URBANOWO STARE

1298 kop. XV w. Urbanowo (Wp. 2 nr 797), 1387 or. Urbanowo (Lek. 1 nr 263), 1391 Urbanovo (Lek. 2 nr 1381), 1398 Vrbano (WR 3 nr 42), 1400 Vrbanowo (KP nr 400), 1405 Wrbanowicze (ACC 1, 110), 1406 Vrbanouicze (ACC 2, 23v), 1419 Wrbanowo (ACC 4, 64), 1422 Vrbanovo (Wp. 8 nr 937), 1423 de Mokrego Vrbanowa (KoścZ 8, 490), 1425 Mocre Vrbanowo (KoścZ 8, 130v), 1428 utraque Vrbanowo (KoścZ 9, 26v), 1428 Antiqua Vrbanowo (KoścZ 9, 52), 1443 Vibanowo! (DBL nr 192), 1443 Wrbnowo (WR 1 nr 1630), 1487 utraque Vrbanowo (PG 10, 90v), 1479 Maior Vrbanowo (PG 9, 188), 1493 Antiqua Wrbanowo (PZ 22, 178), 1495 utraque Vrbanovo (PG 7, 167, dawniej k. 83v), 1501 Urbanowo Antiqua (KoścG 5, 80v), 1523 Sthare Vrbanouo (KoścZ 24, 349v-340), 1548 utraque Vrbanowo (PG 90, 261), 1561 wielka wieś Vrbanowo (PG 105, 850-853) 1596 Stare Vrbanowo (KoścZ 77, 111), 5 km na SSE od Opalenicy.

1. 1387 n. pow. kośc. (Lek. 1 nr 263), 1526 pow. pozn. (PG 16, 126v), 1548 pow. kośc. (PG 18, 422); 1406 n. par. Opalenica (ACC 2, 23v; też →p. 4).

2. 1419 droga z →Silina do U. (KoścZ 5, 177); 1419 zapowiedź U. (KoścZ 5, 169, dawniej 109; też →Snowidowo, Uwaga 2); 1428 zapowiedź obu wsi V. →p. 3: Piotr; 1448 z rozgraniczenia dziedzin Grąbiewo i Strzelce: granica między tymi osadami idzie aż do granicy z Kurowem [k. Grodziska], a potem do granicy z U., do strumienia [Kurowska Struga] (KoścZ 13, 139); 1493 sędziowie polubowni wytyczają granicę między wsią Serafina Grota A.W. a Woźnikami Mik. Woźnickiego: od usypanego na nowo kopca narożnego zw. Trzy Dębki aż do słupa (statua), dalej do jawora, następnie od tego drzewa do [lasu] Raskowice (Rascovycze), wreszcie do nowo usypanego kopca narożnego przy →Mogilnicy; między kopcami tymi sędziowie wytyczyli 18 kopców [ściennych] i 67 naciosów na drzewach; kara umowna za niedotrzymanie tego podziału wynosi 200 grz. (PZ 22, 178); 1493 Brzozownica Mała (PG 11, 17v, dawniej k. 4v; K 2, 58, na tej podstawie pisze też omyłkowo o Brzozownicy Wielkiej); 1511 ogród Piechnikowski, las Wielki Dział w U. (K 3, s. 24, 376, cytowanego tam aktu nie odnaleziono); 1521 las Wielki Dział →p. 3: Walenty; 1522 płosa Kożuchowska, in. płosa w Głębokim Kącie (KoścZ 19, 91v); 1523 las w V.S. od drogi Woźnickiej do Głębokiego Kąta (KoścZ 19, 105; KoścZ 24, 349v-340); 1526 lasy i bory w A.V. i Urbanowie Nowym (PG 16, 107v); 1531 Jan Ujejski pozwany przez Mac. Woźnickiego o to, że przemocą naciął 12 naciosów [znaków gran.] w lesie Roszkowice nal. do wsi Woźniki wspomn. Macieja (KoścZ 25, 45v).

1546 w sporze Jana Ujejskiego z Janem Opalińskim woźny sądowy dokonuje wizji gran., wspomn. obiekty: kopiec wielki, kopiec stary, kopiec k. olszy w A.V., kopiec ten dzieli A.V. i m. Opalenicę, dalej naciosy na olszy i klonie w A.V., przy nich woźny widział ściętych 13 wielkich dębów i wiele drzew pospolitych, potem kopiec narożny obok rz. Mogilnicy, który dzieli A.V., Dokowo Mokre i m. Opalenicę; woźny widział też wyciętych 5 wielkich dębów na wyspie zw. Brzozownica w A.V., 5 nowych naciosów na brzoście i na olszach, a w ubiegłym roku widział także wycięte 3 wielkie dęby (na jednym były naciosy) k. kopca przy obiekcie zw. Niwicza (KoścG 8, 705); 1546 Wolenia błonie w U. (K 3, 407, cytowanego tam aktu nie odnaleziono); 1560-62 Kurowska Struga w M.V. (KoścZ 57, 84; KoścZ 58, 108v; też →p. 3); 1560 Jan Ujejski pozywa Marcina Urbanowskiego o zniszczenie 8 kopców [gran.] w lesie Kobilass w V., a Marcin pozywa Jana o wypasienie łąki w A.V (KoścZ 57, 197); 1561 w podziale wsi S.V i Urbanowo Nowe między Macieja i Marcina Urbanowskich wymienione obiekty w S.V.: Gęboki Kąt przy dziale [leśnym] U wierzby w V.S. należącym do [Jana] Ujejskiego, granica ze Snowidowem, kopiec Snowidowski, granica z Woźnikami, młyńska droga, lasy zw. Wielki Dział czyli Słupski, Zagrodnicki, Brzozowica (przy roli Brzozowskiej), [rz.] Mogilnica, droga Brzozowska, las w Małej Brzozowicy, Brzozowica Wielka z działem lasu pana Ujejskiego, las zw. Mała Kobyła w W.V. (PG 105, 850-853); 1566 Mac. Urbanowski pozywa Jana Ujejskiego o wycięcie 2 wielkich dębów oznaczonych znakami, oddzielających w S.A. część tej wsi należącą do Jana od cz. lasu Macieja w lesie zw. Ostrówek; pozywa też Jana o wycięcie w in. lesie zw. Roskowice za wsią V.S. brzostu oznaczonego znakiem gran. w kształcie krzyża, które to drzewo oddzielało cz. lasu zw. Moskowice od części Macieja (KoścZ 59, 229); 1571 las zw. Głębokie Kąty (KoścZ 62, 149v; K 4, 230, czyta Głębokikąt); 1577 w podziale Urbanowa Nowego i U.S. między Jana Strzeleckiego a Marcina Urbanowskiego i jego bratanków Stanisława i Piotra (ss. Macieja) wspomn. obiekty: borek nad gran. Kurowską, droga Silniska, która idzie borem do Grodziska, w sośnie przy tej drodze jest krzyż, struga Kurowska, droga wielka z V. do Grodziska, granice ze Snowidowem, łąka Kopania (PG 132, 282v-283); 1578 w procesie Marcina Urbanowskiego ze Stanisławem, Maciejem i Jakubem Ujejskimi wymienione obiekty: las w S.V., droga do młyna Dokowskiego, stara droga przez obie wsie V. do lasu Brzozowica czyli na Porębach i lasu Wolnego, miejsce zw. Okrągły Dąb, niwa (algula) Jakubowska (KoścZ 65, 255-257; K 5, 93, omyłkowo o Brzozowicy Wielkiej i Małej); 1583 V. graniczy z Kurowem (KoścZ 67, 849); 1596 Mac. Ujejski pozwany przez Stan. i Piotr Ujejskich o to, że ze swymi poddanymi z S.V. w lasach Raskowice1U. nie graniczyło z Granowem, oddalonym o 8 km, a przedzielonym dodatkowo obszarem wsi Woźniki. O obiekcie zw. Raskowice, leżącym na gran. U. i Woźnik mowa w zapisce z 1493 (→wyżej), wydaje się zatem, że pozew Ujejskich nie dotyczył ich majątku znajdującego się na terenie Granowa, a raczej cz. należącego do nich lasu w U., stanowiącego jeden kompleks majątkowy z ich dobrami w Granowie i Działek, należących do Granowa, wyciął wielką liczbę dębów, wykarczował i zaorał, czyniąc szkód na 2000 zł (KoścZ 77, 111); 1609 obiekt zw. Młodzielnica (KoścZ 96, 441-442).

3. Własn. kościelna, potem szlach. 1298 abp gnieźn. Jakub [Świnka], pragnąc zachęcić kanoników gnieźn. do rezydowania przy katedrze, daje kapitule kat. gnieźn. wieś Pyszczyn [pow. gnieźn.] z dziesięciną w zamian za U. za Poznaniem (ultra Poznaniam) i Brzednię, położoną nad jeziorem tej samej nazwy k. Lubinia, oraz źreb Piekczynowo [pow. gnieźn.] k. Pakości (Wp. 2 nr 797).

1387 Przybysław z U. toczy proces z Mikołajem synem zm. Panczka, jego [Mikołaja] matką i braćmi o sołectwo w U. (Lek. 1 nr 263); 1389 tenże podłowczy toczy proces z Żydówką Jordanową o długi zapisane na U.; Przybysława ma zastępować w sądzie jego syn Piotr, a Jordanową – Zabdaj (Lek. 1 nr 593).

