KOKALEWO

1391 or. Kokalewo (KoścZ 1, 5), 1476 Kakolewo (PG 9, 55v), 1493 Kokalyewo (PG 10, 192), 1510 Kokalewo (KoścZ 18, 195v-196), obecnie Kakolewo, 11,5 km na SW od Stęszewa.

1. 1465 n. pow. kośc. (PG 6, 216v); 1510 n. par. Granowo (LBP 99).

2. 1432 dla rozgraniczenia C. oraz Granowa, każda ze stron ma przyprowadzić po 6 starców z sąsiednich wsi, obcych [to jest ze wsi, które nie są w posiadaniu stron], a podkom. z nimi i z woźnym sąd. ma wyznaczyć granice (WR 3 nr 1461; KoścZ 10, 107).

1493 folwarki Kłusz i Solec (PG 10, 192).

1502 w procesie między małżonkami Janem i Jadwigą Kokalewskimi, dziedzicami w K., a Stan. Strykowskim, sąd wyznacza podkom. i woźnego sąd. na wizję granic: narożny kopiec gran. rozdziela K., Ząbrsko [obecnie Zemsko] bpów pozn., Strykowo i Chroślino, a leży w pobliżu Rowu Miasczanego („Myaschczany”) oraz jazu wsi Ząbrsko; od niego gran. do kopca gran. nad błotem zw. Miaszka1K 2, 454 czyta Miąszczany i Miąszka („Myaschka”), potem gran. przechodzi przez łąki, rolę, drogę z K. do Strykowa, zarośla, zapust aż do narożnego kopca gran., który rozdziela K., Modrze i Strykowo; po wizji ma być wyznaczony nowy termin rozprawy w sądzie (KoścZ 18, 57v).

1510 sędziowie polubowni rozgraniczają wsie K. Jana i Jadwigi Kokalewskich oraz wieś opust. Chroślino Piotra Strykowskiego: węgielny kopiec rozdziela K., Chroślino i wieś król. Modrze; od niego 17 kopcy gran. w pobliżu drogi z Grodziska [Wlkp.] do Modrza oraz w pobliżu zapustu chroślińskiego; blisko tej drogi, w końcu tego zapustu, w pobliżu drogi z Grodziska [Wlkp.] do Poznania, w miejscu zw. Krzyże, między tymi drogami nowy kopiec gran.; od niego gran. biegnie prosto przez łąki i błoto, aż do pułapki na ptaki (ad venaculum alias do slaku), która przynależy do K., a znajduje się na brzegu jeziora dziedziny Ząbrsko [Słupeckie Jez., obecnie Strykowskie Jez.]; właściciele K. mają swobodnie używać płonych pastwisk w Chroślinie i Strykowie, a także na łące zw. Żórawi Ostrów, aż do pierwszego rowu od kopca krzyżowego [zapewne od kopca gran., który znajdował się w miejscu zw. Krzyże, zob. wyżej] i w pobliżu drogi z Grodziska [Wlkp.] do Modrza (KoścZ 18, 195v-196).

1516 młyn albo wiatrak w K. [wymieniono młynarza bez dalszych informacji], łąka zw. Niklewski (PG 15, 78v).

1523 Piotr Strykowski uznaje granice między swoją wsią opust. Chroślino a C. Jana Kokalewskiego: opis granic jak pod 1510; Kokalewski może zbudować [sobie] w Chroślinie chatkę (tugurium alias jathą); wspomn. łąka Żórawny Ostrów, kopiec gran. Krzyżowy (KoścZ 24, 324v-325).

1553 w pozwie o rozgraniczenie wsi Chroślino, Strykowo i Sapowice oraz Ząbrsko, Januszewice i Słupia wspomn. miejsce z pułapką, nad błotem i przy końcu jeziora [Słupeckie Jez., obecnie Strykowskie Jez.], gdzie stykają się dziedziny C., Ząbrsko i Chroślino (PZ 32, 474-475v).

