PTASZKOWO

1298 or. Ptaskovo (Wp. 2 nr 770), 1360 obl. 1555 Ptaszkowo (Wp. 3 nr 1426), 1361 Ptasscovo (Wp. 11 nr 1738), 1381 Ptasszcovo (Wp. 3 nr 1793), 1383 rps XV w. Plaszcowo! (MPH 2, 734), 1386 Ptaszcowo, Ptascowo (Wp. 3 nr 1846), 1387 Ptascovo, Ptasscowo (Lek. 1 nr 152, 170), 1391 Ptaszkowo (Lek. 2 nr 1468), 1394 Ptaskowo (Lek. 2 nr 1644), 1397 Ptasszkowo (Lek. 1 nr 2292), 1428 de utroque Ptaschcowo (KoścZ 9, 51v), 1435 Ptasskowo, Ptaskouo (PG 1, 77), 1443 Ptaszkowo Maius (PG 2, 57), 1457 Ptaschkowo (ACC 38, 98v), 1463 Pthaskowo (ACC 43 k. 63, 73v), 1482 Pthaschkowo Maius (PG 9, 155), 1482 Ptaschkowo Maior (ACC 60, 17), 1526 utraque Pthaschkowo (PG 16, 107v), 5 km na E od Grodziska Wlkp.

1. 1435 n. pow. kośc. (PG 1, 77); 1298 n. par. własna (Wp. 2 nr 770); 1510 dek. Grodzisk (LBP 159).

2. 1386 gródek (fortałicium) P. → p. 3: Mikołaj; 1428-30 woźny zapowiada drogi, łąki, pastwiska i zarośla w dziedzinach Pawła Ptaszkowskiego; 1428 w P., Ptaszkowie Małym i Ujeździe, 1430 w P. i Ujeździe (KoścZ 9 k. 26v, 274v); 1435-36 folw. między P., Młyniewem, Ujazdem i Ujazdkiem (PG 1, 77; KoścZ 11, 167); 1436 woźny usypał kopce [gran.] między P. a folw. Tomiszki od Młyniewa aż drogi z Ujazdu do P. (KoścZ 11, 167); 1448 kopiec [gran.] między → Grąbiewem a P. (KoścZ 13, 139); 1459 łąka Bocieniec w P. → p. 5; 1469 P. i Ptaszkowo Małe graniczą ze wsią Strzelce (KoścZ 15, 218); 1591 droga z Grodziska do P. (AE XV 35-42); 1596 struga → Łęczyczna [w P.] (K 4, 489); 1619 rzeczka → Luboradz zalała graniczną drogę między P. a Cykówkiem (KoścZ 111, 317).

3. Własn. szlach. 1354-60 Paszek dz. w P.: 1354 tenże jest jednym z poręczycieli wobec star. gen wlkp. za Dzierżka z → Chyciny (Wp. 3 nr 1324); 1360 tenże śwd. (Wp. 3 nr 1426).

1360-78 Janusz dz. w P., śwd.(Wp. 3 nr 1426, 1561, 1756).

1361 Marcin dz. w P., śwd. (Wp. 11 nr 1738).

1381 Przybysław1Zapewne Przybysław z P. jest identyczny z Przybysławem kaszt. moderskim (ok. 1378: UDR I/1, 137). W 1386 występuje bowiem Tomisława wd. po kaszt. moderskim, dziedziczka w Srocku Wielkim i Srocku Małym, a w 1388 taż Tomisława, dziedziczka w obu tych wsiach wraz z (drugim) mężem Dziersławem Tarchałą. (Lek. 1 nr 22, 355, 380, 468) dz. w P. z żoną zastawia Muszkowi Żydowi pozn. wieś swojej żony Srocko Wielkie [k. Czempinia] za 80 grz. gr pras. (Wp. 3 nr 1793).

1383-1400 Mikołaj dz. w P., Ptaszkowski, brat Andrzeja, z rodu Borków, h. Gryżyna: 1383 tenże z bratem → p. 6; 1386 tenże z bratem Andrzejem przysięgają wierność królowi Władysławowi i zobowiązują się wpuścić króla lub starostę [gen. wlkp.] do gródka (fortałicium) P. w razie zagrożenia [najazdem] nieprzyjaciół2Reg. tego dok. został wydany przez Rykaczewskiego, s. 277, pod datą 1306 i pod taką błędną datą niekiedy funkcjonuje w literaturze, por. np. E. Długopolski, Władysław Łokietek na tle swoich czasów, Wrocław 1951, s. 67-68 (Wp. 3 nr 1846; o zachowanej pieczęci → p. 8); 1387 [mieszcz. pozn.] Janusz Stular wygrywa w sądzie 4 grz., która to suma obciąża [tytułem długu] dziedzinę P. (Lek. 1 nr 170); 1391 za paniczy (domicellii) z P. [tj. za tegoż Mikołaja i jego brata Andrzeja] oraz za Hejdana ze Strzelec ręczy Dobiesław Godziszewski [z Godziszewa k. Kościana] w sporze z Wojc. Rzeszotarzewskim [z Rzeszotarzewa, obecnie Rostarzewo] (Lek. 2 nr 1468); 1393 tenże Mikołaj toczy procesy: ze Staszkiem z Tarnowa, z Czamborem i Maćkiem braćmi rodzonymi [skąd?], z Janem Jaromirskim (Lek. 1 nr 1655, 1656, 1658); 1394 tegoż i jego brata Andrzeja z P. król Władysław poleca pozywać tylko przed sądy wiecowe (Wp. 3 nr 1946), w 1396 wspomn. Andrzej przedstawia ten dok. w sądzie ziemskim w Poznaniu (Lek. 1 nr 2264); 1397 tenże → niżej: Andrzej;

1397-1400 tenże Mikołaj zbratem Andrzejem toczą procesy: 1397 z Mikołajem ze Srebrnej Góry [pow. kcyn., par. Głuchowo, też z Wierzenicy k. Poznania] o 150 grz. (Lek. 1 nr 2459); 1398 z panią [Kachną Falkenhanową] z Piotrowa [k. Czempinia, par. Głuchowo] (Lek. 2 nr 2160); 1398 z Haszką z Borowa o 1/6 cz. 100 kóp [gr] (Lek. 2 nr 2161); 1400 z Piotrkiem z Borowa (KP nr 252); 1400 z Janem Jaromirskim (KP nr 221); 1400 z Abrahamem Żydem z Głogowa (KP nr 83);

1398 tenże Mikołaj stwierdza, że jego sługa (servus) Hanczel [Janusz] z → Lewic3SzPozn. 193-194, na podstawie tej zapiski uznał błędnie Mik. Ptaszkowskiego za właściciela Lewic nie został pozwany zgodnie z prawem (Lek. 1 nr 2783).

