PORAŻ

(1383 Cuntzendorph… in silva vulgariter dicta Poras, 1412 Porasz, 1423 Parasze, 1428 Prorz, 1437 Porasze, 1444 Porasch, 1445 Kunczendorf, 1476 Poraz) 8 km na S od Sanoka.

1. 1412 in distr. san. (XI 1445); 1436 in distr. san. (XI 793); 1515 z. san. (ŹD XVIII s. 151); 1523, 1526, 1530 z. san. (AS I 21 k. 98, 416, 514).

2. Przed 1383 wieś założona i położona w lesie zw. Poras (VII 14); 1454 granica z wsią Wielopole (XI 3211); 1468 podkomorzy san. i in. przeprowadzają granice między P. i Czaszynem a Morochowem, począwszy od vyągyelnycze między P. a Niebieszczanami aż do drzewa zw. Grab, stąd prosto ad Czarny Poth, od tego w dół potokiem aż do rz. Osławy, dalej granica między Czaszynem a → Morochowem (XVI 536, 637-639); 1504 Jan Uliński pozywa [Seweryna] Zebrzyda z P. w sprawie granic między Czaszynem a P. (XVI 2968, 2971).

3. Własn. szlach. 1383 Maria, królowa węgierska, zatwierdza Józefowi Olahowi s. Piotra, jego br. Maciejowi i córce Mussacie posiadanie nowej wsi kupionej od spadkobierców sołtysa Konrada, jej założyciela, zwanej Cuntzendorph, obejmującej 112 łanów frankońskich w lesie zw. Poras, i zobowiązuje ich do pełnienia służby z kopią (VII 14); 1412 szl. Mikołaj z Tarnawy za zgodą swego brata Stefana albo Steczka zapisuje ż. swej Małgorzacie 120 grz. na połowie wsi → Tarnawa i wszystkich wsi jego ojcowizny: P., Zagórz, Osława, Wielopole i Serednie [Wielkie]. Ponowny wpis do akt ziemskich w r. 1442 (XI 1445); 1436 Anna ż. Steczka z Tarnawy zastawia szl. Mikołajowi, synowi sędziego [san. Klemensa] z Pobiedna, za 100 grz. wieś P. posiadaną jako wiano, z zachowaniem przez nią obowiązku służby wojennej (XI 793); 1442 Anna wd. po Steczku pozywa Fryderyka z Jaćmierza, miecznika san., o przyjęcie i przetrzymywanie przemocą u siebie 5 kmieci zbiegłych nocną porą z P., oraz bydła szóstego kmiecia (XI 1448, 1449, 1454, 1461, 1467, 1487, 1581, 1583, 1588-1591); 1444 Jan s. Steczka z Tarnawy daje szl. Hryćkowi z Morochowa za 10 grz. w zastaw kmiecia z P. płacącego 1 grz. czynszu (XI 1812), w r. 1457 Hryćko zastawia tego kmiecia za dług 10 grz. przezornemu Tomaszowi Kunczowiczowi, mieszcz. i rajcy san. (XI 3345); 1449 Jan Steczkowicz z Tarnawy zapisuje ż. swej Zofii 300 grz. na połowie swych dóbr we wsiach: Tarnawa, Czaszyn, P., Osława, Zagórz, Wielopole, Łukowe i Serednie (XI 2741); kmieć z Ratnawicy posądzony o spalenie domu i okradzenie Closza Czepsara z P., kmiecia Jana Steczkowicza z Tarnawy (XI 2767, 2770-2774, 2783, 2784); 1456 Jan Tarnawski współręczy Annie wd. po Radwanie za zapłacenie 150 grz. przez Mikołaja Pieniążka, zabezpieczając porękę na wsi P. (XI 3335); 1468 właśc. Jan Tarnawski (XVI 536); 1476 Jan z Tarnawy, ręcząc na 123 zł węg. Leonardowi z Pobiedna, wojskiemu san., zastawia mu swą wieś P. (XVI 1157); 1479 tenże zobowiązuje się pod groźbą intromisji w jego wieś P. skreślić zapis na Morochowie (XVI 1387, 1389); 1483 Mikołaj, Seweryn Zebryd, Jan i Józef, bracia rodzeni z Tarnawy, dokonują podziału dóbr, mocą którego Mikołajowi i Sewerynowi przypadają wsie Osława, Wielopole, Smolnica, P., Płonna, Wysoczany, Karlików, połowa Sukowatego i cały Suszków (XVI 1605); 1488 Seweryn dz. z P. zabezpiecza szl. Szczęsnemu (Felici) Hermanowskiemu 70 grz. tytułem posagu swej siostry Małgorzaty intromisją w połowę wsi P., w której to połowie Szczęsny winien mieć 7 grz. czynszu (XVI 1869); 1490 Seweryn Tarnawski zapisuje ż. swej Katarzynie, c. zm. szl. Jana, wójta san., 200 grz. na połowie P. i innych dóbr (XVI 1978); 1493 Zebrzyd z Tarnawy zapisuje na swej wsi P. poręczony zakład (XVI 2159); 1494 Seweryn z P. gwarantuje szl. Stanisławowi z Kormanic terminowy zwrot 13 grz. intromisją w połowę swych dóbr w P. (XVI 2186); 1505 tenże sprzedaje swemu br. Józefowi z Tarnawy, sędziemu z. san., za 300 grz. wieś P. z wszystkimi kmieciami, zagrodnikami, dworem i rolami dworskimi z zasiewami oraz z łąką Craszne i łąką Suszkow, należącymi do P., i z kolaturą probostwa w P. (XVI 3050, 3051); 1505 Jan Kormanicki gwarantuje szl. Zebrzydowi dz. z P. terminowy zwrot 115 grz. intromisją w wieś Borysławkę i młyn w Kormanicach (XVIII 4364); Zebrzyd dz. z P. zastawia ż. swej Katarzynie za 115 grz. wieś Borysławkę i młyn w Kormanicach, zastawione mu przez Stanisława [!] Kormanickiego (XVIII 4365); 1515 8 ł., młyn (ŹD XVIII s. 151); 1523 podymne 16 gr (AS I 21 k. 98); 1526 8 ł. (AS I 21 k. 416); 1530 8 ł., karczma (AS I 21 k. 514); 1536 8 ł. (AS I 21 k. 563); 1552 20 gosp., młyn o 1 kole (AS I 21 k. 1006).

