w 1494 – 150 zł posagu i 170 zł wiana, a 1514 po 200 zł węg. posagu i wiana na połowach wsi Dobrosołowo i Czestkowo (PG 11 k. 9v, 42; PG 7, 27; PG 15, 37).

1506 Katarzyna Skrzetuska [wg wzm. z 1510 c. Michała Wielżyńskiego (PG 66, 345)] wd. po Tomaszu Skrzetuskim kwituje odbiór 14 1/2 grz. posagu od Macieja i Wojciecha ss. (jej pierwszego męża) zm. Mik. Barana Roszkowskiego [z Roszkowa k. Skoków, pow. gnieźn.] (cytowanego w TD aktu, stara sygn. Gniezno 19, 218, nie udało się odnaleźć⁶Karty w dawnych księgach Gniezno 19 i 25 (obecnie GG 16 i 17) zostały przemieszane, a stara foliacja jest częściowo nieczytelna).

1418 Kot [Skrzetuski] → p. 3Ab.

1441-43 Kozłowice [ss. → Mik. Kozła?] z S. Małego: 1441 Przybysław Kozłowic → p. 3Ab; 1441 Stan. Kozłowic → p. 3Ab; 1443 Jan Kozłowic śwd. (AC 2 nr 1115; WR 1 nr 1636); 1441 wd. po Wojciechu [zw. Kozieł?] i ich ss. Andrzej i Szymon → p. 3Ab.

1518-72 Łukasz → p. 3Ad.

1407-21 [Maciej?] Marzejusz Maciek Krzetuszewski⁷Nie wiadomo, czy w zapisce z 1407 taki zapis oznacza jedną osobę, czy też dwie, tzn. osobno Marzejuszai osobno Maćka? Pisownia imienia Marzejusz (przez „rz”) we wszystkich cytowanych wyżej zapiskach dot. tej osoby nie budzi wątpliwości: 1407 tenże Marzejusz Maciek śwd. (WR 1 nr 611; PZ 3, 11); 1417 [tenże?] Maciej → p. 3Ab; 1418 [tenże?] Maciej śwd. (WR 1 nr 947); 1421 tenże Marzejusz śwd. (WR 1 nr 1096).

1458 Maciej syn Szymona → Szymon.

1463 Maciej syn zabitego Wojciecha → Andrzej z M.S.

1466 Maciej zw. Nadnasus⁸Przezwisko skądinąd nieznane syn → Piotra (→ Mikołaj 1466); 1471 [tenże?] Maciej syn Piotrowej → p. 3Ab.

1480-81 Maciej Skrzetuski z M.S. zw. Sląk (również Slang) [ojciec → Jerzego] toczy proces z Heleną wd. po Mac. Skrzetuskim z M.S. (PG 58 k. 92v, 112).

1483-84 Maciej Skrzetuski z S. Małego [ident. ze Sląkiem?]: 1483 tenże nabywa od Mik. Trzcieńskiego z zastrz. pr. odkupu 4 ł. w Trzciance [k. Opalenicy] za 70 zł (PG 9, 182); 1484 tenże kupuje od Barbary Skrzetuskiej z S. Małego jej cz. po ojcu i matce w tej wsi za 30 grz. (PG 10, 6v; PG 58, 150); 1493-1514 tegoż c. → Katarzyna ż. Jana Dobrosołowskiego.

1504-16 Maciej syn Wincentego → p. 3Af.

1508-40 Maciej Staniak Skrzetuski: 1508 tenże zapisuje ż. Agnieszce [c. Jakuba z S.] po 20 fl. węg. posagu i wiana na 1/2 swych części w S. (PG 14, 6); 1540 tenże wspomn. jako zm.; jego ż. była Agnieszka [c. Jakuba Skrzetuskiego], a c. Katarzyna ż. Marcina Skrzetuskiego Bździela, → p. 3An (PG 82, 25v).

1510-80 Maciej syn Jakuba → p. 3Al.

1518-45 Maciej syn Jana Mikosza → p. 3Ad.

1540 Maciej Papiesz → p. 3Ak.

1541 Maciej syn Andrzeja → p. 3Al.

1544 Maciej Bździel → p. 3An.

1545-50 Maciej Skrzetuski (w 1545 nazwany Liść); jego ż. Dorota z Jelitowa [pow. gnieźn.] (GZ 10 k. 315v, 345; PG 92, 77).

1556 Maciej syn Mikołaja → p. 3Ah.

1575 Maciej Wietrzych → p. 3Am.

1577 Maciej Jakusz → p. 3Al.

1413 Małgorzata (Machna), siostra → Katarzyny, obie z S. [i z Lubosza?].

1416 Małgorzata matka → Michała, Wincentego i Stanisława.

1472 Małgorzata wd. po → Błażeju.

1472 Małgorzata c. Jirzmana z M.S., wd. [po kim?], sprzedaje swą cz. M.S. Andrzejowi z S. Małego za 10 grz. (PG 8, 131); 1474 [taż?] Małgorzata z S. Małego [?] daje swą cz. tej wsi [prawdop. temu samemu] Andrzejowi z M.S., a w zamian otrzymuje od niego [in.] cz. S. (PG 9, 3v).

1476 Małgorzata ż. opatrznego Jana młynarza w Stobnicy i Wichna ż. opatrznego Piotra młynarza w Czarnkowie, siostry, dziedziczki w S. → p. 3Ac.

1417-26 Marcin [prawdop. były dwie osoby o tym imieniu, jednym z nich był Marcin Stopa]: 1417 Marcin [tu 2 osoby o tym imieniu], 1418 Marcin z ss. → p. 3Ab; 1425-26 Marcin Stopa z ss. → p. 3Ab; 1426 tenże Marcin Stopa z S.; wikariusz z Ludom ma zaświadczyć w sądzie o jego chorobie (PZ 8, 86v); [tegoż ss. są zapewne → Andrzej Marcinkowic oraz → Mik. Stopic albo Marcinkowic].

1459 Marcin z S. Małego wspomn. jako zm. → Elżbieta.

1472 Marcin syn → Błażeja i Małgorzaty oraz Marcin syn zm. Piotra [2 różne osoby] → p. 3Ab.

1479 Marcin Skrzetuski brat → Jana.

1493 Marcin i Katarzyna dzieci [zm.?] Wojc. Skrzetuskiego [którego?], ona ż. Mac. Triro mieszcz. pozn. → p. 3Ag.

1518 Marcin Bogusz → p. 3Ac.

1524-25 Marcin syn Bogusza → p. 3Ac.

1537-80 Marcin Skrzetuski syn Tomasza: 1537 tenże mąż Heleny c. zm. Mac. Skrzetuskiego zw. Więceniec, → Tomasz, → p. 3Af; 1537 tenże kupuje cz. M.S. od Andrzeja Skrzetuskiego [którego?] za 60 grz. (PG 17, 129v); 1570 [tenże?] Marcin Olejnik alias Tomaszek [syn Tomasza?] bierze udział w rozgraniczeniu M.S. z m. Ryczywół i z wsią Krężoły → p. 2, → p. 3Ab (PWc. 3, 189); 1580 [tenże?] Tomaszek Skrzetuski płaci pobór → p. 3C.

1540-51 Marcin Bździel → p. 3An.

1552-92 Marcin→ p. 3Ae.

1570 Marcin Olejnik → niżej: Marcin Skrzetuski.

1416-29 Michał, 1416-27 Wincenty i 1416-27 Stanisław bracia z M.S. [równocześnie było prawdop. kilku Stanisławów w S.]: 1416 ciż z matką Małgorzatą, dziedzice z S., toczą spór z Andrzejem [z S.] i jego ż. Janną z Otorowa o pr. bliższości do dziedziny, bydła i zboża wartości 20 grz. oraz do jastrzębia (accipiter; PZ 4, 166); 1421-22 ciż toczą spory z Januszem, Świętosławem i Janem dziedzicami w S. (PZ 7 k. 11v, 18v); 1424 ciż zaspokoili Jannę [z Otorowa] oraz jej ss. Święcha i Mikołaja, dając im 12 grz. z ich majątku po ojcu [Andrzeju] (PZ 7, 162); 1425 tenże Michał, 1426 ciż → p. 3Ab; 1426-28 tenże Michał śwd. (WR 1 nr 1220, 1505); 1427 ciż z M.S. oraz Przecław, Błażej, Augustyn i Dobrosz, [razem nazwani] braćmi rodz. z M.S., przedstawiają w sądzie dok. nabycia od Seweryna 1/4 M.S. za 200 grz.; nikt nie zgłasza sprzeciwu (PZ 9, 63); 1429 tenże Michał z S. (PZ 11, 8v).

1491 Michał Neroda z M.S. [syn → Jakuba Nerody?, wnuk → Pawła zwanego Sędzią?] → Jan.

1552-77 Michał → p. 3Ah.

1417-41 Mikołaj z S. [kilka osób o tym imieniu]: 1420, 1421 Mikołaj śwd. (WR 1 nr 988, 1096 – w tej zapisce wymieniono 2 Mikołajów z S.); 1424 Mikołaj syn Janny [i Andrzeja?] → wyżej: Michał i bracia; 1425 Mikołaj → p. 3Ab; 1425-26 Mik. Stopic [może ident. z Mik. Marcinkowicem?] → p. 3Ab; 1441 Mikołaj → p. 3Ab.

1421-22 Mikołaj i Wojc. Skrzatuszewscy z S. [Mikołaj zapewne ident. z Mik. Kozłem (Coszel)z S. Małego → niżej]: 1421 ciż dowodzą przy pomocy świadków, że zapłacili [siostrze?] Dorocie za [jej?] dobytek i sprzęty domowe (WR 1 nr 1096 – w tej zapisce wymieniono 2 Mikołajów z S.); 1422 ciż Wojciech i Mik. Kozioł z S. Małego z [siostrą?] Dorotą → Pęczka; 1422 ciż z S. Małego mają zapłacić [siostrze] Dorocie z tejże wsi 3 grz., ponieważ nie dokonali z nią nakazanego przez sąd podziału majątku (PZ 7, 25); 1422 ciż posiadali cz. S.; Niemierza z Kiszewa [i Objezierza] przedstawia dok. nabycia tej 1/4 S., która była wcześniej w ich posiadaniu (PZ 7, 50v).

1441 Mikołaj Marcinkowic [brat → Andrzeja Marcinkowica?, obaj ss. → Marcina Stopy?] → p. 3Ab.

1446 Mikołaj brat → Przecława z S.

1459 Mikołaj Skrzetuski, → Elżbieta wd. po Marcinie z S. Małego.

1466 Mikołaj z S. Małego toczy proces z Elżbietą wd. po Piotrze z S. Małego i jej synem Maciejem zw. Nadnasus (PZ 18, 167v).

1466-75 Mikołaj z M.S. [zapewne kilka osób o tym imieniu]: 1466 Mikołaj z M.S. sprzedaje Janowi Rzegl z S. 1/2 swej części w S. z siedliskiem (area) w środku wsi, gdzie mieszka (residet) Jan [Rzegl?], za 16 1/2 grz., a Jan Rzegl swoją cz. S., którą otrzymał w działach z braćmi Szczepanem (Stephanus) i Piotrem, sprzedaje braciom niedz. Mikołajowi i Janowi [z S.] za 52 grz. w szer. półgr (PG 6, 254, dawniej k. 236); 1472 Mikołaj zw. Mikosz z S. Małego [prawdop. przodek Mikoszów Skrzetuskich → p. 3Ad] → p. 3Ab; 1472 Mikołaj zw. Staniak z M.S. → p. 3Ab; 1475 Mikołaj z S. kupuje cz. S. za 30 grz. → Dorota.

1471 Mikołaj Czeladka [prawdop. ojciec → Andrzeja zw. Czeladka [?] z M.S. → p. 3Ab.

1495 Mikołaj Skrzetuski występuje jako stryj → Doroty i Kat. [Skrzetuskich] cc. Piotra.

1507-33 Mikołaj Andrzych → p. 3Ah.

1425-65 Mirosław (Mirosz) [brat Błażeja?]: 1425, 1426 tenże → p. 3Ab; 1443-65 tenże Mirosław niegdyś dz. w S., obecnie mieszcz. w Obornikach [później mieszcz. w Poznaniu] → p. 6.