1383-1404 (zm. prawdop. w 1404) Andrzej4Wg UDR I/1 s. 142, Andrzej zm. a. 21 IX 1406. Po raz ostatni jako żyjący wspomn. jest 25 IX 1404 (ZSW nr 753), ale 18 XI 1404 zapewne już nie żył, gdyż tego dnia występuje opiekun dzieci najpewniej tegoż (Andrzeja) Ptaszkowskiego (KP nr 2041). Z tego względu błędna jest identyfikacja Andrzeja Ptaszkowskiego z Andrzejem Milstorfem, Mistorfem (→ Gola k. Gostynia). Andrzej Milstorf, brat Marcina, występuje bowiem w znanych źródłach do 1426 (→ Kotowo, → Borzysław i → Cykowo). KObceRyc. 68-69, uważa Andrzeja Milstorfa za syna Mikołaja z Goli z jego pierwszego małżeństwa dz. w P., w → Borzysławiu 1391, Zajączkowie [k. Pniew] od 1397, Kotowie 1401, Cykowie 1401, → Goli [k. Gostynia] 1401, Ptaszkowski, brat Mikołaja, łowczy pozn. 1394-1403, z rodu Borków, h. Gryżyna (Lek. 1 nr 1463, 1469, 1917; Lek. 2 nr 1405a, 1583, 1590, 1628, 1629; KP nr 251, 481, 509, 1078; WR 1 nr 428; KoścZ 2, 37; UDR I/1 s. 142): 1383 tenże z bratem → p. 6; 1386-1400 tenże → wyżej; 1387-88 tenże pozwany: 1387 przez wd. po Żydzie pozn. Jordanie o [niewymienioną] sumę i odsetki, 1388 przez Gniewomira z Lutomia o 14 grz. długu (Lek. 1 nr 152, 425); 1391 tenże Andrzej P[t]aszkowski z Borzysławia oświadcza, że ma folwark i 1 ł. w → Borzysławiu (Lek. 2 nr 1424); 1394 tenże pozywa swego młynarza Piotra [skąd?] o 6 grz. (Lek. 1 nr 1782, 1925); 1394 tenże w sporze z Abrahamem Żydem [pozn.] o 20 grz. i odsetki (Lek. 1 nr 1729, 1738); 1394-97 tenże (w 1397 wraz z bratem Mikołajem) toczy procesy z Sędziwojem z → Psarskiego [k. Pniew] (Lek. 1 nr 1909, 2021, 2388, 2490);

1400-02 tenże Andrzej w sporach: 1400 z sołtysem z → Otusza, który występuje w imieniu swego pana Mik. Kozielskiego (KP nr 320); 1401 z Arkemboldem [z Orla Wielkiego] (WR 1 nr 706); 1401 z Małgorzatą [z Goli k. Gostynia] i Wojciechem z Parzęczewa o 4 ludzi, których zakuł w dyby i poranił (KoścZ 2, 1v); 1402 z Dziersławcm Chycińskim (KoścZ 2, 37);

1401 tenże Andrzej posiada cz. → Goli (ZSW nr 224); 1404 tenże w sporze z Janem Golskim i [jego matką Małg.] Golską o zbrojny najazd i zabranie przemocą [komu?] 4 kmieci (ZSW nr 753); 1404 Piotr z Urbanowa opiekun dzieci [prawdop. tegoż zm. Andrzeja] Ptaszkowskiego ma nie dopuścić, aby Mroczek z Iwna przebywał w Zajączkowie, Liniu i w → Grzybnie [k. Pniew] dłużej niż 2 tygodnie (KP nr 2041; Grzybno, gdzie pełniejszy reg.); 1406 dzieci [zm.] Andrzeja z P. łowczego [pozn.] oraz Niczek Unrow i Pietrasz Urbanowski w sporze z panią [Elżbietą] Machowską [wd. po Janie Wyskocie, ż. Hejdana ze Strzelec, panią wienną w → Krzemieniewie] o 200 grz. z tytułu posagu i poręczenia [→ wyżej: Mikołaj, pod 1391] (KP nr 2747).

1389 Jasiek [z P.?] → niżej: Maciej.

1389-1410 Maciej (Maciek) dz. w P., → Kotowie 1400-10, Piotrowski z → Piotrowa [k. Czempinia, par. Głuchowo] od 1394, Ptaszkowski, Kotowiecki (KoścZ 2, 25v; Lek. 2 nr 2017, 2290; KP nr 2012, 2162; WR 3 nr 189, 248, 438; WR 5 nr B 235): 1389 tenże w sporze z Boguszem Sierosławskim (WR I nr 64); 1389 tenże Maciej i Jasiek [z P.?] mają zapłacić Januszowi Stular [mieszcz. pozn.] 3 1/2 grz., która to suma obciąża [tytułem długu] dziedzinę P. [→ wyżej: Mikołaj, pod 1387] (Lek. 1 nr 583); 1394 tenże zastępuje w sądzie Andrzeja z Robaczyna (Lek. 2 nr 1566); 1394 tenże i Janusz Jarogniewski w sporze z Wawrz. Łódzkim [z Będlewa] o dziedzinę Piotrowo (Lek. 1 nr 1810); 1395-1400 tenże Maciej w procesie z Kachną Falkenhanową z Piotrowa, jej mężem Henrychem oraz jej bratem Piotrem Siberlichem uzyskuje 1/2 → Nietąszkowa i całe Unino (Lek. 1 nr 2046, 2071; Lek. 2 nr 2311, 2369, 2387, 2543; KP nr 25, 102, 1857); 1395-1402 tenże przegrywa proces ze wspomn. Wawrz. Łódzkim [z Będlewa] o 1/4 → Nietąszkowa i 1/2 Unina (Lek. 1 nr 2265; Lek. 2 nr 1735, 2192, 2382; KP nr 26, 1028); 1399 temuż ma wystawić Piotr Siberlich dok. pod swą pieczęcią, że sprzeda mu Piotrowo (Lek. 1 nr 3098); 1397 tenże [niegdyś] sprzedał Janowi z Łodzi i jego bratu Wawrzyńcowi [z Będlewa] cz. → Drożyńskiego Młyna (Lek. 1 nr 2292); 1398-1400 tenże i Wawrz. Łódzki w sporze z komandorem joan. [pozn.] o szkody przy rozgraniczaniu Drożyńskiego Młyna (Lek. 1 nr 2620; KP nr 141, 390; w KP nr 126 i Lek. 1 nr 2960 – tenże? Maciej brat [Piotra] Siberlicha [z → Piotrowa]); 1400-07 tenże pozywa komandora [joan.] pozn. [jako właściciela Drożyna] o to, że wtargnął do → Kotowa i usypał kopce gran. bez wyroku sąd. (Lek. 2 nr 2703; KP nr 638; PZ 3, 18v-19); 1401 tenże pozywa Kat. Falkenhanową z Piotrowa o wygnanie z Piotrowa (KoścZ 2, 14v-15); 1401 tenże wwiązany w 1/3 cz. Piotrowa (KP nr 694); 1402 tenże Maciej z P. i Piotrowa pozwany przez Paszka i Pakosza z Wolikowa o to, że ich brata najpierw zabił, a potem przebił palem (KoścZ 2 k. 256, 310); 1405 tenże ma zapłacić Erazmowi Naramowskiemu 50 grz. [→ Naramowice] (KP nr 2332); 1410 tenże w sporze ze wspomn. Kachną [z Piotrowa, obecnie] ż. Gawła z Będlewa o 24 grz. (KoścZ 3, 141).

