SZEWCE

1383 kop. XVII w. Szewcze (Wp. 3 nr 1809), 1398 or. Szewcze, Szewce (Lek. 1 nr 2702, 2716), 1402 Sewcze (KP nr 963), 1428 Schewcze (PZ 10, 102), 1431 in Sweczy! (ACC 29, 190), 1429 Schefcze (ACC 12, 110), 1436 Schyewcze (KoścZ 11, 230), 1523 Sewce (PG 15, 521), 5,5 km na S od Buku.

1. 1450 n. pow. pozn. (PG 4, 16v); 1508 n. par. Buk (ASK I 3, 2v).

2. 1428 zapowiedź →p. 3; 1436 sędziowie zapowiadają, że zgodnie z wolą stron zostanie dokonane rozgraniczenie między wsiami Kozłowo Piotra Słapa i Wawrzyńca, S. Michała [Jarogniewskiego] oraz Uścięcice Grzymka i Andrzeja; każda ze stron ma wydelegować po 6 starców, tylko Michał z S. sam weźmie udział w ujeździe (KoścZ 11, 230).

3. Własn. szlach. 1398 Andrzej Kowalski [zapewne z Kowalskiego w pow. gnieźn.] pozywa Szymona ze →Strzępinia o spalenie [zagród?] wielu kmieci w S., [szkoda wynosi] 24 grz.; Strzępiński nie stanął w sądzie (Lek. 1 nr 2702 – tu mowa o 2 kmieciach, 2716); 1401 wd. po tymże Andrzeju wraz z dziećmi [brak imion] toczy proces z ss. Janusza z Jarogniewic [k. Czempinia] o S. oraz Gaj i 1/2 Marszewa [k. Śremu] (KP nr 647).

1402 Przybysław Rudnicki płaci za Szymona Strzępińskiego 7 1/2 grz. kary za spalenie S. (KP nr 963).

1418-20 Jan Jarogniewski dz. w S. [także w →Jarogniewicach i in. dobrach; syn Janusza]: 1418 tenże, pozwany przez Mościca ze Stęszewa o najazd z 4 szl. i 12 kmieciami na Mościca i rabunek łodzi na jego jeziorze, dowodzi, że nie dokonał napadu (PZ 5 k. 113v, 115; WR 1 nr 1027); 1420 tenże Jan toczy proces z mieszkańcami Będlewa o zboże, które, jak twierdzi, zabrał im, kiedy w środku nocy kosili jego pole; w sądzie reprezentuje Jana jego brat [przyrodni] Jarosław (PZ 6, 34v-35).

1419-36 Michał Jarogniewski [syn Janusza, brat rodz. Jana] dz. w S.: 1419 tenże dz. w S. i →Reklinie (Cieplucha 167); 1428 woźny sąd. zapowiada dziedzinę S. tegoż Michała (PZ 10, 102); 1431 tenże kupuje z zastrz. pr. wykupu od Wawrz. Kleinschmida (Cleysmeth) mieszcz. pozn. 2 grz. czynszu od sumy głównej 20 grz. na domu Wawrzyńca w rynku w Poznaniu (ACC 29, 190); 1435 tenże Jarogniewski z S. toczy proces z Elżbietą i Wojciechem z Radwankowa (KoścZ 11, 60v); 1436 tenże →p. 2.

1429 Jarosław Jarogniewski [dz. w S. czy tylko brat dziedzica?] →niżej: kmiecie.

1450 Wojc. [Jarogniewski] dz. w Jaromierzu [brat przyrodni Jana i Michała, a rodz. Jarosława Jarogniewskich] kupuje z zastrz. pr. wykupu wieś S. od Mikołaja i Wincentego z →Konina [pod Pniewami] (PG 4, 16v).

1498 Jan Ostroróg zapisuje swej c. Poliksenie, zrodzonej z [jego drugiej ż.] Doroty z Wrześni, 3000 fl. na wsiach Wojnowice, Łagwy i S. (MS 2 nr 1254; także →niżej, pod 1523-26).

1502 Wacław i Stan. Ostrorogowie [ss. Jana] bracia niedz. sprzedają z zastrz. pr. wykupu czynsze roczne na m. Ostroróg z przynależnościami, m. in. na S., Łagwach i Wojnowicach (PG 12, 215-218; CP 5 nr 8; więcej →Łagwy); 1510 w podziale dóbr między braćmi Wacław otrzymuje m. in. S. (PG 10, 91v-92; →Ostroróg).

1523-26 Poliksena c. zm. Jana Ostroroga: 1523 taż ż. Przecława Potulickiego dz. w Pniewach sprzedaje z zastrz. pr. wykupu mężowi za 3000 zł wsie Wojnowice, Łagwy i S., które ojciec sprzedał jej na tych samych zasadach tytułem jej posagu, natomiast mąż zapisuje jej po 3000 zł posagu i wiana na 1/2 m. Pniewy z przedmieściami i wsiami (PG 15, 521); 1526 taż zapisuje w dożywocie wspomn. mężowi Przecławowi wsie S., Łagwy i Wojnowice na sumę 3000 zł i przenosi na niego pr. własności; suma ta po śmierci Przecława ma przejść na spadkobierców Polikseny (PG 16, 140-141).

