1305 kop. 1481 Ribenick [R.?, Rybnik? → p. 6], 1319 kop.¹Przekaz znany tylko z przedruków. Wydawcy podają, że pochodzi z kopiariusza przechowywanego w archiwum berlińskim, ale nie informują, kiedy ów kopiariusz został sporządzony (por. Krabbo nr 2713) Rybiac, Ryboiadel (dok. w języku niemieckim: Wp. 2 nr 1012; Krabbo nr 2713), 1394 or. Riboiadi (Lek. 1 nr 1807a), 1406 Ryboyad (KP nr 2659), 1434 Riboyadi, Riboyady, Ryboyady (PZ 12 k. 111v, 116v, 186), 1508 Rybojady (ASK I 3, 22), 1538 Ryboiady (PG 80, 195v-197v), 1563 Ryboiathi (ASK I 5, 237v), 1944 Hoffmannstal, 4,5 km na NNW od Trzciela.

1. 1434 n. pow. pozn. (PZ 12, 111v); 1508 n. par. Trzciel (ASK I 3, 22).

2. 1545 dwa jazy i jeziora w R. (PG 87, 74-81); 1571 borek w R. między rzekami [→ Obrą i → Pańską Strugą?] oraz [miejsce niezn.] Smolny Piec (smolny piecz) w R. (PG 121, 154v); 1660 → Pańska Struga płynie z jez. Wędromierz do jez. Rybojadzkiego (ad Ryboiadensem lacum) [obecnie jez. Rybojadło] (PP 7, 36).

3. Własn. szlach. 1319 Henryk [II Wierny] i Przemek książęta głog. odstępują margr. brand. Waldemarowi swe ziemie [tj. swą zwierzchność terytorialną; → Międzyrzecz – gród i kasztelania, p. 3A], m. in. Trzciel i R. (Wp. 2 nr 1012; CDS 18 nr 3940).

1394-1406 Wichna [c. Józefa Wezenborga, m. in. z Trzciela i Grodziska Wlkp.] toczy procesy o zamek i m. Trzciel z wsiami, m. in. z R.: 1394 z Fredhelmem Wezenborgiem [synem Maćka Borkowica]; 1406 wraz z synem Borkiem z Grodziska wygrywa spór z Boguszem synem zm. Fredhelma Wezenborga (Lek. 1 nr 1807a; KP nr 2657, 2659; ZSW nr 1007).

1434 R. należy do dóbr Trzciel, o które toczą procesy liczni spadkobiercy Macieja Trzcielskiego, syna Wichny: Filka wd. po [Janie] Szreniawie [ze wsi Ruszcza w woj. sier., obecnie Rusiec²→ Ruśce, Uwaga] i Burneta [Filka i Burneta to siostry Macieja] wd. po Janie Janowskim [z Janów Młyna w pow. gnieźn., obecnie Janowiec Wlkp.], [siostrzenice Macieja] Barbara i Dobroszka [cc. Dobroszki ż. Mroczka z Łopuchowa] oraz Jan Rojewski [stolnik lub podstoli inowrocł.; o nim → Pniewy – dobra, Uwaga], Anna ż. Stan. Mielżyńskiego [z Mielżyna, pow. pyzdr.], Katarzyna ż. [Tomasza] Gądeckiego [z Gądek] i Małgorzata ż. [imię nie podane] Kaczkowskiego [z Kaczkowa w pow. kcyn.?], dziedzice Trzciela z wsiami, m. in. z R. (PZ 12 k. 111v, 116v-118, 123, 129v).

1434 pełnomocnik braci Stanisława i Dobrogosta Ostrorogów przedkłada przed sądem ziemskim pozn. dokumenty dot. nabycia przez nich m. Trzciel z wsiami, m. in. z R.: a) dok. wystawiony przez starostę gen. wlkp. Sędziwoja Ostroroga [starosta do 13 III 1434], pozbywcami są [wspomniani] Filka z Ruszcza, Burneta wd. po Janie Janowskim oraz Jan Rojewski z siostrami; sąd przyznaje dokumentowi moc wieczystą (PZ 12, 186); b) dok. wystawiony przez starostę gen. wlkp. Andrzeja Ciołka z Żelechowa [starosta od 5 III 1434], pozbywcami są Dobroszka i Barbara cc. zm. Mroczka z Łopuchowa (PZ 12, 186v), c) Maciej z Wąsoszy [brat stryj. Mac. Trzcielskiego, syn Mikołaja z Wąsoszy, który był bratem Świętosława z Szubina] na tym samym posiedzeniu zgłasza roszczenia z tytułu pr. bliższości (PZ 12, 187); 1434 sąd ziemski kośc. po trzykrotnym wywołaniu przyznaje moc wieczystą dok. nabycia m. Trzciel z wsiami, m. in. z R., przez Stanisława i Dobrogosta braci [Ostrorogów Lwowskich] (KoścZ 10, 265v-266).