Mieszkańcy: 1442 Klimek Postkaktham, Agneschka wd. Dydowa, Hanka wd. Maczkowa, Nicolaus Nowak, Gawel, Nicolaus Golanka (XI 1448); 1449 Closz (Clyoz, Clos) Czepsar (Czepszar, Czipser) kmieć (XI 2767, 2770-2774, 2783, 2784); 1445 Weysiokel przynosi do sądu w Krościenku Wyżnym pismo z wsi Kunczendorf (SPPP XI 1873).

4. A. 1383 Konrad założył nową wieś zw. Cuntzendorph, obejmującą 112 ł. frankońskich w lesie zw. Poras, na prawie niem. czyli magdeburskim, którym cieszy się miasto Sanok. W r. 1383 we wsi jest sołectwo (VII 14); 1423 podwójci i kmiecie z P. (XI 1); 1428 Wincenty sołtys z P. (XI 276); 1437 Marcisz sołtys (XI 929); 1439-43 Marcisz sołtys (XI 1181, 1671); 1444-48 Marcin sołtys (XI 1784, 2159, 2298, 2478, 2479, 2597); 1445 sołtys dziedziczny, 7 ławników i cała gromada wsi Kunczeendorf wystawiają Weysiokelowi świadectwo prawego pochodzenia i dobrego sprawowania się (SPPP XI 1873); 1457 Jan sołtys (XI 3349).

5. 1455 Maciej pleban z P. (XI MLV); 1483 zgodnie z postanowieniem aktu podziału dóbr, dokonanego przez braci rodzonych z Tarnawy, kolatorami w P. mają być jednego roku Mikołaj i Seweryn, drugiego roku Jan i Józef (XVI 1605); 1502 Jan Tarnawski sprzedaje Janowi Ulińskiemu wsie Czaszyn, Łukowe i Czaszyńska Wola wraz z kolaturą probostwa w P. (XVI 2811); 1505 Seweryn Zebrzid z P. sprzedaje swemu br. Józefowi wieś P. wraz z kolaturą probostwa w P. (XVI 3050); 1515 konsekracja drewnianego kościoła Matki Boskiej Gromnicznej (ADP 172 s. 926).

7. 1429 (XI 341).