1391-92 Hynkowa (Hinka. Hincowa) z P.: 1391 taż w sporze z Gamnem5Znamy Michała Gamno (Gampno) z → Mikoszek 1399-1411, Sędziwoja Gamno (Gamen) wspomn. w l. 1391-95 (Lek. 2 nr 1380, 1497, 1498, 1522, 1799), Gamnów ojca i syna sołtysów ze Srocka (Wielkiego) z 1394 (Lek. 2 nr 1665, 1677) oraz Jaśka Gamno z Żernik z 1390 (Lek. 1 nr 845, 791) (Lek. 2 nr 1380); 1392 taż pozwana przez Pieczka (Peczco) mieszcz. pozn. o 9 grz. (Lek. 1 nr 1177).

1394-95 Janusz Rotenburg6O górnolużyckich i śląskich rycerzach Rotenburg zob. T. Jurek, Obce rycerstwo na Śląsku do połowy XIV wieku, Poznań 1996, s. 278. Janusz Rotenburg występuje w znanych źródłach od 1391, Mikołaj Rotenburg od 1392 (Lek. 1 nr 1231; Lek. 2 nr 1490), niewymieniony z imienia Rotenburg (Rothemborg, Rotembarg) z Kiedrowa (pow. pyzdr.) w l. 1388-89 (Lek. 1 nr 474, 508), a Jan Rotenburg (Rothenborg) w l. 1397-99 (Lek. 2 nr 2339, 2294). Por. też Rotenberg mieszcz. z → Kościana 1398 (Lek. 2 nr 2067) (Rothemborg, Rothembor, Rothenborg) z P.: 1394-95 tenże występuje w imieniu Andrzeja i Wincentego dzieci (pueri) z Goli [k. Gostynia] w ich sporze z [Małg.] Golską o 30 grz. i o akty przemocy (Lek. 2 nr 1704, 1707); 1395 [tenże?] Rothembor i jego kmieć w sporze z Małgorzatą z Goli o 2 konie (Lek. 2 nr 1744).

1394-99 Mik. Rotenburg (Rotinborg, Rotenbarg, Rothenburk, Rothenburg, Rotembark, Rothumburk) z P. i → Michorzcwa Mokrego: 1394 [tegoż ż.] Hanka z P. w sporze z Dobroszką7Mik. Rotenburg wraz z niewymienioną z imienia żoną z Kiedrowa (pow. pyzdr.) toczyli w l. 1392-94 procesy z (tą samą co w 1394?) Dobrosławą ż. Budziwoja z → Chaław (Lek. 1 nr 1231; Lek. 2 nr 1679, 1698) z Roszkowa [k. Kościana] o 24 grz. (Lek. 2 nr 1624); 1394 żona tegoż Mik. Rotenbarga oraz wspomn. Dobroszką Roszkowska płacą kary, ponieważ zawarły ugodę poza sądem (Lek. 2 nr 1642-1644); 1394 tenże Mik. Rothenborg z Popowa [niezident.] z ż. Anną (Lek. 2 nr 1649); 1399 tenże Rotinborg z P. w sporze z Wojc. Rzeszotarzewskim o 17 grz. czynszu [rocznego], zostaje zasądzony na wprowadzenie Wojciecha w posiadanie → Michorzewa Mokrego (Lek. 2 nr 2346, 2447, 2448); 1400 tenże Rotembark z Michorzewa [Mokrego] zasądzony na zapłacenie kary Niczkowi Ptaszkowskiemu z P. (Lek. 2 nr 2517, 2525).

1399 Pakosz z P., asesor sądu kośc. (Lek. 2 nr 2333).

1399-1400 Niczek (Nicz) Unrow [Unrug]8Pochodził najpewniej z rodziny Unruhów z Głogowskiego, której pierwszym znanym przedstawicielem w Wlkp. był Piotr Unruh kan. z Brzegu na Śląsku (1380) i dziekan pozn. (1385). W południowej Wlkp. Unruhowie występują od początku XV w., dając początek rodzinie Unrugów (T. Jurek, Obce, s. 329-330; KObceRyc. 110) (Vnrow, Unrow, Unru, Wnru) z P., Ujazdu [k. Grodziska Wlkp.] 1404-16, → Kowalewa [k. Grodziska Wlkp.], Ptaszkowski, prawdop. tenże Nicz Wójt9Jest to najpewniej przezwisko, gdyż zapewne tenże Nicz Wójt występuje też w Ujeździe w l. 1404-16 (Wp. 5 nr 224, 592) oraz w → Kowalewie 1410 (Woyth) z Opalenicy 1405 [ → Opalenica miasto, p. 3]: 1399 tenże Mik. Ptaszkow[ski] zięć Wawrz. Łódzkiego [z Będlewa] płaci karę sąd. (Lek. 1 nr 2917); 1400 tenże → wyżej: Mik. Rotenburg; 1400 tenże Niczek Unrow z P. otrzymuje od swego teścia Wawrz. Będlewskiego Będlewo jako zastaw za 600 grz. i zapowiada las w Będlewie (Lek. 2 nr 2535, 2727); 1406 tenże Niczek Unrow wyżej: Andrzej.