1388-1437 Piotr z U., →Borzysławia [tam w l. 1391-1412], →Lewic [tam w l. 1412-37], →Snowidowa [tam w l. 1427-28] (WR 1 nr 706, 846; WR 3 nr 42, 274, 324, 387, 487, 506, 580; WR 4 nr 5; Lek. 2 nr 2294), syn Przybysława: 1388 tenże z U. pozwany przez Boguchwała z Głęboczka, który ręczył Naramowi za tegoż Piotrka na sumę 20 grz. i poniósł z tego tytułu szkodę (Lek. 1 nr 431); 1389 tenże syn Przybysława →wyżej; 1391 tenże w sporze z Janem Łódzkim i [Tomisławem] Grąbiewskim o 16 sk. (Lek. 1 nr 1381); 1391 tenże z U. winien przekazać Tomisławowi z Grąbiewa pr. własności 1/2 Nietąszkowa [k. Śmigla] tytułem [nieokreślonej należności w wysokości] 66 grz. oraz bronić go przez 3 lata od roszczeń in. osób [do tej dziedziny], a ponadto Piotr zobowiązuje się wobec Tomisława z Grąbiewa i Pradla [z Bronikowa], że jeśli nie przekaże 1/2 Nietąszkowa Tomisławowi, to ten będzie mógł wejść w posiadanie wszystkich dziedzin Piotra, pozywać go [do sądu] i uwięzić (Lek. 2 nr 1404, 1421, 1422); 1391 tenże z U. w sporze z Kiełczem [skąd?] o kmiecia (Lek. 2 nr 1405); 1391 tenże Piotr Borzysławski pozwany przez Boguchwała Głębockiego, któremu zastawił U., ale nie uwolnił od roszczeń in. osób (Lek. 2 nr 1450); 1394 tegoż pełnomocnik Piotr Siberlich pozywa Andrzeja z Robaczyna o gwałty uczynione w Nietąszkowie z 20 szlachty i 30 kmieciami; Andrzeja zastępuje (intercessit) Mac. Ptaszkowski (Lek. 2 nr 1566); 1396 tenże ręczy Wojc. Rzeszotarzewskiemu, że zapłaci 4 grz. Piotrowi wójtowi z Kościana, a jeśli nie zapłaci w umówionym terminie, to poniesie z tego tytułu szkody; Wojciech uwalnia [od spłaty wspomn. kwoty Jana] Rotemberga2O Janie Rotembergu →Rzeszotarzewo, przyp. 3. W haśle tym omyłkowo piszemy o poręczeniu za Piotra wójta z Kościana (Lek. 2 nr 1939); 1397 tenże toczy proces z Agnieszką z Komorowa [→Komorowo, przekazy o nieustalonej lokalizacji] o utratę pozwu Piotra i o przemoc (Lek. 2 nr 2040); 1397-99 tenże zastępuje w sądzie swoją siostrę Agnieszkę [wd. po Janie z →Gołaszyna k. Obornik] w jej sporze ze Stan. Gnuszyńskim [z Gnuszyna i Kolna] o porękę dot. 30 grz. wiana [tej Agnieszki?] (→Gnuszyn; Lek. 1 nr 2361, 2638, 2639, 2970; WR 1 nr 346); 1398-1400 tenże jako poręczyciel i pełnomocnik Tycza Bara [z Opalenicy] uczestniczy w procesie Tycza z Wawrz. Będlewskim o 300 grz.; Tycz ma zwrócić Piotrowi 60 grz., dać mu na tę sumę dok. król. lub dzierżawę [w swej posiadłości] (Lek. 2 nr 2147, 2334, 2544; KP nr 400); 1399 tenże toczy proces z Żydem Abrahamem (Lek. 1 nr 2954); 1399 tenże wygrywa proces z Wyszomirem Bodeckim o 25 grz. szer. gr czeskich poręki za Agnieszkę z Głodna (Lek. 1 nr 2986); 1400 tenże przegrywa proces z Piotrem z Grylewa [w pow. kcyn., k. Wągrowca] o 52 grz. sumy głównej i 12 grz. odsetek z tytułu poręki udzielonej przez tegoż Piotra z V.; tenże Piotr ma pozwać w sprawie tych pieniędzy współporęczycieli (KP nr 366); 1400 tenże ma zapłacić mieszczaninowi pozn. Sierakowskiemu 18 sk. za Mik. Granowskiego (KP nr 380); 1400 tenże w procesie z Oganką [Pietraszem z Chobienic?] dowodzi, że zapłacił za swego ojca Przybysława pieniądze z tytułu poręki udzielonej przez Hektora (Jactor) [skąd?] Żydowi Muszce [za Przybysława] na sumę 35 grz. (WR 1 nr 465; ZSW nr 80); 1401 tenże ma zapłacić karę zw. pokup (KP nr 511; ZSW nr 116); 1401 tenże zastępuje w sądzie Kachnę Falkanową (KP nr 649; →Robaczyn); 1402 tenże zastępuje w sądzie Grzymka Brodzkiego (KP nr 955); 1403 tenże toczy proces z Piotrem Grabionowskim o 150 grz.; za Piotra [Grabionowskiego] ręczy jego ż. Elżbieta3KR 8, 25, datując omyłkowo zapiskę na 1405, podaje nieściśle, że Elżbieta była ż. Urbanowskiego, że stawi się on w sądzie (KoścZ 2, 97, dawniej k. 75); 1404 tenże wygrywa proces z Borkiem z Grodziska o 66 grz.4W haśle →Grodzisk – dobra piszemy omyłkowo o 606 grz (KP nr 1870); 1404 tenże ręczy za Andrzeja Milsdorfa5O Andrzeju →Ptaszkowo, przyp. 4 [z Goli k. Gostynia i z Kotowa k. Grodziska] (KP nr 1942); 1404 tenże zastępuje w sądzie Andrzeja Ptaszkowskiego (ZSW nr 753); 1404 tenże opiekun małol. Ptaszkowskich6W haśle →Grzybno przypuszczaliśmy, że małol. Ptaszkowscy byli zapewne dziećmi Andrzeja z Ptaszkowa łowczego pozn., który do 1403 występował jako posiadacz Zajączkowa ma nie dopuścić, aby Mroczek z Iwna przebywał w Zajączkowie, w Liniu i w →Grzybnie; jeżeli Janusz z Łagiewnik [→Łagiewniki, przekazy o nieustalonej lokalizacji] (który wygrał proces o 15 grz.) wraz z woźnym sąd. zatrzyma Mroczka [w tych wsiach], tenże Piotr będzie musiał wypłacić Januszowi te 15 grz. (KP nr 2041); 1404 tenże toczy proces z wojewodziną z Gostynia [tj. wdową po wdzie pozn. Bartoszu Wezenborgu] (KoścZ 2, 82v); 1404 tenże toczy proces z Pietraszem Oganką z Cykowa (WR 3 nr 223); 1404 tenże pełnomocnik sąd. Idziego sołtysa ze Srocka Małego (KoścZ 2, 81); 1404-22 tenże asesor sądowy (ZSW s. 219, 269, 364; Wp. 5 nr 98; Wp. 7 nr 731; MHP s. 326); 1405 tenże zastępca starosty w sądzie ziemskim w Kościanie (ZSW s. 266, 267); 1405 tenże z W. winien Idziemu sołtysowi z Konojadu 10 grz. szer. gr z tytułu poręki za swego [niewymienionego z imienia] sołtysa w Kotowie [k. Grodziska]7Piotr władał Kotowem zapewne jako opiekun małoletnich Ptaszkowskich; pr. do tych pieniędzy Idzi przekazuje swemu synowi, klerykowi Michałowi (ACC 1, 110); 1405 temuż ma zapłacić Teodoryk z Iwna 62 grz. szer. gr (KP nr 2299); 1405 tenże występuje jako jeden z sędziów polubownych w sporze Hinczki Wezenborga z Pietraszem Golskim (ZSW nr 972); 1406 tenże wraz ze swoją siostrą [Białdamą?] Zborowską toczą proces z Materną Osieckim o 50 grz. poręki (KoścZ 3, 31); 1406 tenże w sporze z Mikołajem rządcą (senior) z Drożyna o 2 woły (KoścZ 3, 44); 1406 tenże →p. 4; 1406 tenże zastępuje w sądzie Krystynę siostrę Agnieszki8W sprawie Jadwigi z Cieśli ż. Piotra i Agnieszki ż. Frącka z Witkowic →Myszkowo, przyp. 1 i Jadwigi Gołaskich [→Gołaszyn k. Obornik] (KP nr 2591); 1406-07 tenże w sporach z Chwałką z Woźnik: 1406 odpiera jej roszczenia do 100 grz. z tytułu wadium (KP nr 2679), ma jej dać małdrat owsa, uwolnić od roszczeń in. osób list dłużny sołtysa w Woźnikach oraz przeprowadzić rozgraniczenie tej wsi (KP nr 2698), 1407 toczy z nią proces o przemoc (ZSW nr 1165); 1406 tenże toczy proces z mieszczką pozn. Jadwigą siostrą Piotra Kamieniewskiego o 1/4 →Kamionek (KP nr 2680); 1406 tenże wraz z Niczkiem Unrow i dziećmi Andrzeja z Ptaszkowa łowczego [pozn.] toczą proces z panią [Elżbietą] Machowską [panią wienną w →Krzemieniewie i →Oporowie] o 200 grz. posagu oraz darowiznę [wiana?] i o porękę (KP nr 2747); 1406 tenże toczy proces z Januszem Łagiewnickim (KP nr 2778); 1407 tenże odpiera roszczenia Jadwigi Ciesielskiej ż. Piotra i jej siostry Agnieszki z Witkowic w procesie o 1/2 Myszkowa (PZ 3, 9); 1407 woźny sąd. zapowiada temuż Piotrowi i Niczkowi Unrow z Ujazdu 110 grz., które dzieci zm. Hejdana [ze Strzelc k. Grodziska] mają u Janusza Strzeleckiego; tenże Piotr i Niczek pozywają następnie wspomn. dzieci zm. Hejdana (ZSW nr 1201, 1202); 1412 tenże toczy procesy z Pietraszem Wierzbieńskim9O nim →Szelejewo, przyp. 1. [też Szelejewskim]: o Borzysław (WR 3 nr 452), o 24 grz. (WR 3 nr 458);

1412-18 tenże Piotr toczy procesy o Karnę i Godziszewo: 1412 tenże w sporze z Mac. Godziszewskim o Karnę (KR 8, 25, cytowanego tam aktu nie odnaleziono); 1412 tenże z bratem [stryj.?] Mik. Watą10Mikołaj był synem Filipa →Nądnia [z Głuponi?] pozywają Mac. Godziszewskiego o 88 grz., a sąd przysądza im wwiązanie w całą [cz.] →Karny, którą posiadał Godziszewski; równocześnie tenże Piotr toczy proces z Andrzejem Blosem [z Chobienic] o zastaw 1 kmiecia w Karnie za 3 grz. (KoścZ 4, 6); 1413 tenże wraz z Mik. Watą otrzymują wwiązanie w Karnę, oprócz 2 ł., które ma w zastawie (in obligacione) pani Głowaczowa (KoścZ 4 k. 39v, 44v, 50); 1413 tenże i Mik. Wata posiadają cz. →Karny, która należy pr. dziedzicznym do Mac. Godziszewskiego; w drugą 1/2 tej wsi i folw. wwiązani zostają Hynek i Katarzyna dzieci zm. Bernarda [brata wspomn. Macieja] (KoścZ 4, 54v); 1415 sąd zachowuje tegoż Piotra w posiadaniu 1/2 Karny i 1/2 folw. tamże, które trzyma jako zastaw za 88 grz. i 4 grz. szer. gr wraz z Mik. Watą (KoścZ 4, 190v, dawniej k. 87v); 1415 tenże toczy proces z Mac. Godziszewskim o 1/2 Godziszewa (KoścZ 4, 141, dawniej k. 38); 1415 tenże toczy proces z wspomn. Mik. Watą z Nądni; sąd przyznaje Mikołajowi 1/2 zastawu połowy Karny (KoścZ 4, 166, dawniej k. 63); 1415 tenże wraz z [Mik.] Watą mają dać wspomn. Hynkowi i Kachnie 2 ł. os. w Karnie (KoścZ 4, 129, dawniej k. 26); 1415 tenże Piotr toczy proces z Małgorzatą z Chobienic [wd. po Andrzeju Blosie; cd. sporu z jej mężem Andrzejem, →wyżej, pod 1412] (KoścZ 4, 123, dawniej k. 20); 1416 tenże pozwany przez wspomn. Mac. Godziszewskiego, jego siostrę Małgorzatę, Hynka, Kachnę (dzieci Bernarda) oraz Macieja syna Winc. Godziszewskiego o 1/2 Godziszewa i 1/2 folw. tamże (KoścZ 4, 196v, dawniej 93v); 1418 tenże płaci kary, gdyż nie dał wwiązania Janowi i Hynkowi [w Karnę] (KoścZ 5, 100);