1574 w podziale Granówka wspomn. granica z K. (KoścG 31, 134-135).

1599 w podziale Granówka wspomn. granica z K., drogi z K. do Granówka i do Kościana (KoścG 53, 128v-134v).

1605 w ugodzie o rozgraniczenie wsi K. i Ząbrsko wspomn. akt z 1523 [zob. wyżej] (PG 178, 218v-220).

3. Własn. szlach. 1391 Chociemir z K. lub z Jarosławek przegrywa proces (procesy?) z Piotrem, Filipem i Mikołajem z Jarosławek o 6 grz., 9 grz., 16 sk. kary (Lek. 2 nr 1434, 1441, gdzie mylne lekcje, por. KoścZ 1 k. 3v, 5).

1401-05 Mik. Granowski z K., Mik. Kokalewski (WR 3 nr 225; KoścZ 2 k. 1, 93; KR 8, 23; W. Dworzaczek, Leliwici Tarnowscy, Warszawa 1971, s. 36, 39), [s. Winc. Granowskiego, kaszt. nak., brat Blizbora, Wawrzyńca i Andrzeja Granowskich], 1395-1426 w → Granowie, w 1430 prawdop. już nie żył (cz. I, s. 660-661).

1404 Blizbor z K., Granowski (WR 3 nr 230; ZSW nr 743; KoścZ 2, 78, dawniej k. 56; KR 8, 23; W. Dworzaczek, jak wyżej) [s. Winc. Granowskiego, kaszt. nak., brat Mik. Kokalewskiego czyli Granowskiego oraz Wawrzyńca i Andrzeja Granowskich], 1400-09 w → Granowie (cz. I, s. 661-662).

1427-28 pani Kokalewska: 1427 Jakub Sepieński dowodzi, że 7 koni pani Kokalewskiej i jej ludzi zajął w zagajonym zapuście [wyłączonym przez zapowiedź od użytkowania przez osoby postronne] w Sepnie (WR 3 nr 1303); 1428 sąd wyrokuje, że Janusz Woźnicki winien w ciągu 2 tyg. pani Kokalewskiej zwrócić kmiecia Świętosława oraz jego mienie, zaś pani nie ma morzyć głodem zwróconego kmiecia oraz że żadna ze stron nie powinna przyjmować do siebie ludzi drugiej strony (KoścZ 9, 20v).

1429 Jan Kokalewski (KoścZ 9, 233).

1432-65 Mikołaj z C., Kokalewski (WR 1 nr 1630; WR 3 nr 1451, 1452; KoścZ 11, 254v; KoścZ 12, 562; KoścZ 14, 218v), 1469 Mik. Kokalewski z Granówka (PG 8, 7v; CP 444, 65): 1432 tenże toczy proces o granice między dziedzinami C. oraz Granowo (WR 3 nr 1461; KoścZ 10, 107); 1459 tenże toczy proces z ur. panną Dorotą z Granowa, c. [szl.] Wichny [sołtyski w Granówku], zaś sąd zachowuje Dorotę przy 100 grz. na Granowie tytułem posagu jej matki (KoścZ 14, 239v); 1465 tenże, niegdyś Kokalewski, dz. w Granówku, w zamian za całą [!] wieś Granówko daje całą wieś C. z dopłatą 300 grz. Mikołajowi niegdyś Tworzyjańskiemu i jego ciotce Dorocie, żonie Winc. niegdyś Nowodworskiego z Granówka (PG 6, 216v).

1435 Barbara dz. w C., ż. Piotra Waty z Głupoń, który zapisuje jej na 1/2 wsi Głuponie 70 grz. posagu i 130 grz. wiana (PG 1, 90).