1408-48 Paweł (Paszek) dz. w P., → Ptaszkowie Małym, Ujeździe, → Dokowie Mokrym, Ptaszkowski, ojciec Heleny, brat Franciszka [Franciszka Szkapy z Ujazdu?]10Wg KObceRyc. 104, chodzi o Franciszka Tadra ze Sworzyc i Sułocina (obecnie Słocin) k. Grodziska Wlkp (KoścZ 9 k. 260, 261v, 277, 279v; KoścZ 10, 196v; KoścZ 12 k. 477, 601): 1408 tenże w sporze z Olbrachtem wójtem w Międzychodzie, występującym w imieniu ż. Grzymki, o 40 grz. (KoścZ 3, 103); 1416-22 tenże śwd. (WR 1 nr 1008; WR 3 nr 580, 921); 1417 tenże wraz z Januszem z Woźnik [k. Grodziska Wlkp., i z Kotowa] w sporze z Andrzejem Borzyslawskim [czyli Cykowskim] i Hinczką Szkapą [m. in. z Ujazdu, Borzysławia i Lutola Mokrego] (KoścZ 4 k. 292, 293);

1424-28 tenże Paweł toczy procesy: 1424 ze wspomn. Andrzejem Cykowskim z Borzysławia o pastwiska w Borzysławiu i Cykówku (WR 3 nr 1059, 1060); 1424 z Wyszkiem Wolanowskim (KoścZ 8, 90, dawniej k. 166; KR 3, 145, podaje mylnie pod 1425); 1425 z Wilamem z Brzeźna (WR 1 nr 1208); 1428 z Bodzętą z Grąbiewa, z Maciejem (Matysem) krawcem z Kościana (tegoż Pawła zastępuje w sądzie Paweł jego familiaris), z Andrzejem Borzysławskim i jego ż. Małgorzatą, z Niklem Treplinem i jego synem Januszem [z Grąbiewa], z Wojc. Urbanowskim (tegoż Pawła zastępuje w sądzie Paweł jego familiaris), z Dziersławem i Andrzejem z Sułocina [k. Grodziska Wlkp., obecnie Słocin] (tegoż Pawła zastępuje w sądzie [jego brat?] Franciszek Szkapa [z Sułocina, Sworzyc i Ujazdu]), z Henrykiem Borzysławskim, z Januszem Woźnickim o 100 grz. z tytułu poręczenia, z Wojciechem kmieciem Andrzeja [Borzysławskiego], z sołtysem z Konojadu o konie (KoścZ 9 k. 11, 30, 43v, 51v, 52, 53, 60, 71, 79, 80, 83v, 84v, 95, 100, 102, 105v-106, 109v, 111);

1426 temuż Pawłowi nie spłacił długu Dzietrzych]Teodoryk] Międzychodzki, przez co Wilam [z Brzeźna k. Międzychodu] poniósł [jako poręczyciel?] 10 grz. szkody (WR 1 nr 1226); 1428 tenże zastępuje w sądzie [Jana] Goliasza [z Międzychodu, Iwna, Brodnicy, syna Domarata z Iwna] (KoścZ 9, 77);

1428 [tenże Paweł?] Ptaszkowski zastępuje w sądzie Wichnę Granowską [sołtyskę z Granówka] (KoścZ 9 k. 17, 108v-109); 1428-30 tenże p. 2; 1429-30 tenże toczy procesy: 1429 z Wojc. Urbanowskim, 1429-30 z Wichną [sołtyską] z Granówka, ze Słowikiem kmieciem z Grodziska [Wlkp.?] (tegoż Pawła zastępuje w sądzie Paweł jego familiaris), 1430 ze Szczepanem Proskim, z Henrykiem Jaromirskim, z Wojciechem i Mik. Nierodami kmieciami z Opalenicy i ich panem Przedpełkiem Stęszewskim, z Piotrem Korzbokiem [z Trzebawia], z [Anną] Łukowską [z Łukową k. Obornik] i jej dziećmi, z Winc. Korzbokiem Kamienieckim (KoścZ 9 k. 172, 180, 222v, 236, 243, 244, 245, 256v, 259, 262, 266, 273, 274); 1430 tenże Paweł zastępuje w sądzie ż. Henkę, która wraz z Winc. Korzbokiem Kamienieckim i Mikołajem z Parska toczy proces z Tomisławą i Czemą z Jezierzyc [k. Krzywinia] (KoścZ 9, 259); 1434 [tegoż ż.?] Hanka z P., c. zm. Ciesielskiej, w sporze z Grotem z Urbanowa (KoścZ 10, 184); 1435 tenże Paweł odstępuje bratu Franciszkowi folw. między P. i Ujazdem (PG 1, 77); 1436 tenże odstępuje od pr. bliższości do folw. między P., Młyniewem, Ujazdem i Ujazdkiem (KoścZ 11, 167); 1443 tenże sprzedaje Henrykowi Niałeckicmu [z Niałka Wielkiego] niegdyś Żegrowskiemu i jego ż. Annie wieś P.M. wraz z sołectwem z zastrz. pr. wykupu za 250 grz. szer. gr na 3 l. (PG 2, 57); 1443 tenże spłaca Jarosławowi Dokowskiemu sumę główną, tj. 350 zł węg. (KoścZ 12, 316); 1444 tenże w sporze [o co?] z Mik. Niałeckim (KoścZ 12, 437); 1448 tenże sprzedaje Janowi i Markowi braciom niedz. niegdyś z Baranowa [k. Mosiny] P.M. i → Dokowo Mokre z zastrz. pr. wykupu za 500 zł węg. i 100 grz. dobrych półgr, zastrzegając wykup P.M. po 2 latach i zobowiązuje się bronić nabywców od roszczeń in. osób (PG 3, 19); 1449 tenże z → Ptaszkowa Małego (PG 3, 51v-52, dawniej k. 22v-23; KoścZ 13, 447v).