1415-18 tenże Piotr jako właściciel Lewic toczy procesy z opatem z Paradyża o rozgraniczenie Lewic, Gralewa i Miłostowa oraz o młyn na rzece Kamionka (KoścZ 4 k. 145 [tu jako strona wymieniony Dobrogost Prusimski, zapewne zastępca procesowy], 184v, 229v; KoścZ 5, 97v; PZ 5 k. 56, 89, 92, 98-99; WR 1 nr 962; →Lewice, →Paradyż – opactwo);

1415 tenże Piotr oraz Piotr Oganka i Andrzych (Andrach) Kotowski w sporze z Mac. Grąbiewskim (KoścZ 4, 122v, dawniej k. 19v); 1415 tenże toczy proces z Winc. Borowskim; tegoż Piotra zastępuje w sądzie pani Białdama11Równocześnie toczyła ona proces z Wincentym o żyto (por. WR 3 nr 543) [ze Zborowa, jego siostra?] (KoścZ 4, 165v); 1415 tenże wraz z synem Wojciechem toczą proces z Marcinem i Maciejem z Grodny [k. Lwówka]; Wojciech ma zapłacić sołtysowi w Grodnie 1 grz. za rany, a panu wojewodzie pozn. Sędziwojowi [z Ostroroga] 2 grz.; tenże Piotr dowodzi, że nie najechał na Grodnę pana wojewody (PZ 4, 98v-99v; WR 1 nr 887, 888); 1416 tenże w sporze z Niczkiem Unrow o 18 ćw. (mensura) poręczenia (KoścZ 4, 136, dawniej k. 137); 1417 tenże sprzedaje wikariuszom kat. pozn. 1 grz. czynszu rocznego od sumy 10 grz. na swej wsi V., za spłatę czynszu ręczy Mikołaj z Brodów [k. Lwówka] (CP 10, 133v-135v; Wp. 8 nr 814 – reg.); 1419 tenże pozywa Jana Bodeckiego rządcę (senior) z Opalenicy o zranienie nożem i dwukrotne osadzenie w kłodzie (cippum) jego człowieka (KoścZ 4, 420v); 1419 tenże toczy proces z wspomn. Janem Bodeckim o zabranie 10 siekier należących do 6 kmieci [czyich?] oraz w imieniu Jana swego kmiecia o 2 woły i konia (KoścZ 5, 166); 1419 tenże toczy proces z Bietką Tuczępskim o to, że sługa (famulus) Bietki groził mieczem Pietraszowi słudze Piotra, nie będąc mu [tj. Pietraszowi] równy pochodzeniem; Bietka nie chce przyprowadzić przed sąd swego sługi, który zbiegł i obraził tegoż Urbanowskiego (PZ 5 k. 129v, 130); 1419 tenże z Lewic [i U.] toczy proces z Blizborem z Rusiec o 20 grz. [długu?] i 4 grz. poręki (PZ 6, 15v); 1420 tenże z Karny ma sądzić Piotra sołtysa w Karnie, jeśli ławnicy z Byrzyny potwierdzą, że sołtys stawił się tam na wszystkie terminy w sprawie ze Szczepanem Sbanszewicem i jego bratem Janem [kmieciami z Byrzyny?] o 8 grz. (KoścZ 5, 246v);

1420-32 tenże Piotr z →Lewic toczy procesy: 1420 z Mac. Trzcielskim [synem Wichny z Grodziska i Świętosława z Szubina kasztelana kal.] (PZ 6, 39); 1422 z Mac. Trzcielskim o wykoszenie przemocą 200 pokosów na łące Piotra [w Lewicach] przy pomocy 200 ludzi (PZ 7 k. 40v, 49), o rozgraniczenie →Lewic i Trzciela (PZ 7 k. 41, 42v, 43v); 1423 z Mac. Trzcielskim o zakucie przez Macieja w dyby człowieka [z Lewic?] (PZ 7, 109); 1425 z Gniewomirem z Kurnatowic (PZ 8 k. 20v, 26); 1429-30 z opatrznym Pawłem i jego ss. Marcinem i Wacławem oraz z innymi kmieciami z Dzięcielina; za Piotra występuje jego pasierb Wojciech (PZ 11 k. 14v, 30; →Lewice, przyp. 3); 1432 z Kachną Białą; wspomn. Zbylut syn tegoż Piotra, którego Kachna nie powinna pozywać z Lewic (PZ 12, 79v); 1436 tenże Lewicki z Gorzuchowa [k. Kłecka, pow. gnieźn.] mąż Śmichny wd. po Piotrze z Gorzuchowa, ojczym Andrzeja i Wojciecha z Gorzuchowa (PZ 13, 121v; →Lewice, przyp. 4); 1437 tenże z →Lewic (ACC 21, 164);

1422 tenże Piotr z M.U. (K 3, 352, cytowanego tam aktu nie udało się odszukać); 1422 tenże toczy proces z Niemierzą z Kiszewa i jego kmieciem Maciejem (WR 1 nr 1110); 1424 tenże wygrywa proces z Wachnem Dziurą kmieciem z Modrza o 42 grz. (PZ 7, 193v); 1425-28 tenże →niżej Zbylut, pod 1423-28; 1427 tenże pozwany przez Mik. Watę [z Nądni?] o 10 grz. szkody z tytułu [niewypłaconej] poręki (WR 3 nr 1302); 1427 tenże ręczy za Piotra Słapa z Dąbrówki [k. Poznania] (CP 381 nr 57; Wp. 9 nr 1123); 1428-30 tenże toczy proces z Teodorykiem [z Lubikowa, Międzychodu i Siekowa] opiekunem Agnieszki z Lubikowa: 1428 Teodoryk ma mu zapłacić 8 grz. z tytułu kar (PZ 10 k. 39, 114v), 1430 Piotr twierdzi, że poniósł 8 grz. szkody z tytułu poręki za Wierzbiętę (WR 1 nr 1350); 1428 tenże oraz Klemens i Wincenty ss. zm. Czekna Krakwicza zawierają ugodę z Gerwardem Łopuchowskim: Gerward ma zapłacić 30 grz. Krakwiczom oraz 1 1/2 grz. temuż Piotrowi za zranienie jego sługi (familiaris); wszystkie spory między wspomn. stronami mają być umorzone; za Gerwarda ręczy Maciej z Trzciela [jego wuj] i Andrzej ze Słomowa (PZ 10, 134); 1428 tenże zastępuje w sądzie Dziersława i Jędrzycha z Sułocina w ich procesie z Pawłem Ptaszkowskim12W haśle →Sułocin piszemy omyłkowo, że Sułockich zastępował w sądzie Franciszek Szkapa (KoścZ 9, 60); 1428 tenże Pietrasz zapowiada obie wsie V. i Snowidowo (KoścZ 9, 26v); 1429 tenże w sporze z Bartoszem zagrodnikiem z Woźnik (KoścZ 9, 174); 1430 tenże toczy proces z opatrznym Wojciechem młynarzem z Głuponi o 16 albo 15 1/2 grz.; młynarz twierdzi, że Urbanowski ręczył za niego, od czego nie minęły jeszcze 3 lata, i powołuje na dowód świadków, lecz nie staje z nimi na termin (WR 1 nr 1349; PZ 11, 50v); 1430 tenże wraz z Wojtkiem z Cykowa toczą proces z Jakuszem Sepieńskim o porękę za Pawła Ptaszkowskiego (KoścZ 9, 277); 1430 tenże toczy proces ze Szczepanem Błockim o człowieka Wacława, którego Piotr nie oddał Szczepanowi (KoścZ 9, 271); 1432 tenże z Borzysławia (Żychl. 6, 77); 1433 [tenże?] Urbanowski w sporze z Wichną z Cieśli [k. Buku] twierdzi, że nie jest jej winien 8 grz., a jedynie to, co poręczył wraz ze swym synem Grotem (WR 1 nr 1422); 1436 tenże w sporze ze swym synem Zbylutem pleb. w Brodach (PZ 13, 134v).

1415-28 Wojciech, syn Piotra Urbanowskiego: 1415 tenże syn Piotra →wyżej: Piotr; 1423 tenże Urbanowski13K 3, 352, datuje zapiskę omyłkowo na 1424, pisze też błędnie o Piotrze z Mokrego U z M.V. toczy proces ze Staszkiem Polodowskim mieszcz. kośc. (KoścZ 8, 490); 1425 cd. procesu [tegoż?] Witka! (Wythco) z M.V. ze wspomn. Stan. Polodowskim (KoścZ 8, 130v); 1426 tenże Wojc. Urbanowski pozwany przez Bartłomieja kleryka z Kościana o 1/2 grz. i barana wartości 1 wiard., które, jak twierdzi Batłomiej, należą mu się w spadku po ojcu z racji zamiany na konie [dokonanej między Wojc. Urbanowskim a ojcem kleryka] (ACC 9, 111v); 1428? tenże w sporze ze szl. Wojciechem mieszcz. z Kościana (KoścZ 8, 481); 1428 tenże toczy proces z Pawłem Ptaszkowskim o dok. dłużny na A.V. (KoścZ 9 k. 52, 79, 172, 180).