1418-27 Neroda → Jakub Neroda, 1491 [tegoż syn?] → Michał Neroda, 1491 → Jan syn Michała Nerody.

1417 Olbracht dz. S. [może ident. z → Wojc. Skrzatuszewskim] → p. 3Ab.

1570 Olejnik → Marcin Skrzetuski syn Tomasza.

1417-18 Paweł zw. Sędzia → p. 3Ab (1418 tenże z ss. [Jakubem] Nerodą i Andrzejem); 1429 [tenże?] z S. [ident. z Pawłem Sędzią?] śwd. (WR 1 nr 1523).

1509-29 Paweł syna Jana Legienia → p. 3Ai.

1529 Paweł→ p. 3Ac.

1547-70 Paweł Wietrzych → p. 3Am.

1422 Pęczka (Panczka, Puczka) z S. Małego toczy spór z Mikołajem zw. Kozieł i Wojciechem z S. Małego o [jej] dziedzinę, która była w zastawie [u Mikołaja i Wojciecha?] i która miała być odstąpiona Pęczce; sąd polubowny postanawia, że Pęczka ma zapłacić Mikołajowi, Wojciechowi i Dorocie 5 1/2 grz., a wtedy oni mają jej odstąpić 1/2 dziedziny, którą posiadał ich ojciec; Wojciech i Mikołaj z tej części, która im pozostanie, muszą wydzielić 1/4 dziedziny swej [siostrze] Dorocie (PZ 7, 24v-25v – 4 zapiski); → Mikołaj i Wojc. Skrzatuszewscy.

1417-26 Piotr z S.: 1417, 1426 tenże → p. 3Ab; 1418 tenże śwd. (WR 1 nr 947).

1441-43 Piotr: 1441 tenże z S. Małego, brat niedz. [i rodz.?] Ubysława i Andrzeja → p. 3Ab; 1443 tenże śwd. (WR 1 nr 1636); 1466 wd. po nim → Elżbieta i syn Mac. Nadnasus (PZ 18, 167), → Mikołaj (1466).

1466 Piotr, brat Jana Rzegl → Mikołaj (1466-75); [może ident. z → Piotrem Puszykiem].

1472 Piotr z M.S. oraz Piotr Puszyk [2 różne osoby; Puszyk zapewne brat → Szczepana Puszyka] → p. 3Ab.

1486-89 Piotr Skrzetuski: 1486 tenże → Jakub; 1488 tenże żonaty z Małg. Wielewicką ze wsi Wielewicz w pow. nak. (NG 4, 37); 1489 tenże występuje w Wielewiczu (NG 4, 44); 1490 tenże wspomn. jako zm. → Dorota i Katarzyna tegoż cc.

1548 Piotr Wójt Skrzetuski z S. Małego → p. 3Am.

1517-18 Piotr Papiesz → p. 3Ak.

1417-51 (?) Przecław z S. [prawdop. zawsze ta sama osoba]: 1417 Przecław → p. 3Ab; 1422-26 tenże śwd. (WR 1 nr 1121, 1220); 1427 tenże → Michał; 1438 tenże zapisuje żonie [Annie? – imię trudno czytelne] po 25 grz. posagu i wiana [na S.?] (PG 1, 247, dawniej k. 90 II); 1441 tenże → p. 3Ab; 1443 tenże dowodzi, że wyposażył swą siostrę Czechnę „szlachetnym” [godnym szlachcianki?] posagiem (WR 1 nr 1636); 1446 tenże z S. z braćmi Janem i Mikołajem dają 1/3 z 1/6 S. (którą razem posiadali), a w zamian otrzymują 1 ł. w m. Ryczywół [zapiska niepełna, brak końca; prawdop. zamiany dokonano z dziedzicem Ryczywołu, tzn. z Janem synem Niemierzy Kiszewskiego] (PG 2, 138v); 1451 [tenże?] Przecław Lubowski [z Lubowa k. Wronek?] sprzedaje [wspomn.] Janowi z Ryczywołu swą cz. S. (PG 4, 34v).

1421 Przybysław z S. śwd. (WR 1 nr 1096); 1441 [tenże?] Przybysław Kozłowic [syn Mik. Kozła?] w S. Małym? → Kozłowice; → p. 3Ab.

1441 Przybysław Jasiowic z S. Małego → p. 3Ab.

1418-27 Seweryn z S.: 1418 tenże z braćmi → p. 3Ab; 1418, 1421 tenże śwd. (WR 1 nr 947, 1096); 1427 tenże sprzedaje swą cz. S. → Michał.

1462 Stachna [z S.?] ż. opatrznego Piotra z Ćmachowa sprzedaje Annie [ż. Jana?] z Ryczywołu [→ p. 3B] swą cz. S. za 20 grz. (PG 6, 213).

1416-34 Stanisław z braćmi [równocześnie było prawdop. kilku Stanisławów w S., jednym z nich był brat → Michała i Wincentego, syn Małgorzaty]: 1416-27 Stanisław brat → Michała; 1418-25 Stanisław śwd. (WR 1 nr 957, 1121, 1194); 1417, 1418, 1425-26, 1441 Stanisław → p. 3Ab; 1428 Stanisław brat [Jakuba?] Nerody [a więc syn Pawła Sędziego?] śwd. (WR 1 nr 1505); 1429, 1434 Stanisław śwd. (WR 1 nr 1429, 1523).

1441 Stanisław Kozłowic → Kozłowice.

1519 Stanisław Bogusz → p. 3Ac.

1521-34 Stanisław syn Jana Pietryki → p. 3Ag.

1524 Stanisław Skrzetuski brat Jana → p. 6.

1524-70 Stanisław Czolta → p. 3Ae.

1555-62 Stanisław Skrzetuski: 1555 tenże z matką Dorotą otrzymuje od klarysek gnieźn. w dożywocie 3 ł. roli (dawne role wójtowskie) w Kostrzynie (PG 19, 305v); 1562 ciż nazwani tenutariuszami wójtostwa w Kostrzynie (GG 33, 628v); 1562-63 [tenże?] Stanisław Skrzetuski z M.S. (PG 20 k. 145v, 212v).

1570-77 Stanisław Jakusz → p. 3Al.

1469 Stanisława Andrzejowa Lubowska [z domu Skrzetuska?] → Agnieszka.

1464-66 Szczepan (Stephanus) dz. M.S.: 1464 tenże zapisuje ż. Dorocie po 11 grz. posagu i wiana na 1/2 swych części w M.S. (PG 7, 200); 1466 tenże brat Jana Rzegl i Piotra → Mikołaj (1466-75); 1472 [tenże?] Szczepan Puszyk [prawdop. brat → Piotra Puszyka] → p. 3Ab.

1425-58 Szymon z M.S.: 1425-26 tenże → p. 3Ab; 1441 tenże Szymon Wojciechowic → p. 3Ab, → Kozłowice; 1445 tenże śwd. (WR 1 nr 1633); 1458 tenże z ż. Elżbietą oraz ss. Wojciechem i Maciejem zapisuje Wojciechowi altaryście altarii ŚŚ. Jakuba i Marii Magdaleny w kat. pozn.⁹W in. zapiskach dot. tej altarii, cytowanych przez Now. 1, 300, brak wzmianek o czynszu z S 1 grz. czynszu z ról w M.S. i w S. Małym z zastrz. pr. odkupu za 12 grz. (ACC 38, 162v); 1480 wd. po nim → Elżbieta; 1485 tegoż c. → Katarzyna.

1424 Święch syn [→ Andrzeja] i Janny → Michał i bracia; 1426 tenże [występuje razem z Świętosławem, a więc są to 2 różne osoby] → p. 3Ab; 1430 [tenże?] Świąszek Skrzatuski śwd. (WR 1 nr 1528).

1421-26 Świętosław¹⁰KObceRyc. 141, pod błędną datą 1423 (zamiast 1426), wśród dziedziców S. wymienił błędnie Świętosława Guzmana. Z cytowanej zapiski wynika, że Świętosław i → Jirzman (Gyrzman) to dwie różne osoby, może bracia; ich imiona przedzielone są imieniem innego brata, Piotra → p. 3Ab z S.; 1421-22 tenże [brat?] → Janusza i Jana, → Michał; 1422-29 tenże śwd. (WR 1 nr 1121, 1194, 1523); 1426 tenże → p. 3Ab.

1469 Świętosława Andrzejowa Zaszkowska [z domu Skrzetuska?] → Agnieszka.

1417 Tomasz dz. S. → p. 3Ab.

1506 Tomasz Skrzetuski wspomn. jako zm. → Kat. Skrzetuska wd.

1513 Tomasz Skrzetuski [ident. z Tomaszem Wielżyńskim? → p. 3Aj] (PG 68, 371).

1524-37 Tomasz Skrzetuski: 1524 tenże nabywa cz. S. od Boguszów Skrzetuskich cz. S. → p. 3Ac; 1537 [tenże?] zapisuje Helenie c. zm. Mac. Skrzetuskiego zw. Więceniec [→ p. 3Af] a ż. swego syna → Marcina po 15 grz. posagu i wiana na przypadającej Marcinowi cz. M.S. (PG 17, 111v).

1577-80 Tomasz syn Marcina Bździela → p. 3An.

1580 Tomaszek Skrzetuski [prawdop. ident. z → Marcinem zw. Tomaszek alias Olejnik, synem Tomasza].

1421-41 Ubysław z S.: 1421-22 tenże śwd. (WR 1 nr 1096, 1121); 1441 [zapewne tenże] z S. Małego, brat → Piotra (1441-43) i Andrzeja (1440-43) → p. 3Ab.

1561-75 Wacław Wietrzych → p. 3Am.

1479-80 Walenty z M.S., mąż → Anny.

1469 Wawrzyniec z S. Małego wspomn. jako zm., → Agnieszka i jej siostry.

1491-1504 Wawrzyniec syn Wincentego → p. 3Af.

1565-66 Wawrzyniec Skrzetuski, jego ss.: → Jan i → Wojciech¹¹Synowie Wawrzyńca dali początek rodzinie Skrzetuskich vel Chwałkowskich z Chwałkowic (Chwalikowic) koło Słupcy → Uwaga.

1416-41 Wincenty: 1416-27 tenże brat → Michała i Stanisława, syn Małgorzaty; 1422-27 tenże śwd. (WR 1 nr 1121, 1248); 1426, 1441 tenże → p. 3Ab.

1469-1504 Wincenty z S., potem z S. Małego: 1469 tenże kupuje cz. S. Małego od → Agnieszki i jej sióstr; 1471 [tenże?] Winc. Vyachno z M.S. → p. 3Ab; 1477 temuż Jan i Andrzej Skrzetuscy ręczą za Jakuba z S. Małego, że będzie z nim żył w pokoju (PG 58, 50v); 1504 tenże → p. 3Af [gdzie przedstawiamy też jego potomstwo].

1476 Wichna dz. części S., siostra → Małgorzaty.

1421-22 Wojciech Skrzatuszewski z S. [może ident. z → Olbrachtem?] → Mik. Skrzatuszewski.

1441 Wojciech Węgrzynowic z S. Małego → p. 3Ab.

1458 Wojciech syn → Szymona.

1463 Wojciech [Skrzetuski] brat Andrzeja, wspomn. jako zm., zabity przez Dawida z Drogocina → Andrzej.

1463 Wojciech syn zabitego Wojciecha, → Andrzej.

1504-32 Wojciech [syn Andrzeja] → p. 3Ah.

1509-40 Wojciech Legień → p. 3Ai.

1518-23 Wojciech Wielżyński → p. 3Aj.

1541 Wojciech Jakusz → p. 3Al.

1563 Wojciech Skrzetuski i jego siostra Małgorzata ż. Tomasza zw. Ozek z Szamotuł → p. 3Ad.

1566 Wojciech Skrzetuski syn Wawrzyńca [→ Uwaga]; jego ż. Magdalenie c. Łukasza Skrzetuskiego ojciec Wawrzyniec zapisuje po 20 grz. posagu i wiana na 1/2 S. Małego (PG 20, 472).

1570-77 Wojciech Jakusz → p. 3Al.

1580 Wojciech Brel płaci pobór w → Skrzetuszu Małym.

1552 Zofia Skrzetuska wd. po Mac. Kaczlińskim (PG 95, 124; PG 96, 137v).

3Ab. Skrzetuscy z S. i S. Małego występujący grupowo.