1434 Andrzej niegdyś z Borzysławia [i z → Cykowa] zapisuje ż. Małgorzacie 100 grz. na P. (PG 1, 47).

1448 Jan i Marek bracia niedz. niegdyś z → Baranowa: 1448 ciż kupują P.M. → wyżej: Paweł; 1448 tenże Marek z P., śwd. (AR nr 1175); 1470 tenże Marek z P. wspomn. jako zm., jego syn Jan niegdyś Ptaszkowski (KoścZ 15, 534).

1463-69 Mikołaj dz. w P., → Ptaszkowie Małym, Szczodrowie, Ptaszkowski, Brodnicki: 1463-64 tenże kolator kościoła w P. → p. 5; 1463 tenże zapisuje ż. Jadwidze po 100 grz. posagu i wiana na P. (PG 7, 179v); 1467 tenże sprzedaje Piotrowi, Janowi i Mikołajowi braciom niedz. z Opalenicy P. i Ptaszkowo Małe za 1200 grz. (PG 7, 253v); 1469 tenże pozywa Andrzeja Wolsztyńskiego z Wolsztyna, Sepna i Roszkowa [k. Kościana] o 230 grz. szer. gr z tytułu poręczenia (KoścZ 15 k. 272-273, 343); 1469, [II połowa XV w.] tenże → niżej: Helena.

1464-70 Jan Ptaszkowski, niegdyś Ptaszkowski w 1470, syn Marka z P.: 1464 tenże w sporze z Abrahamem Jaskóleckim [z Jaskółek k. Grodziska Wlkp.] (KoścZ 14, 296v); 1470 tenże w sporze z Janem Łąckim z Łąkiego [niezident.] (KoścZ 15, 534).

1464-72 Helena dz. w P. i → Ptaszkowie Małym, Ptaszkowska, niegdyś Ptaszkowska w 1464, c. Pawła Ptaszkowskiego, ż. Łazarza Dąbrowskiego [z → Dąbrówki k. Poznania?]: 1464 taż w sporze z Winc. Dąbrowskim (PZ 18, 72v); 1469 taż oraz Mik. Ptaszkowski niegdyś Brodnicki dziedzice w P. wygrywają proces z Bartoszem Grabiszą ze Strzelec o granice między wsiami P., Ptaszkowo Małe i Strzelce, ponieważ Bartosz nie przedstawił dokumentów i nie powołał się na wpis do księgi (KoścZ 15, 218); 1472 taż pozywa swego męża Łazarza Dąbrowskiego o wypędzenie i prześladowania (AC 2 nr 1356, 1357); [II połowa XV w.] taż w towarzystwie stryja Jana Mleczki ze Zborowa oraz wujów Piotra i Jana Korzboków z Witkowa, sprzedaje Mik. Brodnickiemu całe wsie P. i Ptaszkowo Małe za 400 grz. (PG 6, 217v) [w l. 1491-93 Helena wraz z synem Michałem niegdyś Dąbrowskim występowała w Łękach Małych i Wielkich k. Kościana; → Łęki Małe, p. 3B.]

1467-1580 Opalińscy (Opaleniccy) w P.:

1467 (zm. po 1474) Jan oraz 1467-85 (zm. 1506/07) Piotr chor. pozn. i 1467-85 (zm. 1503/04) Mikołaj bracia niedz., dziedzice w P., → Ptaszkowie Małym, Opalenicy, Opalińscy (Opaleniccy), ss. Piotra kaszt. sant.: 1467 ciż kupują P. i Ptaszkowo Małe → wyżej: Mikołaj; 1475 ciż Piotr i Mikołaj dziedzice w P. sprzedają mansjonarzom w Szamotułach 8 grz. czynszu rocznego na wsi P. z zastrz. pr. wykupu za 100 grz. (PG 9, 36); 1476 ciż Piotr i Mikołaj sprzedają Dorocie wd. po Uniesławie Kokorzyńskim całą wieś P. z zastrz. pr. wykupu za 330 zł węg. (PG 9, 45); 1481 tenże Piotr otrzymuje w dziale dóbr z bratem Mikołajem m. in. P. i Ptaszkowo Małe (PG 9, 141); 1482 tenże Piotr dz. w P. (ACC 60, 65v); 1482 tenże Piotr zapisuje ż. Annie [Zbąskiej] po 1200 zł posagu i wiana na P., Ptaszkowie Małym, Dokowie Mokrym i Drożyńskim Młynie (PG 9, 155; w TD pomyłkowo pod 1492); 1483 tenże Piotr daje swej matce Małg. [Gryżyńskicj] z Włoszakowic m. in. P. i Ptaszkowo Małe (PG 9, 179v); 1483 Anna ż. tegoż Piotra odstępuje od wiana, jakie zapisał jej mąż m. in. na P. i Ptaszkowie Małym (KoścG 2, 116); 1485 temuż Piotrowi i Mikołajowi daje ich matka wspomn. Małgorzata, obecnie ż. Piotra Chociszewskiego, m. in. P. i Ptaszkowo Małe, a ciż bracia dają matce m. in. te wsie w dożywocie (PG 10, 22v-23);