1416-58 Zbylut z U., kariera duchowna →p. 6; 1419 tenże z W. pozwany przez Mikołaja ze Śliwna w sprawie zamiany koni; Zbylut miał dopłacić 5 grz., a dał tylko 1 grz., Mikołaj wnosi więc o zapłatę reszty (ACC 4, 64); 1423-28 tenże pleb. w Brodach [i zarządca należącej do uposażenia par. w Brodach wsi Zgierzynka] wraz ze swoim ojcem Piotrem14Zbylut jako strona procesu wymieniony jest w l. 1423-26, natomiast Piotr toczył w l. 1425-28 procesy z Mroczkiem, będące pochodną sporów Zbyluta toczą procesy z Mroczkiem z Łopuchowa i jego ż. Dorotą o rozgraniczenie między Zgierzynką a →Posadowem (Wp. 8 nr 1060; KoścZ 9, 67; PZ 7 k. 73v, 198; PZ 8 k. 122v, 133v, 196v; PZ 9 k. 9v, 17v; →Łopuchowo: Tomasz Gądkowski); 1432 tenże →wyżej: Piotr; 1432 tenże z →Lewic; 1434 tenże →niżej: Grot; 1436 tenże →wyżej: Piotr; 1442 tenże z V. kanonik pozn. i Piotr z Nidomia [k. Czerniejewa, pow. gnieźn.] pod wadium 10 grz. zawierają ugodę, że polubownie rozgraniczą Zgierzynkę, należącą do kościoła w →Brodach, i Posadowo Piotra (ACC 25, 7v); 1445 tenże →niżej: Grot; 1446 tenże kanonik pozn. z U. i z →Pakosławia [k. Lwówka] (PG 2 k. 170v, 171v); 1447 tenże15KR 8, 25, podaje omyłkowo, jakoby Zbylut wystąpił tu razem ze swoim bratem Grotem sprzedaje 1/2 Pakosławia Katarzynie z Uścięcic z ss. Janem i Piotrem (PZ 16, 72); 1449 tenże sprzedaje Wojc. Jaromirskiemu 1/2 Karny za 150 grz. (PG 3, 40v); 1466 tenże [zm.] kanonik pozn., brat Grota →niżej.

1421-35 Michał Łuniak16KR 8, 25, przypuszczał, że Michał należał do rodu Jastrzębców (Lunak) z U. i →Kiekrza [gdzie w l. 1433-35, brat Wojciecha, syna Dziersława z →Kiekrza]: 1421-26 tenże dz. z U., śwd. w dokumentach starosty gen. Wlkp. Sędziwoja z Ostroroga (M Poznań D 584; ACC 6, 6v; PZ 13, 19-19v; Wp. 5 nr 343, 364, 369, 383; Wp. 8 nr 927, 935, 936, 937, 993, 1026, 1058, 1061, 1087); 1435 tenże Łuniak wraz z [bratem, duchownym] Wojciechem z Kiekrza kupuje od Dobrogosta Szamotulskiego całą dziedzinę Starzyny za 300 grz. (PG 1, 72; PZ 13, 90).

1433-85 Grot z U. i Urbanowa Nowego, Urbanowski, syn Piotra Urbanowskiego (WR 1 nr 1630): 1433 tenże syn [Piotra] Urbanowskiego →wyżej: Piotr; 1434 tenże w sporze z Hanką z Ptaszkowa [c. zm. Ciesielskiej, zapewne żona Pawła z Ptaszkowa]; Grota zastępuje w sądzie pan Zbylut [z U., pleb. w Brodach] (KoścZ 10, 184); 1444 tenże w sporze z Anną niegdyś Niałkowską [ż. Henryka Kotwicza z Niałka Wielkiego]; Grota zastępuje w sądzie Jakusz Cykowski (KoścZ 12, 449); 1445 tenże wraz ze Zbylutem kanonikiem pozn. oraz matką panny Anny z Bielejewa zawierają przed bpem pozn. Andrzejem [Bnińskim] i kap. kat. pozn. ugodę z Bieniakiem i Tyfanem z Tuczęp17Wprawdzie obaj pisali się z tej wsi, najpewniej jednak nic już tam nie posiadali, bowiem właścicielami wsi byli Ostrorogowie, pod wadium 600 grz. [nie wiadomo, czego dotyczy ugoda] (CP 29, 59v); 1449 tenże i Hinczka z Ujazdu [k. Grodziska] mają żyć w pokoju pod zakładem 400 grz. (PG 3, 101v); 1449 tenże w sporze z Pawłem Ptaszkowskim (KoścZ 13, 447v); 1464 tenże asesor sąd. (DBL nr 247); 1464 sędziowie polubowni godzą tegoż Grota z Mikołajem ze →Skórzewa oraz jego braćmi Filipem, Janem, Chwałem, Wincentym i Jostem, dziedzicami w Chybach i Skórzewie, a także z Janem, Maciejem i Sędziwojem dziedzicami Kiekrza i Swadzimia w sprawie o 90 grz. półgr. i 300 fl. węg., a także o konie, naczynia (scultella), łyżki srebrne, kotły i inne sprzęty domowe wartości 100 grz.; o zabranie tych rzeczy tenże Grot pozwał kan. Szczepana Chybskiego, stryja Skórzewskich, Chybskich i Kierskich; obie strony przyjmują karę umowną 100 grz. [za zerwanie ugody] i płacą przysądne18Proces ten toczył się najpewniej już po śmierci kanonika Szczepana Chybskiego, który zm. przed końcem lutego 1464. Był to przypuszczalnie spór o geradę po nieznanej z imienia siostrze tego duchownego. Po jednej stronie wystąpili tu spadkobiercy jego braci – Chwaliboga ze →Skórzewa i Michała Duchana z Chyb i →Kiekrza. Przypuszczać należy, że Grot rościł sobie prawo do tej gerady, wywodząc się po matce (siostrze zmarłej) z rodziny Skórzewskich (PZ 18, 80v); 1466 tenże19K 3, 352, na podstawie tej zapiski pisze omyłkowo o Wojc. Grocie z U wraz z Andrzejem Grąbiewskim ręczył Ocie Trachowi z Prochów za swego brata [zm.] Zbyluta kanonika pozn. na sumę 16 grz., obecnie Grąbiewski cofa roszczenia do tej sumy (KoścZ 15, 95); 1471 tenże sprzedaje z zastrz. pr. wykupu za 10 grz. Janowi i Michałowi braciom niedz. z Borzysławia pr. do wolnego wyrębu drzew na ich własne potrzeby w lasach w jego 1/2 wsi U. (PG 8, 94); 1471 tenże z Urbanowa Nowego sprzedaje z zastrz. pr. wykupu Dorocie niegdyś z Granówka 2 ł. os. bez 1 kwarty oraz karczmę [w Urbanowie Nowym] za 50 grz. (PG 8, 246, dawniej k. 121v); 1473 tenże sprzedaje Janowi pleb. w Grodzisku 1/2 grz. czynszu rocznego na 1/2 U. za 6 grz. (ACC 53, 152); 1483 tenże sprzedaje Andrzejowi Sułockiemu 1 1/2 ł. os. i 1/2 ł. opust. w Urbanowie Nowym wraz z 1/3 borów, zarośli i łąk tamże za 60 grz., a równocześnie zapisuje swej ż. Katarzynie po 80 grz. posagu i wiana na 1/2 A.U. i 1/2 cz. w Urbanowie Nowym (PG 9, 181v); 1485 tenże z Nowego Urbanowa →niżej: Dorota.

1466-96 Mikołaj z U. i →Snowidowa [tam w l. 1469-93], Snowidowski [wnuk Piotra, zapewne syn Wojciecha]: 1466 tenże dz. w U. pozywa mansjonarzy kolegiaty w Szamotułach o 7 1/2 grz. sumy głównej, 1 kopę gr zaległego czynszu i 3 grz. tytułem szkód i kosztów windykacji (ACC 45, 33); 1469 tenże Snowidowski sprzedaje Andrzejowi niegdyś Gorzuchowskiemu [z Gorzuchowa k. Kłecka, pow. gnieźn.] 2 ł. os. i cz. roli w U. z zastrz. pr. wykupu za 50 grz. (PG 8, 19-20, dawniej k. 9v-10); 1469 tenże Snowidowski zapisuje swej ż. Małgorzacie po 70 grz. posagu i wiana na 1/2 Snowidowa i 1/4 U. (PG 8, 49, dawniej k. 24v); 1479 tenże sprzedaje z zastrz. pr. wykupu Wojc. Trzcieńskiemu sołtysowi w Kuślinie 2 1/2 ł. os., 1/2 ł. opust. i karczmę opust. w M.V. za 70 grz. (PG 9, 188); 1487 tenże dz. w M.V. wraz z ż. Małgorzatą jako panią wienną sprzedają z zastrz. pr. wykupu Marcinowi, Andrzejowi, Janowi, Mikołajowi i Michałowi dziedzicom w Kurnatowicach 1 ł. os. w M.V. (z którego kmiecie dają 2 grz. czynszu) za 20 grz.; tenże Mikołaj zastrzega dla siebie robocizny od kmieci (PG 10, 76); 1487 tenże zapisuje ż. Małgorzacie po 70 grz. posagu i wiana na Snowidowie (PG 10, 90v); 1487 tenże sprzedaje z zastrz. pr. wykupu Janowi Słupskiemu z V. 2 ł. opust., 1/2 ł. os. oraz zagr. opust. w A.V. i Urbanowie Nowym20Zapis z PG 10, 99v, nie precyzuje, w której z wsi znajdowały się łany i zagroda, a także łąki i lasy w obu wsiach V. za 100 grz. (PG 10, 90v); 1489 tenże z ż. Małgorzatą sprzedają wspomn. braciom z Kurnatowic21W haśle →Kurnatowice omyłkowo odnosimy ten zapis do 1487 czynsz 2 grz. z M.V. i Snowidowa [za ile?] (PG 10, 115v); 1496 tenże Snowidowski kupuje od Jana Urbanowskiego 1 1/2 ł. opust. wraz zagrodą os. w Urbanowie Nowymi oraz 3 zagrody opust. w A.V. za 62 grz. (PG 7, 248-249, dawniej k. 124-124v); 1503-08 wspomn. Małgorzata [wd.] →niżej: Grzegorz; 1514 wspomn. Małgorzata →niżej: bracia Ujejscy.

1471-85 Dorota Granowska: 1471 taż z Granówka →wyżej: Grot; 1485 taż Granowska sprzedaje z zastrz. pr. wykupu Janowi Niemierzyckiemu 2 ł. os. bez kwarty i karczmę w V. za 50 grz.; dobra te Dorota nabyła uprzednio z zastrz. pr. wykupu od Grota z Nowego Urbanowa (PG 10, 12).

1475-78 Dobrogost Grot z U. [syn Grota?]: 1475 tenże występuje jako wuj Heleny ż. Jakuba z Zakrzewa [k. Zbąszynia] (PG 9, 38v; →Kotusz); 1478 tenże występuje jako wuj Michała z Dąbrowy [k. Wolsztyna?] dziedzica w Wygrodzewie [k. Witkowa, pow. gnieźn.] (PG 9, 104).