1465 Mik. niegdyś Tworzyjański [ze wsi Tworzyjanice k. Rydzyny, obecnie Tworzanice], Kokalewski, w Tworzyjanicach od 1464, ojciec Mikołaja Kokalewskiego, Gawła, Barbary i Jadwigi: 1465 → wyżej; 1470 tenże. Mik. Kokalewski, ojciec Mikołaja, Gawła i Barbary, wspomn. jako zm. (KoścZ 15, 425); 1483 Anna, wd. po Mik. Tworzyjańskim z K., obecnie ż. Mik. Niegolewskiego, 1/2 posagu, jaki zm. mąż zapisał jej na 1/2 K. i na wiatraku, sprzedaje z zastrz. pr. wykupu obecnemu mężowi Mik. Niegolewskiemu, a ten zapisuje jej na 1/2 Niegolewa po 150 grz. posagu i wiana (PG 9, 188).

1469-1494 Mikołaj dz. w C., Kokalewski, s. Mik. [Tworzyjańskiego vel] Kokalewskiego: 1469 tenże i Gaweł, dziedzice w C., bracia niedz., w asystencji wujów Franciszka z Kąkolewa [k. Osiecznej], Andrzeja z Jaskółek, Abrahama niegdyś Jaskóleckiego oraz innych stryjów i wujów, sprzedają 5 ł. os. w C. Grzymkowi z Niegolewa za 60 grz. z zastrz. pr. wykupu (PG 8, 8); 1470 tenże, Gaweł i Barbara, rodzeństwo niedz., dzieci zm. Mik. Kokalewskiego, zeznają, że Mik. Dzięczyński zaspokoił w całości ich roszczenia do mienia po babce (KoścZ 15, 425); 1476 tenże i Gaweł, bracia niedz., dziedzice z K., sprzedają 3 ł. os. w K. za 30 grz. Mac. Sieroszewskiemu (PG 9, 55v); 1486 temuż, Wojc. Jabłonowski, sprzedaje 5 ł. os. w Jabłonowie [k. Ujścia] za 50 grz. z zastrz. pr. wykupu, tytułem posagu swej ciotki Katarzyny, a ż. Mikołaja (PG 10, 42v); 1486 tenże na cz. w C. zapisuje ż. Katarzynie [Jabłonowskiej] po 100 grz. posagu i wiana (PG 10, 43); 1493 tenże sprzedaje za 350 zł węg. z zastrz. pr. wykupu Sędziwojowi i Piotrowi, braciom z Głupoń, 1/2 wsi K. z folwarkami Kłusz i Solec i dworem, tę 1/2, którą Anna [niegdyś wd. po Mik. Tworzyjańskim z K., a obecnie] ż. Mik. Niegolewskiego posiada tytułem oprawy (PG 10, 192), a 1494 na tejże 1/2 Piotr Głupoński, za zgodą dziedzica Mik. Kokalewskiego, sprzedaje 1 grz. czynszu rocznego za 12 grz. z zastrz. pr. wykupu Janowi altaryście w Buku i jego następcom (PG 11, 30v); 1494 tenże, Kat. Jabłonowskiej, swej żonie2W akcie tym Kat. Jabłonowska jest określona jako niegdyś żona (olim consors) Mikołaja Kokalewskiego. Nic nic wskazuje, aby Katarzyna wówczas już nie żyła. Słowo olim jest zapewne pomyłką pisarza, chyba że małżeństwo Katarzyny i Mikołaja zostało unieważnione odstępuje 50 grz. szer. półgr, z zastrzeż, pr. wykupu, na 5 ł. os. w Jabłonowie [k. Ujścia], które posiada na tychże samych warunkach (PG 7, 42v): 1495 tenże, ojciec Jadwigi, ż. Jana Dębieńskiego [czyli Kokalewskiego], wspomn. jako zm. (PG 7, 62v); 1499 Kat. Kokalewska [z domu Jabłonowska] z synem (discretus) Maciejem w procesie z Janem Dębieńskim przedstawia w sądzie konsystorskim testament swego zm. męża, Mik. Kokalewskiego [o nie podanej treści] (ACC 78, 85).

1495-1497? Mik. Kokalewski: 1495 tenże na 1/2 C. zapisuje 1 kopę [gr] czynszu rocznego z zastrz. pr. wykupu Janowi altaryście w Buku (PG 7, 69); 1497? tenże Kasprowi z Leszna podkom. kal. sprzedaje 1/2 C. za 300 grz. (PG 7, 146).