1405 ludzie z S.; Mik. [Czarnkowski] sędzia pozn. zachodzi (intercessit) w sądzie „swoich ludzi”¹²Z tego sformułowania można by wnosić, że Skrzetuscy byli manami (wasalami) Czarnkowskiego, wiadomo bowiem, że Czarnkowscy mieli manów w kilku swoich własnych wsiach k. Czarnkowa. Nie ma jednak żadnych in. śladów świadczących o takiej zależności drobnej szlachty w S. od Czarnkowskich ani o pr. własności, które w tym czasie przysługiwałoby Czarnkowskim do S. lub jego części z S. w ich sporze z Wojciechem (Vuczecho) sołtysem ze wsi [król.] Tłukawy i jego sąsiadami (KP nr 2293).

1408 szlachta z S. [imion nie podano] w sporze [o granice?] z Piotrem kapłanem z → Przybychowa (ACC 2, 99).

1411 dziedzice z S. [imion nie podano] w sporze z Mik. Czarnkowskim [sędzią pozn.] z powodu wycięcia jego lasu i kradzieży (PZ 3, 157).

A. 1417 dziedzice z S. otrzymali w ramach zamiany 1/2 ł. w → Krężołach; [te 1/2 ł. w 1417 było już znowu w rękach Niemierzy z Kiszewa i → Objezierza dz. w Krężołach] (Wp. 11 nr 1899).

1417 Paweł zw. Sędzia oraz Stanisław, Augustyn, Marcin, Piotr i Olbracht dziedzice z S. toczą spór z Jakubem, Janem, Przecławem, Maciejem, Częstowojem, Marcinem i Tomaszem [również] dziedzicami z S. o dziedzinę (zw. też ostrowem) → Siedliska [w S.] (PZ 5 k. 6v, 13); 1418 tenże Paweł z dwoma ss. [Jakubem?] Nerodą i Andrzejem oraz z Kotem, Stanisławem (i z [jego] braćmi), Marcinem (z wszystkimi jego ss.), Augustynem (i z [jego] braćmi), Sewerynem (i z [jego] braćmi), dziedzice w S., pozwani przez Niemierzę z Objezierza o to, że zabrali i spalili ogrodzenia (PZ 5, 49).

1425-26 różne grupy dziedziców S. prowadzą spory z Niemierzą z Kiszewa [→ p. 3B]; są to: 1425 bracia [rodz.?] i niedz. Szymon, Andrzej, Marcin Stopa, Stanisław, Michał, Mikołaj, Mirosław oraz Jakub Neroda i Mik. Stopic z M.S. (PZ 8, 47); 1426 Świętosław, Piotr, Jirzman, Jan, Święch oraz Szymon z M.S., także inni: Andrzej Sędzic, Jakub Neroda, Mik. Stopic, Augustyn i Mirosław bracia niedz. z S. (PZ 8, 87); 1426 Świętosław, Piotr, Jirzman, Jan, Święch i Szymon z M.S. zeznają, że Niemierza z Kiszewa posiada dział w S., tak jakby [był] jednym z nich [jakby posiadał swą cz. S. na równych prawach z in. posiadaczami?]; w imieniu [Skrzetuskich] występuje Jirzman ze Święchem i z Szymonem (PZ 8, 93); 1426 Świętosław, Piotr, Jirzman, Jan, Święch oraz Szymon z M.S. mają dokonać rozgraniczenia z Niemierzą z Kiszewa [→ p. 2]; ponadto w rozgraniczeniu mają wziąć udział Andrzej, Augustyn, Marcin Stopa, Stanisław, Michał, Wincenty i Mirosław bracia niedz. [z M.S.] oraz Andrzej Sędzic, Jakub Neroda i Mik. Stopic (PZ 8, 93-93v).

1441 dziedzice w S.M.: Jan, Mikołaj, Wincenty, Stanisław, Augustyn, Przecław, Drogosław, wd. po Andrzeju, Herman [tzn. Jirzman], Andrzej Marcinkowic, Szymon Wojciechowic, Mik. Marcinkowic (AC 2 nr 1115).

1441 dziedzice w S. Małym: Ubysław, Piotr i Andrzej bracia niedz., Przybysław Jasiowic, Przybysław Kozłowic [syn Mik. Kozła?], Wojc. Węgrzynowic, Stan. Kozłowic [drugi syn Mik. Kozła?], Andrzej Wojciechowic, wd. po Wojciechu zw. Wojciechowa, → p. 5 (AC 2 nr 1115).

1471 szlachta z M.S. ma zapłacić po 14 grz. kary za niezapłacone wiardunki król.; Mik. Czeladka, Jakub Jakusz, Winc. Vyachno i Maciej syn Piotrowej z M.S. odpowiadają przed sądem grodzkim w Poznaniu i protestują z powodu grożącej im ciąży (PG 57 k. 130v, 131).

1472 Piotr, Marcin syn zm. Błażeja, Bogusz, Andrzej, Szczepan Puszyk, Andrzej Ś[wią]szkowic, Piotr Puszyk dziedzice z M.S. oraz Andrzej Bogusz, Małgorzata wd. po Błażeju i Mik. Staniak dziedzice M.S., a także Andrzej Mądrzych, Marcin syn zm. Piotra oraz Mikołaj zw. Mikosz z S. Małego biorą udział w procesie o rozgraniczenie S. i S. Małego → p. 2 (PG 57, 136v).

1570 w czasie rozgraniczenia [→ p. 2] wieś M.S. reprezentują jej dziedzice: Bartłomiej i Marcin Czoltowie [→ p. 3Ae], Michał Sekuła [→ p. 3Ah], Maciej i Jan zwani Papiesz [→ p. 3Ak], Łukasz [syn Jana Mikosza, → p. 3Ad], Marcin Olejnik alias Tomaszek [syn Tomasza?, → p. 3Aa], Anna, Dorota i Barbara cc. Jana Legienia [zapewne młodszego, → p 3Ai] z opiekunami Pawłem i Wacławem Wietrzychami [→ p. 3Am], Marcin i Jan Bździelowie [→ p. 3An] oraz bracia Jan, Jakub, Grzegorz, Kasper, Wojciech i Stan. Jakuszowie Skrzetuscy [→ p. 3Al]; rozgraniczenia dokonano za zgodą [nie wymienionych imiennie] dziedziców z S. Małego (PWc 3, 189-190).

3Ac. Boguszowie Skrzetuscy z S. (1472-1529).

1472 Bogusz i [jego syn?] Andrzej Bogusz występują wśród posiadaczy M.S. w procesie o granice → p. 2, → p. 3Ab; 1476 tenże Andrzej Bogusz kupuje cz. S. za 30 grz. od sióstr Małgorzaty i Wichny Skrzetuskich [→ p. 3Aa: Małgorzata] (PG 9, 56v).

1491 Jan syn zm. Bogusza kupuje od Jana syna Michała Nerody [→ p. 3Aa] cz. S. za 20 grz. (PG 10, 143v).

1518 Marcin Skrzetuski Bogusz wspomn. jako zm., 1518-19 Jan Skrzetuski Bogusz [ident. z Janem z 1491? → wyżej] i 1519-29 Stanisław, bracia: 1518 tenże Marcin wspomn. jako zabity przez Wielżyńskich z S.; tenże Jan otrzymuje od Jana i Tomasza Wielżyńskich części zw. Pipińskie z zastrz. pr. odkupu w obu wsiach S. → p. 3Aj; 1519 tegoż Marcina c. Anna w towarzystwie stryja Jana Bogusza oraz Jana Skrzetuskiego cieśli (levigator) mieszcz. pozn., [→ p. 6], potwierdza, że Wielżyńscy zadośćuczynili jej za głowę ojca (PG 70, 85v); 1519 tenże Stanisław zapisuje ż. Zofii c. Wojc. Budziwoja Łubowskiego [z Łubowic Małych w pow. gnieźn., obecnie Łubowiczki] po 10 grz. posagu i wiana na 1/2 swej cz. w S. (PG 15, 181); 1519 tenże Stanisław kupuje od brata Jana Skrzetuskiego cz. S. za 30 grz. (PG 15, 268v); 1522 tenże Stanisław sprzedaje z zastrz. pr. odkupu swemu synowi Pawłowi cz. M.S. za 30 grz. (PG 15, 472v); 1527 [tenże?] Stanisław zapisuje Jakubowi pleb. w Stobnicy na swej części w M.S. 1 grz. czynszu z zastrz. pr. wykupu za 12 grz. (PG 16 k. 163v, 181); 1527 tegoż Stanisława ż. Zofia wspomn. jako zm.; tenże zapisuje drugiej ż. Katarzynie c. zm. Jana Trąmpczyńskiego po 15 grz. posagu i wiana na 1/2 swej cz. w S. (PG 16, 181; PG 73, 654v – tu c. Marcina [!] Trąmpczyńskiego; 1529 tegoż Stanisława dzieci po ż. Zofii: Paweł¹³Mac. Skrzetuski syn [tegoż?] Pawła Bogusza posiadał w 1594 cz. Rosnówka (PG 24, 191v), Anna i Barbara (GZ 10, 124).

1524-25 Andrzej i Marcin Skrzetuscy ss. zm. Bogusza [którego?] sprzedają Tomaszowi Skrzetuskiemu cz. S., najpierw z zastrz. pr. odkupu za 7 1/2 grz., a następnie na wieczność za 20 grz. (PG 16 k. 42, 60v).

3Ad. Mikoszowie Skrzetuscy z S. Małego (1480, 1509-70) [przodkiem tej rodziny był prawdop. Mik. Mikosz → p. 3Aa].

1480 Bartłomiej Skrzetuski z S. Małego [prawdop. syn Mik. Mikosza → p. 3Aa] w sporze z Janem Skrzetuskim Czoltą (PG 58, 107); 1513 [tenże?] wspomn. jako zm. ojciec Kaspra [i Jana Mikosza] → niżej.

1509-13 Jan Skrzetuski zw. Mikosz, brat Kaspra [syn Bartosza]: 1509 tegoż wda [Andrzej Szamotulski] zwalnia z obowiązku udziału w posp. ruszeniu z powodu ślepoty (MH 9, 96); 1510 tenże sprzedaje Mik. Skrzetuskiemu [zw. Andrych?, → p. 3Ah] cz. S., która mu przypada w działach z bratem Kasprem, za 12 grz. (PG 14, 188); 1511 tenże zapisuje wspomn. Barbarze c. Jana Mieszewskiego po 40 grz. posagu i wiana na 1/2 swej cz. w S. Małym (PG 14, 382); 1511 temuż Mac. Mieszewski wypłaca 20 grz. reszty posagu swej siostry Barbary (PG 68, 132v); 1513 tenże bierze udział w rozgraniczeniu S. Małego z Przybychowem → p. 2; 1513 tenże kupuje od brata Kaspra cz. S. Małego (PG 14, 410); 1518 tenże Jan Mikosz wspomn. jako zm., zabity przez Piotra Papiesza Skrzetuskiego, → niżej.

1510-30 Kasper Skrzetuski, brat Jana Mikosza: 1510-11 tenże → wyżej; 1513 tenże syn zm. Bartosza (PG 14, 41); 1530 tenże występuje jako wuj Doroty Cienińskiej [z Cienina w pow. kon.] (PG 16, 346).

1518-21 Barbara Mieszewska, wd. po Janie Mikoszu Skrzetuskim: 1518 tejże [błędnie nazwanej Elżbietą] Jan dz. Krzekotowic i Wojc. Wielżyńscy ręczą za Andrzeja i Mac. Skrzetuskich ss. zm. Jakuba Jakusza Skrzetuskiego z S. Małego, że będą z nią żyli w pokoju (PG 69, 223v); 1518 taż Barbara oraz jej ss. Łukasz i Maciej otrzymują cz. S. Małego (wartości 120 grz.) [tytułem zadośćuczynienia] od Piotra Papiesza Skrzetuskiego [→ p. 3Ak], zabójcy Jana Mikosza Skrzetuskiego (PG 15, 259; PG 69, 560v); 1519 Łukasz Skrzetuski z S. Małego pozywa [swego wuja] Mac. Mieszewskiego o 21 grz. reszty posagu swej matki (PG 70, 114v); 1520-21 taż otrzymuje od brata Mac. Mieszewskiego: 1520 spłatę z dóbr należących się jej po ojcu i matce, 1521 zapis 1 kopy [gr] czynszu rocznego z 1/2 Mieszewa z pr. wykupu za 20 grz. (PG 70, 341; PG 15, 396v).