1510-1610 wieś R. nal. do Ostrorogów z → Lwówka: 1510 R. nal. do panów z Lwówka (LBP 176); 1538-71 działy dóbr → Lwówek między Ostrorogami Lwowskim (1538: PG 80, 195v-197v; 1545: PG 18, 181; PG 87, 77-78; 1570: PG 119, 244-246; 1571: PG 121, 154v); 1577-90 R. w dobrach Trzciel Ostrorogów z → Lwówka (1577: PG 21, 716v; 1579: PG 134, 531; 1580: PG 136, 156-157; PG 137, 364; ŹD 38; 1583: Piotrkowska 2, 63; 1590: PG 23, 474-475; PG 155, 177); 1610 Jerzy z Ostroroga Lwowski sprzedaje Kasprowi Strzeżmińskiemu [pow. pozn., obecnie Strzyżmin] dobra Trzciel z wsiami, m. in. z R., z zastrz. pr. wykupu za 18000 zł pol. (PG 30, 156).

1508 w R. nie ma kmieci (ASK I 3, 22); 1510 w R. uprawia się tylko cząstki ról (LBP 176); 1563 zagrodnicy w R. (ASK I 5, 237v); 1577 pobór z R. (ASK I 5, 720v); 1580 Marcin Lwowski płaci pobór z R. od 17 półł., od 4 komor. po 8 gr, od 1 [komor.] 2 [gr], od 18 rybaków (ŹD 38); 1583 wspomn. Marcin Lwowski płaci pobór z R. (Piotrkowska 2, 63).

1479 szl. Anna ż. prac. Marcina z Grobi, niegdyś z R.; prac. Walenty z R. i z Bukowca (PZ 20, 64).

5. 1510 w R. uprawia się tylko cząstki ról; oddaje się dzies. do zamku [w Trzcielu], a plebanowi płaci się [z tytułu dzies.] po 3 gr; we wsi R. pleban ma część roli dla swego kościoła; jest tutaj mały kościół, przyłączony do par. [Trzciel] (LBP 176).

1640-41 kościół filialny w R. spłonął; jest tam cmentarz, nadal używany; pleban z Trzciela ma 2 zagrodników, jednego w Sierczu, a drugiego w R., mają oni cząstki ról i ogrody (horti); pleban otrzymuje z R. meszne po 1 korcu (modius) owsa i żyta (AV 10, 106v-107).

6. 1305 (kop. 1481) Henryk ks. śląski i głogowski wystawia [prawdop.] w R. dokument dla kl. w Paradyżu (JurDz s. 58 i przyp. 85, s. 151 nr 71 reg.; autor pisze, że dok. wystawiony został zapewne w → Rybniku [obecnie nie istnieje, wieś ta leżała ok. 8 km na N od Osiecznej], ale wskazuje też na nasze R., co wydaje się bardziej prawdopodobne; dok. wyd. też w Wp. 2 nr 889, wg kop. z XVII w.: Ribewit!).

1419 R. (K 3, 160; cytowanego aktu w KoścZ nie odnaleziono).

8. W rejonie wsi R. znane są 3 grodziska: a) grodzisko stożkowate z półkolistą fosą i wałem (z XIII? – XIV w.), położone zapewne na miejscu wcześniejszego (z IX-X/XI w.), wklęsłego i znacznie zniszczonego w części południowej, grodzisko to leży na półwyspie na zachodnim brzegu jez. Rybojadło u wyjścia rz. Obry z jeziora; b) grodzisko lub osada obronna (z VIII-IX w.) na miejscu osady obronnej ludności kultury łużyckiej, położone na przesmyku zw. Żelazną Bramą między jez. Rybojadło a Jez. Proboszczowskim; c) grodzisko? z X-XI w. na przesmyku między jez. Rybojadło i Wędromierz (Hensel 5, 455-460; Fontes 32, 1981, wyd. 1983, s. 43 nr 18 i 19; Stan i potrzeby badań nad wczesnym średniowieczem w Polsce, Poznań 1990, s. 126).

Uwaga: W 1486 występuje Stan. Jost „de Rankojady” stryj szl. Walentego z → Bukowca (k. Międzyrzecza; PG 10, 59). Nie wiemy, czy chodzi o nasze R., czy o Rakojady w pow. gnieźn.