1469-76 Gallus czyli Gaweł, s. Mik. Kokalewskiego, brat Mikołaja i Barbary → wyżej.

1470 Barbara, c. Mik. Kokalewskiego, siostra Mikołaja i Gawła → wyżej.

1493 Sędziwój z Głupoń, Kokalewski [brat Piotra z Głupoń, Kokalewskiego]: 1493 → wyżej: 1493 tenże, wuj Małg. Kubackiej żony Mik. Paruszewskiego (PG 11, 3); 1493 tenże na sumie, którą ma na K., zapisuje 60 grz. posagu i wiana swej ż. Barbarze, c. zm. Jana Przestanowskiego (PG 11, 3).

1493-94 Piotr z Głupoń, Głupoński, dz. w K., Kokalewski [brat Sędziwoja z Głupoń, Kokalewskiego]: 1493 → wyżej; 1493 tenże zeznaje 20 zł węg. długu tytułem posagu na rzecz swej siostry Kat. ż. Jana Radwankowskiego (KoścG 4, 1v), 1494 pozwany przez nią o tę sumę (PG 59, 43), 1494 daje jej 1 ł. os. w C. [tytułem posagu] z zastrz. pr. wykupu za 20 zł węg. (PG 7, 34); 1494 tenże zalega z podatkiem (PG 59, 43v); 1494 tenże na swej sumie na C. Janowi, altaryście w Buku, zapisuje 1 grz. czynszu rocznego z zastrz. pr. wykupu za 12 grz. (PG 7, 20v); 1494 tenże od Łukasza Rudzkiego otrzymuje 2 ł. os. w Rudkach [k. Ostroroga] z zastrz. pr. wykupu za 40 grz. (PG 7, 42).