1508 wspomn. Małg. Włoszakowska sprzedaje swemu zięciowi Janowi Turkowi Łąckiemu [mężowi Zofii] wsie P. i Ptaszkowo Małe z zastrz. pr. wykupu za 1000 zł węg. (PG 14, 10); 1510 w P. folw. pana Opalińskiego (LBP 159); 1511 wspomn. Małg. Włoszakowska daje swym wnukom Janowi, Piotrowi, Łukaszowi, Sebastianowi i Maciejowi [ss. zm. Piotra] oraz Janowi i Piotrowi [ss. zm. Mikołaja] swe pr. (otrzymane od zm. ss. Piotra i Mikołaja) m. in. do P. i Ptaszkowa Małego (PG 14, 299); 1513 wspomn. Jan i Piotr [ss. Mikołaja] otrzymują od swych braci stryj. Piotra, Łukasza, Sebastiana, Jana i Macieja [ss. Piotra] w działach m. in. P.M. i Ptaszkowo Małe; Jan ma wykupić z P.M. czynsz roczny 8 grz. od sumy 100 grz.; dochody m. in. z P.M strony mają podzielić po połowie (PG 14, 472; PG 68, 420-421), w 1515 Jan i Piotr wwiązani w dobra zgodnie z działami z 1513 (PG 69, 168); 1516 wspomn. Piotr zapisuje ż. Barbarze c. Mikołaja z Lubrańca wdy pozn. po 2000 zł węg. m. in. na P.M. i Ptaszkowie Małym (PG 15, 99v-100; RTH 4, 1913, s. 49); 1526 Jan Opaliński kupuje od Jadwigi Urbanowskiej, wd. po Janie Słupskim, pr. wypasu w lasach i na polach Urbanowa Starego i Urbanowa Nowego dla swych poddanych m. in. z P.M. i Ptaszkowa Małego (PG 16, 107v); 1529 Małg. Włoszakowska daje wnuczce Magdalenie wsie P.M. i Ptaszkowo Małe, na których ma zapisaną oprawę, a Magdalena daje jej 1000 zł w dożywocie (PG 16, 275v); 1531 wspomn. Magdalena kupuje od swej babki Małg. Włoszakowskiej P.M. i Ptaszkowo Małe za 1000 zł (PG 16, 453); 1540 Jan Opaliński, syn Jana [i Barbary Lubrańskiej], oraz [jego babka] Barbara [Zbąska] wd. po Mik. Opalińskim i [ciotka] Magdalena c. zm. Mikołaja, a ż. Jakuba Jaskóleckicgo, zawierają ugodę z Janem Jaskóleckim, bratem Jakuba; Barbara ma dożywotnio posiadać jako oprawę m. in. P. i Ptaszkowo Małe (APP Akta maj. Opalenica 4, 97-103); 1580 Piotr Opaliński → niżej: pobór.

1510 z P. 8 grz. czynszu rocznego nal. do mansjonarzy w Szamotułach (LBP 224).

1476-80 Dorota wd. po Uniesławie Kokorzyńskim: 1476 taż kupuje wieś P. wyżej: Jan, Piotr i Mikołaj Opalińscy; 1480 taż sprzedaje Dobiesławowi z Kociug swe pr. do P.11W haśle → Kokorzyn pomyłkowo podano, że w 1486 Dobiesław z Kociug zapisał Dorocie wd. po Unieslawie Kokorzyńskim 5 grz. czynszu rocznego na swej cz. dziedz. w Ptaszkowie. W cytowanym źródle wymienione jest Parzęczewo, a nie Ptaszkowo (PG 10, 43) (PG 9, 194).

Przekazy dot. całej wsi: 1510 w P.M. 9 ł., w tym 8 3/4 ł. os. i 1/4 ł. opust., 1 1/2 ł. sol., 1 ł. nal. do plebana, folw. pana Opalińskiego, 2 karczmy, 4 zagr. (LBP 159); 1530 pobór od 5 ł. i 4 półł. (ASK I 3, 131); 1563 pobór od 8 ł. i karczmy dor. (ASK I 4, 187); 1564 w P. 8 3/4 ł. (IBP 302); 1580 pobór od 8 1/4 ł., 4 zagr. z rolą i 3 [zagr.] bez roli, 3 komor. i od palenia gorzałki (ŹD 80); 1580 pobór z P. płaci Piotr Opaliński (Piotrkowska 1 nr 489).

1463-1510 kmiecie z P.: 1463 Paweł Pawlik kmieć (laicus) z P. (BulPol. 6 nr 1898); 1465 Jan Rataj i Piotr Roch (Ryoch) z P. w sporze z Maciejem klerykiem z Kościana, który upomina się o 1 grz. z tytułu poręczenia za Annę Jaklewą z P. (ACC 44, 114v); 1482 prac. Grzegorz Oracz [kmieć] (laicus) z P.M., kolator altarii w kościele par. w Grodzisku [→ Grodzisk miasto, p. 5] (ACC 60, 17); 1496 prac. bracia Wawrz. Ratajek, Andrzej, Maciek i Mik. Oracz z P. (ten ostatni w in. miejscu pisze się ze Srocka [Wielkiego?]) toczą spór z uczc. Wochną Myserathową z Grodziska [Wlkp.] i jej synem o pr. patronatu altarii w kościele par. w Grodzisku [→ Grodzisk miasto, p. 5] (M. Grodzisk I 2); 1510 Wawrzyniec i jego brat, kmiecie z P., kolatorzy altarii w kościele par. w Grodzisku [→ Grodzisk miasto, p. 5] (LBP 207).

4. 1409 Świętosław sołtys z P. w sporze z Wawrzyńcem duchownym z P., którego w sądzie zastępuje brat Jan (ACC 2, 140); 1420 Paweł sołtys z P. (KoścZ 6, 121); 1443 sołectwo w P.M. → p. 3: Paweł; 1510 w P.M. jest 1 1/2 ł. soł., sołtys Jan (LBP 159); 1525 Maciej sołtys z P. [→ Opalenica – dobra, p. 3D] (MS 4 nr 4648, 4662).

5. 1298 bp pozn. Andrzej [Zaremba] dzieli archidiakonat pozn. na 3 archidiakonaty i zalicza P. do archidiakonatu mniejszego [pszcz.] (Wp. 2 nr 770; → Pczew – archidiakonat, gdzie pełny reg.).

1398 Wawrzyniec pleb. w P., śwd. (WR 3 nr 50); 1405 tenże Wawrzyniec duchowny (presbiter) z P. w sporze z Mikołajem i Bernardem braćmi z Gr... [nazwa nieczytelna, może chodzi o Grunowo?] (ACC 1, 128v); 1409 tenże → p. 4.

1415 Andrzej wikariusz z P., śwd. (WR 3 nr 538).

1428 Janusz Woźnicki płaci altarii w kościele par. w P. 2 grz. czynszu rocznego [zapisanego] na Woźnikach (KoścZ 9, 61).

1444-50 Jan Sepieński pleb. w P., dz. w Sepnie, pleb. w → Dusznikach 1459: 1444 tenże pleb. w P. (SzPozn. 332); 1445 tenże wraz z in. ręczy za Jakuba z Kokorzyna, że zapłaci on 100 grz. szer. gr opatowi i kl. cystersów w Przemęcie (Kl. Przemęt D 14, dawniej A 13); 1446 tenże zastępuje w sądzie Jakuba Kokorzyńskiego (KoścZ 12, 775); 1450 temuż ma zapłacić kaszt. krzyw. Krystyn z Dalabuszek 15 grz. półgr z tytułu poręczenia (KoścZ 14, 45).