1518-72 Łukasz [pośmiertnie zw. Skóra] i 1518-45 Mac. Skrzetuscy, ss. Jana Mikosza: 1518 ciż → wyżej; 1522 tenże Łukasz zapisuje ż. Katarzynie c. Marcina Ninińskiego po 30 grz. posagu i wiana na 1/2 swej cz. w S. Małym (PG 15, 424v); 1528 [tenże?] Maciej nabywa od Mik. Węgorzewskiego Charzewo w pow. gnieźn., najpierw z zastrz. pr. odkupu za 160 grz, a następnie na wieczność, w zamian za cz. wsi Pląskowo [pow. gnieźn.] i dopłatę 160 grz. (GZ 10, 117v; PG 16, 290); 1537 tenże Łukasz kupuje od Piotra Skrzetuskiego [Wolikowskiego, → p. 3Aa: Anna (1528-36)] cz. S. Małego za 60 grz. (PG 17, 105); 1540 tenże Łukasz spłaca wspomn. Piotrowi 36 grz. długu (PG 82, 227v); 1540 tenże Łukasz sprzedaje Zofii [c. wspomn. Piotra Wolikowskiego] ż. Mac. Skrzetuskiego zw. Papiesz cz. S. Małego (którą wcześniej nabył od wspomn. Piotra) za 100 grz. (PG 17, 372v); 1544 tenże Łukasz zwraca 10 grz. długu braciom Bździelom Skrzetuskim → p. 3An; 1544-45 [tenże?] Maciej zapisuje [drugiej?] ż. Katarzynie c. Grzegorza Ninińskiego po 35 grz. (a w 1545 po 40 grz.) posagu i wiana na 1/2 swych części w obu wsiach S. (PG 18 k. 152v, 230v); 1558 Kat. [Ninińska] wd. po tymże Mac. Skrzetuskim, macocha Jana i Jakuba Skrzetuskich → niżej; 1562 tenże Łukasz bierze w dzierżawę dobra małol. cc. Jana Legienia [→ p. 3Ac] w M.S. (PG 106, 418v-419v); 1563 tenże Łukasz kupuje cz. S. od Wojc. Skrzetuskiego i jego siostry Małgorzaty ż. Tomasza zw. Ozek mieszcz. w Szamotułach (PG 107, 370; PG 20, 217v); 1570 tenże Łukasz bierze udział w rozgraniczeniu wsi M.S. z m. Ryczywół i z wsią Krężoły → p. 2, → p. 3Ab; 1572 tenże Łukasz daje synowi Janowi [Skórze] swoje części w obu wsiach S. (PG 21, 311v).

1558-63 Jan i Jakub bracia Skrzetuscy [ss. Macieja]: 1558 ciż sprzedają z zastrz. pr. odkupu braciom Marcinowi i Bartłomiejowi Skrzetuskim [Czoltom] rolę z kmieciem Wojc. Kubalczykiem w M.S. za 40 grz., a w 1563 rozliczają się z tego tytułu między sobą (PG 19, 629v; PG 102, 501; PG 105, 60v); 1558 ciż kupują od swej macochy Kat. [Ninińskiej] wd. po Mac. Skrzetuskim jej oprawę [zapisaną 1544-45 na obu wsiach S. → wyżej] (PG 19, 630).

1572-84 Jan Skóra Skrzetuski [syn Łukasza]: 1572 tenże → wyżej; 1577 tenże płaci pobór → p. 3C; 1580 tenże płaci pobór w → Skrzetuszu Małym; 1584 tenże oraz Maciej, Mikołaj, Andrzej i Dorota wd. po Marcinie Trąmpczyńskim, dzieci Łukasza Skóry Skrzetuskiego (PG 144, 317-317v).

[Potomkowie tej gałęzi Skrzetuskich po opuszczeniu wsi S. pojawiali się z przezwiskiem Mikusz albo Mikosza, np. w 1636 w pow. kośc. (TD).]

3Ae. Czoltowie Skrzetuscy z S. (1480, 1524-80):

1480 Jan Skrzetuski Czolta w sporze z Bartłomiejem Skrzetuskim [→ p. 3Ad] i Janem Skrzetuskim z S. Małego (PG 58, 107).

1524 Stan. Skrzetuski zw. Czolta pozwany przez Stan. Wietrzycha Skrzetuskiego → p. 3Am; 1552 [tenże?] Stan. Skrzetuski zw. Czolta zobowiązuje się sprzedać synowi Marcinowi 1 ł. roli w M.S. (PG 96, 110v); 1552 [tenże?] Czolta toczy spór z synem Marcinem, który jest gołotą [nie posiada ziemi], o wadium (PG 96, 149); 1552 [tenże?] daje synowi Marcinowi cz. Pipińską w M.S., na której siedzi kmieć Jakub Węglarz (PG 19, 42); 1570 tenże wspomn. jako zm.; jego c. Regina ż. Pawła Gembickiego z Gębic w pow. pozn. (PG 21, 160).

1552-92 Marcin Skrzetuski (PG 166, 1165v) i 1558-1605 Bartłomiej Skrzetuscy, ss. Stanisława zw. Czolta (PG 95, 103; PG 106, 361); 1552 tenże Marcin → wyżej; 1558 ciż nabywają z zastrz. pr. odkupu od Jana i Jakuba [Mikoszów → p. 3Ad] kmiecia Wojc. Kubalczyka z rolą w M.S. za 40 grz. (PG 19, 629v); 1563 tenże Marcin daje swemu bratu ciotecznemu (frater amitalis) Stan. Skrzetuskiemu cz. zw. Papińska [zapewne chodzi o cz. Pipińską] w M.S. (PG 20, 212v); 1563 ciż są braćmi stryj. Jana Łosińskiego [syna Andrzeja Skrzetuskiego vel Łosińskiego?, → p. 3Aa] (PG 20, 239v); 1570 ciż, nazwani Czoltowie, biorą udział w rozgraniczeniu M.S. z m. Ryczywół i z wsią Krężoły → p. 2, → p. 3Ab; 1575 tenże Bartłomiej sprzedaje temuż bratu Marcinowi swą cz. po ojcu i matce w M.S. za 2000 zł pol. (PG 21, 588); 1571 tenże Marcin → p. 2; 1576, 1592 tenże Marcin żonaty z Anną Wielżyńską (PG 21, 665v; PG 160, 810); 1577, 1580 tenże Marcin płaci pobór → p. 3C; 1595 tenże Bartłomiej kupuje od Mac. Studzińskiego cz. Studzieńca w pow. pozn. za 10000 zł pol. (PG 25, 159); 1601 tenże Bartłomiej zapisuje ż. Annie Wielżyńskiej wd. po Marcinie Wielżyńskim po 700 zł pol. posagu i wiana (PG 27, 133v); 1605 tenże Bartłomiej daje swym bratankom Janowi i Mikołajowi ss. zm. Marcina 1/2 Studzieńca (PG 28, 236v).

[Po opuszczeniu S. przedstawiciele tej linii aż do XVIII w. posiadali części Studzieńca k. Rogoźna (TD). Dwaj ss. Marcina i Anny Wielżyńskiej pełnili funkcje publiczne: Marcin podstarości międz. i sekretarz król. zm. ok. 1613, a Jan sekretarz król. zm. ok. 1616 (PSB 38 s. 423, 430; TD).]

3Af. Synowie Wincentego z S. Małego (1491-1516) [ojcem wymienionych niżej braci był zapewne Wincenty z S. Małego (1469-1504) → p. 3Aa].

1491, 1504 Wawrzyniec syn Wincentego z S. Małego: 1491 tenże sprzedaje cz. S. zw. Jirzmanowska → p. 3Ag; 1504 tenże pozwany przez Wojciecha i Mikołaja braci między sobą stryj. z Bylina o 30 grz. posagu, który wniosła do S. jego ż. Dorota c. Andrzeja Dziećmiarowskiego [prawdop. z Dziećmiarowic k. Kłecka w pow. gnieźn.] (PZ 23, 74v; GG 15, 74v); 1504 tenże → niżej: Maciej.

1504-16 Mac. Skrzetuski¹⁴Na początku XVI w. działały w S. równoczesnie dwie pary braci o imionach Andrzej i Maciej: Jakuszowie w S. Małym (→ p. 3Al) oraz Andrzej i Maciej ss. Wincentego syn Wincentego: 1504 tenże toczy spór ze swą bratową Anną Skrzetuską ż. Andrzeja; nakazano im spokój pod karą umowną 60 grz.; jego ojciec Wincenty ręczy za niego jego bratu Andrzejowi (PG 64 k. 152v, 157); 1510-11 tenże sprzedaje Mik. Skrzetuskiemu [Andrychowi?, → p. 3Ah] z S. Małego swą cz. tej wsi za 30 grz. (PG 14, 193; PG 66, 301); 1511 tenże kupuje od brata Andrzeja cz. S. → niżej; 1513 tenże bierze udział w rozgraniczeniu S. Małego z Przybychowem → p. 2; 1516 tenże kupuje cz. wsi Pępice w pow. gnieźn. [obecnie Działyń] i zapisuje ż. Jadwidze c. Mik. Kusiora Pępickiego po 30 grz. posagu i wiana na 1/2 cz. w Pępicach (PG 15, 95); 1537 Helena c. tegoż Mac. Więceńca → p. 3Aa: Marcin Skrzetuski syn Tomasza, jej mąż; 1551 wd. po tymże Macieju Jadwiga Pępicka (PG 18, 578v).

1504-11 Andrzej Skrzetuski syn Wincentego: 1504 tenże nabywa z zastrz. pr. odkupu od braci Jana, Klemensa, Wojciecha i Jerzego Modrzewskich 1/2 m. Głęboczek (PG 14, 65, dawniej s. 128; PG 66, 217); 1510 [tenże?] dz. w Dąbrówce toczy proces o 1/4 Dąbrowy [obie wsie w pow. gnieźn.] (GZ 12, 27v); 1511 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Małgorzacie z Budziszewa wd. po Andrzeju Osieckim [z Osiecznej] wspomn. 1/2 m. Głęboczek za 80 grz. (PG 14, 281); 1511 tenże kupuje od Piotra Krzesińskiego 1/4 Dąbrowy w pow. gnieźn. za 30 grz., a jednocześnie sprzedaje swą cz. S. bratu Maciejowi za 12 grz. (PG 14, 132v).

3Ag. Jan Pietryka i jego syn z S. (1491-1534).

1491-1521 Jan Pietryka Skrzetuski skupuje: 1491 od Jana z M.S. pr. bliższości [do czego?] za 10 grz. (PG 10, 137); 1491 od Elżbiety ż. szl. Piotra Darnowskiego [mieszcz.?] w Rogoźnie cz. po jej matce w S. → p. 3Aa: Elżbieta; 1491 od Wawrzyńca syna Wincentego z S. Małego [→ p. 3Af] cz. M.S. zw. Jirzmanowska za 10 grz. (PG 10, 154); 1493 od Marcina Skrzetuskiego i jego siostry Katarzyny ż. Mac. Triro mieszcz. pozn. ich cz. w S. po ojcu Wojc. Skrzetuskim za 20 grz. (PG 10, 184v); 1493 od Stan. Imbira z Objezierza 4 ł. os. we wsi Krężoły z zastrz. pr. odkupu za 30 grz. (PG 10, 184v); 1495 od spadkobierców zm. Janika, tzn. od jego c. Agnieszki Skrzetuskiej oraz dzieci jego zm. córek: Wojciecha syna Anny i Elżbiety c. Katarzyny, ich cz. w M.S. za 10 grz. (PG 7, 74v); 1511 [tenże?] Jan Skrzetuski wwiązany w dobra braci Wojciecha i Marcina Witkowskich we wsi Witkowice [k. Szamotuł] na sumę 17 grz. (PG 68, 101v); 1514 tenże kwituje odbiór 5 grz. od Wojc. Przyborowskiego [zapewne z Przyborowa k. Szamotuł] oraz od wspomn. Witkowskich; jest to reszta z długu 17 grz. (PG 69, 149); 1516 tenże kwituje odbiór od braci Andrzeja i Stanisława z Objezierza 30 grz., za które posiadał z zastrz. pr. odkupu 4 ł. w Krężołach (PG 69, 333v); 1516 [tegoż?] c. Katarzyna ż. Mik. Skrzetuskiego [Andrycha] → p. 3Ah; 1521 tenże zapisuje swojej synowej (nurna) Klarze Jemieleńskiej ż. Stan. Skrzetuskiego po 40 grz. posagu i wiana na 1/2 swej cz. w M.S. (PG 15, 406v).