1476 Marcin, Jan, Piotr, Michał, Andrzej i Mikołaj z Kurnatowic toczą proces z Henrykiem [Andrzejem] niegdyś Goździchowskim o pieniądze zapisane na V. (KoścZ 16, 133v); 1487-89 ciż Marcin, Jan, Michał, Andrzej i Mikołaj →wyżej: Mikołaj.

1483-1510 Andrzej Sułocki z →Sułocina [tam w l. 1480-1520], burgr. w Kościanie 1493-98 (GUrz. nr C 756): 1483 tenże →wyżej: Grot; 1489 tenże →niżej: Jan Słupski; 1493 tenże →niżej: Serafin; 1510 tenże sprzedaje z zastrz. pr. wykupu Mac. Grąbiewskiemu 2 grz. bez 6 gr czynszu od sumy 22 grz. na swej cz. w U., tj. na 3 półł. i 1 kwarcie os. (PG 14, 197).

1485-87 Jan Niemierzycki: 1485 tenże →wyżej: Dorota Granowska; 1487 tenże sprzedaje z zastrz. pr. wykupu Jakubowi Sepieńskiemu 2 ł. os. bez 1 kwarty wraz z karczmą w V. (które kupił od Doroty Granowskiej [→wyżej]) za 50 grz.; wspomn. dobra stanowić mają posag Barbary c. tegoż Jana, a ż. Sepieńskiego22Co zapewne oznacza, że kupujący cz. V. Jan Sepieński nie wyłożył pieniędzy na zakup tych dóbr (PG 10, 75v).

1487-1519 Jan Słupski z V.: 1487 tenże →wyżej: Mikołaj; 1489 tenże sprzedaje Andrzejowi Sułockiemu 1/2 ł. os. i 1/2 ł. opust. zw. Slangowski w V. a także należącą do tego półł. parcelę (area) położoną obok Młodego Twaroga [kmieć?] za 26 grz. (PG 10, 109v); 1491 tenże z V. zapisuje swej ż. Jadwidze po 40 grz. posagu i wiana na cz. Urbanowa Nowego (PG 10, 155); 1494 tenże z U. kupuje od [Mik.?] Szczodrowskiego Roszkowo [k. Kościana] za 300 grz., a następnie sprzedaje je szl. Pawłowi Śremskiemu za tę samą sumę (PG 7, 39v-40; →Sady, Uwaga 2); 1496 [tenże?] Urbanowski →wyżej: Mikołaj; 1503 tenże Urbanowski daje Annie Międzychodzkiej sołectwo we wsi Słup [k. Stęszewa] i 200 [grz.?, fl.?], a otrzymuje w zamian całą wieś Szczepowice (PG 12, 280); 1508 wspomn. Jadwiga [ż. tegoż Jana] rodz. siostra cioteczna duchownego Wojc. Pakosławskiego (PG 14, 23); 1509 wspomn. Jadwiga →niżej: Anna Wolikowska; 1510 tenże →niżej: Walenty; 1511 za wspomn. Jadwigę ręczy Jan Jeziorkowski Janowi Ujejskiemu, że uwolni ona od roszczeń in. osób połowy 1/5 U. i Urbanowa Nowego, które sprzedała Ujejskiemu (PG 68, 107); 1512 wspomn. Jadwiga kupuje od swej siostry Małgorzaty, wd. po Janie Kubackim, obecnie ż. Mik. Paruszewskiego, części w U. i Urbanowie Nowym za 60 grz., po czym sprzedaje z zastrz. pr. wykupu Małgorzacie zagrodę os. w S.U. i karczmę w Urbanowie Nowym wraz z 1/2 folw. za 10 grz. (PG 14, 329; PG 68, 155); 1512 wspomn. Jadwiga →niżej: bracia Ujejscy; 1513 wspomn. Jadwiga w towarzystwie swego stryja herbowego Tomasza Otuskiego23Ponieważ Tomasz wywodził się z rodziny Otuskich pieczętującej się herbem Samson (→Otusz) dlatego też przypuszczać można, że do rodu tego należała także Jadwiga oraz jej przodkowie – Grot i jego bracia, Zbylut i Wojciech oraz jej dziadek Piotr. Przynależność pierwszych znanych właścicieli U. do rodu Samsonów potwierdza też nazwanie Piotra w 1412 r. bratem [stryjecznym?] Mik. Waty (→wyżej) dowodnie poświadczonego tego roku z herbu Samson (→Nądnia) i siostrzeńca rodz. Walentego Wolikowskiego sprzedaje Janowi Ujejskiemu cz. lasu w U. [za ile?] (PG 14, 415); 1514 tenże toczy proces z mansjonarzami w Ostrorogu o czynsz z Urbanowa Nowego; oficjał wydaje wyrok: Słupski nie ma płacić czynszu ze swej spustoszonej cz. wsi aż do momentu, gdy zacznie ona przynosić dochód lub gdy zostanie osadzony na niej kmieć24Zapis ten sugeruje, że Jadwiga ż. Jana Słupskiego (wniosła mu w posagu cz. U.) była spadkobierczynią Serafina Grota z U., który zapisał czynsz z tej wsi mansjonarzom w Ostrorogu w 1495 →niżej. Serafin był najpewniej bratem Jadwigi (ACC 90, 69); 1517-19 tegoż ż. Jadwiga →niżej: Walenty; 1518 wspomn. Jadwiga sprzedaje Mac. Woźnickiemu części lasu w U.S. za 20 grz. i 27 grz. (PG 15 k. 191v, 217); 1521-22 wspomn. Jadwiga →niżej: Walenty; 1523 wspomn. Jadwiga sprzedaje Walentemu Urbanowskiemu cz. lasu w V.S. od drogi Woźnickiej do Głębokiego Kąta, zagon roli [gdzie?] za starą wsią [tj. U.]25Raczej nie chodzi tu o →Starą Wieś k. Obornik, a w Urbanowie Nowym 1/2 ł. opust. zw. Kożuchowski wraz z łąką, kwartę roli opust. zw. Okrąglewska, karczmę zw. Gowarowska wraz z folwarkiem nal. do tej karczmy za 63 grz.; jako jej stryj występuje Kasper Sepieński (KoścZ 19, 105; KoścZ 24, 340-349v); 1525-26 wspomn. Jadwiga wd. po tymże →niżej: Walenty; 1526 wspomn. Jadwiga wd. sprzedaje Janowi Opalińskiemu (dla jego poddanych z Opalenicy, Ptaszkowa i Sielinka) pr. wypasu w lasach, borach, na polach i rolach w swych częściach wsi A.V. i Urbanowo Nowe za 30 grz. (PG 16, 107v).

1493-95 Serafin Grot z U., syn Grota: 1493 tenże z A.W. →p. 2; 1493 tenże Baranowski sprzedaje z zastrz. pr. wykupu Mikołajowi z Opalenicy folwarki w A.V. i Urbanowie Nowym, łąkę zw. Mała Brzozowica oraz 5 zagr. w A.V. za 100 fl. węg. (PG 7, 3v; PG 11, 17v, dawniej k. 4v); 1493 tenże skwitowany przez [swoją siostrę?] Barbarę ż. Jakuba Powodowskiego z oprawy zapisanej na U. (KoścG 4, 5v); 1493 tenże syn Grota Urbanowskiego w sporze z Andrzejem Sułockim o cz. w U. [którym?] (PZ 22, 35v); 1495 tenże z V. sprzedaje mansjonarzom w Ostrorogu 8 fl. czynszu na obu wsiach V. za 100 fl. (PG 7, 167, dawniej k. 83v).

1493-1500 Mikołaj z Opalenicy: 1493 tenże →wyżej; 1499 tenże kupuje z zastrz. pr. wykupu od Grzegorza Urbanowskiego 1/2 ł. os. w V. za 1 grz. (PG 12, 13v); 1500 tenże sprzedaje z zastrz. pr. wykupu Jarosławowi Uścięckiemu 1 ł. os. w V. za 10 grz. (PG 12, 117; też →Opalenica – dobra26Omyłkowo piszemy tam, że Opaliński sprzedał z zastrz. pr. wykupu tylko 1/2 ł).

1495-1512 Dorota c. zm. Grota Urbanowskiego [siostra Małg. Urbanowskiej-Paruszewskiej i Jadwigi Słupskiej]: 1495 taż c. zm. Grota Urbanowskiego, ż. Piotra Jeziorkowskiego, który zapisuje jej po 50 grz. posagu i wiana na 1/3 połowy wsi Jeziorki (PG 7, 168, dawniej k. 84); 1507 taż wd. po wspomn. Piotrze sprzedaje Janowi Ujejskiemu części w obu wsiach U. za 60 grz., a Mac. Otuski i Mac. Jeziorkowski ręczą za nią, że uwolni ona te dobra od roszczeń in. osób (PG 13, 113; PG 65, 231); 1512 taż →niżej: bracia Ujejscy.

1499-1514 Grzegorz Urbanowski, Wierzchaczewski [syn Mikołaja]: 1499 tenże →wyżej: Mikołaj z Opalenicy; 1500 tenże sprzedaje z zastrz. pr. wykupu swej matce Małg. Urbanowskiej 1/2 swych dóbr w V. za 100 grz. (PG 12, 121); 1503 tenże skwitowany przez swą matkę Małg. Urbanowską z połowy dóbr w U. i sumy 100 grz. zapisanej z zastrz. pr. wykupu na tej wsi (PG 64, 64v); 1503 tenże daje pannie Jadwidze, c. zm. Mik. Młyńskiego, swoją cz. po ojcu w Urbanowie Nowym i cz. w A.V., a otrzymuje w zamian jej 1/4 cz. dóbr po rodzicach w Granowie i Granówku (PG 12, 272v-273; PG 64, 72); 1503 tegoż ż. Dorota Młyńska przekazuje mężowi 1/3 Granowa oraz Granówka, a na 2/3 tych dóbr zapisuje mu 200 grz. szer. półgr.; Grzegorz zapisuje jej na tych dobrach po 150 grz. posagu i wiana; jako jej brat stryj. występuje Jan Młyński, a jako wuj Stan. Niegolewski (PG 12, 273v-274); 1508 temuż Jan Lipnicki zobowiązuje się oddać swe części po matce w obu wsiach U. w zamian za 1/2 karczmy opust. z rolą w U. i 60 grz. (PG 65, 302); 1508 tenże pozywa Jana Lipnickiego o niedotrzymanie [wspomn.] zobowiązania (TD, cytowanej tam zapiski z KoścG nie odnaleziono); 1508 tenże sprzedaje z zastrz. pr. wykupu swej matce Małg. Snowidowskiej części w U. i Urbanowie Nowym za 250 grz. (PG 14, 67); 1511-14 tenże z ż. Dorotą →niżej: bracia Ujejscy.