1508 pobór od 15 ł. os., od karczmy 6 gr (ASK I 3, 2v); 1509 pobór od 16 ł. os., od karczmy 3 gr (ASK I 3, 37); 1563 pobór od 20 ł. os., od 1 karczmy dor. (ASK I 5, 215); 1564 w S. 20 ł. [os.] →p. 5; 1577 pobór płaci [Zofia z Tęczyńskich, ż. Stanisława z Ostroroga syna Wacława, a bratanka Polikseny] kasztelana międz. (ASK I 5 664v); 1580 pobór płaci Zofia Ostrorogowa [jako wd.] od 19 ł. os., 4 zagr., 1 komor., 1 [łanu?] opust., od 1/2 ł. karczm. (ŹD 6).

1426 Andrzej, Mikołaj i Przybak kmiecie z S. pozywają Jana dz. z Kozłowa o zabranie kobył (PZ 8, 82); 1428 dwaj kmiecie z S. toczą proces z ławnikami i sołtysem z Woźnik [na S od Buku] (KoścZ 9, 8); 1428 kmiecie z S. pozwani przez Małg. Dokowską [z →Dokowa Suchego] o wpędzenie koni na jej dziedzinę; sąd zarządza od kmieci odszkodowanie po 1 gr od konia; Michał Jarogniewski [dz. w S.] poręcza, że kmiecie zapłacą (KoścZ 9, 83v: 14 + 14 koni, 97v: 44 konie); 1429 Klemens i Mikołaj kmiecie z S. toczą proces ze szl. Maciejem, Grzymkiem i Haszem z Uścięcic; w imieniu kmieci w sądzie występuje Jarosław Jarogniewski [dz. w S. czy brat dziedzica?] (KoścZ 9, 192); 1436 Szczepan (Stephanus) owczarz (opilio) z S. w sporze z Janem i Mikołajem z Granowa (KoścZ 11, 277).

1448 bp pozn. [Andrzej Bniński] w sprawie między Piotrem Suchanowiczem z S. a jego ż. Katarzyną c. Dymaliny z S. wyrokuje, że ich małżeństwo zostało prawnie zawarte i skonsumowane, a żadna z przedstawionych przez strony przyczyn nie upoważnia do jego rozwiązania; zgodnego pożycia stron pilnować mają wyznaczeni opiekunowie: Ambroży sator1Sator to ten co sieje, ogrodnik, ale także rodzic, ojciec; być może jednak mamy do czynienia z omyłką pisarza i chodzi o krawca (sartor) lub szewca (sutor) i mieszcz. z Buku pod karą 20 grz. – Katarzynę, aby nie truła swego męża, a Mik. Bayak kmieć (laycus) z S. – by Piotr nie bił Katarzyny ponad miarę, lecz okazywał jej w tym miłosierdzie (AE I 154v).

4. 1429 Maciej pleb. w →Przewozie [na NNW od Śremu] w sporze z Janem, Maciejem, Piotrem i Bykiem, wieśniakami ze wsi Słupia, a także z Adamem sołtysem z S.2Identyfikacja wsi S. i Słupia jest niepewna; w Wlkp. było więcej wsi o takich nazwach; jeśli jednak założyć, że wymienione w zapisce wsie leżały blisko siebie, to wolno przyjąć, iż chodzi właśnie o Szewce k. Buku i Słupię k. Stęszewa (tak w haśle →Przewóz, przyp. 14); pleb. domaga się 4 1/2 grz. i 6 gr długu za zboże kupione u Adama i darowane plebanowi [zapiska niejasna] (ACC 12, 110).

5. 1564 wiard. dzies. z 20 ł. [os.] w S. w par. Buk płacone są do klucza dóbr bpów pozn. w Buku (IBP 303).

6. 1383 Piotr zw. Czarny z S. kupuje sołectwo w →Słupi [k. Stęszewa] bpów pozn. od tamtejszego sołtysa Jakuba za 16 grz. (Wp. 3 nr 1809).

1 Sator to ten co sieje, ogrodnik, ale także rodzic, ojciec; być może jednak mamy do czynienia z omyłką pisarza i chodzi o krawca (sartor) lub szewca (sutor).

2 Identyfikacja wsi S. i Słupia jest niepewna; w Wlkp. było więcej wsi o takich nazwach; jeśli jednak założyć, że wymienione w zapisce wsie leżały blisko siebie, to wolno przyjąć, iż chodzi właśnie o Szewce k. Buku i Słupię k. Stęszewa (tak w haśle →Przewóz, przyp. 14).