1521-34 Stan. Skrzetuski syn Jana Pietryki: 1521 tenże → wyżej; 1530 tegoż ż. wspomn. wyżej Klara, c. zm. Mac. Sannickiego [z Sannik i Imielenka] (PG 16, 360); 1534 tenże zapisuje wspomn. ż. Klarze po 100 grz. posagu i wiana na 1/2 swej cz. w M.S. (PG 16, 697v).

3Ah. Potomstwo Andrzeja z S. Małego (1501-77) [przodkiem wspomnianych niżej braci był zapewne Andrzej z S. Małego (1472-1501) → p. 3Aa].

1501-44 Jakub bakałarz pr. kanonicznego, kan. pozn. (→ p. 6), 1502?, 1504-32 Wojciech kustosz koleg. NMP in Summo w Poznaniu (→ p. 6) i 1507-53 Mikołaj (Mik. Andrych), bracia Skrzetuscy [ss. Andrzeja¹⁵Imię ojca występuje tylko przy imieniu Jakuba (Metryka Uniwersytetu Krakowskiego z lat 1400-1508, wyd. A. Gąsiorowski [i inni], Kraków 2004, nr 1501e/062). Dodatkowym dowodem na to, że bracia byli ss. Andrzeja jest dwukrotne nazwanie Mikołaja Andrychem (1513 – PZ 28, 19; 1520 – PZ 24, 49v)]: 1502 [tenże?] Wojciech śwd. (CP 5 nr 8); 1507 [tenże?] Mik. Skrzetuski kupuje od Tomasza Kiszewskiego cz. zw. Siedliska w M.S.; poręczycielem Kiszewskiego jest Mik. Słomowski (PG 13, 113v; PG 65, 232); 1510 [tenże?] Mikołaj kupuje cz. S. od Jana Mikosza Skrzetuskiego → p. 3Ad; 1510 ciż Wojciech i Mikołaj zobowiązują się spłacić Mac. Kuszowi [Jakuszowi] Skrzetuskiemu [→ p. 3Al] 10 grz. długu (ACC 87, 88v); 1511 [tenże?] Mikołaj kupuje cz. S. Małego od Macieja z S. Małego → p. 3Af; 1513 tenże Mikołaj → p. 2; 1516 [tenże?] Mikołaj dz. w S. Małym zapisuje ż. Katarzynie c. Jana Skrzetuskiego [Pietryki?] z S. po 30 grz. posagu i wiana na połowach części w obu wsiach S., w tym na 1/2 folw., na 1/2 strumienia → Oskobłok i na 1/2 lasów (PG 15, 94v);

1519 ciż bracia dokonują podziału części w obu wsiach S.: Wojciech otrzymuje „spłacheć Kuszewską” [w S.M.? – po jakimś Kuszu czy Jakuszu?], którą sam kupił, 1/3 cz. w S. Małym (k. dworu Jerzego Skrzetuskiego) z budynkami, które swoim kosztem wybudował, 3 woły, 3 krowy, 2 szt. młodego bydła, konia „dropaka” wartości 4 grz. i 1 wiard., którego sam kupił, 7 macior z prosiętami, 10 kaczek, 1/3 naczyń (półmiski cynowe, garnki, talerze, kotły) wg ugody; Jakub otrzymuje cz. [roli] po ojcu, 1/3 cz. w S. Małym oraz inwentarz żywy podobnie jak Wojciech (z tym, że Jakubowi przypada koń siwy wartości 4 grz.); Mikołaj otrzymuje części zw. Siedliska i Tochowska w S., które wcześniej nabył Wojciech, 1/3 cz. w S. Małym, na której ma pobudować nowe budynki (na ten cel otrzyma od brata Jakuba 10 grz.) oraz 1/3 inwentarza podobnie jak Wojciech (w tym 2 konie mniejsze i 2 klacze wartości 4 grz.); Mikołaj wydzierżawia od braci ich części razem z inwentarzem i ma im dawać co roku 2 grz., 2 korce grochu, 1 korzec prosa, 1 korzec kaszy jęczmiennej, 1 garnek (olla) masła wartości 1 wiard., połeć słoniny (perna lardi) i 1 kopę serów [?] (lacticinia) wartości 6 gr (PG 70, 91v-93v); 1520 tenże Mikołaj nabywa z zastrz. pr. odkupu od Andrzeja zw. Czeladka [?] „spłacheć” w S. Małym za 12 grz. (PZ 24, 49v); 1527 ciż trzej bracia kupują od Barbary wd. po Jerzym Skrzetuskim jej oprawę (po 20 grz. posagu i wiana) zapisaną jej przez męża na 1/2 jego części w S. Małym → p. 3Aa: Jerzy (PZ 24,73); 1528 ciż Jakub kan. pozn. i Mikołaj kupują od Anny ż. Piotra Wolikowskiego cz. S. Małego z 1/2 dworu; Anna wykupiła tę cz. od Barbary wd. po Jerzym Skrzetuskim → p. 3Aa: Anna (PG 16, 228); 1529 ciż kupują od Andrzeja zw. Czeladka [?] cz. S. Małego za 40 grz. (PG 16, 312v); 1534-55 tegoż Mikołaja c. Agnieszka jest żoną Andrzeja Ninińskiego (PG 16, 630; PG 19 k. 111v, 283v; PG 99, 135v); 1536 tenże Mikołaj kupuje od Andrzeja [stolnika pozn.] i Stanisława kan. pozn. Objezierskich cz. S. za 50 grz. (PG 18, 339; PG 76, 400v); 1540 tenże Mikołaj pozwany przez Kat. Objezierską wd. po Kasprze Dłuskim o pr. bliższości do cz. M.S., którą Mikołaj nabył [od jej braci w 1536] (PG 82, 17v); 1553 tenże Mikołaj ma poddanego Stan. Klawka zagr. w S. Małym → p. 3Al; 1553 tenże → niżej; 1547 tegoż Mikołaja c. Katarzyna jest ż. Jana Laskownickiego z Laskownicy w pow. kcyn. (PG 18, 339v).

1552-77 Michał i 1556 Mac. Skrzetuscy ss. Mikołaja (PG 96, 137v): 1553 tenże Michał otrzymuje od ojca Mikołaja części w obu wsiach S. (PG 19, 111); 1553 tegoż Michała ż. Kat. Łowęcka c. Michała (PZ 25, 22); 1556 tenże z bratem Maciejem nabywają z zastrz. pr. odkupu od Andrzeja Objezierskiego 1/2 folw. → Siedliska za 100 zł pol. (PG 19, 311; PG 100, 306v); 1559 tenże Michał bierze w dzierżawę od Andrzeja Mylińskiego [→ p. 3B] cz. zw. Półsiedlisk [= 1/2 dziedziny → Siedliska] w M.S. (PG 103, 267); 1569 tenże Michał (KcG 19, 854); 1570 tenże Michał zw. Sekuła bierze udział w rozgraniczeniu M.S. z m. Ryczywół i z wsią Krężoły → p. 2; 1577 tenże Michał płaci pobór → p. 3C; 1579 tenże Michał wspomn. jako zm. (PG 134, 685v); 1572-79 tegoż Michała c. Anna, ż. Stan. Zdziechowskiego ze Zdziechowic w pow. pyzdr. (PG 21, 306; PG 134, 685v).

3Ai. Legieniowie [Łęgieniowie?] Skrzetuscy z S. (a. 1509-70).

A. 1509?, a. 1514 Jan Skrzetuski zw. Legień (Legen, Langyen?) ojciec Wojciecha i in. synów [→ niżej] oraz Agnieszki Jankowskiej zamężnej [powtórnie?] za Wojc. Cielmowskim oraz panien Małgorzaty i Anny; ż. Jana pochodziła ze wsi Sobiesiernie w pow. gnieźn. (cytowanych w TD aktów, stara sygn.: Gniezno 25 k. 528, 531v, nie udało się odnaleźć → przyp. 5).

1509-40 Wojc. Legień (w 1509 zw. Denkowic¹⁶Wojciech po ojcu mógłby być nazywany Legienowic; w księdze GG 16, 95v, jest jednak wyraźnie określenie Denkowic, którego nie udało się wyjaśnić), 1509 Feliks, 1509-29 Paweł, ss. Jana, mają po matce cz. wsi Sobiesiernie w pow. gnieźn. (PG 15, 103v; GG 16, 95v; GZ 13, 205; GG 17 k. 527v-529v, 531v; GZ 10, 28); 1512 tenże Wojciech zapisuje ż. Jadwidze c. Piotra Jabłonowskiego [z Jabłonowa k. Sierakowa i z Charcic] po 30 grz. posagu i wiana na cz. M.S. (PG 14, 352); 1516 ciż Paweł i Wojciech w sporze z Janem Skrzetuskim [którym?] (PG 69, 299v); 1517 ciż bracia z siostrami Anną i Małgorzatą sprzedają Stan. Sobiesiernskiemu cz. wsi Sobiesiernie za 50 grz. (PG 15, 103v); 1522 tenże Paweł Skrzetuski (PG 15, 472v); 1527 tenże Paweł pozywa brata Wojciecha o dokonanie podziału ich cz. (wraz z bydłem) w S.; sąd za pośrednictwem burgr. pozn. ma dokonać żądanego podziału, ale do niego nie dochodzi, bo Paweł nie stawił się w sądzie na następny termin i sąd nakazuje mu w tej sprawie wieczne milczenie (PG 73 k. 526v, 541); 1529 tenże Paweł sprzedaje bratu Wojciechowi swą cz. w S.M. za 100 fl. (PZ 24, 78v); 1533 tenże Wojciech nabywa z zastrz. pr. odkupu od Mac. Wygrozowskiego cz. M.S., którą ojciec Macieja nabył niegdyś na tych samych warunkach od Imbira Objezierskiego; tenże toczy spór z braćmi Objezierskimi o wysokość wykupu wspomn. części i wykupuje ją za 20 grz. (PG 16, 575; PG 77 k. 405v, 425); 1540 tegoż Wojciecha żoną jest Agnieszka c. Jakuba Skrzetuskiego, a wd. po Mac. Staniaku Skrzetuskim → p. 3An; 1550 tenże Wojciech wspomn. jako zm. → niżej.

1550-62 Grzegorz i 1550-62 Jan Skrzetuscy (PG 152, 582): 1550 tychże Jana i Grzegorza kwituje Anna z Charcickich Wojnowska wd. po Mac. Wojnowskim z sumy posagowej swej zm. ciotki [Jadwigi] Charcickiej ż. zm. Wojc. Legienia Skrzetuskiego [z tego wynika, że Wojc. Legień z Charcicką nie miał potomstwa] (PG 93, 58v); 1553-54 [tenże?] Jan żonaty z Małg. Rożnowską c. Macieja (PG 97, 31v; PG 19, 189; PG 98, 268); 1562 wspomn. Małgorzata wd. po tymże Janie (PG 106 k. 302v, 331); 1562 tenże Grzegorz (PG 106 k. 302v – tu błędnie nazwany Jerzym, 418v; PG 20, 142).

1562 małol. cc. Jana Legienia [i Rożnowskiej]; ich dobra w S.M. bierze w dzierżawę Łukasz Skrzetuski [syn Jana Mikosza, → p. 3Ad] (PG 106, 418v-419v); 1570 [te same] Anna, Dorota i Barbara cc. Jana Legienia z M.S. biorą udział w rozgraniczeniu M.S. z m. Ryczywół i z wsią Krężoły → p. 2, → p. 3Ab; 1580 taż Barbara za pośrednictwem swego opiekuna kwituje Rożnowskich z należnego jej spadku 33 zł [po matce] (PG 136, 468v).