1500 Wojc. Sułocki [z →Sułocina i →Mikoszek] zapisuje w dożywocie swej siostrze Dorocie 5 grz. czynszu na Sworzycach, Sułocinie i Mikoszkach oraz na 1/2 Jarogniewic i na cz. w V. (PG 12, 83).

1501-10 Jan Lipnicki, syn Jana27Jan był synem Jana z →Lipnicy i Katarzyny najprawdopodobniej z U., też →niżej: Walenty, pod 1510; podana tam informacja, że Jan i Walenty byli braćmi ciotecznymi, wskazywałaby na to, że Katarzyna była siostrą rodzoną lub stryjeczną Anny Wolikowskiej, Jadwigi Słupskiej, Doroty Jeziorkowskiej i Małg. Urbanowskiej-Paruszewskiej: 1501 tenże zobowiązuje się sprzedać Jarosławowi Dokowskiemu swe części w U.A. i Urbanowie Nowym, które ma po matce, za 19 grz. (KoścG 5, 80v; PG 12, 147); 1508 tenże →wyżej: Grzegorz; 1510 tenże brat cioteczny Walentego Urbanowskiego →niżej: Walenty.

1501-09 Jarosław Dokowski: 1501 tenże →wyżej: Jan Lipnicki; 1509 tegoż ż. Małg. Urbanowska kwituje swoją matkę Annę Wolikowską oraz braci Walentego i Jakuba Urbanowskich czyli Wolikowskich z 40 grz. posagu oprawionego na U. i Urbanowie Nowym (PG 66, 166).

1507-54 Jan, 1525-44 Dobrogost, 1525 Bartłomiej i 1544-46 Stanisław bracia Ujejscy: 1507 tenże Jan →wyżej: Dorota; 1511-13 tenże Jan →wyżej: Jan Słupski; 1511-14 tenże Jan daje Małg. Snowidowskiej i jej synowi Grzegorzowi zagrodę w M.U. i 150 grz., a otrzymuje w zamian część Urbanowa Nowego; wspomn. Dorota ż. Grzegorza (PG 14, 280; PG 68, 42v; 1514: PG 69, 92 – ponowienie zobowiązania dot. tej transakcji, tu Grzegorz nazwany Urbanowskim); 1512 tenże Jan sprzedaje Walentemu Wolikowskiemu cz. dworu w Urbanowie Nowym, którą kupił od Jadwigi Słupskiej i Doroty Jeziorkowskiej (KoścZ 19, 28); 1525 ciż Jan, Dobrogost i Bartłomiej →niżej: Walenty; 1531 tenże Jan →p. 2; 1544 ciż Jan, Dobrogost i Stanisław kwitują Bodzętę Niewierskiego z sumy 212 zł, a następnie ponownie mu ją pożyczają (PG 86, 72v-73); 1544 tenże Jan kwituje Mac. Borzysławskiego z sumy 112 zł i 74 grz. (PG 86, 76); 1544 ciż Jan i Dobrogost pozwani przez Walentego Urbanowskiego, każdy z nich o 1000 zł zakładu, bo nie zachowali z nim pokoju (PG 86 k. 36, 75v-76); 1544 ciż Jan i Dobrogost zawierają ugodę z wspomn. Walentym, strony mają żyć w pokoju pod wadium 1000 zł (PG 86, 177v-178); 1546 tenże Stanisław, 1547 tenże Jan →niżej: Walenty; 1547 tenże Jan →niżej: Jerzy Sułocki; 1554 tenże Jan daje swemu starszemu synowi Janowi 2 półł. os. w Urbanowie Nowym (KoścZ 20, 11).

1509 Anna Wolikowska28W 1475 Mik. Wolikowski zapisał swej ż. Annie po 60 grz. posagu i wiana na Wolikowie w pow. kośc. (PG 9, 33), natomiast w 1477 Filip Wolikowski (brat Mikołaja; por. PG 6, 241) zapisał po 40 grz. posagu i wiana także ż. Annie (PG 9, 79v). Filip ponowił zapis (tym razem po 100 fl.) w 1486 (PG 10, 52). Nie mamy pewności, która z tych par to rodzice Walentyna i Jakuba Wolikowskich-Urbanowskich. Z zapisów z 1521 (SHG), w których pojawia się Piotr syn Filipa (nie występuje on w transakcjach z 1509 i późniejszych, dot. U.) wnosić można, że rodzicami obu Urbanowskich byli Mikołaj i Anna [siostra Jadwigi Słupskiej, Małg. Urbanowskiej i Doroty Jeziorkowskiej]29Jej syn Walenty został w 1513 nazwany siostrzeńcem rodzonym Jadwigi Słupskiej →wyżej: Jan Słupski: 1509 taż →wyżej: Jarosław Dokowski; 1509 taż z synem Jakubem zobowiązuje się sprzedać swemu synowi Walentemu [Urbanowskiemu] 1/5 w U. i Urbanowie Nowym za 60 grz., a Walenty zobowiązuje się sprzedać te dobra Jadwidze ż. Jana Słupskiego z zastrz. pr. wykupu za 30 grz. (PG 66 k. 166v, 167).

1509 Jakub Urbanowski, syn Anny, brat Walentego i Małgorzaty →wyżej.

1509-49 Walenty Wolikowski, Urbanowski, syn Anny, brat Jakuba i Małgorzaty: 1509 tenże →wyżej; 1510 tegoż kwituje Jan Słupski z sumy 20 grz. zapisanej mu przez Małg. Paruszewską na 1/5 dworu w Urbanowie Nowym (PG 66, 300); 1510 temuż sprzedaje jego brat cioteczny Jan Lipnicki cz. S.U. za 60 grz. (PG 14, 194); 1511 tenże sprzedaje z zastrz. pr. wykupu Janowi Borzysławskiemu pr. wolnego wyrębu w swych częściach wsi U. i Urbanowo Nowe za 7 grz. (KoścZ 19, 16v; KoścZ 22, 17); 1512 tenże Wolikowski →wyżej: bracia Ujejscy; 1513 tenże Wolikowski siostrzeniec rodz. Jadwigi Słupskiej →wyżej: Jan Słupski; 1516 tenże kupuje od Stan. Więckowskiego 4 zagr. w S.V. za 40 grz. (PG 67, 65-65v); 1517 tenże daje Jadwidze ż. Jana Słupskiego kwartę roli opust. w Urbanowie Nowym, a otrzymuje w zamian in. kwartę roli opust. zw. Opaczewska, parcelę i 1/5 zagrody tamże (KoścZ 19, 61); 1519 tenże daje Jadwidze ż. Jana Słupskiego kwartę roli zw. Okrąglewska w Urbanowie Nowym, a otrzymuje w zamian kwartę roli zw. Opaczyńska tamże; jako jej stryj występuje Wojc. Niemierzycki, a jako wuj Mik. Granowski (KoścZ 19, 76-76v); 1521 tenże Wolikowski kupuje z zastrz. pr. wykupu od swej ciotki30Walenty określony tu został jako syn jej siostry rodz. (nepos ex sorore germana) Jadwigi Słupskiej (też Urbanowskiej) kwartę roli Okrąglewskiej i płosę roli Kożuchowskiej w Urbanowie Nowym za 18 grz., a także cz. lasu zw. Wielki Dział w V.A. za 34 grz.; Słupska zobowiązuje się do uwolnienia tej części lasu od roszczeń in. osób, jednak z wyjątkiem 26 grz. zapisanych przez nią Mac. Woźnickiemu na tym lesie (KoścZ 19, 87; PG 70, 435v); 1521 tenże oddaje Mac. Woźnickiemu sumę 27 [!] grz., którą zapisała mu na lesie Wielki Dział Jadwiga Słupska, a równocześnie pozywa Macieja o oddanie dokumentów dotyczących tego zapisu; sąd oddala pozew z uwagi na niewłaściwość powiatu (PG 71, 33-34); 1522 tenże kupuje z zastrz. pr. odkupu od wspomn. Jadwigi płosę Kożuchowską, płosę w Głębokim Kącie w S.U., zagony w S.U. i Urbanowie Nowym za 15 grz. (KoścZ 19, 91v); 1523 tenże →wyżej: Jan Słupski; 1525 tenże oraz bracia Jan, Dobrogost i Bartłomiej Ujejscy zobowiązują się do zachowania pokoju w V. pod wadium 200 grz. (PG 73, 218-218v); 1525 tenże jest winien Jadwidze wd. po Janie Słupskim sumę 38 grz., a ona oświadcza, że sprzeda mu części we wsiach Urbanowo Nowe i V.A. za 40 grz. (PG 73, 14v-15); 1526 tenże kupuje od Jadwigi wd. po Janie Słupskim części we wsiach Urbanowo Nowe i S.U. za 150 grz.; części te Jadwiga nabyła uprzednio od Małgorzaty wd. po Janie Kubackim (PG 16, 126v); 1527 tenże skwitowany przez wikariuszy kat. pozn. z sumy głównej i czynszu, wynoszących łącznie 4 grz.; czynsz ten był zapisany na 2 działach Walentego w V. (ACC 102, 152v); 1544 tenże →wyżej: bracia Ujejscy; 1545 temuż są winni Jakub Kąsinowski i jego ż. Anna 50 grz. i 2 kopy gr (PG 87, 338-339); 1546 tenże wygrywa proces ze Stan. Ujejskim o 2 siekiery zabrane Walentemu przez Cieszewskiego domownika (familiaris) Ujejskiego (KoścZ 27, 22, dawniej k. 33); 1547 tenże jest winien Janowi Ujejskiemu 20 grz. (PG 89, 175v); 1547 tenże skwitowany przez Serafina Wierzbieńskiego [swego zięcia →niżej] z sumy 200 zł i 75 grz. (PG 89 k. 6a-6av, 175v); 1547 tegoż oraz jego ss. Marcina, Macieja i Wojciecha kwituje jego c. Elżbieta, ż. Serafina Wierzbieńskiego, z dóbr po rodzicach (PG 89, 175-175v); 1548 tenże wspomn. jako zm. →niżej; 1549 tenże31Najpewniej Walenty w tym czasie już nie żył (por. wcześniejszy zapis z 1548, gdzie wystąpił jako zm.), a rok 1549 odpowiada dacie wpisu transakcji do księgi daje swym ss. Maciejowi i Marcinowi części wsi S.U. i Urbanowo Nowe w zamian za dożywotnią pensję 10 grz. rocznie; wspomn. Wojc. Urbanowski brat Marcina i Macieja (PG 18, 439v; PG 91, 8v).

