POŚWIĄTNE

1426 or. Poswianthnie, Poswanthnye (ACC 9, 141v), 1429 Poszwyanthne, Poswyanthne, Poszwyantne (ACC 12, 131, 132v), 1696 Poswiątne (AV 18, 179), wieś położona na prawym brzegu Warty, najpewniej ok. 8,5 km na NW od Murowanej Gośliny, obecnie nie istnieje ( Uwaga).

1. [Pow. pozn.; par. Radzim.]

2. 1531 P. graniczy ze Starczynowem, wsią kap. kat. pozn. (CP 111, 117v).

3. Własn. kościelna – uposażenie par. w Radzimiu. 1426, 1429 → p. 4.

1696-1726 do uposażenia plebana w Radzimiu nal. m. in. od dawna wieś P., leżąca za (post) Wartą [tzn. na prawym brzegu rzeki], od dawna opustoszała i porosła drzewami; teren ten (w 1696 wraz lasami i łąkami) zajął pan Grzybowski; 1726 komendarz kościoła stara się odzyskać utraconą wieś, zabiegając o odpowiednie dokumenty (AV 18, 179; AV 20, 124v).

4. 1426 ugoda pomiędzy Piochnem sołtysem w P. a Piotrem z Uchorowa pleb. w Radzimiu: sołtys ma posiadać 2 ł. soł. w kilku polach, jedna z ról przylega do granic wsi Szymankowo, łąka zaś leży w dolinie potoku między wzgórzami; sołtys może zbudować jedną zagrodę (ortum seu clausuram) i hodować tam trzodę i bydło; sołtys ma posiadać także jeden jaz na rz. Warcie i pr. wolnego połowu, przy czym ma dawać plebanowi w każdy piątek 2 ryby o wartości 1 gr albo 1 gr; sołtys jest zobowiązany służyć plebanowi na swoim koniu (na koszt plebana, gdy jedzie razem z nim, a na własny koszt, gdy sam) w wyjazdach do Poznania, Obornik lub w inne nieodległe miejsce (ACC 9, 141v-142).

1429 Mikołaj Mikosz sołtys w P.: 1429 Dobrogost dz. w Szymankowie przyrzeka, że nie będzie tegoż niepokoił w jego sołectwie (ACC 12, 131); 1429 tenże w sporze z Piotrem [z Uchorowa] pleb. w Radzimiu o zboże i sierp [? (falcus)] zabrane z jego sołectwa przez [wspomn.] Dobrogosta [zapewne na poczet zobowiązań plebana wobec Dobrogosta] (ACC 12 k. 132v, 137, 144v).

Uwaga: A. Wędzki, Radzim, zapomniany gród kasztelański nad Wartą, „Przegląd Zachodni” 1, 1955, s. 570-571, przypuszcza, że wieś P. należała do pierwotnego uposażenia par. w Radzimiu; wskazuje też na brak P. w opisie opola chojnickiego z 1388 [por. → Chojnica, p. 2], z drugiej strony wszakże podkreśla, iż nie mamy pewności, czy opis ten jest pełny. Na podstawie zapisek z 1426 i 1696 hipotetycznie lokalizuje on wieś P. na prawym brzegu Warty, na NW od Radzimia (wieś ta położona była na lewym brzegu Warty, ok. 3 km na NW od Murowanej Gośliny, obecnie nie istnieje; naMTop. 1950 widoczne w tym miejscu leśnictwo Radzim), w pobliżu ujścia niewielkiego strumienia, przepływającego koło Szymankowa (na MTop. 1950 w miejscu tej wsi widoczny jedynie Maj[ątek] Szymankowo) i uchodzącego do Warty głęboko wciętą dolinką (por. MTop. 1950). Potwierdzają to kolejne źródła, pozyskane przez nas podczas kwerendy.