1457 Jakub pleb. w P. i Andrzej z Opalenicy pleb. w Nowym Mieście [pow. pyzdr.] zamieniają swe beneficja (ACC 38, 98v).

1457-63 Andrzej [Sikuta] pleb. w P. [jego kariera duchowna → Opalenica miasto, p. 6], syn Jana [mieszcz.] z Opalenicy (ACC 43, 63): 1457 tenże → wyżej; 1458 tenże wydzierżawia Mikołajowi duchownemu ze Stęszewa dochody kościoła w P.: 1458 na 1 rok za 12 grz., z wyjątkiem roli i 2 grz. [czynszu rocznego], które płaci pan z Woźnik [ → wyżej: Janusz Woźnicki, pod 1428] (ACC 38, 186v), 1459 na 1 rok za 24 zł węg., z wyjątkiem folw. i łąk; pleban kwituje Mikołaja z arendy za rok bieżący z wyjątkiem 4 ćw. żyta, 4 ćw. owsa i 1 wiard., które ma zapłacić na ś. Marcina; Mikołaj ma posiadać łąkę Bocieniec (Boczenyecz), za co ma plebanowi opłotować ogród i odbudować dom z ruin; Kasper niegdyś wikariusz w P. ma zapłacić temuż plebanowi Andrzejowi lub jego bratu Marcinowi 1/2 grz. (ACC 39, 49v); 1460 Jan z Woźnik w imieniu swoim i swych braci zeznaje, że jego zm. ojciec Jan dz. w Woźnikach sprzedał plebanom kościoła w P. 2 grz. czynszu rocznego na Woźnikach z zastrz. pr. wykupu za 24 grz. [→ wyżej: Janusz Woźnicki, pod 1428] (ACC 40, 69v); 1461 tenże Andrzej pleb. w P. w sporze ze Stanisławem mieszcz. ze Stęszewa, bratem niedz. zm. Mikołaja dzierżawcy dochodów kościoła w P., o 7 zł węg. zaległości z tytułu arendy (ACC 41, 102); 1463 tenże były pleb. w P., obecnie pleb. kościoła par. w Międzyrzeczu (BulPol. 6 nr 1898).

1458-59 Kasper niegdyś wikariusz w P.: 1458 tenże w sporze z Mikołajem duchownym ze Stęszewa [o nim wyżej] (ACC 38, 181); 1459 tenże wyżej.

1463 Michał niegdyś wikariusz w P. → wyżej: Andrzej [Sikuta] z Opalenicy.

1463 Mik. Brodnicki dz. w P. i kolator kościoła w P. prezentuje swego syna Jana kleryka na pleb. kościoła w P.; oficjał pozn. poleca pozwać wszystkich zainteresowanych (ACC 43, 67).

1463-64 Marcin z Turku pleb. w P.: 1463 tenże Marcin pleb. w P. pozywa wspomn. Mik. Brodnickiego i jego syna Jana, którzy siłą usunęli go z kościoła w P.; oficjał wyznacza nowy termin (ACC 43, 73v); 1464 tenże i Mik. Brodnicki zawierają ugodę i umarzają sprawy sporne: Brodnicki nie będzie prezentował na pleb. swego syna Jana i nie będzie pobierać zbóż nal. do uposażenia (dos) plebana, a z tytułu pobranych plonów da plebanowi 1 korzec (modius) żyta, 2 korce (chori) grochu, 3 kury i 10 gęsi (ACC 43, 99v).

1470 Tomasz, syn Tomasza Kinasta z Torunia, pleb. w P., kan. i kantor warmiński, pleb. w → Pępowie 1477-78, altarysta gnieźn., notariusz publiczny (Now. 2, 449; Not. nr 672): tenże wydzierżawia duchownemu Janowi z Łęki [niezident.] dochody kościoła w P. na 3 lata za 10 1/2 grz. i 8 ćw. owsa rocznie (ACC 49, 116v).

1477-82 mgr Stanisław z Górki pleb. w P. [jego kariera duchowna → Górka, przekazy o niezidentyfikowanej lokalizacji]: 1477 tenże wydzierżawia Wawrzyńcowi z Grodziska [Wlkp.] dochody kościoła w P. na 3 lata; w b.r. Wawrzyniec zapłaci 12 grz., a w latach następnych po 13 grz. rocznie (ACC 56, 48); 1482 tenże prezentowany na pleb. w → Panience (ACC 60, 47v-48); 1482 tenże i Piotr Płachta altarysta u Ś. Marii Magdaleny w Poznaniu zamieniają swe beneficja (ACC 60, 65v).

1501-25 Stefan pleb. w P.: 1501 tenże w sporze z Benedyktem, synem Klemensa, malarzem (pictor) z Poznania; w imieniu chorego Benedykta występuje jego matka Jadwiga Klemensowa, pleban zamówił u Benedykta nagrobek (tumba) wartości 6 zł węg., na którym namalowana została Wieczerza Pańska; oficjał nakazuje plebanowi zapłacić lub zwrócić nagrobek (AC 2 nr 1557); 1525 u tegoż Stefana pleb. w P. mieszka szl. Mac. Szurkowski [ → Kotowo] (ACC 100, 67v).

1510 w P. kościół par. Ś. Piotra w Okowach, kolatorami są dziedzice; do plebana nal. 1 ł. w P.M. oraz z Ptaszkowa Małego dzies. z folw. i dzies. wiard. z 7 ł., w tym z 4 ł. os. i 3 ł. opust. uprawianych przez kmieci z P.; do par. w P. należą wsie: P., Ptaszkowo Małe, Borzysław, Woźniki, Strzelce, Snowidowo (LBP 159).

1543 Jan Papieżek wikariusz w P. prezentowany przez Jana Tłockiego dz. w Tłokach i Rzeszotarzewie na pleb. kościoła w Rzeszotarzewie (CP 115, 19).

1556 Mik. Kunowski rezygnuje z kościoła par. w P. [aby uzyskać beneficjum w → Bytyniu] (ACC 120, 279).

1561 – zm. 1563 Paweł Sarbinus z Poznania pleb. w P., dominikanin, kaznodzieja, kan. kat. pozn., inkwizytor diecezji pozn., teolog (Now. 2, 449; PSB 35, 187-188).