1510-26 Małgorzata ż. Mik. Paruszewskiego [z Paruszewa w pow. pyzdr.]32W l. 1485-93 występowała w →Kubaczynie, jako wd. po Janie Kubackim, a ż. Mik. Paruszewskiego, siostra Jadwigi Słupskiej, Doroty Jeziorkowskiej [i Anny Wolikowskiej]: 1510 taż →wyżej: Walenty; 1512 taż →wyżej: Jan Słupski; 1526 taż →wyżej: Walenty.

1516 Stan. Więckowski →wyżej: Walenty.

1526 Jan Opaliński →wyżej: Jan Słupski; 1546 tenże33W haśle Opalenica – dobra, uznaliśmy, że chodzi tu o kaszt. sant. Jana (syna Jana Opalińskiego) ur. 1519, a zm. 1561 →p. 2.

1541 Jerzy Sułocki daje swym ss. Stanisławowi i Janowi wieś Sworzyce, a c. Annie daje 1/4 Urbanowa Nowego (PG 17, 480); 1547 tenże pozwany przez Jana Ujejskiego o podział ról zwanych Krócicze w dziale Kobyle (Cobilye) Urbanowa Nowego (KoścZ 27, 273v-274v, dawniej s. 539-541).

1541-52 Anna, 1541 Stanisław i 1541-62 Jan Sułoccy, dzieci Jerzego: 1541 ciż →wyżej: Jerzy; 1552 taż Anna w towarzystwie ojca Jerzego i matki Barbary sprzedaje temuż Janowi 1/4 Urbanowa Nowego za 1000 zł; jako jej stryj występuje Mac. Borzysławski, a jako brat stryj. Mac. Urbanowski (PG 19, 54); 1555 tenże Jan zapisuje swej ż. Reginie, c. Łukasza Debrzeńskiego [z Debrzna k. Sierakowa?], po 100 grz. posagu i wiana za 1/2 swej cz. Urbanowa Nowego (PG 19, 303); 1560 tenże Jan Sułocki z M.V. →niżej: Jan Ujejski; 1562 tenże Jan zm. →niżej: Jan Ujejski.

1547-66 Wojciech, 1547-78 Marcin i 1547-67 Mac. Urbanowscy ss. Walentego: 1547 ciż bracia Elżbiety →wyżej: Walenty; 1548 tenże Wojciech sprzedaje tymże Marcinowi i Maciejowi części S.U. i Urbanowa Nowego, które ma w działach z tymiż braćmi, po zm. ojcu Walentym, za 400 grz. (PG 18, 422); 1548 ciż Marcin i Maciej winni są temuż Wojciechowi 400 grz. (PG 90, 260v-261); 1548 tenże Marcin ręczy temuż Maciejowi za swoją ż. Dorotę Grąbiewską, że skasuje ona swoją oprawę na obu wsiach V. (PG 90, 261); 1549 ciż →wyżej: Walenty; 1549 tenże Maciej sprzedaje temuż Marcinowi 1/2 dworu w Urbanowie Nowym za 80 grz. (PG 91, 32v); 1550 tenże Maciej daje temuż Marcinowi części U. i Urbanowa Nowego nabyte od tegoż Wojciecha, a tenże Marcin zapisuje swej ż. Dorocie, c. zm. Jana Grąbiewskiego, po 200 grz. tytułem posagu i wiana na połowach wspomn. części nabytych od Macieja i tych, które ma z nim w dziale we wsiach U.S. i Urbanowo Nowe (PG 18, 536v); 1552 tenże Maciej →wyżej: Anna i jej bracia; 1556 tenże Wojciech otrzymuje od swej ż. Urszuli [c. Mac. Ratajskiego] jej dobra w Ratajach [k. Grodziska], a on daje jej 1000 zł (PG 19, 345); 1560 tenże Marcin →p. 2; 1560 tenże Maciej zapisuje swej ż. Annie, c. Jana Piekarskiego, po 300 grz. posagu i wiana na połowach swych części w U.S. i Urbanowie Nowym (PG 19, 827v; też →Piekary, przyp. 7); 1561 tenże Marcin otrzymuje od tegoż Macieja części w U.S. i Urbanowie Nowym (PG 105, 850-853); 1566 tegoż Wojciecha ż. Urszula (KoścZ 19, 121v; PG 20, 494v); 1566 [ciż Marcin i Mac.] Urbanowscy →niżej; 1566 ciż [Marcin i Maciej] →Urbanowo Nowe; 1566 tenże Maciej →p. 2; 1567 ciż Marcin i Mac. Urbanowscy →niżej; 1567 ciż Marcin i Maciej →Urbanowo Nowe; 1576 tenże Marcin, Anna wd. po tymże Macieju →niżej; 1576 tenże Marcin →Urbanowo Nowe; 1576-83 wspomn. Anna →Urbanowo Nowe; 1577 tenże Marcin i jego bratankowie Stanisław i Piotr →p. 2; 1578 tenże Marcin toczy procesy ze Stanisławem, Maciejem i Jakubem Ujejskimi o naruszenie granic swych dóbr w Urbanowie Nowym i S.V. (KoścZ 65, 254-256v); 1583 wspomn. Anna wd. →niżej.

1554-67 Jan Ujejski, syn Jana Ujejskiego: 1554 tenże →wyżej: bracia Ujejscy; 1560 tenże →p. 2; 1560-62 tenże toczy procesy o siano: 1560 pozywa Jana Sułockiego z M.V. o zajęcie przemocą 10 wozów siana w cz. M.V. należącej do Ujejskiego zwanej Kurowska Struga (KoścZ 57, 84), 1562 cd. procesu, tenże Ujejski pozywa w tej sprawie Stanisława i Zofię dzieci zm. Jana Sułockiego (KoścZ 58, 108); 1561 tenże →niżej: Mieszkańcy i p. 2; 1563 [tenże?], 1566-67 tenże →Urbanowo Nowe; 1566 tenże →p. 2.

1562-76 Stanisław i 1562-67 Zofia Sułoccy, dzieci zm. Jana Sułockiego: 1562 ciż →wyżej; 1567 ciż, dzieci zm. Jana Sułockiego →Urbanowo Nowe; 1576 tenże Stanisław sprzedaje Janowi Strzeleckiemu części w Urbanowie Nowym za 2000 zł (PG 21, 658).

1566 Łukasz Kunowski →niżej; 1566 tenże →Urbanowo Nowe.

1576-96 Stanisław, 1576-96 Maciej i 1576-83 Jakub Ujejscy: 1576-83 ciż →Urbanowo Nowe; 1578 ciż →wyżej: Wojciech, Marcin, Maciej; 1580-83 ciż →niżej; 1596 tenże Mac. Ujejski pozwany przez [tegoż] Stanisława i Piotra Ujejskich →p. 2.

1576 Jan Strzelecki →wyżej: Stanisław i Zofia; 1576-83 tenże →Urbanowo Nowe; 1577 tenże →p. 2.

1596 Piotr Ujejski →p. 2.

1599 Stan. Grot Urbanowski (PG 171, 560v-561)34K 3, 352, powołując się na to źródło, uważał Stanisława za przedstawiciela rodu Prusów, czego cytowany akt nie potwierdza. Ten sam autor w innym miejscu (K 5, 436), na podstawie przydomka Grot domniemywał, że dziedzice U. należeli, podobnie jak dziedzice sąsiednich Woźnik, do rodu Rawiczów.

1530 pobór od 4 ł., pozostałe spalone (ASK I 3, 130); 1563 pobór z V.A. [formularz niewypełniony] (ASK I 4, 181); 1566 pobór z cz. Łukasza Kunowskiego od 2 zagr., z cz. [Marcina i Mac.] Urbanowskich od 5 zagr. (ASK I 4, 269); 1567 pobór z części Marcina i Mac. Urbanowskich od 6 zagr. (ASK I 5, 374); 1576 pobór z cz. Marcina Urbanowskiego od 2 zagr., z cz. Anny wd. po Mac. Urbanowskim od 1 zagr. (ASK I 5, 617v); 1580 pobór z cz. Stanisława, Macieja i Jakuba Ujejskich od 4 zagr. i 2 komor. z trzodą (ASK I 6, 264; ŹD 79, gdzie błędy); 1583 pobór z cz. Stanisława, Macieja i Jakuba Ujejskich od 3 zagr. i 1 komor. z trzodą, z cz. Anny Urbanowskiej od 2 zagr. (ASK I 6, 564v).

Mieszkańcy: 1419 kmieć Jan (KoścZ 5, 166); 1479 kmiecie Gąsior, Kupim, Kierzek, Żaczek (Zaczek), Wiewiórka, każdy z nich siedzi na 1/2 ł., kmieć zw. Rola, który niegdyś siedział na 1/2 ł. [teraz opust.] (PG 9, 188); 1485 kmiecie Szawo, Koszyk, Kożuszek, każdy z nich siedzi na 1/2 ł., kmieć Klimek siedzi na 1/4 ł., Pawlota karczmarz (PG 10, 12); 1476 kmiecie Tomasz i Pawlik, każdy siedzi na 1/2 ł. (PG 10, 76); 1489 kmieć Wojtek, 1/2 ł. opust. zw. Slangowski, Młody Twaróg [kmieć?] (PG 10, 109v); 1499 kmieć Jan Kierzek siedzi na 1/2 ł. (PG 12, 13v); 1500 kmieć Jan Kierzek siedzi na 1 ł. (PG 12, 117); 1522 płosa Kożuchowska (KoścZ 19, 91v); 1561 zagroda Piotrkowa i zagroda Szamieczka, Pusińska, Twolek poddany pana [Jana] Ujejskiego (PG 105, 850-853); 1578 Piotr Stwolek zagrodnik w S.V., Paweł Stwolek i Piotr Pilarz zagrodnicy [w S.V?], niwa (algula) Jakubowska (KoścZ 65, 254, 256v).

4. 1387 sołectwo →p. 3; 1406 sołtys →p. 5.

5. 1406 sołtys i kmiecie z V. pozwani przez swego plebana z Opalenicy o niezapłacenie mesznego i świętopietrza; sołtysa i kmieci zastępuje w sądzie Piotr Urbanowski (ACC 2, 23v); 1640 dzies. z U. płacą par. w →Opalenicy (AV 10, 200-202).