1493-1529 Jan Dębieński, Kokalewski, [h. Samson], mąż Jadwigi Kokalewskiej [h. Korzbok], córki Mik. Kokalewskiego [dawniej Tworzyjańskiego]: 1493 Jan Dębieński na 1/2 dóbr we wsiach Dębno [Małe k. Stęszewa], Jarosławiec i Złotniki zapisuje ż. Jadwidze, córce zm. Mik. Kokalewskiego3Według wywodu szlachectwa Jana [z Dębna Małego] Kokalewskiego, jego matka Jadwiga, ż. Jana Kokalewskiego [czyli Dębienskiego] używała nazwiska Niegolewska (MHP nr 307). Matka Jadwigi, Anna, wd. po Mik. Tworzyjańskim czyli Kokalewskim wyszła ponownie za mąż za Mik. Niegolewskiego. Najprawdopodobniej Jadwiga mieszkała z matką Anną w domu ojczyma, w Niegolewie; stąd przy wywodzie szlachectwa matkę zapisano jako Niegolewska po 50 grz. posagu i wiana (PG 10, 192); 1495 tenże kupuje od Mik. Kokalewskiego [syna Mik. Kokalewskiego, czyli Tworzyjańskiego] 1/2 wsi C. za 300 grz. (PG 7, 60v); 1495 tenże na 1/2 cz. w C. zapisuje ż. Jadwidze c. zm. Mik. Kokalewskiego po 50 grz. posagu i wiana (PG 7, 62v; PG 11, 86); 1497 Jan Kokalewski 2 ł. os. w K. sprzedaje Mac. Niegolewskiemu, s. Mik. Niegolewskiego za 60 zł węg. z zastrz. pr. wykupu (PG 7, 132); 1502 tenże i Jadwiga Kokalewska małżonkowie, dziedzice w K. (KoścZ 18, 57v); 1506 Jadwiga Kokalewska, ż. Jana Dębieńskiego od Anny ż. Jana Kołudzkiego oraz Zofii ż. Dobrogosta Belęckiego [sióstr, cc. Jana Będlewskiego] kupuje 2 ł. os. we wsi [król.] Modrze za 30 grz. z zastrz. pr. wykupu (PG 13, 97v); 1507 Jan Kokalewski kupuje od Mac. Woźnickiego 4 ł. os. w m. Drożyn [obecnie wieś Drużyn] za 70 zł węg. z zastrz. pr. wykupu (PG 13, 117); 1509 Jan Dębiński z C. ze względu na brak zdrowia i pomieszanie umysłu zwolniony przez wdę od obowiązku osobistego udziału w pospolitym ruszeniu (MH 9, 96); 1510 Jan Kokalewski i jego ż. Jadwiga [właściciele] K. (KoścZ 18, 195v-196); 1510 Jan dz. C. (LBP 99); 1514 Jan Kokalewski, wuj rodzeństwa przyrodniego Wyszka Łężeckiego oraz Tomasza, Reginy i Elżbiety Otuskich (PG 15, 11); 1515 Katarzyna, ż. Bartłomieja Kubackiego, c. Jana Kokalewskiego (PG 15, 60v); 1517 Barbara Kąkolewska czyli Kokalewska, c. Jana Kąkolewskiego, a ż. Feliksa Kanińskiego, dz. w Daszewicach (PG 16, 120v-121); 1523 Jan Kokalewski [właśc] K. (KoścZ 24, 324v-325); 1527 tegoż c, Zofia, ż. Winc. Sierosławskiego (PG 16, 170v); 1529 tenże z ż. Jadwigą, dziedzice w K., na 1/2 trzeciej cz. K. zapisują po 200 grz. posagu i wiana Dorocie Gnińskiej, c. zm. Jana Gnińskiego, a ż. swego s. Mac. Kokalewskiego (PG 16, 316): 1529 ciż, na czas swego życia, dają swemu s. Mac. Kokalewsktemu 1/2 wsi Dębno [Małe, k. Stęszewa] i 1/2 wsi opust. Jarosławiec, a w przypadku wcześniejszej śmierci Macieja, dają jego ż. Dorocie Gnińskiej (PG 16, 316v); 1533 Dorota, c. Jana Kokalewskiego, ż. Łukasza Pawłowickiego (PG 16, 574v).

1493, 1495, 1502, 1506, 1529 Jadwiga Kokalewska, c. Mikołaja, ż. Jana Dębieńskiego czyli Kokalewskiego → wyżej.

1510 ze wsi C. dla altarii Ś. Andrzeja w kościele par. w Buku czynsz [roczny] w wysokości 64 gr, lecz umniejszony [ze względu na zły stan gospodarczy wsi] do 16 gr (LBP 208).

1516 Andrzej Kokalewski Andrzejowi Tworzyjańskiemu sprzedaje 2 ł. os. w K., na których siedzą kmiecie Tomasz i Hannus Brega, wraz z Jakubem młynarzem [i jego młynem albo wiatrakiem?] oraz łąką zw. Niklewska za 40 grz. z zastrz. pr. wykupu (PG 15, 78v).

1529 Mac. Kokalewski: 1529 → wyżej; 1529 Urszula Gnińska, wd. po Janie Gnińskim, tytułem dóbr ojczystych swej c. Doroty, zapisuje zięciowi, Mac. Kokalewskiemu, z zastrz. pr. wykupu za 100 grz. czynsz pieniężny ze swej cz. wsi Łęki Wielkie [k. Kościana] i rezerwuje dla siebie Kotłowo [obiekt nieokreślony], folwark, koguty, jaja i robocizny kmieci (PG 16, 316v).