1563-66 Hieronim Powodowski pleb. w P., pleb. w Brodach, teolog, kaznodzieja, pisarz, kan. kat. pozn., kan. krak. i gnieźn. (Now. 2, 449 i wg indeksu; PSB 28, 282-285).

1564-80 do par. w P. należą wsie: 1564 P., Borzysław i Strzelce; do bpa pozn. nal. z 8 3/4 ł. w P. po 1 wiard. dzies. z każdego łanu (IBP 302), 1580 P.M., Ptaszkowo Małe, Borzysław, Woźniki, Strzelce i Snowidowo (ŹD 80).

6. 1378-85 Paweł z P. kan. kat. pozn., śwd. (Wp. 3 nr 1752, 1834).

1382 szl. Mac. Ptaszkowski mieszcz. ze Środki k. Poznania zeznaje w sprawie dziesięcin z Gaju [Wielkiego] i Kiączyna (Wp. 6 nr 279).

1383 A[ndrzcj] i M[ikołaj] bracia, dziedzice w P., trzymają z polecenia star. gen. wlkp. Domarata [z Iwna, Pierzchną] zamek → Kiebłowo; wraz z załogami tego zamku i zamku w Zbąszyniu łupią wsie k. Grodziska [Wlkp.](MPH 2, 734).

1467 Paweł z P. prezentowany przez burm. i rajców Kościana na altarystę w Kościanie (ACC 46, 220).

7. 1424 Jan służebnik (famulus) Ptaszkowskiego zastępuje w sądzie Tomasza syna Hinczki [Szkapy z Ujazdu] (KoścZ 8, 58, dawniej k. 97).

8. 1386 opis zachowanej pieczęci Ptaszkowskiego [h. Gryżyna]: dwa kroczące wilki jeden nad drugim, skierowane na prawo (Wp. 3 nr 1846).

1425 w P. wystawiają dok. Piotr Urbanowski i Wojc. Wolanowski (Wp. 8 nr 1060).

1 Zapewne Przybysław z P. jest identyczny z Przybysławem kaszt. moderskim (ok. 1378: UDR I/1, 137). W 1386 występuje bowiem Tomisława wd. po kaszt. moderskim, dziedziczka w Srocku Wielkim i Srocku Małym, a w 1388 taż Tomisława, dziedziczka w obu tych wsiach wraz z (drugim) mężem Dziersławem Tarchałą. (Lek. 1 nr 22, 355, 380, 468).

2 Reg. tego dok. został wydany przez Rykaczewskiego, s. 277, pod datą 1306 i pod taką błędną datą niekiedy funkcjonuje w literaturze, por. np. E. Długopolski, Władysław Łokietek na tle swoich czasów, Wrocław 1951, s. 67-68.

3 SzPozn. 193-194, na podstawie tej zapiski uznał błędnie Mik. Ptaszkowskiego za właściciela Lewic.

4 Wg UDR I/1 s. 142, Andrzej zm. a. 21 IX 1406. Po raz ostatni jako żyjący wspomn. jest 25 IX 1404 (ZSW nr 753), ale 18 XI 1404 zapewne już nie żył, gdyż tego dnia występuje opiekun dzieci najpewniej tegoż (Andrzeja) Ptaszkowskiego (KP nr 2041). Z tego względu błędna jest identyfikacja Andrzeja Ptaszkowskiego z Andrzejem Milstorfem, Mistorfem (→ Gola k. Gostynia). Andrzej Milstorf, brat Marcina, występuje bowiem w znanych źródłach do 1426 (→ Kotowo, → Borzysław i → Cykowo). KObceRyc. 68-69, uważa Andrzeja Milstorfa za syna Mikołaja z Goli z jego pierwszego małżeństwa.

5 Znamy Michała Gamno (Gampno) z → Mikoszek 1399-1411, Sędziwoja Gamno (Gamen) wspomn. w l. 1391-95 (Lek. 2 nr 1380, 1497, 1498, 1522, 1799), Gamnów ojca i syna sołtysów ze Srocka (Wielkiego) z 1394 (Lek. 2 nr 1665, 1677) oraz Jaśka Gamno z Żernik z 1390 (Lek. 1 nr 845, 791).

6 O górnolużyckich i śląskich rycerzach Rotenburg zob. T. Jurek, Obce rycerstwo na Śląsku do połowy XIV wieku, Poznań 1996, s. 278. Janusz Rotenburg występuje w znanych źródłach od 1391, Mikołaj Rotenburg od 1392 (Lek. 1 nr 1231; Lek. 2 nr 1490), niewymieniony z imienia Rotenburg (Rothemborg, Rotembarg) z Kiedrowa (pow. pyzdr.) w l. 1388-89 (Lek. 1 nr 474, 508), a Jan Rotenburg (Rothenborg) w l. 1397-99 (Lek. 2 nr 2339, 2294). Por. też Rotenberg mieszcz. z → Kościana 1398 (Lek. 2 nr 2067).

7 Mik. Rotenburg wraz z niewymienioną z imienia żoną z Kiedrowa (pow. pyzdr.) toczyli w l. 1392-94 procesy z (tą samą co w 1394?) Dobrosławą ż. Budziwoja z → Chaław (Lek. 1 nr 1231; Lek. 2 nr 1679, 1698).

8 Pochodził najpewniej z rodziny Unruhów z Głogowskiego, której pierwszym znanym przedstawicielem w Wlkp. był Piotr Unruh kan. z Brzegu na Śląsku (1380) i dziekan pozn. (1385). W południowej Wlkp. Unruhowie występują od początku XV w., dając początek rodzinie Unrugów (T. Jurek, Obce, s. 329-330; KObceRyc. 110).

9 Jest to najpewniej przezwisko, gdyż zapewne tenże Nicz Wójt występuje też w Ujeździe w l. 1404-16 (Wp. 5 nr 224, 592) oraz w → Kowalewie 1410.

10 Wg KObceRyc. 104, chodzi o Franciszka Tadra ze Sworzyc i Sułocina (obecnie Słocin) k. Grodziska Wlkp.

11 W haśle → Kokorzyn pomyłkowo podano, że w 1486 Dobiesław z Kociug zapisał Dorocie wd. po Unieslawie Kokorzyńskim 5 grz. czynszu rocznego na swej cz. dziedz. w Ptaszkowie. W cytowanym źródle wymienione jest Parzęczewo, a nie Ptaszkowo (PG 10, 43).