[Po 1580 przezwisko Legień w znanych nam źródłach nie występuje (TD).]

3Aj. Wielżyńscy¹⁷Jan i Tomasz Wielżyńscy byli ss. Macieja z Wielżyna k. Szamotuł (wieś obecnie nie istnieje). W 1499 pojawili się w sąsiadujących z S. → Krężołach (PG 12, 18v), a w 1514 Jan kupił cz. Krzekotowic (PG 15, 11v) w obu wsiach S. (1517-41).

1517 Tomasz rotmistrz król. i Jan bracia Wielżyńscy kupują od Jana Pipy Skrzetuskiego [→ p. 3Aa i przyp. 7] części w obu wsiach S. za 150 grz. (MS 4 nr 11290); 1518 tenże Jan dz. Krzekotowic oraz Wojc. Wielżyńscy ręczą wdowie po Janie Mikoszu Skrzetuskim za Andrzeja i Mac. Skrzetuskich Jakuszów → p. 3Ad; 1518 ciż odstępują Janowi Skrzetuskiemu [Boguszowi, → p. 3Ac] swoje części zw. Pipińskie w obu wsiach S. z zastrz. pr. odkupu za 30 grz. jako zadośćuczynienie za zabicie Marcina Bogusza Skrzetuskiego¹⁸Było to zadośćuczynienie z pr. odkupu (tymczasowe); później złożyli pewnie rodzinie zabitego jakąś sumę i w 1519 mogli tę samą cz. S. sprzedać komu innemu (PG 69, 561-561v); 1519 tymże Anna c. zm. Marcina Bogusza Skrzetuskiego potwierdza, że zadośćuczynili jej za głowę ojca (PG 70, 85v); 1519 tychże Jana i Tomasza kwituje Jan Skrzetuski cieśla (levigator), mieszcz. pozn. [→ p. 6], ponieważ otrzymał od nich 33 grz. za swe części w obu wsiach S.¹⁹Jeżeli Wielżyńscy kupili swoje części w obu wsiach S. od Jana Pipy, a pokwitowanie za otrzymane pieniądze złożył im Jan Skrzetuski cieśla z Poznania, to z tego możemy wnosić, że albo Jan Pipa był tożsamy z Janem cieślą, albo byli oni bliskimi krewnymi (PG 70, 86); 1519 tenże Jan Wielżyński sprzedaje Andrzejowi i Maciejowi [Jakuszom] z S. Małego, ss. Jakuba Skrzetuskiego, cz. Pipińską tamże za 60 grz., zachowując sobie cz. M.S., oraz ręczy za swego brata, że on uczyni to samo i uwolni tę cz. od roszczeń in. osób (PG 15, 277; PG 70 k. 86v, 87); 1523 ciż bracia Wielżyńscy sprzedają Stan. Skrzetuskiemu synowi Jana cz. M.S. za 50 grz., a Tomasz sprzedaje wspomn. wyżej Andrzejowi i Maciejowi swą cz. S. Małego za 60 grz. (PG 15, 501v); 1525 tenże Tomasz [nazwany] Skrzetuskim występuje jako stryj Anny z Wielżyńskich ż. Wiktoryna Jelitowskiego [z Jelitowa w pow. gnieźn.] (PG 73, 38).

1541 Wojc. Wielżyński małol. syn zm. Wojciecha [wnuk Tomasza lub Jana?] sprzedaje [Jakuszom] Skrzetuskim: 1/2 swej cz. w M.S. Mac. Skrzetuskiemu zw. Jakuszek za 15 grz., a drugą 1/2 tej części Janowi, Maciejowi, Dionizemu i Andrzejowi Skrzetuskim Jakuszom [→ p. 3Al], ss. zm. Andrzeja też za 15 grz. (PG 17, 479).

3Ak. Papieszowie [Papieżowie?] Skrzetuscy (1517-70).

1517-18 Piotr Papiesz (raz jako „Papiezyk”) Skrzetuski: 1517-18 tenże pozwany dwukrotnie przez Barbarę wd. i jej syna Łukasza o zabójstwo ich męża i ojca Jana Mikosza [→ p. 3Ad] nie stawia się w sądzie (PZ 28 k. 207v, 232); 1518 tenże odstępuje wspomn. Barbarze i jej ss. Łukaszowi i Maciejowi cz. S. Małego wartości 120 grz. [jako zadośćuczynienie] (PG 15, 259; PG 69, 560v); 1520 Dorota ż. Piotra Papiesza sprzedaje z zastrz. pr. odkupu swej matce Annie Skrzetuskiej z S. 1/2 swej części po ojcu w S. za 10 grz. i zobowiązuje się uwolnić tę cz. od roszczeń in. osób (PG 15, 350; PG 70, 342); 1527 taż Dorota pozwana przez Mik. [Andrycha?] Skrzetuskiego z S. Małego o to, że nie zgłosiła o tym, że zajęła 4 konie [nal. do Mikołaja?] na ugorze (in pascuis sterilibus; PZ 29, 285).

1540 Mac. Skrzetuski zw. Papiesz; tegoż żona Zofia c. Piotra Wolikowskiego [i Anny Skrzetuskiej → p. 3Aa: Anna] kupuje od Łukasza Skrzetuskiego [→ p. 3Ad] cz. S.M. (którą uprzednio Łukasz kupił od jej ojca) za 100 grz.; Zofia zapisuje ojcu 10 grz. długu na swych dobrach (PG 17, 372v; PG 82, 228).

1570 [tenże?] Maciej i [jego syn?] Jan, zwani Papiesz, biorą udział w rozgraniczeniu M.S. z m. Ryczywół i z wsią Krężoły → p. 2, → p. 3Ab (PWc. 3, 189).

1588-98 Grzegorz i Jan Skrzetuscy ss. Macieja i Zofii: 1588 ciż (PG 152, 581-582); 1598 ciż sprzedają Andrzejowi Czarnkowskiemu kaszt. rogoz. swoje części w obu wsiach S. za 800 zł pol. (PG 25, 850).

[W 1598 Papieszowie opuścili S. Przezwisko Papiesz znajdujemy w znanych nam źródłach po raz ostatni w 1611 (TD): nosi je Jan Skrzetuski syn zm. Macieja, mąż Doroty Jemiołowskiej (rodzina skądinąd w Wlkp. nieznana).]

3Al. Jakuszowie Skrzetuscy z S. Małego (1510-80) [przodkiem tej rodziny był zapewne Jakub Jakusz z lat 1471-95, → p. 3Aa, a jego c. była prawdop. Agnieszka, kolejno ż. Mac. Staniaka Skrzetuskiego (→ p. 3Aa) i Wojc. Legienia Skrzetuskiego (→ p. 3Ai)].

1510-80 Maciej²⁰→ przyp. 14, 1518 – a. 1535 Andrzej i 1523-35 Wojciech [duchowny różny od duchownego Wojciecha syna Andrzeja → p. 3Ah, → p. 6] ss. zm. Jakuba (Jakusza) z S. Małego (PG 15 k. 259, 277): 1510 tenże Mac. Kusz [= Jakusz] → p. 3Ah; 1518 ciż Andrzej i Maciej → p. 3Ad; 1519 ciż Maciej i Andrzej kupują od Jana Wielżyńskiego [→ p. 3Aj] cz. Pipińską w S. Małym za 60 grz. (PG 15, 277); 1520 ciż Maciej i Andrzej zapisują 1 grz. czynszu Jakubowi pleb. w Stobnicy ze swej cz. w S. Małym z pr. wykupu za 12 grz.; czynsz przeniesiony został z Wielżyna (PG 15, 335); 1523 tenże Wojciech sprzedaje swym braciom Andrzejowi i Maciejowi swoją cz. S. Małego za 40 grz. (PG 15, 533); 1523 tenże Maciej zapisuje ż. Agnieszce Budziejewskiej c. Jana po 40 grz. posagu i wiana na cz. S. Małego (PG 15, 533v); 1530 tenże Maciej kupuje od Piotra Gembickiego cz. S. za 40 grz.²¹→ przyp. 4 (PG 16, 336v); 1535 tenże Wojciech duchowny (discretus) sprzedaje bratu Maciejowi cz. S. Małego odziedziczoną po zm. bracie Andrzeju za 60 grz. (PG 16, 730); 1541 tenże Mac. Skrzetuski zw. Jakuszek oraz ss. zm. Andrzeja [→ niżej] kupują cz. M.S. od Wojc. Wielżyńskiego → p. 3Aj (PG 17, 479); 1547 tegoż Macieja c. Barbara ż. Andrzeja Wojnowskiego [z Wojnowa k. Murowanej Gośliny] (PG 89 k. 192v, 193).

1541 Jan, Maciej, Dionizy i Andrzej Skrzetuscy ss. zm. Andrzeja → wyżej; 1548 ciż bracia [bez Andrzeja] (PG 90, 243v); 1560 ciż Jan i Dionizy w S. (PG 104, 709).

1553-70 Jan Skrzetuski zw. Jakusz syn Macieja [starszego?]: 1553 tenże nie stanął w sądzie na pozew prac. Stan. Klawka zagr. z S. Małego, poddanego Mik. [Andrycha?] (PG 97, 273); 1553 tenże jest gołotą [nie posiada ziemi] (PG 98, 273); 1557 [tenże?] zapisuje ż. Helenie Ninińskiej c. zm. Wojciecha po 30 grz. posagu i wiana na 1/2 części w obu wsiach S. należnych mu z podziału z braćmi (PG 19, 440); 1570 [tenże?] zapisuje ż. Elżbiecie c. Michała Wysockiego po 300 zł posagu i wiana na 1/2 części w obu wsiach S. (PG 21, 126v).

1570-77 bracia Jakuszowie Skrzetuscy: Jan, Jakub, Grzegorz, Kasper, Wojciech i Stanisław [ss. Macieja młodszego?]: 1570-71 ciż biorą udział w rozgraniczeniu M.S. z m. Ryczywół i z wsią Krężoły oraz 1571 toczą spór o las wspólny w M.S. → p. 2, → p. 3Ab; 1574 [tenże?] Jan zw. Jakusz sprzedaje Andrzejowi Dąbrowskiemu [z pow. gnieźn.?] części w S. Małym za 635 zł pol. (PG 21, 495v); 1577 ciż bracia w in. składzie (doszedł Maciej, brak zm. Kaspra, Jakub nazwany Redlich) sprzedają Piotrowi Czarnkowskiemu kaszt. pozn. za 1600 zł części S.M., które im przypadły po śmierci ich brata Kaspra (PG 21, 746v); 1577, 1580 tenże Jakub zw. Redlich lub Redliszek płaci pobór [pozostałych braci nie wymieniono] → p. 3C.

[Potomkowie Wojc. Skrzetuskiego Jakusza, syna Macieja, po wyjściu z S. osiedlili się w Rożnowie, → Uwaga.]

3Am. Wietrzychowie Skrzetuscy z S. (1524-80) [przezwisko pochodzi zapewne od przodka Dzietrzycha/Wietrzycha; w znanych nam źródłach nie występuje Skrzetuski o takim imieniu.]

1524 Stan. Wietrzych Skrzetuski, zraniony w swoim własnym dworze, pozywa z powodu zadanych mu ran Stan. Czoltę Skrzetuskiego (→ p. 3Ae; PZ 29, 384); 1547 [tenże?] Stan. Wietrzych Skrzetuski daje synowi Pawłowi dwór w M.S., a Paweł zapisuje ż. Annie c. Wojc. Ninińskiego po 20 grz. posagu i wiana na 1/2 cz., którą ma otrzymać w działach z ojcem i braćmi w M.S. (PG 18, 381).

1547-70 Paweł, 1561 Jakub, 1561-75 Wacław, bracia Wietrzychowie Skrzetuscy [ss. Stanisława]: 1547 tenże Paweł → wyżej; 1548 temuż Pawłowi Piotr Wójt Skrzetuski z S. Małego [osoba niezident.] winien jest 4 grz. (PG 90, 288); 1561 tenże Jakub sprzedaje swoją cz. M.S. braciom Pawłowi i Wacławowi (PG 105, 450; PG 20, 67); 1570 ciż Paweł i Wacław biorą udział w rozgraniczeniu M.S. z m. Ryczywół i z wsią Krężoły jako opiekunowie cc. Jana Legienia → p. 2, → p. 3Ab; 1575 tenże Wacław sprzedaje swoją cz. M.S. Marcinowi Skrzetuskiemu [zw. Czolta?] (PG 21, 561v).