1530-zm. 1565 Jan Kokalewski, h. Samson, ur. 1490, kan. pozn. od 1530, kan. gnieźn. od 1536, kan. pułtuski (Kor. Prał. t. 2. s. 267-268; Katedra gnieźnieńska, t. 1, Poznań 1970, s. 239-240, 482, tabl. 99 A 29; błąd drukarski co do dat u W. Dworzaczka, Leliwici, s. 39): 1530 tenże przed przyjęciem w skład kap. kat. gnieźn. wywodzi swe szlachectwo: jego ojciec Jan Kokalewski [z Dębna Małego], h. Samson, babka ojczysta h. Nałęcz, matka Jadwiga Niegolewska4Zob. przypis 3 [w istocie Kokalewska] h. Korzbok, babka macierzysta h. Nałęcz (MHP nr 307).

1550-zm. 1597 Jan Kokalewski, s. Macieja z Dębna [Małego] Kokalewskiego, h. Samson i Doroty Trach Gnińskiej h. Trach, bratanek Jana Kokalewskiego kan. gnieźn., jego koadiutor od 1550, kan. gnieźn. od 1565 (od śmierci stryja), archid. śremski, kan. pozn. od 1586, pleban w Fordonie (na Kujawach, obecnie dzielnica Bydgoszczy), altarysta w kat. pozn. i gnieź. Kor. Prał. 2. s. 268-269).

1494-1581: 1494 C. w wykazie zaległości podatkowych (PG 59, 43v); 1510 6 1/2 ł. os., 5 1/2 ł. opust., w znacznej cz. uprawiane przez dziedzica, 2 ł. sołectwa, 2 karczmy (LBP 99); 1530 pobór: 4 ł., od karczmy 3 gr (ASK I 3, 125v); 1563 pobór: 10 ł., karczma dor. (ASK I 4, 166); 1564 10 ł. (IBP 303); 1581 płatnicy poboru Jadwiga Kokalewska: 6 ł., 2 zagr.; Jan Kokalewski kan. gnieźn.; 3 ł., karczma dor. na 1 4 ł., 1 rataj (colonus), 1 zagr. (ASK I 6, 495; ŹD 68).

Kmiecie: 1428, 1516 → wyżej.

4. 1510 sołectwo na 2 ł., które uprawia dziedzic (LBP 99).

5. 1510 dzies. wiard. [z łanów kmiecych] dla bpów pozn. (LBP 99); 1564 z 10 ł. [kmiecych] dzies. po 1 wiard. dla bpów pozn. (IBP 303).

6. 1422-24 Jan s. Szymona z K., kleryk diec. pozn.: 1422 tenże, altarysta altarii Ś. Piotra (o dochodach rocznych 8 grz. srebra) w kat. pozn. ma otrzymać wikariat (o dochodach 4 grz. srebra) w kat. pozn., który wakuje wskutek rezygnacji Jana Rakwicza (Bul. Pol. 4 nr 962); 1424 tenże, altarysta altarii 11000 Dziewic (o dochodach 4 grz. srebra) w kościele par. w Środzie, pleban w Wawrzynczycach (o dochodach 25 grz.) w diec. krakowskiej ma otrzymać kanonikat w kościele w Skalbmierzu (o dochodach 8 grz.) w diec. krakowskiej (Bul. Pol. 4 nr 1381, 1386).

1 K 2, 454 czyta Miąszczany i Miąszka.

2 W akcie tym Kat. Jabłonowska jest określona jako niegdyś żona (olim consors) Mikołaja Kokalewskiego. Nic nic wskazuje, aby Katarzyna wówczas już nie żyła. Słowo olim jest zapewne pomyłką pisarza, chyba że małżeństwo Katarzyny i Mikołaja zostało unieważnione.

3 Według wywodu szlachectwa Jana [z Dębna Małego] Kokalewskiego, jego matka Jadwiga, ż. Jana Kokalewskiego [czyli Dębienskiego] używała nazwiska Niegolewska (MHP nr 307). Matka Jadwigi, Anna, wd. po Mik. Tworzyjańskim czyli Kokalewskim wyszła ponownie za mąż za Mik. Niegolewskiego. Najprawdopodobniej Jadwiga mieszkała z matką Anną w domu ojczyma, w Niegolewie; stąd przy wywodzie szlachectwa matkę zapisano jako Niegolewska.

4 Zob. przypis 3.