6. 1416-58 Zbylut z U. syn Piotra, brat Wojciecha i Grota [→p. 3], pleb. w →Brodach 1419-58, kan. uniejowski 1425-40, kan. pozn. 1440-58 (DembPozn 729-730; A. Jabłońska, Kapituła uniejowska do początku XV wieku, Kielce 2005, s. 198): 1416 tenże Zbylut z U. notariusz publiczny, śwd. w dok. oficjała pozn. Michała Blidena (CP 5 nr 32; Wp. 8 nr 775); 1416 [tenże?] notariusz publiczny (Wp. 8 nr 787); 1417-18 tenże zastępca procesowy w konsystorzu pozn. (ACC 3 k. 11v, 12, 13v, 14v, 15, 17, 21, 35, 36v); 1417 tenże notariusz publiczny, śwd. czynności Bogusława Świnki zastępcy pozn. wikariusza gen. Wincentego z Marcinkowa (ACC 3, 12); 1419 tenże śwd. czynności pozn. wikariusza gen. Wincentego z Marcinkowa (ACC 3 k. 69, 69v); 1420 tenże pleban w Brodach35Określony jest tu jako prezentowany na parafię w Brodach, wiadomo jednak, że w trakcie trwania procesu dzierżył to beneficjum, nie otrzymawszy instytucji kanonicznej i nie posiadając wyższych święceń (BulPol. 4 nr 670) wygrywa proces z Wojciechem ze Śliwnik o 9 grz. za sprzedane mu 3 stogi [czego?] (ACC 4 k. 78, 84v, 91); 1424-28 tenże toczy procesy o kanonię pozn. (DembPozn 729); 1424 tenże otrzymuje prowizję na kanonię gnieźn. (BulPol. 4 nr 1392); 1437 tenże kan. uniejowski, śwd. w dokumentach bpa pozn. Stanisława Ciołka (Wp. 10 nr 1432, por. nr 1433); 1440 tenże uzyskuje kanonię pozn. z tytułu zamiany z Maciejem z Koła za kanonię uniejowską (BulPol. 5 nr 1030); 1442-51 tenże śwd. w dok. bpa pozn. Andrzeja Bnińskiego (ACC 123, 282v; AAP, DK perg. nr 170 [dawniej A 169], 172 [dawniej A 171]; Wp. 5 nr 692, 706, 707; Wp. 10 nr 1553, 1571, 1620, 1621; DBL nr 191, 192; LBP 275); 1453 tegoż kanonika pozn. wikariusz gen. i oficjał pozn. na polecenie bpa i kapituły zawiesza w pr. do refekcji pobieranych w chlebie i pieniądzach, dopóki tenże nie nauczy się bezbłędnie czytać i rozumieć kanonu mszy (AC 1 nr 422); 1458 8 I tenże wspomn. jako zm. (CP 29, 197v).

8. Dwa kamienie żarnowe o nieokreślonej chronologii (Hensel 7, 131-132).

Uwaga: Pierwszymi znanymi wzmiankami wskazującymi na podział pierwotnie zapewne jednej wsi U. są informacje z l. 1423-25 o Mokrym U. należącym do Wojtka. Dział ten utożsamiać można z widoczną na MTop. 1999 (w skali 1:50000) cz. wsi U.S., przez które przepływają strugi będące dopływami Mogilnicy, a częściowo zajętą przez bagna. Kolejna wzmianka z 1428, kiedy to wspomniano obie wsie V., wskazuje jednak, że doszło do ponownego wieloletniego złączenia własności obu działów w rękach Pietrasza Urbanowskiego, a później jego syna Grota. Dopiero od początku lat siedemdziesiątych XV w. w związku z kolejnymi podziałami własnościowymi w obrębie rozrodzonej rodziny Urbanowskich wyodrębniły się, tym razem już trwale, dwie osady. Dziedziczący w nich przedstawiciele drobnej szlachty, pochodzący od córek Serafina Urbanowskiego, posiadali jednak działy w obu osadach. Dotyczyło to także rodziny Ujejskich, która nabyła własność w U.

1 U. nie graniczyło z Granowem, oddalonym o 8 km, a przedzielonym dodatkowo obszarem wsi Woźniki. O obiekcie zw. Raskowice, leżącym na gran. U. i Woźnik mowa w zapisce z 1493 (→wyżej), wydaje się zatem, że pozew Ujejskich nie dotyczył ich majątku znajdującego się na terenie Granowa, a raczej cz. należącego do nich lasu w U., stanowiącego jeden kompleks majątkowy z ich dobrami w Granowie.

2 O Janie Rotembergu →Rzeszotarzewo, przyp. 3. W haśle tym omyłkowo piszemy o poręczeniu za Piotra wójta z Kościana.

3 KR 8, 25, datując omyłkowo zapiskę na 1405, podaje nieściśle, że Elżbieta była ż. Urbanowskiego.

4 W haśle →Grodzisk – dobra piszemy omyłkowo o 606 grz.

5 O Andrzeju →Ptaszkowo, przyp. 4.

6 W haśle →Grzybno przypuszczaliśmy, że małol. Ptaszkowscy byli zapewne dziećmi Andrzeja z Ptaszkowa łowczego pozn., który do 1403 występował jako posiadacz Zajączkowa.

7 Piotr władał Kotowem zapewne jako opiekun małoletnich Ptaszkowskich.

8 W sprawie Jadwigi z Cieśli ż. Piotra i Agnieszki ż. Frącka z Witkowic →Myszkowo, przyp. 1.

9 O nim →Szelejewo, przyp. 1.

10 Mikołaj był synem Filipa →Nądnia.

11 Równocześnie toczyła ona proces z Wincentym o żyto (por. WR 3 nr 543).

12 W haśle →Sułocin piszemy omyłkowo, że Sułockich zastępował w sądzie Franciszek Szkapa.

13 K 3, 352, datuje zapiskę omyłkowo na 1424, pisze też błędnie o Piotrze z Mokrego U.

14 Zbylut jako strona procesu wymieniony jest w l. 1423-26, natomiast Piotr toczył w l. 1425-28 procesy z Mroczkiem, będące pochodną sporów Zbyluta.

15 KR 8, 25, podaje omyłkowo, jakoby Zbylut wystąpił tu razem ze swoim bratem Grotem.

16 KR 8, 25, przypuszczał, że Michał należał do rodu Jastrzębców.

17 Wprawdzie obaj pisali się z tej wsi, najpewniej jednak nic już tam nie posiadali, bowiem właścicielami wsi byli Ostrorogowie.

18 Proces ten toczył się najpewniej już po śmierci kanonika Szczepana Chybskiego, który zm. przed końcem lutego 1464. Był to przypuszczalnie spór o geradę po nieznanej z imienia siostrze tego duchownego. Po jednej stronie wystąpili tu spadkobiercy jego braci – Chwaliboga ze →Skórzewa i Michała Duchana z Chyb i →Kiekrza. Przypuszczać należy, że Grot rościł sobie prawo do tej gerady, wywodząc się po matce (siostrze zmarłej) z rodziny Skórzewskich.

19 K 3, 352, na podstawie tej zapiski pisze omyłkowo o Wojc. Grocie z U.

20 Zapis z PG 10, 99v, nie precyzuje, w której z wsi znajdowały się łany i zagroda.

21 W haśle →Kurnatowice omyłkowo odnosimy ten zapis do 1487.

22 Co zapewne oznacza, że kupujący cz. V. Jan Sepieński nie wyłożył pieniędzy na zakup tych dóbr.

23 Ponieważ Tomasz wywodził się z rodziny Otuskich pieczętującej się herbem Samson (→Otusz) dlatego też przypuszczać można, że do rodu tego należała także Jadwiga oraz jej przodkowie – Grot i jego bracia, Zbylut i Wojciech oraz jej dziadek Piotr. Przynależność pierwszych znanych właścicieli U. do rodu Samsonów potwierdza też nazwanie Piotra w 1412 r. bratem [stryjecznym?] Mik. Waty (→wyżej) dowodnie poświadczonego tego roku z herbu Samson (→Nądnia).

24 Zapis ten sugeruje, że Jadwiga ż. Jana Słupskiego (wniosła mu w posagu cz. U.) była spadkobierczynią Serafina Grota z U., który zapisał czynsz z tej wsi mansjonarzom w Ostrorogu w 1495 →niżej. Serafin był najpewniej bratem Jadwigi.

25 Raczej nie chodzi tu o →Starą Wieś k. Obornik.

26 Omyłkowo piszemy tam, że Opaliński sprzedał z zastrz. pr. wykupu tylko 1/2 ł.

27 Jan był synem Jana z →Lipnicy i Katarzyny najprawdopodobniej z U., też →niżej: Walenty, pod 1510; podana tam informacja, że Jan i Walenty byli braćmi ciotecznymi, wskazywałaby na to, że Katarzyna była siostrą rodzoną lub stryjeczną Anny Wolikowskiej, Jadwigi Słupskiej, Doroty Jeziorkowskiej i Małg. Urbanowskiej-Paruszewskiej.

28 W 1475 Mik. Wolikowski zapisał swej ż. Annie po 60 grz. posagu i wiana na Wolikowie w pow. kośc. (PG 9, 33), natomiast w 1477 Filip Wolikowski (brat Mikołaja; por. PG 6, 241) zapisał po 40 grz. posagu i wiana także ż. Annie (PG 9, 79v). Filip ponowił zapis (tym razem po 100 fl.) w 1486 (PG 10, 52). Nie mamy pewności, która z tych par to rodzice Walentyna i Jakuba Wolikowskich-Urbanowskich. Z zapisów z 1521 (SHG), w których pojawia się Piotr syn Filipa (nie występuje on w transakcjach z 1509 i późniejszych, dot. U.) wnosić można, że rodzicami obu Urbanowskich byli Mikołaj i Anna.

29 Jej syn Walenty został w 1513 nazwany siostrzeńcem rodzonym Jadwigi Słupskiej →wyżej: Jan Słupski.

30 Walenty określony tu został jako syn jej siostry rodz. (nepos ex sorore germana).

31 Najpewniej Walenty w tym czasie już nie żył (por. wcześniejszy zapis z 1548, gdzie wystąpił jako zm.), a rok 1549 odpowiada dacie wpisu transakcji do księgi.

32 W l. 1485-93 występowała w →Kubaczynie, jako wd. po Janie Kubackim, a ż. Mik. Paruszewskiego.

33 W haśle Opalenica – dobra, uznaliśmy, że chodzi tu o kaszt. sant. Jana (syna Jana Opalińskiego) ur. 1519, a zm. 1561.

34 K 3, 352, powołując się na to źródło, uważał Stanisława za przedstawiciela rodu Prusów, czego cytowany akt nie potwierdza. Ten sam autor w innym miejscu (K 5, 436), na podstawie przydomka Grot domniemywał, że dziedzice U. należeli, podobnie jak dziedzice sąsiednich Woźnik, do rodu Rawiczów.

35 Określony jest tu jako prezentowany na parafię w Brodach, wiadomo jednak, że w trakcie trwania procesu dzierżył to beneficjum, nie otrzymawszy instytucji kanonicznej i nie posiadając wyższych święceń (BulPol. 4 nr 670).