1575-81 Jan Wietrzych Skrzetuski syn zm. Jana Wietrzycha: 1575 tenże zapisuje ż. Małg. Rosnowskiej c. zm. Andrzeja Anioła po 110 grz. posagu i wiana na 1/2 cz. M.S. (PG 21, 552); 1575 tenże kupuje od brata Mac. Wietrzycha cz. M.S za 100 grz. (PG 21, 547v); 1577, 1580 tenże płaci pobór → p. 3C; a. 1581 tenże od Piotra Czarnkowskiego kaszt. pozn. otrzymał sołectwo w Niepruszewie w zamian za cz. M.S.; 1581 tenże sprzedaje Andrzejowi Czarnkowskiemu synowi zm. Wojciecha kaszt. rogoz. wspomn. sołectwo za 800 grz. (WsG 7, 41v).

[Po opuszczeniu S. niektórzy przedstawiciele tej rodziny osiedli m. in. w Rosnowie k. Stęszewa (TD).]

3An. Bździelowie Skrzetuscy z S. (1525-80).

1525-26 Andrzej Bździel Skrzetuski pozwany z powodu zabójstwa kmiecia Mac. Litwy z M.S. (poddanego Stan. Skrzetuskiego [którego?]); zabójstwa dokonano w karczmie w S.; pozywają: Stan. Skrzetuski, a także Jadwiga wd. po zabitym i jego dzieci Jan, Bartłomiej, Katarzyna oraz Anna; Andrzej ma zapłacić Stanisławowi 7 grz. główszczyzny w 3 ratach; 1526 z powodu zwłoki w spłacie tej sumy sąd przydziela Stanisławowi woźnego w celu wyegzekwowania zaległej sumy (PZ 29 k. 416, 442v, 447, 479, 498v).

1540-51 Marcin Bździel Skrzetuski: 1540 tegoż ż. Katarzyna c. Mac. Staniaka Skrzetuskiego spłaca matce Agnieszce c. Jakuba Skrzetuskiego [→ p. 3Al], wdowie po Mac. Staniaku a ż. Wojc. Legienia Skrzetuskiego, jej oprawę (po 20 fl. posagu i wiana) zapisaną przez zm. Mac. Staniaka; matka ustępuje córce ze swej oprawy (PG 82, 25v); 1541 tenże zapisuje wspomn. ż. Katarzynie po 50 grz. posagu i wiana na cz. w M.S., którą Katarzyna otrzymała po swym ojcu i dała mężowi (PZ 24, 106); 1543 tenże zapisuje [drugiej] ż. Urszuli c. zm. Wojc. Ninińskiego po 25 grz. posagu i wiana na swej cz. S. Małego (PG 18, 54v); 1546-48 tenże spłaca Janowi Piaskowskiemu z pow. radziejowskiego 20 grz. tytułem reszty za oprawę i wyprawę (parafernalia) swej zm. ż. Kat. Staniakówny; Piaskowski jest najbliższym spadkobiercą Katarzyny²²Nie udało się ustalić, na jakiej podstawie Piaskowski nabył pr. do oprawy Katarzyny (PG 88, 483v-484v; PG 90, 300); 1551 tenże zapisuje swej [trzeciej] ż. Felicji c. zm. Mac. Charzewskiego po 30 grz. posagu i wiana na 1/2 swych części w M.S. (PG 18 k. 578v, 609v); 1570 [tenże?] → niżej; 1580 Felicja wd. po Marcinie zw. Bździel kasuje swą oprawę na M.S. (PG 137, 339v).

1544-63 Jan Bździel, 1544 Mac. [Bździel], 1544 Andrzej [Bździel], 1544-63 Daniel Bździel, bracia Skrzetuscy: 1544 tenże Jan w imieniu tychże braci kwituje odbiór 10 grz. długu od Łukasza Skrzetuskiego (PG 86, 597); 1555 tenże Jan zapisuje swej ż. Katarzynie c. zm. Wojc. Ninińskiego po 20 grz. posagu i wiana na 1/2 swych części w obu wsiach S. (PG 19, 239, dawniej k. 271); 1563 tenże Daniel sprzedaje bratu Janowi Bździelowi za 40 grz. swe części w obu wsiach S. należne z podziału z [in.] braćmi (PG 20, 265v).

1570-80 Jan, 1577-80 Tomasz i 1580 Andrzej Skrzetuscy ss. Marcina Bździela i Felicji Charzewskiej: 1570 tenże Jan i Marcin [jego ojciec?] Bździelowie biorą udział w rozgraniczeniu M.S. z m. Ryczywół i z wsią Krężoły → p. 2, → p. 3Ab; 1577 ciż Jan i Tomasz płacą pobór z S. → p. 3C; 1580 tenże Tomasz płaci pobór ze → Skrzetusza Małego; 1580 ciż 3 bracia zobowiązują się sprzedać Piotrowi z Czarnkowa kaszt. pozn. swe części po ojcu i matce w M.S. za 550 zł, z czego matce mają dać 30 grz., a siostrom Annie, Elżbiecie i Agnieszce pannom po 20 grz. (PG 137, 345).

3B. Przedstawiciele wielkiej własności: Kiszewscy, Objezierscy i Czarnkowscy w S.:

1417-25 Niemierza z Kiszewa i Objezierza: 1417 tenże posiada 1/2 ł. w Krężołach; wcześniej ta rola okresowo, w wyniku zamiany, należała do szlachty z S. → p. 3Ab; 1418 tenże pozywa szlachtę z S. → p. 3Ab; 1422 tenże przedstawia w sądzie dok. nabycia 1/4 S.; jest to część, którą [dotąd] posiadali Wojciech i Mik. Kozieł [z → S. Małego, → p. 3Aa] (PZ 7, 50v); 1425-26 tenże toczy spory, w tym również spory graniczne, ze szlachtą z obu wsi S. → p. 2, → p. 3Ab (PZ 8 k. 47, 87, 93).

1446-51 zamiana ról między S. a Ryczywołem [prawdop. jedną ze stron jest Jan z Ryczywołu, syn wspomn. wyżej Niemierzy] → p. 3Aa: Przecław; 1462 Anna [ż. wspomn. Jana z Ryczywołu?, tzn. synowa Niemierzy?] kupuje cz. M.S. → p. 3Aa: Stachna.

1472 Mik. Objezierski [syn Niemierzy z Kiszewa i Objezierza] scholastyk łęcz. toczy proces ze Skrzetuskimi [→ p. 3Ab] o gran. jego posiadłości m. Ryczywół i wsi Krężoły z obu wsiami S. → p. 2.

1480 Jan i Niemierza [ss. Abrahama, wnukowie wspomn. wyżej Niemierzy] dają w działach bratu Mikołajowi z Kiszewa 1/2 m. Ryczywół, 1/2 wsi Krężoły i [cz.] S. (PG 9, 194v).

1483 Stan. Imbir z Objezierza [syn Winc. Imbira, wnuk Niemierzy] sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Marcinowi Wygrozowskiemu cz. M.S. za 20 grz. (PG 9, 181); 1493 tenże Stan. Imbir sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Janowi Skrzetuskiemu Pietryce 4 ł. w Krężołach, a 1516 jego ss. Andrzej i Stanisław otrzymują wspomn. łany z powrotem; wspomn. Jan Pietryka kwituje odbiór 30 grz. → p. 3Ag.

1507 Tomasz Kiszewski [syn wspomn. wyżej Mikołaja z Kiszewa] sprzedaje Mik. Skrzetuskiemu [Andrychowi?] cz. zw. Siedliska w M.S. (PG 13, 113v; PG 65, 232).

1516-56 Stanisław kan. kat. pozn. i 1516-60 Andrzej stolnik pozn., bracia z Objezierza [ss. Stan. Imbira]: 1516 ciż → wyżej; 1533-34 ciż sprzedają Mik. Gorzewskiemu z zastrz. pr. odkupu: 1533 cz. M.S. za 20 grz., 1534 m. Ryczywół i wieś Krężoły za 500 grz. (PZ 24 k. 91v, 92v, 98); 1536 ciż sprzedają Mik. Skrzetuskiemu cz. M.S. za 50 grz. (PG 17, 71v); 1556 tenże Andrzej sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Michałowi i Mac. Skrzetuskim [Mikoszom] 1/2 folw. Siedliska w M.S. za 100 zł (PG 19, 344; PG 100, 306v); 1556 tenże Andrzej sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Andrzejowi Mylińskiemu 1/2 m. Ryczywół, 1/2 wsi Krężoły i cz. M.S. za 2000 zł, a tenże Stanisław ręczy za swego brata, że ten dopełni warunków umowy (PG 19, 370v; PG 100, 807); 1560 tenże Andrzej sprzedaje Piotrowi Czarnkowskiemu kaszt. pozn. wspomn. dobra za 7000 zł pol., a Andrzej Myliński sprzedaje wspomn. Czarnkowskiemu te same dobra [a może drugie połowy tychże dóbr?], które trzyma od Objezierskich z zastrz. pr. odkupu za 2000 zł (PG 19, 854; PG 20, 6).

1533 Wojc. Legień Skrzetuski [→ p. 3Ai] nabywa cz. S.M. od Wygrozowskiego [→ wyżej: 1483] → p. 3Ai.

1556-60 Andrzej Myliński w M.S → wyżej, 1559 tenże → p. 3Ah.

1560-1602 Czarnkowscy (1560-90 Piotr Czarnkowski kaszt. pozn. i 1590-1602 Andrzej [bratanek Piotra, syn Wojciecha kaszt. rogoz.] kaszt. kal.) wykupują części w S. i S. Małym od Objezierskich [w 1560 → wyżej] oraz z rąk przedstawicieli poszczególnych rodzin Skrzetuskich, zawierając z nimi blisko 20 osobnych transakcji²³W kilku przypadkach wstępem do pełnego wykupu wsi było nabycie przez Czarnkowskich części we wsiach S. i S. Mały z zastrz. pr. odkupu. W kilku wypadkach Czarnkowscy umożliwiali poszczególnym Skrzetuskim nabycie na pewien okres części wsi lub sołectw w in. swoich dobrach (TD). Sumy uzyskane od Czarnkowskich za wykup części w S. umożliwiły Skrzetuskim nabycie in. dóbr na terenie Wlkp (TD).

[Części obu wsi S., będące własnością Objezierskich i Czarnkowskich, nie występują w znanych nam rejestrach poborowych.]

3C. Przekazy dot. całej wsi.

1499 wieś S. nie zapłaciła wiardunków [czyli poboru] (PG 62, 12v); 1577 pobór z M.S. płacą Skrzetuscy: Michał oraz Jan Skóra Skrzetuski [→ p. 3Ad], Marcin Czolta Skrzetuski [→ p. 3Ae], Jakub Redliszek [Jakusz, → p. 3Al], Jan Wietrzych [→ p. 3Am], Tomasz i Jan zwani Bździel [→ p. 3An] oraz [in.] Marcin (ASK I 5, 704); 1580 pobór płacą: Jakub Redlich Skrzetuski od 1/4 ł., Marcin Czolta od 4 ćwierćłanów, 3 zagr. i 1 komor., Jan Wietrzych Skrzetuski od 1/4 ł., Tomaszek Skrzetuski od 1/4 ł. (ŹD 29).

Mieszkańcy: 1525 zabity kmieć Mac. Litwa; po nim wd. Jadwiga i dzieci: Jan, Bartłomiej, Katarzyna i Anna → p. 3An; 1552 Jakub Węglarz siedzi na 1 ł. → p. 3Ae; 1553 Stan. Klawek zagr. poddany Mik. Andrycha w S. Małym → p. 3Ah, → p. 3Al; 1558 Wojc. Kubalczyk kmieć z rolą → p. 3Ad, → p. 3Ae.

5. 1440 Bronisz [z Laskownicy], rezygnując z plebanii we wsi Ludomy, przekazuje swemu następcy plebanowi w Ludomach wszelkie prawa, które mu przysługiwały do wsi parafialnych Krężoły i do obu wsi S., o które prowadził spory z pleb. z Ryczywołu (ACC 23, 137).

1441 archid. pozn. Mikołaj z Głęboczka jako sędzia delegowany przez Stol. Apost. przyznaje dzies. snop. ze wsi Krężoły i obu wsi S. plebanowi ze wsi Ludomy, tak jak to było do tej pory; Bogusławowi rektorowi kaplicy (oratorium) w Ryczywole oraz [licznej] szlachcie z S.M. i z S. Małego [→ p. 3Ab] sąd nakazuje wieczne milczenie (AC 2 nr 1115); 1446 wyrok kolejnego sądu w powyższej sprawie na rzecz plebana w Ryczywole (ACC 135, 386-391); 1452 cd. procesu między Wincentym pleb. ze wsi Ludomy a pleb. w Ryczywole w sprawie dzies. ze S. Małego (ACC 33, 158); 1462 Bartłomiej pleb. w Ryczywole ma w ciągu 1 miesiąca wprowadzić w życie ugodę z plebanem we wsi Ludomy dot. obu wsi S.²⁴Now. 2, 382, na podstawie przytoczonych wyżej zapisek z 1441 i 1462 twierdził, że ostatecznie dzies. z S. Małego miała należeć do pleb. w Ryczywole, a dzies z S. przemiennie co drugi rok do Ludom i do Ryczywołu tak, jak to przedstawia opis par. Ryczywół z 1510; opis par. → Ludomy z tego roku zawiera inną wersję tego rozwiązania (→ niżej) (ACC 42, 51).

1510 wg opisu par. Ludomy: dzies. z obu wsi S. przypada przemiennie co drugi rok parafii w Ludomach i co drugi rok parafii w Ryczywole; wg opisu par. Ryczywół: dzies. ze S. Małego nal. do par. Ryczywół, a dzies. z S. oddawana jest przemiennie do Ludom lub do Ryczywołu (LBP 92).

6. Mieszczanie pochodzący z S.: 1427-33 Janusz Skrzatuski [zapewne ident. z Januszem z S. → p. 3Aa]: 1427 tenże mieszcz. w Obornikach (PZ 9, 96v); 1431 tenże rajca w Obornikach (ACC 24, 31); 1431, 1433 tenże burm. w Obornikach (ACC 73, 124; ACC 24, 31v).

1443-65 Mirosław (Mirosz) [→ p. 3Aa] niegdyś dz. w S., obecnie mieszcz. w Obornikach: 1443 Jan Sobocki dz. Knyszyna jest mu winien 6 grz. w półgr (PZ 14, 221); 1447 tenże niegdyś Skrzetuski mieszcz. w Obornikach (PZ 16, 73v); 1459 tenże mieszcz. pozn. (MH 16, 21); 1465 tenże szl. i opatrzny Mirosz niegdyś Skrzatuski mieszcz. pozn. toczy proces z Janem Grudzińskim [z Grodny i Wełny] (PZ 18, 111v); 1469 szl. i uczc. Elżbieta Skrzetuska wd. po Miroszu Skrzetuskim osiadłym w Poznaniu (MH 16, 22).

1484 Małgorzata niegdyś z S., obecnie przebywająca (manens) w Obornikach → p. 3Aa: Jan Konieczny.

1493 Jan Skrzetuski mieszcz. pozn., stolarz (mensator; AC 2 nr 1567); 1496 [tenże?] zwraca dług 4 fl. węg. Izaakowi Żydowi z Poznania (PG 69, 214v-215); 1519 [tenże?] Jan Skrzetuski cieśla (levigator) mieszcz. pozn. [może ident. z Janem Skrzetuskim Pipą? → p. 3Aj] odbiera od Wielżyńskich [p. 3Aj] należne mu 33 grz. za swoje części w obu wsiach S. (PG 70, 85v); 1516 [tenże?] Jan mieszcz. pozn. ma wypłacić 16 grz. Annie Skrzetuskiej c. zm. Marcina [Bogusza?, → p. 3Ac], gdy ona wyjdzie za mąż (PG 71, 200v); 1517 [tenże?] Jan Skrzetuski cieśla (PG 70 k. 85v, 86); 1521 tenże stolarz (mensator) z ż. Małgorzatą zobowiązują się sporządzić wg wzorów tureckich i sprzedać Mac. Starczynowskiemu z Nekli [pow. pyzdr.] 10 okrągłych tarcz [nasyconych?] żywicą (clipei rotundi more Turcorum constructi, bitumini; AC 2 nr 1750); 1524 [tenże?] cieśla (levigator) kwituje brata Stanisława [którego?] z odbioru 20 grz. za dobra po ojcu i matce w M.S. (PG 72, 164).

1504 Wojc. Skrzetuski mieszcz. w Obornikach ma dwór i ogród pod miastem w kierunku [kościoła] Ś. Krzyża oraz mielcuch nad rz. Wartą naprzeciw kościoła Ś. Ducha (CP 4 nr 120).

Ok. 1517 – ok. 1577 Marcin Skrzetuski, złotnik, mieszcz. pozn., urodził się w Pyzdrach, jako syn Jana [stolarza z Poznania?] i Małg. Ninińskiej, żonaty z Anną Rastkówną Malczewską (zm. 1568), powtórnie żonaty z Barbarą Gliniecką c. szl. Piotra Glinieckiego [prawdop. rodem z → Glinki Szlacheckiej k. Kostrzyna] (PSB 38, 429-430; PG 92, 70v; Dominikanie Poznań 154, dawniej C 44, 167); 1556 (wzm. po 1740) tenże dzierżawi od dominikanów pozn. jez. → [k. młyna] → Przepadek [k. Poznania] (Dominikanie Poznań C 44, k. 167); 1579 wd. po nim Barbara Gliniecka (PG 134, 588v).

1552-54 Błażej Skrzetuski mieszcz. pozn. żonaty z Jadwigą siostrą Jana i Jakuba Daszewskich z → Daszewic (PG 96, 149; PG 98, 8v).

1556 Wolfgang Skrzetuski rajca w Obornikach (PG 21, 164v).

1580 Stan. Skrzetuski mieszcz. bydg. (NG 26, 238v).

Duchowni pochodzący z S.: 1462-63 Paweł z S. [czyj syn?]: 1462 tenże kapłan (CP 30, 30); 1462 tenże kapelan Piotra Pniewskiego kantora pozn. ma otrzymać od kan. Jana Wyskoty 2 grz. za odprawianie do dnia ś. Jana Chrzc. [24 VI 1463] mszy przy ołtarzu Wyskoty (pro lectura altaris sui) [Jan Wyskota z → Kawcza był też altarystą w kat. pozn.] (ACC 42, 111); 1463 tenże kapłan (CP 30, 30).

1499-1532 Wojc. Skrzetuski [syn Andrzeja, → p. 3Ah]: 1499 tenże notariusz (CP 32, 179v); 1504 tenże wikariusz [kat.?] pozn. (AR 3 nr 2073); 1511-32 tenże sekretarz kap. kat. pozn. (LutKap 133); 1514 tenże kustosz koleg. NMP in Summo w Poznaniu (AC 2 nr 1684); 1517 za tegoż wikariusze kat. pozn. zobowiązują się odprawić co roku 30 mszy, ponieważ na ten cel wpływa czynsz od wpłaconej sumy 15 grz. (CP 14, 641); 1525-28 tenże kustosz koleg. NMP (CP 432, 66; ACC 103, 117v); 1532 tenże umiera jako sekretarz kap. kat. pozn., kustosz koleg. NMP i altarysta altarii Ś. Jana Chrzc. w kat. pozn. (Now. 1, 235).

1501-44 Jakub [→ p. 3Ah]: 1501 tenże syn Andrzeja z S. [z S. Małego?] student w Krakowie (Metryka Uniwersytetu Krakowskiego z lat 1400-1508, wyd. A. Gąsiorowski [i inni], Kraków 2004, nr 1501e/062); 1503 tenże bakałarz²⁵W glosie marginalnej zaznaczono, że został on (później) kanonikiem kat. pozn., a także, że był znany jako prześladowca mistrzów, którzy byli przełożonymi w szkołach pozn. (gravis persecutor magistrorum, qui scholis aliquando Poznanie praefuerunt et aliorum virorum, qui titulo doctorum, magistrorum ornati erant) (L.prom. 136); 1505 tenże wikariusz [kat.?] pozn. (AR nr 2073); 1508 tenże magister (później dr dekretów i pleban; L.prom. 147); 1513 tenże wykładowca w Akademii Krak. (SŹ 3, 178); 1518 tenże dziekan Wydziału Sztuk Uniwersytetu Krak. (L.prom. 165-166); 1527-30 tenże obejmuje kanonię i preb. doktorską w kap. kat. pozn. (CP 26, 64-64v; ACC 103, 117v; MHP nr 303); do 1544 tenże kanonik kat. pozn. fundi „Kaźmierz”, pleb. [kolejno?] w Kicinie, w Brodni na Kujawach, we Wronczynie, zm. 1544 (LutKap s. 62, 74, 88, 96, 123; SŹ 3, 178).

1535 duchowny (discretus) Wojc. Skrzetuski Jakusz [syn Jakuba] → p. 3Al.

Uwaga: Część rodziny Skrzetuskich przeniosła się w wyniku małżeństw na początku XVI w. do Chwałkowic k. Słupcy w pow. pyzdr. Przez długi czas występowali oni tam używając nadal nazwiska Skrzetuski; byli to: Jan syn Wawrzyńca (1532-57?) i Andrzej Skrzetuscy – po tym drugim pozostała w l. 1533-42 wd. Anna z domu Chwałkowska (Chwalikowska). Synami Anny (i Andrzeja?) byli Maciej (1538) i Jan w odróżnieniu od stryja Jana zw. nieraz Synowcem (1542-57), a w 1560 pojawia się Stanisław syn Jana (PG 19 k. 76, 868v; PG 97, 166v; PyG 11, 587v; PyG 13, 720v; PyG 14, 7; PyG 15 k. 60v, 379; PyG 17, 21; PyZ 17 k. 107v, 147v, 154v). Może to jeden z tych Janów w 1549 jako rządca Urszuli Lwowskiej we wsi Otoczna zabił w Gozdowie [obie wsie w pow. pyzdr.] Jana Sieklickiego z ziemi płockiej, rządcę Andrzeja Czarnkowskiego prep. gnieźn. i scholastyka krak. (późniejszego bpa pozn.; PyG 13, 568).

W końcu XVI w. obie wsie S. wykupili Czarnkowscy (→ p. 3B), a Skrzetuscy rozproszyli się po Wlkp.; znajdujemy ich w pobliskich wsiach Studzieniec i Rożnowo, a także w powiatach gnieźn., kośc., pyzdr. i kal. (TD).

Nazwisko utworzone od wsi S. utrwaliło się jako: Skrzetuski, chociaż na początku XV w. trafiały się też formy: Skrzatuszewski i Skrzetuszewski oraz Skrzatuski. W okresie późniejszym te dłuższe formy używane były wyłącznie we wsi Skrzetuszewo w pow. gnieźn.

H. Sienkiewicz w powieści „Ogniem i mieczem” wywiódł swego bohatera Jana Skrzetuskiego z gnieźn. Skrzetuszewa, gdy tymczasem pierwowzór tej postaci, Mik. Skrzetuski (zm. ok. 1674), pochodził z rodziny biorącej nazwisko od naszego Skrzetusza (PSB 38, 431-433). Przodkami tego Mikołaja (który z oblężonego Zbaraża przedostał się w 1649 do króla) byli: Mac. Skrzetuski Jakusz i jego syn Wojciech (→ p. 3Al). Wojciech był trzykrotnie żonaty: z Heleną Rożnowską (i przez to małżeństwo wszedł w posiadanie cz. Rożnowa), z Jadwigą Laskowską i z Ewą Zbicką. Jego młodszy syn Jan (prawdop. syn Laskowskiej) i Kat. Szczutowska²⁶Szczutowscy (niekiedy zwani Szczytowskimi) wywodzili się ze Szczutowa k. Rypina w ziemi dobrzyńskiej; w XVI i XVII w. przedstawiciele tej rodziny występowali też w Wlkp. (TD) byli rodzicami wspomn. Mikołaja (TD).